Uiteensetting van die godsdiens

[p. 50]

[Pagina 50-99]

'iqāmatnie     es mustaḥab mu'aḏḏin wiet 'aḏān sain sunnats an ṣalāt sain taits     soeu̯andie maaker sain 'aḏān es makrūh     an die kent wat noeghnie mukallaf ghawoeu̯arṭnie sain 'aḏān es makrūh     die man wat siet sain 'aḏān es makrūh     selaaf sain 'aḏān es nie an wieldie miesie sain 'aḏān es nie makrūh nie     walad zinā sain 'aḏān es nie makrūh nie aas hoeu̯aile waas ghoeu̯aia miesie     wanier mu'aḏḏin sai ien 'iqāmat ḥayyā ʿalā ṣṣalāt die 'imām an ǧamāʿat moet setaan oeu̯ap fer ṣalāt     wanier mu'aḇḇin sai qad qāmati ṣṣalāt     die 'imām an ǧamāʿat ghalaik beghent ṣalāt     aas die 'imām es     nie daar nie daan die ǧamāʿat moenie oeu̯ap setaatnie toet die 'imām koeu̯am     oeu̯af aas die 'imām self ghief 'aḏān an maak 'iqāmat daan die ǧamāʿat moenie oeu̯ap setaannie toet die 'imām kelaar es met 'iqāmat

diesie bāb peraat fan ṣalāt sain šarǦs

die šarṭs es die iets boeiten hoeu̯aile ṣalāt es niet riegh     ṣalāt sain šarṭs es baiaang     die ieriestie šarṭ es det muṣallā sain laif moet soekoen wies fan tewie ḥadaṧs     die tewiedie šarṭ dat muṣallā sain laif an kelierie an sain ṣalāt pelek moet soekoen wies fan fijoelah ghaits     die dierdie šarṭ es det muṣallā sain laif wat ʿaurat es moet toe wies     die wierdie šarṭ fer ṣalāt es det die muṣallā moet maak ṣalāt oewer die qiblat     die faiftie šarṭ es det die muṣallā moet maak niyyat met haart fer ṣalāt     die saistie šarṭ fan ṣalāt sain šarṭs es tait     man sain ʿaurat es fan oeu̯ander sain naagiltjie toet oewer sain kanie die ander esnie ʿaurat nie     die foerau wat ǧāriyat es haar ʿaurat es haar roegh en haar boeik an fan haar naagiltjie toet oewar haar kanie     die foerau wat farai es haar ʿaurat es haar jilie laif boeitien haar ghasiegh an boeiten haar tewie handie fan benie an boeiten haar tewie foetie det es riegh fatwā     aas oepie kawart fan die paart wat ʿaurat es daan die ṣalāt es niet riegh     ien paart es boeiak an die ander paart es boet an die ander paart es sekien andie ander paart es haar koeu̯ap haarie wat laang es     an man sain ḏakr alien es ien paart an baal altewie alien es ien paart an dubur sain ring alien es ien paart     aas die muṣallā kanie karai ien deng oeu̯am teberaing oeu̯ait die fijoelah ghait wat het oeu̯ap sain laif oeu̯af oeu̯ap sain kelierie nie daan hai moet maak ṣalāt met die fijoelah ghait saam an es niet noedagh naaderaant hai moet wier beṭaal die ṣalātnie     aas karai die kelierie wat sain kawart waas soekoen daan hai ghamaak ṣalāt naakent daan die ṣalāt es niet riegh     aas mender aas sain kawart waas soekoen daan hai es ferai wielagh oeu̯am timaak ṣalāt naakent oeu̯af oeu̯am temaak in die kelierie maar aas hai maak ṣalāt ien die kelierie det es mijar bieter     aas die muṣallā kanie karai kelierie oeu̯am temaak toe sain ʿaurat nie daan hai ghamaak ṣalāt met rukūʿ an suǧūd daan die ṣalāt es riegh     aas hai siet an maak ṣalāt an wais met koeu̯ap fer rukūʿ an fer suǧūd det es mier bietar     die miesie wat ien makkat es sain qiblat es die kaʿbat salf     die miesie wat fier es fan makkat sain qiblat es kaʿbat sain kaant yaʿnī es die kaant wat kaʿbat ien

[p. 51]

op te stel maak nie. Dit is wenslik (die) oproeper weet (die) oproep se gebruike en (die) gebed se tye. ('n) Sonde-bedrywer se oproep is afkeurenswaardig. En die kind wat nog nie meerderjarig geword (het) nie se oproep is afkeurenswaardig.

Die man wat sit se oproep is afkeurenswaardig. ('n) Slaaf se oproep is nie afkeurenswaardig nie; en ('n) blinde man se oproep is nie afkeurenswaardig nie; en ('n) wilde mens se oproep is nie afkeurenswaardig nie. ('n) Onwettige kind se oproep is nie afkeurenswaardig nie as hulle goeie mense was. Wanneer (die) oproeper in (die) bevel om hulle op te stel sê: ‘Op na die gebed’, moet die voorganger en (die) vergadering opstaan vir (die) gebed. Wanneer (die) oproeper sê: ‘Die gebed het aangebreek’, begin die voorganger en (die) vergadering terstond (die) gebed. As die voorganger nie daar is nie, dan moet die vergadering nie opstaan (nie) tot(dat) die voorganger kom. Of as die voorganger self (die) oproep gee en (die) bevel om hulle op te stel maak, dan moet die vergadering nie opstaan tot die voorganger klaar is met (die) bevel om hulle op te stel (nie).

Hierdie hoofstuk praat van (die) gebed se voorwaardes.

Die voorwaardes is die sake waarbuite die gebed nie reg is (nie). (Die) gebed se voorwaardes is baie. Die eerste voorwaarde is dat (die) bidder se lyf skoon moet wees van (die) twee (soorte van) verontreiniging. Die tweede voorwaarde (is) dat (die) bidder se lyf en klere en sy gebedsplek skoon moet wees van vuilighede. Die derde voorwaarde is dat (die) bidder se lyf wat ‘kaalheid’ is, toe moet wees. Die vierde voorwaarde vir (die) gebed is dat die bidder (die) gebed teenoor die gebedsrigting moet maak. Die vyfde voorwaarde is dat die bidder met (sy) hart intensie vir (die) gebed moet maak. Die sesde voorwaarde van (die) gebed se voorwaardes is (die regte) tyd. (Die) man se ‘kaalheid’ is van onder sy naeltjie tot oor sy knie; die res is nie ‘kaalheid’ nie. Die vrou wat slavin is, haar ‘kaalheid’ is haar rug en haar buik en van haar naeltjie tot oor haar knie. Die vrou wat vry is, haar ‘kaalheid’ is haar hele lyf behalwe haar gesig en behalwe haar twee hande van binne en behalwe haar twee voete; dit is (die) regte beslissing. As ('n) kwart van die deel wat ‘kaalheid’ is oop (is), dan is die gebed nie reg (nie). Een deel is (die) buik en die ander deel is (die) boud en die ander deel is (die) skeen en die ander deel is haar kophare wat lank is. En ('n) man se lid alleen is een deel en (die) testikels altwee alleen is een deel en (die) sitvlak se ring alleen is een deel. As die bidder nie een ding kan kry om die vuiligheid wat (hy) op sy lyf of op sy klere het uit te bring nie, dan moet hy (die) gebed maak met die vuiligheid saam en is (dit) nie nodig (dat) hy naderhand die gebed weer moet betaal nie. As (hy) die klere waarvan een kwart skoon was kry (en) hy dan (die) gebed nakend maak, dan is die gebed nie reg (nie). As minder as 'n kwart daarvan skoon was, dan is hy vrywillig¹ om (die) gebed nakend te maak of om (dit) in die klere te maak, maar as hy (die) gebed in die klere maak, is dit meer beter. As die bidder nie klere kan kry om sy ‘kaalheid’ toe te maak nie (en) hy dan (die) gebed met buigings en neerwerpings gemaak (het), dan is die gebed reg. As hy sit en (die) gebed maak en met (die) kop vir buigings en neerwerpings wys, is dit meer beter. Die mens wat in Mekka is, sy gebedsrigting is die Kaʿba self. Die mens wat ver is van Mekka, sy gebedsrigting is (die) Kaʿba se kant, naamlik is die kant waarin (die) Kaʿba

1 Hy het die keuse.

[p. 52]

es foeu̯alie berietie     aas hai nie wietnie qiblat watie kaant es an hai nie karainie die man wat wiet die qiblat oeu̯am teferaagh daan hai moet maak moeitie fer qiblat met mierkie toet hai deng qiblat wat kaant es     an hai moet maak ṣalāt oewer die kaant wat hai ghadeng det es qiblat     aas hai wiet met sain ferkiert aghter ṣalāt moenie wijar beṭaalnie     aas hai wiet met sain ferkiert ien ṣalāt deraai rieghtie kan an maak foel koem fan die ṣalāt wat belaif     an die fatwā es nitṣoe an aas roeu̯ail muṣallā sain deng fer qiblat yaʿnī aas ṣalāt maaker sain deng roeu̯ail aghter ṣalāt moenie wier peṭaalnie     aas sain deng roeu̯ail ien ṣalāt moet deraai rieghtie kan an maak foel koem fan die ṣalāt wat belaif     aas beghent ṣalāt boeiten     hai maak moeitie fer qiblat met mierkie sain ṣalāt es niet rieghnie anmaskih setaan riegh oewer die qiblat     die miesie wat baang es fer faiaandie an kanie kaiknie fer qiblatnie oeu̯af waas siek kanie     kerai nie miesie oeu̯amtehelb fer hoeu̯amnie sain qiblat es die kaant wat hai karagh het oeu̯amtekaik     maak timakaander sain mieneg ien haart oeu̯am ṣalāt temaak met beghent ṣalāt sain takbīr yaʿnī ghalaik batjah allāhu 'akbar fer beghent ṣalāt moet mieneg ien haart oeu̯am ṣalāt temaak     maak die niyyat met woeu̯ardie saam met mieneg ien haart es mijar bieter aas maak die niyyat alien met haart bijoeiten paraat met ṭoeng     es ghanoeg ghaal koeu̯artstie niyyat yaʿnī mieneg oeu̯am ṣalāt temaak die niyyat es ghanoeg ghaal fer nāfilah ṣalāts an fer sunnat ṣalāts an fer tarāwiḥ ṣalāts bai riegh fatwā     fer farḍ es šarṭ maak die farḍ doeu̯aidlek nitṣoe ṣalāt ʿaṣr ghaberienk miṯāl fer ṣalāt ʿaṣr ander farḍs es nitṣoe     es šarṭ maak doeu̯aidelek wat farḍ es an watie dagh sain farḍ es     moet maak niyyat fer farḍ ṣoe     oeu̯af maak niyyat ṣoe     oeu̯af maak     nitṣoe     ander ṣalāts sain niyyat kan oeu̯ait fendie fan diesie niyyats     die miesie wat foelegh 'imām hai moet mienek tefoelgh met die 'imām saam     nitṣoe hai moet doeu̯aidlek maak ien niyyat wat farḍ es an watie tait sain farḍ es wat hai maak     muqtadī     sain niyyat es ṣoe     ander niyyats kan oeu̯ait fendie     fer ǧanāzat sain ṣalāt šarṭ hai moet mieneg temaak ṣalāt fer allāhu taʿālā an temaak duʿā fer die doeu̯aia     die niyyat fer ǧanāzat sain ṣalāt es ṣoe     aas hai foelgh die 'imām maak niyyat ṣoe     oeu̯af sie     oeu̯af sei     an boeitein die niyyat het fer ṣalāt ǧanāzat ander niyyats oeu̯ans ghasekeraiwie ien kitāb ṣalāt alghar die niyyats sain maʿnā koeu̯am oewar     es niet šarṭ fer farḍ ṣalāt oeu̯af wāǧib ṣalāt mieneg rakʿats sain noembars fan tewie oeu̯af derie oeu̯af fier maar     det es sunnat     an mieneg fir tesetaan oewer die qiblat es sunnat     an temaak duʿā met fayassir hālī wataqabbalhā minnī es sunnat

diesie bāb fan diesie kitāb peraat fan ṣalāt sain ṣifat fan ṣalāt wat es saal doeu̯aidlek maak     ṣalāt sain farḍs yaʿnī ṣalāt sain afferie wat boeitein die afferie ṣalāt es niet rieghnie es baiaang     ien fan

[p. 53]

is, (die) volle breedte. As hy nie weet watter kant die gebedsrigting is nie en hy nie die man wat die gebedsrigting weet kry om te vra (nie), dan moet hy met merke moeite doen tot hy dink watter kant (die) gebedsrigting is; en hy moet (die) gebed maak teenoor die kant wat hy gedink (het) dit is (die) gebedsrigting. As hy weet van¹ sy verkeerd (wees) na (die) gebed, moet (hy dit) nie weer betaal nie. As hy tydens (die) gebed weet van sy verkeerd (wees), draai (hy na) die regte kant en maak wat oorbly van die gebed volkome. En die beslissing is netso, as (die) bidder se dink ruil² aangaande (die) gebedsrigting, naamlik as (die) gebed-maker se dink ruil na (die) gebed, moet (hy dit) nie weer betaal nie. As sy dink ruil tydens (die) gebed moet (hy na) die regte kant draai en wat van die gebed oorbly volkome maak. As hy (die) gebed begin sonder³ (om) met merke moeite (te) doen vir (die) gebedsrigting, is sy gebed nie reg nie, ook al staan (hy) reg teenoor die gebedsrigting. Die mens wat bang is vir vyande en nie vir (die) gebedsrigting kan kyk nie of siek was (en) nie mense om vir hom te help kan kry nie, sy gebedsrigting is die kant waarheen hy krag het om te kyk.

('n Mens moet) sy mening in (sy) hart om (die) gebed te maak teen mekaar maak met (die) begin van (die) gebed se lofprysing, naamlik tegelyk (dat hy) voordra ‘Allah is die grootste’ vir (die) begin (van die) gebed, moet (hy) in (sy) hart meen om (die) gebed te maak. (Om) die intensie met woorde saam met mening in (die) hart (te) maak is meer beter as (om) die intensie alleen met (die) hart (te) maak sonder (om) met (die) tong (te) praat. (Die) kortste intensie is genoeg al, naamlik (die) mening om (die) gebed te maak; die intensie is genoeg al vir ekstra-gebede en vir gebruikelike gebede en vir ‘rus-gebede’, volgens (die) regte beslissing. Vir plig(-gebede) is (dit) voorwaarde (om) die plig duidelik (te) maak, soos ‘namiddag-gebed’; gebruik⁴ (die) voorbeeld van ‘namiddag-gebed’; ander pligte is netso. (Dit) is ('n) voorwaarde (om) duidelik (te) maak wat (die) plig is en watter dag se plig (dit) is. ('n Mens) moet intensie vir ('n) plig(-gebed) so maak...⁵, of intensie so maak...⁵ of net so maak...⁵. (Die) ander gebede se intensies kan ('n mens) deur hierdie intensies uitvind. Die mens wat ('n) voorganger volg, hy moet meen (om) te volg met die voorganger saam. Net so moet hy duidelik maak in (sy) intensie wat (die) plig is en watter tyd se plig (dit) is wat hy maak. Die volgeling se intensie is so...⁵. (Die) ander intensies kan ('n mens) uitvind. Vir (die) begrafnis-gebed (is dit) voorwaarde (dat) hy moet meen (om die) gebed vir Allah - hy is verhewe - te maak en (die) smeekbede vir die dooie te maak. Die intensie vir die begrafnis-gebed is so...⁵. As hy die voorganger volg, maak (hy die) intensie so...⁵ of sê...⁵ of sê...⁵; en behalwe dié intensie het ons vir die begrafnis-gebed ander intensies geskrywe in ‘Die boek van die gebed’. Algar die intensies se betekenis kom oor(een). (Dit) is nie ('n) voorwaarde vir (die) plig-gebed of (die) verpligtende gebed (om die) buigings se aantal van twee of drie of vier (as) mening (te noem nie), maar dit is gebruik. En (om die) smeekbede te maak met ‘Begunstig my toestand en ontvang dit van my’ is gebruik.

Hierdie hoofstuk van hierdie boek praat van (die) gebed se kenmerke. Wat (dit) van (die) gebed is, sal (ons) duidelik maak. (Die) gebed se pligte, naamlik (die) gebed se sake, sonder welke sake (die) gebed nie reg is nie, is baie. Een van

1 ‘met’ is 'n Arabisme.

2 Skrap ‘an’ en verstaan: ‘as sy gedagte verander’.

3 ‘buiten’ gespel: bejoetn.

4 Lees: ‘ghaberiek’.

5 Die formules word net in die Arabies gegee.

5 Die formules word net in die Arabies gegee.

5 Die formules word net in die Arabies gegee.

5 Die formules word net in die Arabies gegee.

5 Die formules word net in die Arabies gegee.

5 Die formules word net in die Arabies gegee.

5 Die formules word net in die Arabies gegee.

5 Die formules word net in die Arabies gegee.

[p. 54]

die afferie es die ieriestie takbīr fan ṣalāt sain takbīrs wat saamat ghalaik beghent ṣalāt miesie batjah     diesie takbīr ghanoemt taḥrīmat befoeu̯arbijal alwat ḥalāl es foeu̯ar beghent ṣalāt woeu̯arṭ ḥarām met diesie takbīr an wier woeu̯arṭ ḥalāl met die salām fer det die salām ghanoemt taḥlīlat     diesie takbīr wat ghanoemt taḥrīmat es šarṭ fer ṣalāt boeiten diesie takbīr ṣalāt es niet rieghnie     die tewiedie farḍ es qiyām yaʿnī tesetaan oeu̯ap foet fer aldie rakʿats fan die ṣalāt wat farḍ es     die dierdie es qira'at yaʿnī tebatjah fan qur'ā oeu̯amteriet wat noedagh es fer ṣalāt     diefierdie farḍ es rukūʿ yaʿnī ghaat bek fer rukūʿ an maak sain roegh an niek riegh oeu̯ait     die faiftie farḍ es suǧūd yaʿnī siet sain foeu̯arkoeu̯ap fer suǧūd oeūap die muṣallā oeu̯af siet oeu̯ap die ghoeroeu̯ant     die siestie farḍ fan ṣalāt sain afferie wat es farḍ es die laastie tesiet oeu̯amterent kan batjah taḥiyyāt     diesie faaif afferie yaʿnī qiyām an qira'at an rukūʿ an suǧūd an quʿūd 'ah̬īr es paartes fan ṣalāt     teghaat oeu̯ait fan ṣalāt aas kelaar es met sain wierk saam met teferai wielagh es farḍ     ṣalāt sain wāǧibs yaʿnī ṣalāt sain afferie wat boeiten die afferie ṣalāt es niet foelkoemnie an miesie karai ṣoendie aas asperes laatsetaan die wāǧib es baiaang     die ieriestie wāǧib es tebatjah die fātiḥat     die tewiedie wāǧib es batjah ien laang ʿāyat oeu̯af mijar fan qur'ān ghalaik aghter die fatiḥat yaʿnī aghter kelaar es die met fātiḥat batjah ien laang 'āyat oeu̯af derie koeu̯art 'āyat oeu̯af mijar fan qur'ān ien die ieriestie tewie rakʿats fan aldie faif ṣalāts an fan aldie nāfilat ṣalāts     die dierdie wāǧib es temaak qira'at fan qur'ān muʿayyan ien die ieriestie tewie rakʿats fan ṣalāt yaʿnī batjah fan qur'ān alien ien die ieriestie tewie rakʿats fan ṣalāt es wāǧib     die firdie wāǧib es tepas oeu̯ap fer tartīb yaʿnī ghariekelat ien die werk wat moet tewie kier ghadaan woeu̯arṭ ien ieder ien rakʿat     aas hai ghalaat balaif fir die tewiedie suǧūd an hai oeu̯ap ghasataan fer die tewiedie rakʿat daan sain ṣalāt nie woeu̯arṭ fāsid nie maar hai moet     beṭaal die suǧūd ien die ent fan die ṣalāt     die faiftie wāǧib es temaak laif sain paartes an sain lets setel oeu̯amterent derie kier batjah subḥān rabbī lʿaẓīm fan roer ien rukūʿ an ien suǧūd an ien ander rakʿats fan ṣalāt     bai 'abī yūsuf taʿdīl 'arkān es farḍ     die     siestie wāǧib es die ieriestie tesiet oeu̯amterent kan batjah die taḥiyyāt     soemaghie ʿālims ghasie die ieriestie tesiet es sunnat maar sain fatwā es soeu̯aak     an die siewendie wāǧib es tebatjah taḥiyyāt tewie kier ien kier die ieriestie tesiet die tewiedie kier ien die laastie tesiet     soemgaghie ʿālims ghasie die ieriestie taḥiyyāt es sunnat die laastie taḥiyyāt es farḍ maar die fatwā es soeu̯aak     die aghstie wāǧib es ghief salām met die woeu̯ard wanier hai kalaar met ṣalāt maar lafẓi ʿalaikum an die tewiedie salām an oeu̯am kaik rieghter an lenker soekoeu̯ars es sunnat     die niegandie wāǧib es tebatjah witr sain du'ā yaʿnī allīhuma 'innā nastaʿīnuka toet die ent     die     tiendie wāǧib es die takbīrs wat rasū ullāh ṣallā llāhu taʿālā ʿalaihi

[p. 55]

die sake is die eerste lofprysing van (die) gebed se lofprysings wat ('n) mens voordra saam met gelyk (die) gebed begin. Hierdie lofprysing (word) ‘verbod’ genoem, want al wat wettig is voor (mens die) gebed begin word onwettig met hierdie lofprysing en word weer wettig met die groet; daarom (word) die groet ‘wettiging’ genoem. Hierdie lofprysing wat ‘verbod’ genoem (word) is ('n) voorwaarde vir (die) gebed; sonder hierdie lofprysing is (die) gebed nie reg nie. Die tweede plig is (die) staan, naamlik (om) op (die) voet te staan vir al die buiginge van die gebed wat plig is. Die derde is (die) voordra, naamlik (om) van (die) Koran omtrent¹ wat nodig is vir (die) gebed voor te dra. Die vierde plig is om te buig, naamlik (om te) gaan buk vir die buiginge en sy rug en nek reguit te maak. Die vyfde plig is om homself neer te werp, naamlik sy voorkop vir (die) neerwerping op die bidkleed (te) sit of op die grond (te) sit. Die sesde plig van (die) gebed se sake wat plig is, is die laaste sit omtrent (so lank dat hy die) groete kan voordra. Hierdie vyf sake, naamlik staan en voordra en buig en neerwerp en laaste sit, is dele van (die) gebed. (Om) vir² (die) gebed uit te gaan as (hy) klaar is met sy werk saam met te vrywillig³ is plig. (Die) gebed se verpligtings, naamlik (die) gebed se sake sonder welke sake (die) gebed nie volkome is nie, en mens kry sonde as (hy) die verpligting opsetlik laat staan, is baie. Die eerste verpligting is (om) die eerste Koranhoofstuk voor te dra. Die tweede verpligting is om een lang vers of meer van (die) Koran terstond na die eerste Koranhoofstuk voor te dra, naamlik nadat (hy) klaar is met die eerste Koranhoofstuk een lang vers of drie kort verse of meer van (die) Koran tydens die eerste twee buigings van al die vyf gebede en van al die ekstra-gebede voor te dra. Die derde verpligting is (om 'n) bepaalde voordrag van (die) Koran te maak tydens die eerste twee buigings van (die) gebed, naamlik: alleen tydens die eerste twee buigings van (die) gebed is dit verpligtend om van (die) Koran voor te dra. Die vierde verpligting is (om) op die volgorde te pas, naamlik (soos) gereël by die werk wat twee keer by elke buiging gedoen word. As hy die tweede neerwerping agterweë gelaat het en hy opgestaan (het) vir die tweede buiging, dan word sy gebed nie waardeloos nie, maar hy moet die neerwerping aan die einde van die gebed betaal. Die vyfde verpligting is (om die) lyf se dele en lede stil te maak van roer omtrent (die tyd van) drie keer voordra ‘Lof van die magtige Here’ tydens (die) buiging en tydens (die) neerwerping en tydens (die) ander buigings van (die) gebed. Volgens Abū Yūsuf is die ‘ewewig van die onderdele’ ('n) plig. Die sesde verpligting is die eerste neersit omtrent (so lank dat hy) die groete kan voordra. Sommige geleerdes (het) gesê die eerste neersit is gebruik, maar die desbetreffende beslissing is swak. En die sewende verpligting is (om) die groetenisse twee keer voor te dra, een keer tydens die eerste neersit, die tweede keer tydens die laaste neersit. Sommige geleerdes (het) gesê die eerste groetenisse is gebruik, die laaste groetenisse is plig, maar die beslissing is swak. Die agste verpligting is (om die) groet met die woord⁴ (te) gee wanneer hy klaar met (die) gebed (is), maar die woord ‘oor julle’ en die tweede groet en om (oor die) regter en linker skouers (te) kyk is gebruik. Die negende verpligting is om (die) on-ewe gebed se smeekbede voor te dra, naamlik ‘o Allah, kyk ons neem ons toevlug tot u’ tot die einde. Die tiende verpligting is die lofprysings wat die apostel van Allah - mag Allah - hy is verhewe - hom eer en

1 Lees: ‘oeu̯amterent’.

2 Lees: ‘fer’.

3 Bedoel is: ‘volgens eie keuse’.

4 Naamlik die woord ‘vrede’.

[p. 56]

wasallama ghabatjah ien tewie labaraan sain ṣalāt boeiten ander ṣalāts sain takbïrs     die alfstie wāǧib die 'imām moet batjah fātiḥat an sūrat haart oeu̯amterent laat ma'mūman kaan hoeu̯ar ien sain pelek yaʿnī ien ṣalāt faǧr an ien die ieriestie tewie rakʿats fan ṣalāt maǵrib an ṣalāt ʿišā'     die toeu̯aalfstie wāǧib die 'imām moet batjah ghahiem oeu̯amterent laat hai salf kaan hoeu̯ar ien sain pelak yaʿnī ien jielie ṣalāt ẓuhr an ien jielie ṣalāt ʿaṣr an ien die dierdie rakʿat fan ṣalāt maǵrib an ien die laastie tewie rakʿats fan ṣalāt ʿiıā'     ṣalāt sain sunnats is baiaang     die ieriestie sunnat tiel oeu̯ap tewie handie foeu̯ar die ieriestie takbīr wat ghanoemt taḥrīmat an maak die fengers bietjie faamakaander laat die benie fan die handie oewer die qiblat an laat man sain tewie doeu̯aimie ghalaik oewer met die pentie fan die oeu̯arie     die tewiedie sunnat die 'imām batjah ṣalāt sain alghar takbīrs haart oeu̯amterent laat ma'mūman kaan hoeu̯ar maar die ma'mūman moet batjah die takbīrs ghahiem oeu̯amterent laat hai salf kaan hoeu̯ar an munfarid es nitṣoe moet batjah die takbīrs ghahiem laat hai salf kaan hau     die dierdie sunnat alderie yaʿnī die 'imām an ma'mūm an munfarid moet batjah subḥānaka llahuma wabiḥamdika watabāraka smuka toet die ant ien die ieriestie rakʿat aghter die takbīr ghahiem oeu̯amterent ieder ien laat hai salf kaan hoeu̯ar     die     fierdie sunnat die 'imām an die munfarid batjah 'aʿūḏu billāhi mina ššaiṭāni rragīmi ien die ieriestie rakʿat aghter die subḥānaka ghahiem maar ma'mūm moenie batjah nie     die faiftie sunnat die 'imām an die munfarid batjah bismi llāhi rraḥmāni rraḥīmi ien aldie rakʿats foeu̯ar die fātiḥat ghahiem maar det ma'mūm moenie batjah nie     die siestie sunnat die 'imām an die ma'mūm an die munfarid batjah 'amīn aghter die fātiḥat ien aldie rakʿats ghahiem an ma'mūm batjah 'amīn alien ghahiem aghter 'imām kalaar es met sain fātiḥat ien ṣalāt faǧr an ien die ieriestie tewie rakʿats fan ṣalāt maǵrib an ṣalāt ʿišā' an ien aldie rakʿats fan ṣalāt witr ien ramaḍān     die siefendie     sunnat siet miedel fan sain rieghter hand fan banie kaant oeu̯ap sain lanker hand fan boeitie kaant an sain rieghter hand sain doeu̯aim an penkie oeu̯m lenker hand sain koenoekel an siet rieghter hand sain derie miedelstie fengers oeu̯ap lenker hand sain arm laat siet sain tewie handie met die manierie ghalaik oeu̯ander die naageltjie an foerau siet haar tewie handie met die manierie wat wai ghaperaat ghalaik oeu̯ander die boeu̯ars     die aghstie sunnat batjah allāhu 'akbar ghalaik ghaat rukūʿ     die niegendie sunnat batjah subḥāna rabbi lʿaẓīm derie kier ien rukūʿ     die tiendie sunnat oeu̯ap setaan fan rukūʿ riegh oeu̯ap     die alfstie sunnat siet tewie miedelstie fan die handie oeu̯ap die tewie kenie an fengers riegh oeu̯ait     die toeu̯aalfstie sunnat maak die fengers bietjie faamakaander an sain bien oek riegh oeu̯ait     die diertiendie sunnat batjah allāhu 'akbar ghalaik ghaat suǧūd     die fiertiendie sunnat batjah subḥāna rabbi l'aʿlā derie kier ien suǧūd     die faiftiendie sunnat siet sain tewie

[p. 57]

groet - by die twee feeste se gebed bo ander gebede se lofprysings voorgedra het. Die elfde verpligting: die voorganger moet die eerste Koranhoofstuk en ('n ander) hoofstuk hardop voordra, omtrent dat die gemeentelid (dit) kan hoor, op sy plek, naamlik by (die) môre-gebed en by die eerste twee buigings van (die) aand-gebed en nag-gebed. Die twaalfde verpligting: die voorganger moet (dit) saggies voordra, omtrent dat hy (dit) self kan hoor, op sy plek, naamlik by (die) hele middag-gebed en by (die) hele namiddag-gebed en by die derde buiging van (die) aandgebed en by die laaste twee buigings van (die) nag-gebed. (Die) gebed se gebruike is baie. Die eerste gebruik: ('n mens) tel (sy) twee hande op voor die eerste lofprysing wat ‘verbod’ genoem (word) en maak die vingers ('n) bietjie vanmekaar, dat die binne(kant) van die hande (teen)oor die gebedsrigting (is) en dat (die) man se twee duime gelyk (teen) oor die punte van die ore (is). Die tweede gebruik: die voorganger dra alger die lofprysings van (die) gebed hardop voor, omtrent dat die gemeentelid (dit) kan hoor, maar die gemeentelid moet die lofprysings saggies voordra, omtrent dat hy self (dit) kan hoor; en (die) afsonderlik biddende is netso: (hy) moet die lofprysings saggies voordra, dat hy (dit) self kan hoor¹. Die derde gebruik: al drie, naamlik die voorganger en die gemeentelid en die afsonderlik biddende, moet ‘Lof aan u, o Allah’ en ‘In u lof’ en ‘Geseënd is u naam’ tot die einde by die eerste buiging na die lofprysing saggies voordra, omtrent elkeen dat hy (dit) self kan hoor. Die vierde gebruik: die voorganger en die afsonderlik biddende dra ‘Ek neem my toevlug by Allah teen die gestenigde Satan’ by die eerste buiging na die ‘Lof aan u’ saggies voor, maar (die) gemeentelid moet (dit) nie voordra nie. Die vyfde gebruik: die voorganger en die afsonderlik biddende dra ‘In die naam van Allah, die barmhartige erbarmer’ by al die buigings voor die eerste Koranhoofstuk saggies voor, maar die² gemeentelid moet (dit) nie voordra nie. Die sesde gebruik: die voorganger en die gemeentelid en die afsonderlik biddende dra ‘Amen’ na die eerste Koranhoofstuk by al die buigings saggies voor en (die) gemeentelid dra ‘Amen’ alleen saggies voor nadat (die) voorganger klaar is met sy eerste Koranhoofstuk by die môre-gebed en by die eerste twee buigings van (die) aand-gebed en nag-gebed en by al die buigings van (die) on-ewe gebed tydens die vas-maand. Die sewende gebruik: sit (die) midde van sy regterhand van (die) binnekant op sy linkerhand se buitekant en sy regterhand se duim en pinkie om (die) linkerhand se kneukel en sit (die) regterhand se drie middelste vingers op (die) linkerhand se arm, dat (hy) sy twee hande op dié manier onmiddelik onder die naeltjie sit, en ('n) vrou sit haar twee hande op die manier wat ons gepraat (het) onmiddelik onder die bors. Die agste gebruik: dra ‘Allah is die grootste’ voor terstond (as 'n mens) gaan buig. Die negende gebruik: dra ‘Lof aan die magtige Heer’ drie keer tydens (die) buig voor. Die tiende gebruik: opstaan van (die) buig, reg op. Die elfde gebruik: sit (die) twee middelstes van die hande op die twee knieë, en (die) vingers reg uit. Die twaalfde gebruik: maak die vingers ('n) bietjie vanmekaar en sy been ook reg uit. Die dertiende gebruik: dra ‘Allah is die grootste’ voor terstond (as 'n mens) homself gaan neerwerp. Die veertiende gebruik: dra ‘Lof aan die hoogste Heer’ drie keer tydens die neerwerp voor. Die vyftiende gebruik: sit sy twee

1 Lees: ‘hoeu̯ar’.

2 Lees: ‘die’.

[p. 58]

handie an sain tewie kanie oeu̯ap die muṣallā oeu̯af oeu̯ap die ghoeroent ghalaik suǧūd     die siestiendie sunnat laat die lenker foet pelaat lie an siet daar oeu̯ap     die sieu̯ientiendie sunnat setiek die rieghter foet riegh oeu̯ait laat sain alfaif toeu̯antjies sain pentes oewar die qiblat ghalaik hai siet fer tewie taḥiyyāt     die aghtiendie sunnat bietjie setel setaan aghter oeu̯ap setaan fan rukūʿ riegh oeu̯ap oeu̯amterent kan batjah rabbanā laka lḥamdu oeu̯af mier     die niegantiendie sunnat siet bietjie toesien tewie suǧūd nitṣoe siet fer taḥiyyāt     die toeu̯antaghstie sunnat batjah allāhumma ṣallī ʿalā muḥammadin waʿalā 'āli muḥammadin kama ṣallaita ʿalā 'ibrahīma toet die ant     die ien an toeu̯antaghstie sunnat batjah allāhumma ǵfir lī mā qaddamtu wamā 'ah̬h̬artu toet die ent oeu̯af batjah ander duʿā' wat 'aṣḥhab ghabatjah     ṣalāt sain 'adabs yaʿnī ṣalāt sain mustaḥibs es baiaang     die ieriestie 'adab kaik suǧūd sain pelek     die tewiedie 'adab maak toesien moent bai ghaap koeu̯am     die dierdie 'adab man berieng oeu̯ait sain tewie handie toeu̯at sain koenoekels fan sain moeu̯au bai batjah die ieriestie takbīr     die firdie 'adab hau ien die hoeu̯as oeu̯amterent hai kan hau     die faiftie 'adab 'imām an ǧamāʿat oeu̯ap setaan fer ṣalāt bai die mu'aḏḏin beghent batjah ḥayyā ʿalā ṣṣalāt     die siestie 'adab die 'imām an ǧamāʿat beghent ṣalāt bai die mu'aḏḏin batjah qad qāmati ṣṣalāt     die mu'aḏḏin beghent ṣalāt aghter hai kelaar met 'iqāmat aas alghar yaʿnī die 'imām an ǧamāʿat wagh toet die mu'aḏḏin kelaar met 'iqāmat es niekesnie     es noedagh wies niedaragh an fernlek fer allāhu taʿālā ien alghar ṣalāts     wanier miesie welmaak ṣalāt batjah ṣalāt sain niyyat met ṭoeng an hau die niyyat sain maʿnā ien haart toet batjah allāhu 'akbar yaʿnī allāhu 'akbar sain tewie 'alfs an bā' moenie laang maaknie ṣoe maddat sain ghaloeu̯aitnie     aas maak die     'alfs oeu̯af bā' laang ṣoe maddat sain ghaloeu̯ait sain ṣalāt es niet rieghnie     an maak allāhu 'akbar sain hā' dapaan an rā' doeu̯a     ghakoeu̯am ien ḥadīṯ     batjah allāhu 'akbar aghter hai     oeu̯ap ghatiel sain tewie handie     an maak sain tewie doeu̯aimie oewer ghalaik sain tewie pentie fan die oeu̯arie     ghakoeu̯am ien ḥadīṯ rasūlu llāh ṣallā llāhu het oeu̯ap ghatiel sain tewie handie an ghabereing sain tewie doeu̯aimie naa bai tewie pentie fan sain oeu̯arie an ghabatjah allāhu 'akbar     soemaghie ʿālims ghasie laat raak tewie doeu̯aimie an die pent fan die oeu̯arie maar die ieriestie fatwā     es mier seterk     die foerau tiel oeu̯ap haar tewie handie oewer ghalaik haar soekoeu̯ars     die muqtadī batjah die ieriestie takbīr ghalaik die 'imām sain takbīr     aas 'imām batjah die takbīr haart     es mier bietar     die fatwā es muh̬ālif fer tewie šaih̬ sain fatwā bifoeu̯arbijal hoeu̯aile ghasie es mier bieter die muqtadī batjah takbīr ghalaik aghter 'imām sain takbīr maar die ieriestie fatwā es mier seterk     aghter ghabatjah die ieriestie takbīr fer beghent ṣalāt siet miedel fan sain rieghter hand fan benie kaant oeu̯ap sain lenker hand fan

[p. 59]

hande en sy twee knieë op die bidkleedjie of op die grond tegelyk met die neerwerp. Die sestiende gebruik: laat die linkervoet plat lê en sit daarop. Die sewentiende gebruik: steek die regtervoet reg uit, dat al vyf sy toontjies se punte teenoor die gebedsrigting (is), terstond (as) hy sit vir (die) twee groete. Die agtiende gebruik: ('n) bietjie stil staan na (die) opstaan van die buig, reg op, omtrent (dat hy) ‘Onse Heer, aan u die lof’ of meer kan voordra. Die negentiende gebruik: (om 'n) bietjie (te) sit tussen twee neerwerpings netsoos (hy) sit vir (die) groete. Die twintigste gebruik: dra voor ‘o Allah, eer Mohammed en die familie van Mohammed soos u Abraham geëer het’ tot die einde. Die een en twintigste gebruik: dra voor ‘o Allah, vergewe my wat ek vroeër en wat ek later gedoen het’ tot die einde, of dra ('n) ander smeekbede voor wat (die) metgeselle (van Mohammed) voorgedra (het). (Die) gebed se fatsoensreëls, naamlik (die) gebed se wenslikhede is baie. Die eerste fatsoensreël: (om te) kyk (na die) neerwerping se plek. Die tweede fatsoensreël: (om) sy¹ mond toe (te) maak by (die) kom (van 'n) gaap. Die derde fatsoensreël: ('n) man bring sy twee hande tot sy kneukels² uit van sy mou by (die) voordrag (van) die eerste lofprysing. Die vierde fatsoensreël: (hy) hou die hoes in omtrent (wat) hy (in) kan hou. Die vyfde fatsoensreël: (die) voorganger en vergadering staan op vir (die) gebed as die oproeper begin voordra ‘Op na die gebed!’ Die sesde fatsoensreël: die voorganger en vergadering begin (die) gebed as die oproeper voordra ‘Die gebed het aangebreek’. Die oproeper begin (die) gebed nadat hy klaar (is) met (die) staan; as alger, naamlik die voorganger en vergadering wag tot die oproeper klaar (is) met (die) staan, is (dit) niks nie³. (Dit) is nodig (om) nederig en vriendlik⁴ vir Allah - hy is verhewe - (te) wees by alle gebede. Wanneer ('n) mens (die) gebed wil maak, (moet hy) (die) gebed se intensie met (die) tong voordra en die intensie se betekenis in (sy) hart (vas) hou tot (hy) voordra ‘Allah is die grootste’; naamlik: moenie Allāhu 'akbar se twee 'alifs en bā' lank maak soos ‘verlenging’ se geluid. As hy die 'alifs of bā' lank maak soos ‘verlenging’ se geluid, is sy gebed nie reg nie. En maak Allāhu 'akbar se hā' vorentoe⁵ en rā' dood⁶. In ('n) berig (het) gekom..⁷. (Hy) dra ‘Allah is die grootste’ voor na(dat) hy sy twee hande opgetel (het). En maak sy twee duime ter hoogte van sy twee punte van die ore. In ('n) berig (het) gekom: die apostel van Allah - mag Allah (hom) eer - het sy twee hande opgetel en sy twee duime naby (die) twee punte van sy ore gebring en voorgedra ‘Allah is die grootste’. Sommige geleerdes (het) gesê: ‘Laat (die) twee duime aan die punt van die ore raak’, maar die eerste beslissing is meer sterk. Die vrou tel haar twee hande op ter hoogte van haar skouers. Die navolger⁸ dra die eerste lofprysing tegelyk (met) die voorganger se lofprysing voor; as (die) voorganger die lofprysing hard(op) voordra, is (dit) meer beter. Die beslissing is afwykend van (die) leraars se beslissing, want hulle (het) gesê: ‘(Dit) is meer beter (as) die navolger (die) lofprysing terstond na (die) voorganger se lofprysing voordra’, maar die eerste beslissing is meer sterk. Nadat (hy) die eerste lofprysing vir (die) begin (van die) gebed voorgedra (het), sit (hy die) middel van sy regterhand van (die) binnekant op sy linkerhand van (die)

1 Lees pleks van ‘toesien’: ‘toe sain’.

2 Bedoel: die polsgewrig.

3 Dit doen geen kwaad nie.

4 Lees pleks van ‘fernlek’: ‘firantlek’.

5 ‘dapaan’ = Maleis depan, ‘voor’? Bedoel is: met uitgang ū, wat voor in die mond uitgespreek word.

6 Sonder volgende klinker.

7 Die berig word slegs in die Arabies gegee.

8 Die mense wat die gebed onder die leiding van die voorganger verrig.

[p. 60]

boeitie kaant an sain rieghter hand sain doeu̯aim an penkie oeu̯am lenker hand sain koenoekel     kaik die siewendie sunnat oeu̯ans ghasekeriewie die mas'alat fer man an fer foerau foelkoem ghalaik oeu̯ander sain naageltjie ien aldie qiyāms wat rasūlu llāh ẓallā llāhu 'alaihi wasallama ghabatjah ḏikr ien     moet siet tewie handie oeu̯ap die manierie wat oeu̯ans fan tefoear ghasie ghalaik oeu̯ander die naageltjie wanier batjah qunūt ien witr an siet altewie handie oeu̯ander naageltjie ien ṣalāt ǧanāzat laat ashang tewie handie ien die qaumat yaʿnī ien die oemlekie setaat wat aghter oeu̯ap setaan fan rukūʿ es     an laat afhang albai tewie handie toesien tewie labaraan ṣalāt sain takbīras bai alderie ʿālims yaʿnī aghter ghasiet sain tewie handie oeu̯ap makaar ghalaik oeu̯ander die naageltjie batjah subḥānaka llāhumma wabiḥamdika toet die ant moenie batjah nie waǤǧahtu waǧhī toet die ent saam met die subḥānaka     die fatwā es muh̬ālif fer     'abī yūsuf sain fatwā hai ghasie moet batjah waǧǧahtu waǧhī toet die     ant saam met die subḥānaka maar sain fatwā es soeu̯aak     daan batjah 'aʿūḏu billāhi mina ššaiṭāni rraǧīmi ghahiem oeu̯amterent laat hai salf kaan hoeu̯ar maar ien die ander rakʿats moenie batjah 'aʿūḏu     billāhi mina ššaiṭāni rraǧīimi nie     die masbūq batjah 'aʿūḏu billahi mina ššaiṭāni rraǧīmi bai beṭaal aghter die 'imām wat 'imām ghamaak het foeu̯ar die masbūq yaʿnī die muqtadī moenie batjah 'aʿūḏu billāhi     nie an moenie batjah fātiḥat nie maar hai moet batjah subḥānaka llāhumma wabiḥamdika toet die ent     moet batjah 'aʿūḏu billāhi mina ššaiṭāni rraǧīmi ghalaik aghter batjah tewie labaraan ṣalāt sain takbīrs     an batjah bīsmi llāhi rraḥmāni rraḥīmi ghahiem ien die begensel fan aldie rakʿats     moenie batjah die bismi llāh toesien die fātiḥat     an toesien sūrat nie     die bismi llāh es ien 'āyat fan qur'ān maar     es nie fan fātiḥat nie an fan ander sūratnie maar ghakoeu̯am af fer temaak faamakaander toesien qur'ān sain sūrats nitṣoe baakent     daan batjah die fātiḥat an batjah aghter die fātiḥat ien altewie ieriestie rakʿats ien sūrat oeu̯af derie 'āyats oeu̯af mier fan qur'ān     wanier 'imām ghabatjah walā ḍḍāllīna haart, die 'imām an ma'mūm batjah ghahiem 'amīn ghalaik aghter die woeu̯ard     daan batjah allāhu 'akbar ghalaik ghaat rukūʿ     siet sain tewie handie     fan benie kaant oeu̯ap sain tewie kenie an fengers oeu̯ap sain sekien an maak die fengers riegh oeu̯ait bietjie faamakaander     maak sain roegh ghalaik     moenie maak sain koeu̯ap hoegh oeu̯af laangnie maar maak ghalaik met roegh     batjah ien rukūʿ derie kier subḥāna rabbi l'aẓīm diesie woeu̯ardie     derie kier batjah subḥāna rabbi l'aẓim es die koeu̯artstie aas batjah minder aas die sain rukūʿ     esnie foelkoemnie     fer die munfarid batjah mier aas derie kier saam met oeu̯anie ghaal es mustaḥib     daan die 'imām oeu̯apsetaan fan rukūʿ ghalaik tiel oeu̯ap sain koeu̯ap batjah haart oeu̯amterent laat ma'mūm kaan hoeu̯ar samiʿa llāhu liman ዥamidahu diesie woeu̯ardie ien kier det es ghanoegh fer 'imām     'abū yūsuf an

[p. 61]

buitekant en sy regterhand se duim en pinkie om (sy) linkerhand se kneukei¹. Kyk (na) die sewende gebruik, (waarin) ons die kwessie vir (die) man en vir (die) vrou volkome beskryf (het): onmiddelik onder sy naeltjie by al die stande waarin die apostel van Allah - mag Allah hom eer en groet - die godsnaam voorgedra (het). (Hy) moet (die) twee hande sit op die manier wat ons vantevore gesê (het): onmiddelik onder die naeltjie, wanneer (hy) die ‘gehoorzaamheid’ tydens die onewe gebed voordra en (hy) sit altwee hande onder (die) naeltjie tydens die begrafnisgebed. (Hy) laat (sy) twee hande neerhang tydens die ‘stand’, naamlik tydens die oomblikkie (dat hy) staan wat na (die) opstaan van die buiging is. En laat albei twee hande afhang tussen (die) lofprysings van (die) gebed (tydens die) twee feeste, volgens aldrie (die) geleerdes, naamlik nadat (hy) sy twee hande op mekaar gesit (het) onmiddelik onder die naeltjie, dra hy ‘Lof aan u, o Allah en in u lof’ tot die einde voor. (Hy) moet nie ‘Ek rig my aangesig’ tot die einde saam met die ‘Lof aan u’ voordra nie. Die beslissing is afwykend van Abū Yūsuf se beslissing; hy (het) gesê: ‘Hy moet “Ek rig my aangesig” tot die einde saam met die “Lof aan u” voordra’, maar sy beslissing is swak. Dan dra (mens) ‘Ek neem my toevlug by Allah teen die gestenigde Satan’ saggies voor, omtrent dat hy (dit) self kan hoor maar by die ander buigings moet (hy) nie ‘Ek neem my toevlug by Allah teen die gestenigde Satan’ voordra nie. Die laatkomer dra ‘Ek neem my toevlug by Allah teen die gestenigde Satan’ voor as (hy) na die voorganger betaal wat (die) voorganger voor die laatkomer gemaak het, naamlik die navolger moet nie ‘Ek neem my toevlug by Allah’ voordra nie en moet nie die eerste Koranhoofstuk voordra nie, maar hy moet ‘Lof aan u, o Allah en in u lof’ tot die einde voordra. ('n Mens) moet ‘Ek neem my toevlug by Allah teen die gestenigde Satan’ onmiddellik na die voordra van die lofprysings (van die) twee feeste se gebed voordra. En (hy) dra ‘In die naam van Allah die barmhartige erbarmer’ saggies voor by die begin van al die buigings. (Hy) moet nie die ‘In die naam van Allah’ tussen die eerste en tussen (die ander) Koranhoofstuk voordra nie. Die ‘In die naam van Allah’ is 'n vers van (die) Koran, maar is nie van die eerste en van (enige) ander hoofstuk nie, maar (het) afgekom om van mekaar te maak tussen (die) Koran se hoofstukke netsoos ('n) baken. Dan dra (hy) die eerste Koranhoofstuk voor en dra na die eerste Koranhoofstuk tydens altwee eerste buigings een hoofstuk of drie verse of meer van (die) Koran voor. Wanneer (die) voorganger hardop ‘en nie van die dwalendes nie’ voorgedra (het), dra die voorganger en (die) gemeentelid saggies ‘Amen’ voor, onmiddelik na dié woord. Dan dra ('n mens) ‘Allah is die grootste’ voor tegelyk (dat hy) gaan buig. (Hy) sit sy twee hande aan (die) binnekant op sy twee knieë en (die) vingers op sy skeen en maak die vingers reg uit, ('n) bietjie van mekaar. (Hy) maak sy rug gelyk. (Hy) moet sy kop nie hoog of lank maak nie, maar met (die) rug gelyk maak. (Hy) dra tydens (die) buig drie keer ‘Lof aan die magtige Heer’ voor, hierdie woorde. Drie keer ‘Lof aan die magtige Heer’ voordra is die kortste; as (hy) minder as dié voordra, is sy buig nie volkome nie. Vir die afsonderlik biddende is meer as drie keer voordra, solank as wat dit onewe² is, wenslik. Dan staan die voorganger op van (die) buig; tegelyk (dat hy) sy kop optel, dra hy hardop voor, omtrent dat (die) gemeentelid (dit) kan hoor: ‘Allah hoor wie hom prys’, hierdie woorde een keer; dit is genoeg vir (die) voorganger. Abū Yūsuf en

1 Bedoel is: die polsgewrig.

2 Letterlik: ‘saam met on-egaal’.

[p. 62]

muḥammad ghasie die 'imām moet batjah rabbanā laka lḥamdu saam met samiʿa llāhu liman ḥamidahu an batjah samiʿa llāhu liman ḥamidahu haart rabbanā laka lḥamdu ghahiem maar die ieriestie fatwā es seterak     die muqtadī batjah rabbanā laka lḥamdu ghahiem det es ghanoegh fer die muqtadī bai alderie 'ālims     die munfarid batjah altewie bai die riegh fatwā     an oeu̯ap setaan fan rukūʿ riegh oeu̯ap an bietjiewagh     daan batjah allāhu 'akbar saam ghalaik ghaat suǧūd     siet sain rieghter kanie an daan siet die lenker kanie oeu̯ap muṣallā daan siet sain rieghter hand an daan siet die lenker hand oeu̯ap muṣallā maak die fengers tie makaander an riegh oeu̯ait     daan siet sain foeu̯ar koeu̯ap an die pent fan die nis oeu̯ap muṣallā toesien tewie handie die rieghter hand ghalaik met die rieghter oeu̯ar an die lenker hand ghalaik met die lenker oeu̯ar     maak oepoeu̯an baar die muṣls fan sain arm an maak wier die almboeghs fan sain reps maar aas maak die ander miesie sier met sain almboeghs moenie fier maaknie die almboeghs fan sain ripsnie     an maak fier die boeu̯aik fan sain boeu̯aṭs an laat altewie foetie sain toeu̯antjies sain pents oewer die qiblat an maak die haaksakien riegh oeu̯ait an hoegh ien suǧūd     die foerau ghaat suǧūd an maak tiemakaander haar boeu̯aik met haar boeu̯aṭ     batjah ien suǧūd derie kier subḥāna rabbī l'aʿlā det es die koeu̯artestie aas batjah mender aas derie kier sain suǧūd esnie foelkoemnie     moet maak suǧūd met sain foeu̯arkoeu̯ap an met sain pent fan nis aas maak suǧūd met ien fan die tewie alien oeu̯af maak suǧūd oeu̯ap ṣoeu̯arbaan sain laap es makrūh     'abū yūsuf an muḥammad an ander riwāyat fan 'imām 'aʿẓam ghisie es nie rieghnie maak suǧūd met die pent fan die nis alien boeitien riedie det es seterk fatwā     es ǧā'iz maak suǧūd oeu̯ap die laap fan sain kelierie wat laank es     an es ǧā'iz maak suǧūd oeu̯ap aldie dangie wat haart es die foeu̯arkoeu̯ap nie ṣak ien nie ṣoe kelep an peleng an wat ṣoe foeu̯arṭ es     es nie ǧā'iz nie maak suǧūd oeu̯ap aldie dengie wat ṣagh es die foeu̯arkoeu̯ap ṣak ien ṣoe mijal an kapoeu̯ak an matars an watṣoefoeu̯arṭ es     aas miesie u̯aas baiaang ien ṣalāt an soemaghie kanie karai pelek fer suǧūd nie es ǧā'iz hoeu̯aile maak suǧūd oeu̯ap ander miesie sain roegh wat saam met hoeu̯aile es ien wāǢid ṣalāt     daan batjah allāhu 'akbar ghalaik tiel oeu̯ap sain koeu̯ap fan die ieriestie suǧūd     an siet setel toesien tewie suǧūd bietjie     die riwāyat wat ghakoeu̯am fer tebatjah toesien tewie suǧūd allāhumma ǵfir lī warḥamnī toet die ant es fer tahaǧǧud ṣalāts maar aas miesie batjah es neksnie     an wier batjah allāhu 'akbar ghalaik ghaat die tewiedie saǧidah an belaif ien suǧūd setel oeu̯amterent batjah derie kier tasbiḥāt daan wier batjah allāhu 'akbar ghalaik oeu̯ap setaan fan die tewiedie suǧūd     iers tiel oeu̯ap sain ghasiegh daan tiel oeu̯ap lenker hand daan rieghter hand daan tiel oeu̯ap sain lenker kanie daan rieghter kanie an setaan setel riegh oeu̯ap bietjie     moenie sietnie aghter die tewiedie suǧūd

[p. 63]

Muḥammad (het) gesê: ‘Die voorganger moet ‘Onse Heer, aan u die lof’ saam met ‘Allah hoor wie hom prys’ voordra en ‘Allah hoor wie hom prys’ hardop, ‘Onse Heer, aan u die lof' saggies voordra’, maar die eerste beslissing is sterk. Die navolger dra ‘Onse Heer aan u die lof’ saggies voor; dit is genoeg vir die navolger volgens aldrie geleerdes. Die afsonderlik biddende dra volgens die regte beslissing altwee voor. En (hy) staan op van (die) buig, reg op en wag ('n) bietjie. Dan dra (hy) ‘Allah is die grootste’ voor tegelyk dat (hy) hom gaan neerwerp. (Hy) sit sy regterknie en sit dan die linker knie op (die) bidkleedjie; dan sit (hy) sy regterhand en dan sit (hy) die linkerhand op (die) bidkleedjie. (Hy) maak die vingers teen mekaar en reguit. Dan sit (hy) sy voorkop en die punt van die neus op (die) bidkleedjie tussen (sy) twee hande, die regter hand gelyk met die regter-oor en die linkerhand gelyk met die linkeroor. (Hy) maak openbaar die spiere¹ van sy arm en maak die elmboë ver² van sy ribbebene, maar as (hy) die ander mense seer (sou) maak met sy elmboë, moet (hy) die elmboë nie ver van sy ribbebene maak nie. En (hy) maak die buik ver van sy boude en laat die punte van altwee voete se toontjies teenoor die gebedsrigting (wees) en maak die hakskeen reguit en hoog by die neerwerping. Die vrou gaan haarself neerwerp en maak haar buik met haar boud teenmekaar. (Hy) dra tydens (die) neerwerping drie keer ‘Lof aan my Heer, die allerhoogste’ voor; dit is die kortste; as (hy) minder as drie keer (dit) voordra, is sy neerwerping nie volkome nie. (Hy) moet (die) neerwerping met sy voorkop en met sy neuspunt maak; as (hy die) neerwerping met een van die twee alleen maak, of (die) neerwerping op die lap van (sy) tulband³ maak, is (dit) afkeurenswaardig. Abū Yūsuf en Muḥammad en ('n) ander oorlewering van (die) magtigste voorganger (het) gesê: ‘(Dit) is nie reg (om die) neerwerping sonder rede met die punt van die neus alleen (te) maak nie’; dit is 'n sterk beslissing. (Dit) is geoorloof (om die) neerwerping op die lap van sy klere wat lank is (te) maak. En (dit) is geoorloof (om die) neerwerping (te) maak op al die dinge wat hard is (sodat) die voorkop nie (daar) in sak nie, soos klip en plank en wat sovoort is. (Dit) is nie geoorloof nie (om die) neerwerping (te) maak op al die dinge wat sag is (sodat) die voorkop (daarin) insak, soos meel en kapok en ('n) matras en wat sovoort is. (As die) mense by (die) gebed baie sou wees en sommige kan nie plek vir (die) neerwerping kry nie, is (dit) geoorloof (dat) hulle (die) neerwerping op die rug van ander mense, wat saam met hulle by een en dieselfde gebed is, maak. Dan dra (hy) voor ‘Allah is die grootste’ tegelyk (dat) hy sy kop optel van die eerste neerwerping. En sit ('n) bietjie stil tussen (die) twee neerwerpings. Die oorlewering wat gekom (het) om tussen twee neerwerpings voor te dra ‘o Allah, vergeef my en erbarm u oor my’ tot die einde is vir (die) nagtelike gebede, maar as mense (dit) voordra is (dit) niks nie⁴. En (hy) dra weer ‘Allah is die grootste’ voor, tegelyk (dat) hy (aan)gaan (met) die tweede neerwerping en bly in (die) neerwerping stil omtrent (dat hy) drie keer (die) lofwoorde (kan) voordra. Dan dra (hy) weer ‘Allah is die grootste’ voor tegelyk (dat hy) opstaan van die tweede neerwerping. Eers tel (hy) sy gesig op; dan tel (hy die) linkerhand op, dan (die) regterhand, dan tel (hy) sy linkerknie op, dan (die) regterknie en staan ('n) bietjie stil reg op. (Hy) moet nie na die tweede neerwerping sit

1 ‘muscles’.

2 Lees: ‘fier’.

3 Persies en Maleis ‘serban’.

4 Dit doen geen kwaad nie.

[p. 64]

nie an moenie deriknie met sain handie oeu̯ap die ghoeroeu̯antnie wanier oeu̯ap setaan fandie tewiedie suǧūd     die riwāyat wat ghakoeu̯am rasūlu llāhi ghaderek met sain handie oeu̯ap die ghoeroeu̯ant es ien die tait rasūlu llāhi oeu̯ait an seu̯aak ghawoeu̯arṭ het     an maak die tewiedie rakʿat nitsoeu̯aalṣ die ieriestie rakʿat maar moenie wijar batjah nie subḥānaka llāhumma wabiǢamdika toet die ant nie     an moenie wijar batjah 'aʿūḏu billāh nie an moenie wijar oeu̯ap tiel sain tewie handie toet oeu̯arie nitṣoe bai beghent ṣalāt nie     maar det moet oeu̯ap tiel tewie handie bai siewie pelek     die ieriestie es bai beghent ṣalāt     an die tewiedie bai batjah witr sain qunūt     an die dierdie bai batjah tewie labaraan ṣalāt sain takbīrs     an die fierdie bai maak istilām fer ḥaǧr 'aswad ien die kaʿbat     an die faiftie bai ṣafā an marwat     an die siestie bai waqfat ien ʿarafat an muzdālifat     an die siewendie bai ghaui wiegh die kalipertjies ien derie pelak ien mīnā     wanier oeu̯ap tiel sain koeu̯ap fan die tewiedie rakʿat sain die tewiedie suǧūd laat sain lenker foet pelaatlie an siet daar oeu̯ap an setek die rieghter foet riegh oeu̯ait an die pentes fan sain toentjies laat oewer die qiblat ghalaik hai siet fer die ieriestie taḥiyyāt     an siet sain tewie handie oeu̯ap sain     tewie boeu̯adie naa bai die knies an maak tewie handie sain fengers oewer die qiblat     an batjah ṣaḥābat ibn masʿūd sain taḥiyyāt     ibn masʿūd sain taḥiyyāt es die attaḥiyyātu lillāhi waṣṣalawātu waṭṭayyibātu ssalāmu ʿalaika 'ayyuhā nnabī'u toet die ant     die taḥiyyāt sain maʿnā esṣoe     aldie ʿibādat wat es met woeu̯ardie es riegh fer allāhu taʿālā     an aldie ʿibādat wat es met wierkie es riegh fer allāhu taʿālā an aldie ʿibādat wat es met aighendoeu̯am es riegh fer allāhu taʿālā     allāhu taʿālā het ghabeloeftie fer nabī muḥammad ghaloek fan aldie oeu̯an noetagh ien dunyā an ien 'āh̬irat     an     allāhu taʿālā ghabiloeftie fer nabī muḥammad sieghent ien dunyā an     ien 'āh̬irat     an allāhu taʿālā ghabeloeu̯atie fer nabī muḥammad fijal ghoedie ghait ien dunyā an ien 'āh̬irat     oei ghief salāmat yaʿnī ghaloek fer wai an fer oei sain ghoeia serventes fan aldie mala'ikat an ghoeia miesie an ghoeia ǧin iek daraagh ghatoeu̯agie dat ghien     its es niet 'ilāh maar det allāhu taʿālā alien es 'ilāh     an iek     daraagh ghatoeu̯agie det waarlek nabī muḥammad es allāhu taʿālā     sain serwent an bestijoering     daan oeu̯ai moeu̯at wiet die taḥiyyāt sain paart es fier     die ieriestie paart es attaḥiyyātu lillāhi     waṣṣalawātu waṭṭayyibātu     rasūlu llāh het ghapereist fer allāhutaʿālā met diesie woeu̯ardie ien die nagh rasūlu llāh ghaghaan miʿrāǧ     die tewiedie paart es assalāmu ʿalaika 'ayyuhā nnabīyu waraḥmatu llāhi wabarakātuhu     allāhu taʿālā het ghabeloeu̯aftie ghaloek an sieghent an fijal ghoedie ghait fer nabī muḥammad     met diesie woeu̯ardie det es beloening fer nabī muḥammad oeu̯am die perais wat nabī muḥammad ghamaak het maar djoeu̯aila moet ghaloef det allāhu     taʿālā hetnie laif nie an hetnie ghaloeu̯aitnie an hetnie paleknie     die

[p. 65]

nie en moet nie met sy hande op die grond druk nie, wanneer (hy) van die tweede neerwerping opstaan nie. Die oorlewering wat gekom (het, dat) die apostel van Allah met sy hande op die grond gedruk (het), is uit die tyd (dat) die apostel van Allah oud en swak geword het. En (hy) maak die tweede buiging netsoos die eerste buiging, maar moet nie weer ‘Lof aan u, o Allah en in u lof’ tot die einde voordra nie. En (hy) moet nie weer ‘Ek neem my toevlug by Allah’ voordra nie en moet nie weer sy twee hande tot (die) ore optel (nie), soos by (die) begin (van die) gebed nie. Maar hy¹ moet (die) twee hande by sewe plekke optel. Die eerste is by (die) begin (van die) gebed. En die tweede by (die) voordrag (van die) onewe gebed se gehoorsaamheidsbede. En die derde by (die) voordrag (van die) lofprysings van (die) gebed (van die) twee feeste. En die vierde by (die) maak (van die) kus vir (die) swart klip in die Kaʿba. En die vyfde by Ṣafā en Merwa. En die sesde by (die) staan in Arafa en Muzdalifa. En die sewende by (die) weggooi van klippies op drie plekke in Mīnā. Wanneer (hy) sy kop optel van die tweede buiging se tweede neerwerping, laat (hy) sy linkervoet plat lê en sit daarop en steek die regtervoet reg uit en die punte van sy toontjies (dat hulle) teenoor die gebedsrigting (is), soos hy vir die eerste groete sit. En (hy) sit sy twee hande op sy twee boude naby die knieë en maak (sy) twee hande se vingers teenoor die gebedsrigting. En (hy) dra (die) metgesel Ibn Masʿūd se groetnisse voor. Ibn Masʿūd se groetnisse is dié: ‘Die groete aan Allah en die eerbewyse en die weldade; vrede oor u, o profeet!’ tot die einde. Die groete se betekenis is so: Al die verering wat met woorde is, is reg vir Allah - hy is verhewe. En al die verering wat met werke is, is reg vir Allah - hy is verhewe. En al die verering wat met eiendom is, is reg vir Allah - hy is verhewe. Allah - hy is verhewe - het vir die profeet Mohammed geluk belowe teen al die onnuttige in (hierdie) wêreld en in (die) toekomende. En Allah - hy is verhewe - (het) vir die profeet Mohammed seën belowe in (hierdie) wêreld en in (die) toekomende. En Allah - hy is verhewe - (het) vir die profeet Mohammed veel goedheid belowe in (hierdie) wêreld en in (die) toekomende. U gee vrede, naamlik geluk, vir ons en vir u se goeie dienaars onder al die engele en goeie mense en goeie demone. Ek dra getuie(nis) dat geen ding nie god is nie, maar dat Allah - hy is verhewe - alleen god is. En ek dra getuie(nis) dat die profeet Mohammed waarlik Allah - hy is verhewe - se dienaar en bestiering is. Vervolgens moet u weet, die groet se dele is vier. Die eerste deel is ‘Die groete vir Allah en die eerbewyse en die weldade’. Die apostel van Allah het Allah - hy is verhewe - geprys met hierdie woorde in die nag (toe) die apostel van Allah (op) hemelvaart gegaan (het). Die tweede deel is ‘Vrede vir u, o profeet, en die barmhartigheid van Allah en sy seëninge’. Allah - hy is verhewe - het geluk en seën en veel goedheid vir die profeet Mohammed belowe. Met hierdie woorde is dit ('n) beloning vir die profeet Mohammed om die prys wat die profeet Mohammed gemaak het; maar julle moet glo dat Allah - hy is verhewe - geen lyf het nie en geen geluid het nie en geen plek

1 Lees ‘hai’ pleks van ‘dit’.

[p. 66]

dierdie paart es assalāmu ʿalainā waʿalā ʿibādi llāhi ṣṣāliḥīna     det es rasūlu llāhi sain duʿā ghamaak fer hem self an fer aldie malā'ikat     an ghoeia miesie an ghoeia ǧin     die fierdie paart es 'ašhadu' an lā 'ilāhu 'illā llāh wa'ašhadu 'anna muḥammadan ʿabduhu warasūluhu     ǧabrā'il ʿalaihi ssalām ghaghief ghatoeu̯agie met diesie woeu̯ardie an maskie die taḥiyyāt het ghabau fan nabī muḥammad sain perais fer allāhu taʿālā an fan allāhu taʿālā sain beloeu̯aftie fer nabī muḥammad an fan nabī muḥammad sain duʿā an fan ǧibrā'īl sain ghatoeu̯agie     maar die miesie wat maak ṣalāt moet mieneg perais fer allāhu taʿālā met attaḥiyyātu lillahi waṣṣalawātu waṭṭayyibātu an moet mienek duʿā' fer nabī muḥammad met assalāmu ʿalaika 'ayyuhā nnabīyu waraḥmatu llāhi wabarakātuhu     an die miesie wat maak ṣalāt ieder ien moet mieneg duʿā' fer hem salf an fer allāhu taʿālā sain ghoeu̯aia serwents met assalāmu ʿalainā waʿalā ʿibādi llāhi ṣṣāliḥīna     en moet mieneg iek daraagh ghatoeu̯agie det ghain iets es niet 'ilāh maar det allāhu taʿālā alien es 'ilāh an iek daraagh ghatoeu̯agie det nabī muḥammad es allāhu taʿālā sain serwent an bestijoerieng mat 'ašhadu 'anna muḥammadan ʿabduhu warasūluhu     ghalaik batjah die ieriestie kalimat šahādat maak toet die miedelstie fenger an die tewiedie penkie an die penkie fandie rieghter hand an siet die pent fan die rieghter hand sain doeu̯aim oeu̯ap die miedelstie fenger sain miedelstie lat an wais met die foeu̯arfenger     wanier kelaar met batjah die ieriestie kalimat šahādat wier maak die rieghter hand sain alfaif fenger riegh oeu̯ait an bietjie faamakaander nitṣoe als fan tefoeu̯ar     moenie fierder batjah aas wa'ašhadu 'anna muḥammadan ʿabduhu warasūluhu ien die ieriestie tesiet     batjah die fātiḥat     alien ien die ander rakʿats wat es aghter die ieriestie tewie rakʿats     det es mier bieter     aas batjah fer fātiḥat sain pelak derie kier subḥāna llāh oeu̯af mier oeu̯af niks batjah nie beleif setel yaʿnī batjah die fātiḥat alien oeu̯af batjah derie kier oeu̯af mijar subḥāna llāh fer fātiḥat sein pelek oeu̯af niks batjah nie pelek setel al diesie derie ien ander rakʿats wat es boeiten die ieriestie tewie rakʿats es ǧā'iz maar batjah die fātiḥat alien es mier bieter aas die tewie     soemaghie ʿālims ghasie moet batjah die fātiḥat maar die ieriestie fatwā es 'aṣḥāb sain fatwā     die tewiedie tesiet fer die tewiedie taḥiyyāt es nitṣoe die ieriestie tesiet yaʿnī laat sain lenker foet pelaat lie an siet daar oeu̯ap an setiek die rieghter foet riegh oeu̯ait an die pentes fan sain toeu̯antjies laat oewer die qiblat ghalaik hai siet fer die tewiedie taḥiyyāt     an siet sain tewie handie oeu̯ap sain tewie boetie naa bai die kenies an maak tewie handie sain fengers riegh oeu̯ait an batjah saḥābat ibn masʿūd sain taḥiyyāt     an ghalaik batjah die ieriestie kalimat šahādat maak toe derie fengers fan die rieghter hand an siet die doeu̯aim sain pent tieghen oeu̯ap miedelstie fenger sain miedelstie     lat ghalaik met miedelstie fenger sain kanoeu̯akel ghalaik met miedelstie fenger sain kanoeu̯ekel an wais met die foeu̯arfenger an laat raak die

[p. 67]

het nie. Die derde deel is ‘Vrede vir ons en vir die vrome dienaars van Allah’. Dit is die apostel van Allah se smeekbede, gemaak vir homself en vir al die engele en goeie mense en goeie demone. Die vierde deel is ‘Ek getuig dat daar geen god is behalwe Allah en ek getuig dat Mohammed sy dienaar en apostel is’. Gabriël - vir hom die groet - (het) met hierdie woorde getuienis gegee, ook al het die groete ontstaan¹ uit die profeet Mohammed se prys vir Allah - hy is verhewe - en uit Allah - hy is verhewe - se belofte vir die profeet Mohammed en uit die profeet Mohammed se smeekbede en uit Gabriël se getuienis. Maar die mens wat (die) gebed maak moet (die) intensie (hê om) Allah - hy is verhewe - (te) prys met ‘Die groete vir Allah en die eerbewyse en die weldade’ en moet (die) intensie (hê van 'n) smeekbede vir die profeet Mohammed met ‘Vrede vir u, o profeet, en die barmhartigheid van Allah en sy seëninge’.

En die mens wat (die) gebed maak, iedereen, moet (die) intensie (hê van 'n) smeekbede vir homself en vir Allah - hy is verhewe - se goeie dienaars met ‘Die vrede vir ons en vir die vrome dienaars van Allah’. En moet (die) intensie (hê): Ek dra getuienis dat geen ding god is nie, maar dat Allah - hy is verhewe - alleen god is, en ek dra getuienis dat die profeet Mohammed Allah - hy is verhewe - se dienaar en bestiering is, met (die woord) ‘Ek getuig dat Mohammed sy dienaar en apostel is’. Tegelyk (dat hy) die eerste sin van die getuienis voordra, maak (hy) die middelste vinger en die tweede pinkie en die pinkie van die regterhand toe² en sit die punt van die regterhand se duim op die middelste vinger se middelste lid en wys met die voorvinger. Wanneer (hy) klaar (is) met die eerste sin van die getuienis voor (te) dra, maak (hy) die regterhand se alvyf vingers reg uit en ('n) bietjie vanmekaar netsoos vantevore. (Hy) moet nie verder voordra as ‘en ek getuig dat Mohammed sy dienaar en apostel is’ tydens die eerste sit nie. (Om) die eerste Koranhoofstuk alleen tydens die ander buigings wat na die eerste twee buigings is voor (te) dra - dit is meer beter. As (hy) in die eerste hoofstuk se plek drie keer ‘Lof aan Allah’ voordra of meer of niks voordra, stil bly, naamlik die eerste hoofstuk alleen voordra of drie keer of meer ‘Lof aan Allah’ in die plek van die eerste hoofstuk voordra of niks voordra, stil bly³ - al hierdie drie (vorms) is geoorloof tydens die ander buigings wat buiten die eerste twee buigings is. Maar (om) die eerste hoofstuk alleen voor (te) dra is beter as die twee (ander vorms). Sommige geleerdes (het) gesê: ‘Hy moet die eerste hoofstuk voordra’, maar die eerste beslissing is die beslissing van die metgeselle (van die profeet). Die tweede sit vir die tweede groete is netsoos die eerste sit, naamlik (hy) laat sy linkervoet plat lê en sit daarop en steek die regtervoet reguit en die punte van sy toontjies laat (hy) teenoor die gebedsrigting tegelyk (dat) hy vir die tweede groete sit. En (hy) sit sy twee hande op sy twee boude naby die knieë en maak (die) twee hande se vingers reguit en dra die groete van metgesel Ibn Masʿūd voor. En tegelyk (dat hy) die eerste sin van die getuienis voordra, maak (hy) drie vingers van die regterhand toe en sit die duim se punt teen aan op (die) middelste vinger se middelste lid, gelyk met (die) middelste vinger se kneukel⁴ en wys met die voorvinger en laat die

1 Letterlik: ‘gebou’.

2 Lees ‘toe’ in plaas van ‘toet’.

3 Lees ‘beleif’ in plaas van ‘pelek’.

4 ‘gelyk met die middelste vinger se kneukel’ is abusiewelik herhaal.

[p. 68]

foeu̯arfenger sain boeu̯aik an die doeu̯aim     wanier kelaar met batjah die ieriestie kalimat šahādat wier maak die rieghter hand sain alfaif fenger riegh oeu̯ait an bietjie faamakaander nitṣoe als fan tefoeu̯ar     die foerau siet tauruk yaʿnī siet oeu̯ap haar lenker boeu̯at sain wangr an berieng oeu̯ait haar tewie foetie ien die rieghter kaant an maak haar tewie boeu̯atie tieghen makaander an siet haar rieghter foet sain sekien oeu̯ap haar lenkar foet sain sekien     wanier die taḥiyyāt woert foelkoem ien die tewiedie tesiet daan batjah allāhumma ṣallī ʿalā muḥammadin waʿalā 'āli muḥammadin kamā ṣallaita ʿalā 'ibrāhīm toet die ant     daan batjah die duʿā' wat anders es met 'āyat qur'ān oeu̯af met rasūlu llāh sain duʿā'es     moenie batjah     nie die duʿā wat anders es met miesie sain woerdie     die duʿā' wat anders met 'āyat qur'ān es rabbanā 'ātinā fī ddunyā toet die ant an     es rabbanā ǵfir lanā wali'ih̬wāninā toet die ant es rabbanā ẓalamnā 'anfusanā toet die ant an es rabbanā 'innaka man tudh̬hili nnāra     toet die ant an wat ṣoewoeu̯arṭ es     die duʿā' wat anders met rasūlu llāh sain duʿā' es allāhumma ǵfir lī mā qaddamtu wamā 'ah̬h̬artu toet die ant an es allāhumma 'innī ẓalamtu nafšī ẓulman kabīran toet die ant an es allāhumma 'innī 'as'altuka mina lh̬airi kullahu toet die ant an watṣoefoerṭ es     die duʿā' wat anders es met miesie sain woerdie allāhumma zawwiǧnī fulānata an es allāhumma qḍi dīnī an     es allāhumma ksinī an es allāhumma rzuqnī mālan an wat ṣoefoeu̯arṭ es     maar allāhumma rzuqnī lḥaǧǧa es niet anders met miesie sain woeu̯ardienie     wanier kelaar es mat duʿā' moet deraai sain ghasiegh fer sain rieghter kaant oeu̯amterent die miesie wat aghter es kan sain rieghter wang fan sain ghasiegh ghalaik mat die 'imām an batjah ghahiem assalām ʿalaikum waraḥmatu llāhi     an deraai sain ghasiegh fer sain lenker kaant oeu̯amterent die miesie wat aghter es kan sain lenker wang fan sain ghasiegh ghalaik met die 'imām an batjah ghahiem assalām ʿalaikum waraḥmatu llāhi     die 'imām batjah al tewie salāms haart oeu̯amterent laat ma'mūman kan hoeu̯ar maar die 'imām batjah die tewiedie salām qelainie bietjie soetjis aas ieriestie salām     an die 'imām moet mienig met sain rieghter kaant salām die maʿnā allāhu taʿālā ghief ghaloek an ghanadie fer djoeu̯aile oe aldie malā'ikats wat ien main rieghtar kaant es an oeu̯ap aldie miesie wat ien main rieghtar kaant es an saam met main es ien     ṣalāt     an moet mieneg met sain lenker kaant salām die maʿnā allāhu taʿālā ghief ghaloek an ghanadie fer djoeu̯aile oeu̯ap aldie malā'ikats wat ien main lenker kaant es an oeu̯ap aldie miesie wat ien main lenker kaant es an saam met main es ien ṣalāt     an die muqtadī moet mienig met sain salāms nitṣoe als die 'imām an moet mieneg fer sain 'imām oek ien wat kaant die 'imām es met die kaant sain salām     aas hai ghalaik aghter die 'imām es moet mienig     met altewie salāms fer 'imām     die munfarid moet mieneg met sain rieghter kaant salām die malā'ikats wat ien sain rieghter kaant es alien an mienig met sain lenker kaant salām die malā'ikats wat ien sain lenker kaant es alien

[p. 69]

voorvinger se buik aan die duim raak. Wanneer (hy) klaar (is) met (die) voordra (van) die eerste sin van die getuienis, maak (hy) alvyf die vingers van sy regterhand reguit en ('n) bietjie vanmekaar, netsoos vantevore. Die vrou sit ‘op haar boud’, naamlik (sy) sit op haar linkerboud se wang¹ en bring haar twee voete na die regterkant en maak haar twee boude teen mekaar en sit haar regtervoet se skeen op haar linkervoet se skeen. Wanneer die groete tydens die tweede sit voltooi is, dan dra (hy) voor ‘o Allah bewys eer aan Mohammed en aan die familie van Mohammed soos u eer bewys het aan Abraham’ tot die einde. Dan dra (hy) die smeekbede wat anders is voor met 'n Koranvers of met die apostel van Allah se smeekbedes. (Hy) moet die ander smeekbede nie met mense se woorde voor dra nie.

Die ander smeekbede met ('n) Koranvers is: ‘Onse Heer, gee ons in (hierdie) wêreld’ tot die einde, en is: ‘Onse Heer, vergeef ons en ons broeders’ tot die einde, en is: ‘Onse Heer, ons het ons besondig’ tot die einde en wat sovoort is. Die ander smeekbede met die apostel van Allah se smeekbede is: ‘o Allah, vergeef my wat ek vroeër en wat ek later gedoen het’ tot die einde, en is: ‘o Allah, waarlik ek het myself met 'n groot sonde besondig’ tot die einde, en is: ‘o Allah, waarlik ek vra u om alles van die goeie’ tot die einde en wat sovoort is. Die ander smeekbede met mense se woorde (is): ‘o Allah, laat my trou met die-en-die’, en is: ‘o Allah, beslis my regsaak’², en is: ‘o Allah, gee vir my kleding’, en is: ‘o Allah, voorsien my met rykdom’ en wat sovoort is. Maar ‘o Allah, voorsien my (met wat nodig is vir) die pelgrimstog’ is nie anders met mense se woorde nie. Wanneer (hy) klaar is met (sy) smeekbede, moet (hy) sy gesig na sy regterkant draai, omtrent (dat) die mense wat agter (hom) is, (die) regterwang van sy gesig kan sien³, tegelyk met die voorganger, en dra saggies ‘Vrede vir julle en die barmhartigheid van Allah’ voor. En (hy) draai sy gesig na sy linkerkant omtrent (dat) die mense wat agter (hom) is, (die) linkerwang van sy gesig kan sien³, tegelyk met die voorganger en dra saggies ‘Vrede vir julle en die barmhartigheid van Allah’ voor. Die voorganger dra altwee die ‘Vredes’ hardop voor, omtrent dat die gemeentelid (dit) kan hoor, maar die voorganger dra die tweede ‘Vrede’ ('n) klein bietjie (meer) soetjies voor as die eerste ‘Vrede’. En die voorganger moet met sy regterkant se ‘Vrede’ die intensie meen: ‘Allah - hy is verhewe - gee geluk en genade vir julle, vir⁴ al die engele wat aan my regterkant is en vir al die mense wat aan my regterkant is en saam met my in gebed is’. En (hy) moet met sy linkerkant se ‘Vrede’ die intensie meen: ‘Allah - hy is verhewe - gee geluk en genade vir julle, vir al die engele wat aan my linkerkant is en vir al die mense wat aan my linkerkant is en saam met my in gebed is’. En die ‘navolger’ moet met sy ‘Vredes’ (dieselfde) intensie (hê) soos die voorganger en moet ook vir sy voorganger intensie (hê), in watter kant die voorganger is, met dié kant se ‘Vrede’. As hy reg agter die voorganger is, moet (hy die) intensie vir (die) voorganger met altwee ‘Vredes’ (hê). Die afsonderlik biddende moet met sy regterkant (se) ‘Vrede’ alleen intensie (hê vir) die engele wat aan sy regterkant is en met sy linkerkant (se) ‘Vrede’ alleen intensie (hê vir) die engele wat aan sy linkerkant is.

1 Lees ‘wang’ in plaas van ‘wangr’.

2 Lees ‘dīn’ in plaas van ‘dain’.

3 Lees ‘sien’ in plaas van ‘sain’.

3 Lees ‘sien’ in plaas van ‘sain’.

4 Lees ‘oeu̯ap’ in plaas van ‘oe’; ‘op’ is 'n Arabisme vir ‘vir’.

[p. 70]

diesie faḍl peraat fan waar batjah haart an waar batjah soetjies an fan ander

die 'imām moet batjah haart oeu̯amterent laat ma'mūman kan hoeu̯ar ien ṣalāt ǧumʿat an ien tewie labaraan sain ṣalāts an ien ṣalāt faǧr ien alghar rakʿats an ien die ieriestie tewie rakʿats fan ṣalāt maǵrib an ṣalāt ʿišā' die derie ṣalāts yaʿnī ṣalāt faǧr an ṣalāt maǵrib an ṣalāt ʿišā' maskie waas 'adā' yaʿnī maak ien die tait oeu̯af waas qaḍā' yaʿnī     waas ghaferloep naadiraant biṭaal die 'imām moet batjah haart     die munfarid es ferai wielagh fer batjah haart oeu̯af soetjies ien nagh sain nāfilat ṣalāts an ien ṣalāt faǧr an ṣalāt maǵrib an ʿišā' ien die tait maar tibatjah haart es mier bieter     es wāǧib die imām an die munfarid batjah ghahiem oeu̯amterent laat hai self kan hoeu̯ar ien boeitien die paleks wat wai ghasekeriewie     die laaghstie fan tebatjah haart     es oeu̯amterent laat ien man kan hoeu̯ar     die hoeghstie fan tebatjah haart es oeu̯amterent laat alghar die ǧamāʿat kan hoeu̯ar     die laaghstie fan tebatjah ghahiem es oeu̯amterent laat hai salf alien kan hoeu̯ar det es riegh fatwā     an oek ṣoe die laaghstie     fan teperaat ghahiem es oeu̯amterent laat hai alien salf kan hoeu̯ar ien aldie afferie wat woeu̯arṭ wais daar es met teperaat h̬ulāṣah die affiries wat met woeu̯ardie es nitṣoe ṭalāq oeu̯af ander kanie woerṭ     wais daar esnie boeitein hai peraat maskie oeu̯amterent laat hai salf alien kan hoeu̯ar nitṣoe ṭalāq nitṣoe temaak selaaf ferai an nitṣoe oeu̯ait ṣoek ien deng fan ander fer ien afferie an nitṣoe ander afferie     aas hai ṣalāt ʿišā' sein die ieriestie tewie rakʿats sain sūrat ghalaat belaif moet beṭaal die sūrat ien die laastie tewie rakʿats ghalaik aghter sein die fātiḥat an batjah albai haart det es riegh fatwā     aas hai ghalaat belaif die fātiḥat fan ṣalāt ʿišā' sain die ieriestie tewie rakʿats moenie beṭaal die fātiḥat nie ien die laastie tewie rakʿats maar moet batjah die laastie tewie rakʿats sain fātiḥat an maak tewie suǧūd sahwi fer die ieriestie tewie rakʿats sain fātiḥat aghter die laastie taḥiyyāt an foeu̯ar die ṣalawāt an aghter die rieghter kaant sain salām     batjah fan qur'ān sain farḍ ien ṣalāt es ien 'āyat laang oeu̯af koeu̯art bifoeu̯arbijal allāhu taʿālā oerdie fer muṣallā ien qur'ān moet batjah ien ṣalāt fan qur'ān boeitein oerder hoe fal     'abū yūsuf an muḥammad ghasie es derie 'āyat fan die koeu̯arts oeu̯af ien laang 'āyat maar hoeu̯aile hetnie dalīlnie     aas hai waas ien terewielar an waas haastaagh fer ien riedie es sunnat batjah ghalaik aghter die fātiḥat ien sīrat watie hai welhie     es hai waas ien terewielar 'amīn yaʿnī nie baang fer ien riedienie es sunnat batjah 'iḏā ssamā'u nšaqqat sain sūrat ien die eiriestie rakʿat fan ṣalāt faǧr an batjah wassamā'i ḇāti lburūǧi sain sūrat ien die tewiedie rakʿat fan ṣalāt faǧr     wanier hai esnie ien terewielar nie yaʿnī hai belaif bai ien pelek fer laang niet es sunnat batjah ien ṣalāt faǧr fiertagh oeu̯af faiftagh 'āyats fan qur'ān boeitein die fātiḥat     es ḥasan yaʿnī es ghoet fer muqīm batjah ien ṣalāt faǧr an ien ṣalāt ẓuhr fan mufaṣṣal sain laanges an batjah ien ṣalāt ʿaṣr an ien ṣalāt ʿišā' fan mufaṣṣal sein miedelstie an

[p. 71]

Hierdie afdeling praat van waar hardop voor (te) dra en waar soetjies voor (te) dra, en van ander (sake).

die voorganger moet hardop voordra, omtrent dat die gemeentelid (dit) kan hoor tydens die Vrydag-gebed en tydens (die) twee feeste se gebede en tydens die môre-gebed by al die buigings en tydens die eerste twee buigings van (die) aand-gebed en (die) nag-gebed, dié drie gebede, naamlik môre-gebed en aand-gebed en nag-gebed, ook al was (dit) ‘tydig bid’, naamlik (dit) op die (regte) tyd maak, of was ‘inhaal’, naamlik (dit) was verloop (en) naderhand betaal - die voorganger moet hardop voordra. Die afsonderlik biddende is vry om hardop of soetjies tydens sy ekstra gebede en tydens (die) môre-gebed en aand-gebed en nag(-gebed) op die (regte) tyd voor (te) dra, maar hardop voordra is meer beter. Dit is verpligtend (dat) die voorganger en die afsonderlik biddende saggies voordra, omtrent dat hy (dit) self kan hoor, tydens (die gebede) behalwe die plekke wat ons geskryf (het). Die laagste van hardop voor te dra is omtrent dat een man (dit) kan hoor. Die hoogste van hardop voor te dra is omtrent dat alger (in) die vergadering (dit) kan hoor. Die laagste van saggies voor te dra is omtrent dat hy self alleen (dit) kan hoor; dit is (die) regte beslissing. En ook so die laagste van saggies te praat is omtrent dat hy self alleen (dit) kan hoor. (Dit geld) in al die affêres wat word wys daar is¹ met praat, saamgevat: die affêres wat met woorde is, soos (die) verstoting of ander (wat) nie kan word wys daar is nie, buiten (dat) hy praat, ook al (was dit) omtrent dat hy self alleen (dit) kan hoor, soos verstoting, soos ('n) slaaf vrymaak en soos (die) uitsoek (van) een ding uit ander (dinge) vir 'n affêre, en soos ander affêres. As hy (die) nag-gebed se eerste twee buigings se Koranhoofstuk laat bly (het), moet (hy) die hoofstuk tydens die laaste twee buigings terstond na sy eerste hoofstuk betaal; dit is (die) regte beslissing. As hy die eerste hoofstuk van (die) nag-gebed se eerste twee buigings laat bly (het), moet (hy) nie die eerste hoofstuk tydens die laaste twee buigings betaal nie, maar moet (hy) die laaste twee buigings se eerste hoofstuk voordra en twee neerwerpings-weens-weglating vir die eerste twee buigings se eerste hoofstuk maak na die laaste groetnisse en voor die ‘eerbewyse’ en na die regterkant se ‘Vrede’. Die plig (om) van (die) Koran tydens (die) gebed voor (te) dra is een vers, lang of kort, want Allah - hy is verhewe - verorden vir (die) bidder in (die) Koran (dat hy) tydens (die) gebed van (die) Koran moet voordra buiten (dat) hy verorden hoeveel. Abū Yūsuf en Muḥammad (het) gesê: ‘(Dit) is drie verse van die kortes of een lang vers, maar hulle het nie ('n) bewys nie. As hy ('n) reisiger was en vir 'n rede haastig was, is (dit) gebruik (om) terstond na die eerste hoofstuk een hoofstuk voor (te) dra, watter hy wil hê. As² hy 'n veilige reisiger was, naamlik nie vir 'n rede bang nie, is (dit) gebruik om ‘As die hemel skeur’ se hoofstuk tydens die eerste buiging van (die) môre-gebed voor te dra, en ‘By die hemel wat die torings het’ se hoofstuk tydens die tweede buiging van (die) môre-gebed voor te dra. Wanneer hy nie 'n reisiger is nie, naamlik hy bly vir lank by een plek nie¹, is (dit) gebruik (om) tydens (die) more-gebed veertig of vyftig verse van die Koran, behalwe die eerste hoofstuk, voor (te) dra. (Dit) is ‘mooi’, naamlik is goed vir ('n) gevestigde persoon om tydens die more-gebed en tydens (die) middag-gebed van (die) ‘opgedeelde’ se langes voor (te) dra en tydens die namiddaggebed en tydens (die) nag-gebed van (die) ‘opgedeelde’ se middelste

1 Bedoel: waarvan die bestaan bewys word.

2 Lees ‘aas’ in die plaas van ‘es’.

1 Hierdie ‘niet’ behoort by ‘As hy nie 'n reisiger is nie’.

[p. 72]

batjah ien ṣalāt maǵrib fan mufaṣṣal sain koeu̯artes     die mufaṣṣal es die laastie siewendie paart fan qur'ān yaʿnī es fan sūrat alḥuǧurāti tot sūrat qul 'aʿūḏu birabbi nnāsi     die paart ghanoemt mufaṣṣal bifoeu̯arbijal het bajaang bismi llāhi ien an het baiaang fersepereis ien     die mufaṣṣal sain laangis es fan sūrat alḥuǧurāti toet sūrat wassamā'i ḏāti lburūǧi an die mufaṣṣal sain miedelstie es fan sūrat wassamā'i ḏāti lburūǧi toet sūrat lam yakun an die mufaṣṣal sain koeu̯artes es fan sūrat lam yakun toet die ant fan qur'ān     aas hai waas ferlie fer tamaak ṣalāt hastaagh batjah oeu̯amterent hai     kan     maak die ieriestie rakʿat sain batjah fan qur'ān laanger aas die tewiedie rakʿat sain batjah ien ṣalāt faǧr alien     bai muḥammad maak laanger ien alfaif ṣalāts maar sain fatwā es seu̯aak     gha'ien deng fan qur'ān es niet muʿayyan fer gha'ien ṣalātnie yaʿnī wat paart fan qur'ān hai welhie batjah ien ṣalāt es riegh bifoeu̯arbijal allāhu taʿālā oerder djoeu̯aila moet batjah ien ṣalāt oeu̯amterent wat ghamaklek es fan qur'ān met die 'āyat faqra'ū mā tayassara mina lqur'ān boeitien oeu̯arder watie sūrat oeu̯af watie paart fan qur'ān die ma'mūman moet hoeu̯ar wat 'imām batjah fan qur'ān maskie fātiḥat oeu̯af ander sūrat an belaif setel yaʿnī moenie batjah die fātiḥat oeu̯af sūratnie ghalaik oeu̯af aghter die 'imām ien gha'ien ṣalātnie     muḥammad ibni lḥasan ghasie die ma'mūm moet batjah die fātiḥat ghalaik die 'imām ien ghahiem ṣalāts maar moenie batjah ien haart ṣalātsnie     muḥammad ibn idrīs ghasie moet batjah ien alghar ṣalāts maar det hoeu̯aile sain fatwā es muh̬ālif es migein setarai dagh fer 'āyat qur'ān an fer ḥadīṯ rasūlu llāh an fer 'iǧmāʿ 'aṣḥāb rasūlu llāh ṣallā llāhu taʿālā ʿalaihi wasallama bifoeu̯arbijal allāhu subḥānahu wataʿālā sie ien qur'ān an rasūlu llāh ghasie     an 'abū hurairata ghasie het 'aṣḥāb rasūlu llāh ien die beghensal ghawies batjah die fātiḥat ien ṣalāt aghter     'imām wanier 'āyat ghaqoeu̯am hoeu̯aile het ghalaatsetaan die fātiḥah an belaif setel     die ḥadīṯ lā ṣalāt 'illā bifātiḥati lkitāb nie sienie ma'mūm moet batjah die fātiṣah ien ṣalātnie maar wais die fātiḥah es noedagh fer ṣalāt wie moet batjah die ḥadīṯ nie doeu̯aia lekmaaknie     die ander ḥadīṯes wais die 'imām moet batjah ien ṣalāt an ma'mūm moenie batjah nie moet belaif setel an 'imām sain batjah es ghanoeghaal fer alghar     h̬ulāṣah die koeu̯atier begheriep die ander ḥadiṯs es doeu̯aidlekmaaker fer die ḥadūṯ an alghar qoeu̯am oeu̯arhiens ien die maʿnā met die 'āyat fan qur'ān nitṣoe oeu̯ans het ghasikeriwie ien diesie mas'alah     yaʿnī die ma'mūm moet belaif setel an hoeu̯ar maskie sain 'imām batjah die 'āyat wat maak miesie ferbelaif met ǧannat oeu̯af batjah die 'āyat wat maak miesie baang met ǧahannam oeu̯af batjah u̯uṭbah oeu̯af batjah ṣalāt salām oeu̯ap nabī muḥammad

[p. 73]

voor (te) dra en tydens (die) aand-gebed van (die) ‘opgedeelde’ se kortes voor (te) dra. Die ‘opgedeelde’ is die laaste sewende deel van (die) Koran, naamlik (dit) is van die hoofstuk ‘Die binnekamers’ tot die hoofstuk ‘Sê: ek neem my toevlug tot die Heer van die mense’. Dié deel (is die) ‘opgedeelde’ genoem, want (dit) het baie ‘In die naam van Allah’ in, en het baie verse (van lof)prys in. Die ‘opgedeelde’ se langes is van die hoofstuk ‘Die binnekamers’ tot die hoofstuk ‘By die hemel wat torings het’; en die ‘opgedeelde’ se middelstes is van die hoofstuk ‘By die hemel wat torings het’ tot die hoofstuk ‘Hulle was nie’; en die ‘opgedeelde’ se kortes is van die hoofstuk ‘Hulle was nie’ tot die einde van (die) Koran. As hy verleë was om (die) gebed haastig te maak, dra (hy) omtrent (wat) hy kan voor. (Hy) maak die eerste buiging se voordrag van (die) Koran langer as die tweede buiging se voordrag alleen tydens die môre-gebed. Volgens Muḥammad maak (hy dit) langer tydens alvyf gebede, maar sy beslissing is swak. Geen ding van (die) Koran is nie spesifiek vir geen gebed nie, naamlik watter deel van (die) Koran hy voorgedra wil hê tydens die gebed, is reg, want Allah - hy is verhewe - verorden: ‘Julle moet tydens die gebed voordra omtrent wat gemaklik is van (die) Koran’ met die vers: ‘En dra wat gemaklik is van die Koran voor’, sonder (om te) verorden watter hoofstuk of watter deel van (die) Koran. Die gemeentelid moet hoor wat (die) voorganger van (die) Koran voordra, hetsy (die) eerste hoofstuk of ('n) ander hoofstuk en bly stil, naamlik (hy) moet nie die eerste hoofstuk of ('n) ander hoofstuk tegelyk (met) of na die voorganger tydens geen gebed voordra nie. Muḥammad ibni lḥasan (het) gesê: ‘Die gemeentelid moet die eerste hoofstuk tegelyk (met) die voorganger tydens sagte gebede voordra, maar moet (dit) nie tydens harde gebede voordra nie. Muḥammad ibn Idrīs (het) gesê: ‘(Hy) moet (dit) tydens alle gebede voordra, maar dit: hulle se beslissing is verskillend van, is teenstrydig² met (die) Koranvers en met die berig van die apostel van Allah en met die ooreenstemming van die metgeselle van die apostel van Allah - mag Allah - hy is verhewe - hom eer en groet, want Allah - geprese sy hy en hy is verhewe - sê in (die) Koran...; en die apostel van Allah (het) gesê...³ en Abū Huraira (het) gesê: ‘Die metgeselle van die apostel van Allah het in die begin (gewoon) gewees om die eerste hoofstuk tydens (die) gebed na die voorganger voor te dra; wanneer (dié) vers gekom (het), het hulle die eerste hoofstuk laat staan en stil gebly’. Die berig ‘Daar is geen gebed behalwe met die eerste hoofstuk van die Boek’ sê nie (dat die) gemeentelid die eerste hoofstuk tydens (die) gebed moet voordra nie, maar wys (aan dat) die eerste hoofstuk nodig is vir (die) gebed; wie (dit) moet voordra, maak die berig nie duidelik nie. Die ander berigte wys (aan dat) die voorganger (dit) tydens (die) gebed moet voordra en die gemeentelid (dit) nie moet voordra nie, stil moet bly; en (die) voorganger se voordrag is genoeg al vir alger. Saamgevat - die korter begrip - die ander berigte is ('n) verklaarder vir die (eerste) berig en alger kom in die betekenis ooreen met die Koranvers, netsoos ons in hierdie kwessie geskryf het. Naamlik: die gemeentelid moet stilbly en hoor, hetsy sy voorganger die vers voordra wat mense verbly⁴ maak met (die) paradys of die vers voordra wat mens bang maak met (die) hel, of ('n) preek voordra of (die) gebed van eer vir die profeet Mohammed

2 Lees: ‘tigeinsetaraidagh’.

3 Die vers, respektiewelik die berig, word net in Arabies gegee.

4 Lees ‘ferbelait’ in plaas van ‘ferbelaif’.

[p. 74]

ṣallā llāhu ʿalaihi wasallama     ien die tait hai batjah h̬uṭbah die ma'mūm wat fier es an wat naabai es alghar es ghalaik moet belaif setel an hoeu̯ar wanier die 'imām batjah ien fan die maskie kanie hoeu̯ar nie

temaak ṣalāt saam met 'imām es sunnat an es naabai wāǧib     bieter aas ander mans fer tesataan 'imām es die man wat bieter wiet ṣalāt sain afferie det es tesie die man wat bieter wiet ṣalāt sain afferie yaʿnā bieter wiet wat noedagh es fer ṣalāt an wat maak ṣalāt bedieref es bieter fer tesataan 'imām aas die ander mans     aas tewie oeu̯af darie mans wiet iewie fijal fan ṣalāt sain afferie daan wat fan hoeu̯aile mijar riegh batjah qur'ān es bieter fer tesataan 'imām aas die ander     aas tewie oeu̯af derie mans wiet qur'ān iewie fijal wat fan hoeu̯aile mijar baang es fer allāhu taʿālā es bieter fer tesetaan 'imām aas die ander     aas tewie oeu̯af derie mans waas iewie fijal ien die derie manierie daan wat oeu̯ader es fan hoeu̯aile es bieter fer tesetaan 'imām aas die ander     aas tewie oeu̯af derie mans waas iewie fijal ien die fier manierie dan wat fan hoeu̯aile es mier ghadoeu̯aldagh es bieter fer tesetaan 'imām aas die ander     djoeu̯aile moet wiet diesie faif manierie wat noedagh es fer tesetaan 'imām an oeu̯ans ghasekerewie es murattab     die maʿnā koeu̯am oeu̯ait ṯumma yaʿnī ien foelgh aghter die ander     aas ien man mier wiet ṣalāt sain afferie daan hai es bieter fer tesetaan 'imām aas die ander an maskie die ander kan mier riegh batjah qur'ān oeu̯af es oeu̯ader an maskie 'ahli masǧid ferseperai an ieder ien paart welhie ien man oemtistaan 'imām     maar aas tewie oeu̯af derie mans waas iewie fijal ien diesie faif manierie an 'ahli masǧid ferseperai an ieder ien paart niem an ien man fan hoeu̯aile fer tesetaan 'imām daan moet maak loeu̯at rai daan wie sain naam oeu̯ait koeu̯am hai es bieter fer tesetaan 'imām aas die ander     selaaf man an 'aʿrābīyi yaʿnī die miesie wat ien die foerausit laant belaif an 'aʿmī yaʿnī belendie man an fāsiq yaʿnī die man wat nie loeu̯aister agāmah nie an mubtadiʿa yaʿnī bidʿat maaker an walad zinā ieder ien sain tesetaan 'imām es makrūh     aas ien fan hoeu̯aile ghaat foeu̯aran tesetaan 'imām die     ma'mūman sain ṣalāt es riegh     es makrūh 'imām maak ṣalāt laang bifoeu̯arbijal soemaghie ma'mūm es haastagh fer ien riedie     an oek ṣoe es makrūh ferauu̯oens maak ṣalāt met ǧamāʿat boeitien man setaan 'imām     aas foeroeu̯ans maak ṣalāt met ǧamāʿat an ien fan hoeu̯aile setaan 'imām daan die foerau wat 'imām es foeroeu̯ans moet setaan toesien hoeu̯aile ien die miedel an laat die 'imām sain haak sekien foeu̯ar ma'mūm sain haak sekien nitṣoe die mans wat naakent es an maak ṣalāt met ǧamāʿat bifoeu̯arbijal sitti ʿāyišat raḍiya llāhu taʿālā ʿanhā ien die tait pierie foeroeu̯ans sain ǧamāʿat u̯aas mustaḥab ghasetaan toesien foeroeu̯ans ien die miedel oeu̯amterent haak sekien foeu̯ar     naaderaant pierie foeroeu̯ans sain ǧamāʿat woeu̯arṭ mansūh̬ an makrūh maar soemaghie ih̬tilāf makers ghading nau noegh es

[p. 75]

- mag Allah hom eer en groet - voordra. Gedurende die tyd (dat) hy ('n) preek voordra moet die gemeentelid wat ver is en naby is - algar is gelyk - stilbly en hoor wanneer die voorganger een van dié voordra, ook al kan (hy dit) nie hoor nie.

(Om die) gebed saam met ('n) voorganger te maak is gebruik en naby ('n) verpligting. Beter as ander mans om (as) voorganger te staan is die man wat (die) gebed se sake beter weet; dit is te sê: die man wat (die) gebed se sake beter weet, naamlik beter weet wat vir (die) gebed nodig is en wat (die) gebed waardeloos maak, is beter om (as) voorganger te staan as die ander mans.

As twee of drie mans eweveel van (die) gebed se sake weet, dan is wie van hulle (die) Koran meer reg voordra beter om (as) voorganger te staan as die ander. As twee of drie manne eweveel (van die) Koran weet, is van hulle (hy) wat meer bang is vir Allah - hy is verhewe - beter as die ander om (as) voorganger te staan. As twee of drie manne eweveel was op die drie maniere, dan is (hy) van hulle wat ouer is beter om (as) voorganger te staan as die ander. As twee of drie manne eweveel was op die vier maniere, dan is (hy) van hulle wat meer geduldig is, beter om (as) voorganger te staan as die ander. Julle moet weet: hierdie vyf maniere wat nodig is om (as) voorganger te staan en ons geskryf (het), is afdalend in rang. Die betekenis kom uit ‘vervolgens’¹, naamlik een volg na die ander. As een man (die) gebed se sake meer weet. dan is hy beter as die ander om (as) voorganger te staan, ook al kan die ander (die) Koran meer reg voordra of is (hy) ouer, ook al versprei (die) moskeevolk (homself) en wil ieder deel een man hê om (as) voorganger te staan. Maar as twee of drie manne eweveel was op hierdie vyf maniere, en (die) moskeevolk versprei (homself) en ieder deel neem een man van hulle aan om (as) voorganger te staan, dan moet (hulle) lotery maak; wie se naam dan uitkom, hy is beter as die ander om (as) voorganger te staan. ('n) Man (wat) slaaf (is) en ('n) onbeskaafde, naamlik die mens wat in die verwoeste² land bly en ('n) blinde, naamlik ('n) blindeman en ('n) losbol, naamlik die man wat nie luister (na) godsdiens nie en ('n) innovator, naamlik ('n) nuwigheid-maker en ('n) man van onwettige geboorte - elkeen se staan (as) voorganger is afkeurenswaardig. As een van hulle vooraan gaan (om as) voorganger te staan, is die gemeentelid se gebed (nogtans) reg. (Dit) is afkeurenswaardig (dat die) voorganger (die) gebed lank maak, want sommige gemeentelede is vir 'n rede haastig. En ook so is (dit) afkeurenswaardig (dat) vroue (die) gebed in vergadering maak sonder (dat 'n) man (as) voorganger staan. As vroue (die) gebed in vergadering maak en een van hulle staan (as) voorganger, dan moet die vrou wat voorganger is (vir) vroue tussen hulle in die midde staan en laat die voorganger se hakskeen voor (die) gemeentelid se hakskeen (wees), netsoos die mans wat nakend is en (die) gebed in vergadering maak, want vrou A'isja - mag Allah - hy is verhewe - 'n welgevalle in haar hê - (het) in die tyd (toe) enkel³ vroue se vergadering gewens was, tussen (die) vroue gestaan, in die midde, omtrent ('n) hakskeen voor. Naderhand word enkel vroue se vergadering afgeskaf en afkeurenswaardig, maar sommige verskil-makers (het) gedink (dat dit) nou nog

1 'n Woord wat in die Arabiese teks die verskillende kwakifikasies van mekaar skei.

2 Lees in plaas van ‘foerausit’: ‘ferwoestie’? Op p. 83 is dieselfde Arabiese woord weergegee met ‘wieldie miesie’.

3 Eintlik: ‘pure’.

[p. 76]

mustaḥab maar hoeu̯aile sain deng es muh̬ālif fer ḥadīṯ rasūlu llāh foeroeu̯ans moenie qoeu̯amnie fer ǧamāʿat nie bifoeu̯arbijal rasūlu llāh ghasie ṣalātuhā fī qaʿri baitihā 'afḍalu toet die ant yaʿnī es bieter fer foeroeu̯ans maak ṣalāt ien diep hoek fan hoeu̯aile sain hoeu̯ais aas maak ṣalāt ien die miedel fan hoeu̯aile sain hoeu̯ais wat loegh es     an hoeu̯aile maak ṣalāt ien die miedel fan hoeu̯aile sain hoeu̯ais es bieter aas maak ṣalāt ien die masǧid     an hoeu̯aile sain hoeu̯aises es     bieter aas ander peleks fer hoeu̯aile     maar det au foeroeu̯ans wat faiftagh djaar oeu̯af mier oeu̯at es kan qoeu̯am masǧid fer ǧamāʿat ien derie tait faǧgr an maǵrib an ʿišā' alien     'abū yūsuf an muḥammad ghasie es ǧā'iz au foeroeu̯ans qoeu̯am masǧid fer ǧamāʿat ien aldie faif ṣalāts     aas ien ma'mūm alien maak ṣalāt saam met 'imām moet setaan moet ien die rieghtar kaant ghalaik met die 'imām bifoeu̯arbijal ḥadīṯ rasūlu llāh wais ṣoe     aas setaan aghter es makrūh muḥammad ghasie laat die ma'mūm sain toeu̯antjies ghalaik met die 'imām sain haak sekien maar sain fatwā es seu̯aak     die ma'mūm wat alien maak ṣalāt saam 'imām aas foerau es moet setaan aghter die 'imām     'imām setaan foeu̯ar tewie ma'mūm an foeu̯ar mier aas tewie bifoeu̯arbijal rasūlu llāh het ghamaak ṣoe     ieris mans setaan ṣaf aghter 'imām daan qelainie djoeu̯angtjies setaan ṣaf aghter die mans daan die miesie wat es niet doeu̯aidlek es man oeu̯af es foerau setaan aghter die qelainie djoeu̯angtjies daan die foeroeu̯ans setaan ṣaf aghter miesie wat es niet doeu̯aidlek hoeu̯aile es man oeu̯af es foerau     aas qoeu̯am ghalaik fer man met ien paart fan laif foerau oeu̯af die miesie wat kan kerai senaghiet fer haar ien die ṣalāt wat het rukūʿ an     suǧūd die ṣalāt waas toesien die man an die miesie wat takbīr taḥrīm met temaak yaʿnī albai beghent ṣalāt ghalaik 'imām sain die ieriestie takbīr an albai maak die ṣalāt foelkoem met die 'imām saam albai     sain ṣalāt pelek u̯aas ien boeitien sekeram toesien hoeu̯aile tewie woeu̯arṭ fāsid die man sain ṣalāt die foerau sein ṣalāt es riegh bifoeu̯arbijal die man het foet nie loeioeu̯aster ḥadīṯ nie aas maak 'imām niyyat fer tesetaan 'imām fer haar     h̬ulāṣah aas ien foerau qoeu̯am fer ǧamāʿat an setaan ghalaik met 'imām oeu̯af ghalaik met     ien paart fan ma'mūman wat man es oeu̯af setaan foeu̯ar hoeu̯aile daan die 'imām an die paart fan ma'mūman sain ṣalāt es bedierief aas die ṣalāt het rukūʿ an suǧūd an die foerau beghent ṣalāt ghalaik 'imām sain ieriestie takbīr an die foerau waas bietjie ghoeroeṭ oeu̯af oeu̯at an albai sain ṣalāt pelek waas ien boeitien die sekerm wat hoegh es oeu̯amterent derie foet toesien hoeu̯aile tewie an gha'ien fan hoeu̯aile nie salaapnie ien ṣalātnie     wanier ien fan die faif šarṭs daar esnie die man sain ṣalāt oek es riegh maar makrūh h̬ulāṣah die foerau moet setaan aghter man maskie waas alien     die foerau wat maak ṣalāt saam met man nie woeu̯arṭ ma'mūman nie boeitein die man maak niyyat fer tesetaan 'imām fer haar     es fāsid man foelgh met foerau     an es fāsid man oeu̯af foerau foelgh met qelainie

[p. 77]

wenslik is, maar hulle se dink is strydig met die berig van die apostel van Allah, ‘vroue moet nie kom in vergadering nie’, want die apostel van Allah (het) gesê: ‘Haar gebed in die diepte van haar huis is verkiesliker’ tot die einde, naamlik: ‘(Dit) is beter vir vroue (om die) gebed (te) maak in ('n) diepe hoek van hulle se huis as (om die) gebed (te) maak in die middel van hulle se huis wat lig is. En (dat) hulle (die) gebed maak in die middel van hulle se huis is beter as (dat hulle die) gebed maak in die moskee. En hulle se huise is vir hulle beter as ander plekke’. Maar die¹ ou vroue wat vyftig of jare oud is kan (na die) moskee kom ter vergadering op drie tye: môre en aand en nag, alleen. Abū Yūsuf en Muḥammad (het) gesê: ‘(Dit) is geoorloof (dat) ou vroue (na die) moskee ter vergadering kom by al die vyf gebede’. As een gemeentelid alleen (die) gebed saam met (die) voorganger maak, moet (hy) aan die regterkant gelyk met die voorganger staan, want die berig van die apostel van Allah wys so (uit). As (hy) agter (hom) staan is (dit) afkeurenswaardig. Muḥammad (het) gesê: ‘Laat die gemeentelid se toontjies gelyk (wees) met die voorganger se hakskeen’, maar sy beslissing is swak.

Die gemeentelid wat alleen (die) gebed saam (met die) voorganger maak, as (dit 'n) vrou is, moet agter die voorganger staan. (Die) voorganger staan voor twee gemeentelede en voor meer as twee, want die apostel van Allah het so gemaak. Eers staan manne in rye agter (die) voorganger, dan staan kleine jongetjies in rye agter die manne, dan staan die mense waarvan nie duidelik (of hulle) man of vrou is (nie) agter die klein jongetjies, dan staan die vroue in rye agter (die) mense waarvan nie duidelik is (of) hulle man of vrou is (nie). As ('n) vrou met 'n deel van (haar) lyf gelyk kom met ('n) man of (met) die mense wat sinnigheid vir haar kan kry tydens die gebed wat buigings en neerwerpings het (en) die gebed was tussen die man en die mense wat (die) verbods-lofprysing maak², naamlik albei begin (die) gebed tegelyk (met) die voorganger se eerste lofprysing, en albei maak die gebed volkome saam met die voorganger (en) albei se bidplek was een, sonder ('n) skerm tussen hulle twee, word die man se gebed waardeloos, (maar) die vrou se gebed is reg, want die man het fout, nie skerp³ geluister nie as (die) voorganger (die) intensie maak om vir haar (as) voorganger te staan (nie). Saamgevat: As 'n vrou ter vergadering kom en gelyk met (die) voorganger of gelyk met 'n deel van die gemeentelede wat mans is staan of voor hulle staan, dan is die gebed van die voorganger en dié deel van die gemeentelede bederf, as die gebed buigings en neerwerpings het, en die vrou (haar) gebed gelyk (met die) voorganger se eerste lofprysing begin, en die vrou 'n bietjie groot of oud was, en albei se gebedsplek een was sonder die skerm wat omtrent drie voet hoog is tussen hulle twee, en geen van hulle nie tydens (die) gebed slaap nie. Wanneer een van dié vyf voorwaardes daar (nie) is nie, is die man se gebed ook reg, maar afkeurenswaardig. Saamgevat: die vrou moet agter (die) man staan, ook al was (sy) alleen. Die vrou wat (die) gebed saam met ('n) man maak⁴ word nie gemeentelid nie sonder (dat) die man intensie maak om (as) voorganger vir haar te staan.

(Dit) is waardeloos (as 'n) man vir ('n) vrou volg⁵. En (dit) is waardeloos (as 'n) man of vrou vir ('n) klein

1 Lees ‘die’ in plaas van ‘det’.

2 Lees ‘takbīr taḥrīmat maak’ in plaas van ‘takbīr taḥrīm met te maak’.

3 ‘ḥadīṯ’ (‘berig’) kan nie reg wees nie. Lees ḥadīd (‘skerp’) of 'n vorm van ḥaddā (‘met sorg doen’).

4 Dit wil sê: met 'n man as voorganger.

5 Naamlik met die vrou as voorgangster.

[p. 78]

djoeu̯angietjie     an es fāsid die man wat soekoen es fan aldie ʿuḏars foelgh met die man wat het ien ʿuḏar yaʿnī ien riedie fer temaak fersie abdast fer aldie ṣalāts ien sain taites yaʿnī kanie laang hau     abdast fer ien riedienie     an es fāsid die man wat kan batjah qur'ān riegh foelgh met die man wat kanie batjah rieghnie     an es fāsid die man wat maak toe sein ʿaurat foelgh met die man wat naakent es     an es fāsid die man wat maak ṣalāt met rukūʿ an suǧūd foelkoem foelgh met die man wat maak ṣalāt met wais met koeu̯ap fer rukūʿ an suǧūd     an es fāsid die man wat maak farḍ foelgh met die man wat maak sunnat     an es fāsid die man wat maak farḍ foelgh met die man wat maak ander farḍ yaʿnī nie die ienstie farḍnie     es ǧā'iz die man wat waas foetie ien abdast foelgh mat die man wat ferai oeu̯ap tewie h̬uffie ien abdast     an es ǧā'iz die man wat maak sunnat foelgh met die man wat maak farḍ     an es ǧā'iz die man wat maak ṣalāt an wais die rukūʿ an suǧud met koeu̯ap fer ien riedie foelgh met die man wat maak ṣalāt oekṣoe     an es ǧā'iz die man wat riegh oeu̯ap es foelgh met die man wat foeu̯ar oeu̯ar es yaʿnī koeroeu̯am es     an oekṣoe es ǧā'iz die man wat maak abdast foelgh met die man wat maak tayammum     an es ǧā'iz die man wat maak ṣalāt met setaan foelgh met die man wat maak ṣalāt mat siet bifoeu̯arbijal rasūlu llāh ṣallā llāhu taʿālā ʿalaihi wasallama sain ṣalāt ien siek tait waasṣoe     as die ma'mūm aghter sain 'imām kelaar met ṣalāt ghawiet waarlek die 'imām het ferghiet ghamaak ṣalāt boeitein abdast die ma'mūm an die ʿimām moet wier maak die ṣalāt bifoeu̯arbijal rasūlu llāh oeu̯arder ṣoe     aas die man wat kanie batjah riegh qur'ānnie an die man wat kan batjah riegh qur'ān die tewie foelgh met die man wat kan batjah riegh qur'ānnie alderie sain ṣalāt es fāsid     aas die 'imām wat kan batjah riegh qur'ān sain abdast bariek ien die laastie tewie rakʿats fan ṣalāt daan hai tarek ien sein pelek die ma'mūm wat kanie batjah riegh qur'ānnie fer tesetaan 'imām fer miesie ien die laastie tewie rakʿats alghar sain ṣalāt woeu̯arṭ fāsid

diesie paart fan die kitāb pieraat fan kerai ḥadaṯ ien ṣalāt     wie karai ḥadaṯ ien ṣalāt daan moet maak ghau abdast an moet niks pieraatnie daan maak foelkoem fan die ṣalāt wat belaif     muḥammad ibn idrīs ghasie sain ṣalāt woeu̯arṭ fāsid moet maak abdast an wier beghent ṣalāt maar sain fatwā es muh̬ālif fer ḥadīṯ rasūlu llāh     die ḥadīṯ sain maʿnā es ṣoe wie oeu̯arghie oeu̯af sain beloei oeu̯af sain maḏī qoeu̯am oeu̯ait maak ghau abdast an maak foelkoem fan sain ṣalāt     wat belaif aas hai niks pieraatnie     maar det hai wier beghent ṣalāt es bieter     aas die man wat karai ḥadaṯ ien ṣalāt 'imām es moet tarek ghau ien sain pelek ander man fan ǧamaʿat daan maak ghau abdast an moet wijar qoeu̯am ien ṣalāt sain pelek nitṣoe muqtadī an foelgh met die 'imām wat hai ghaterek het ien sain pelek aas die     'imām noeghnie kelaar met die ṣalātnie an maak foelkoem fan sain

[p. 79]

jongetjie volg. En (dit) is waardeloos (as) die man wat skoon is van al die beletsels, vir die man volg wat 'n beletsel het, naamlik 'n rede om ('n) vars rituele wassing te maak vir al die gebede op hulle tye, naamlik wat vir 'n rede (die) rituele wassing nie lank kan hou nie. En (dit) is waardeloos (as) die man wat (die) Koran reg kan voordra, volg vir die man wat nie reg kan voordra nie. En (dit) is waardeloos (as) die man wat sy skaamdele toemaak, die man wat nakend is volg. En (dit) is waardeloos (as) die man wat (die) gebed volkome maak met buiging en neerwerping, die man volg wat (die) gebed maak deur met (die) kop vir buiging en neerwerping (te) wys. En (dit) is waardeloos (as) die man wat ('n) plig-gebed maak, die man volg wat ('n) gebruiklike gebed maak. En (dit) is waardeloos (as) die man wat ('n) pliggebed maak vir die man wat 'n ander pliggebed maak volg, naamlik nie die einste plig-gebed nie. (Dit) is geoorloof (dat) die man wat (sy) voete was by (die) rituele wassing, vir die man wat op (sy) twee sokkies vryf by (die) rituele wassing volg. En (dit) is geoorloof (dat) die man wat ('n) gebruiklike gebed maak, die man wat ('n) plig-gebed maak volg. En (dit) is geoorloof (dat) die man wat (die) gebed maak en die buiging en neerwerping vir 'n rede met (die) kop wys, die man volg wat (die) gebed maak, net so¹. En (dit) is is geoorloof (dat) die man wat regop is, die man volg wat vooroor is, naamlik krom is. En ookso is (dit) geoorloof (dat) die man wat (die) rituele wassing maak, die man wat vryf-met-sand maak volg.

En (dit) is geoorloof (dat) die man wat (die) gebed met staan maak, die man wat (die) gebed met sit maak volg, want die apostel van Allah - mag Allah - hy is verhewe - hom eer en groet - se gebed in (sy) siek tyd was so. As die gemeentelid na(dat) sy voorganger klaar is met (die) gebed geweet (het): waarlik die voorganger het vergeet, (die) gebed sonder rituele wassing gemaak, moet die gemeentelid en die voorganger die gebed weer maak, want die apostel van Allah verorden so. As die man wat (die) Koran nie reg kan voordra nie en die man wat (die) Koran reg kan voordra, dié twee volg vir die man wat (nie) reg Koran kan voordra nie, is aldrie se gebed waardeloos. As die voorganger wat Koran reg kan voordra se rituele wassing breek tydens die laaste twee buigings van (die) gebed (en) hy dan in sy plek die gemeentelid trek wat nie Koran reg kan voordra nie om (as) voorganger vir (die) mense tydens die laaste twee buigings te staan, word algar se gebed waardeloos.

Hierdie deel van die boek praat van verontreiniging kry tydens (die) gebed.

Wie verontreiniging tydens die gebed kry moet gou ('n) rituele wassing maak en moet niks praat nie (en) dan wat bly van die gebed volkome maak. Muḥammad ibn Idrīs (het) gesê: ‘Sy gebed word waardeloos; (hy) moet ('n) rituele wassing maak en (die) gebed weer begin’, maar sy beslissing is verskillend van die berig van die apostel van Allah. Die berig se betekenis is: ‘So wie oorgee of sy bloed of sy “Cowper-klier-sekresie” kom uit, (hy) maak gou ('n) rituele wassing en maak wat bly van sy gebed volkome, as hy niks praat nie’. Maar dat hy weer begin, is beter. As die man wat verontreiniging kry tydens (die) gebed voorganger is, moet (hy) gou in sy plek ('n) ander man van (die) vergadering trek, dan gou ('n) rituele wassing maak en weer in (die) gebed se plek kom netsoos ('n) volgeling en vir die voorganger volg wat hy in sy plek getrek het, as die voorganger nog nie klaar (is) met die gebed nie, en van sy gebed volkome maak

1 ‘net so’ behoort by ‘geoorloof’.

[p. 80]

ṣalāt wat belaif     aas die 'imām kelaar es met die ṣalāt es niet wāǧib wijar qoeu̯am ṣalāt sain pelek maar hai es farai wielagh nitṣoe munfarid fer temaak sain ṣalāt foelkoem ien die abdast sain pelek oeu̯af ien die abdast sain pelek     aas muṣallī aasperes beriek sain abdast ien ṣalāt moet wijar maak abdast an wijar beghent die ṣalāt     an oek ṣoe aas die muṣallī woeu̯arṭ ghaik ien ṣalāt oeu̯af karai beroetie ien ṣalāt oeu̯af selaap ien ṣalāt an karai ien sain doeroem manī qoeu̯am oeu̯ait oeu̯af lagh met ghaloeu̯ait ien ṣalāt oeu̯af raak fer muṣallī ien ṣalāt die fijoela wat maak ṣalāt bāṭil oeu̯af beriek sein koeu̯ap an die beloet loep ien ṣalāt     oeu̯af die muṣallī denk waarlek hai het aasperes ghabariek sain abdast ien ṣalāt daan ghaat oeu̯ait die masǧid oeu̯af loep fierdars aas die ṣafs wat boeu̯ait kaant die masǧid es daan woeu̯arṭ oepoeu̯an baar fer hem waarlek hai nie ghebariek sain abdastnie     die muṣallī wat deng waarlek hai het aasperes ghabiriek sain abdast ien ṣalāt daan ghaat fer maak abdast aas noeghnie ghaat oeu̯ait die masǧid nie oeu̯af ghaat oeu̯ait die masǧid maar noeghnie loep fierdars aas die ṣafs wat boeu̯ait kaant die masǧid esnie woeu̯arṭ oepoeu̯an baar fer hem waarlek hai nie ghabiriek sain abdastnie daan maak foelkoem fan sain ṣalāt wat belaif     aas die muṣallī aghter siet ien die ient fan ṣalāt oeu̯amterent kan batjah die laastie taḥiyyāt an foeu̯ar die salām kerai ḥadaṯ daan moet maak abdast ghau daan ghief salām ghalaik daraai die niek fer rieghtar an lenker soekoeu̯ars     aas die muṣallī aasperes beriek sein abdast ien diesie ḥālat yaʿnī hai aghter siet oeu̯amterent kan batjah die laastie taḥiyyāt an foeu̯ar die salām aasperes beriek sain abdast oeu̯af aasperes maak die wejerk es munāfī fer ṣalāt yaʿnī kanie riegh qoeu̯am met ṣalātnie nitṣoe iet an dereng daan hai es noe met die ṣalāt     ṣalāt woeu̯arṭ bāṭil bai 'imām 'aʿẓam aas sain ien diesie ḥālat die muṣallī waas oeu̯ap tayammum u̯aaṭar yaʿnī die man met tayammum maak ṣalāt aas sain u̯aaṭar ien diesie ḥālat yaʿnī aghter hai siet oeu̯amterent kan batjah die laastie taḥiyyāt an foeu̯ar die salām sain ṣalāt woeu̯arṭ bāṭil     oeu̯af woeu̯arṭ kelaar farai oeu̯ap tewie h̬ufs sain tait ien diesie ḥālat die ṣalāt woeu̯arṭ bāṭil     oeu̯af terek oeu̯ait die tewie h̬ufs met bietjie wieriek ien diesie ḥālat die ṣalāt woeu̯arṭ bāṭil     die muṣallī wat kanie riegh batjah fan qur'ānnie maar hai ien diesie oemlek yaʿnī toesen taḥiyyāt an salām kiraigh wieten sekep fer batjah riegh fan qur'ān ienaghie sūrat die ṣalāt woeu̯arṭ bāṭil     oeu̯af naakent muṣallī karai ien kelirie ien diesie ḥālat die ṣalāt woeu̯arṭ bāṭil oeu̯af die man wat maak ṣalāt met wais karai keragh oeu̯ap ṣalāt sain rūkens ien diesie ḥālat die ṣalāt woeu̯arṭ bāṭil     oeu̯af karai ghadaghtie die man wat terau maak ṣalāt fer ṣalāt wat ferloep es yaʿnī die man wat terau maak sain ṣalāt karai ghadaghtie ien diesie ḥālat fer die ṣalāt wat ferloep es die ṣalāt woeu̯arṭ bāṭil     oeu̯af die 'imām wat kan batjah riegh terik ien sain pelek die man wat kanie batjah rieghnie ien diesie ḥālat yaʿnī aghter hai ghasiet oeu̯amterent kan

[p. 81]

wat bly. As die voorganger klaar is met die gebed, is dit nie verpligtend (om) weer (na die) gebed se plek (te) kom (nie), maar hy is vrywillig, netsoos die afsonderlik biddende, om sy gebed volkome te maak in die rituele wassing se plek of in die gebed¹ se plek. As (die) bidder sy rituele wassing opsetlik tydens (die) gebed breek, moet (hy) weer ('n) rituele wassing maak en die gebed weer begin. En ook so as die bidder gek word tydens (die) gebed, of ('n) beroerte tydens die gebed kry, of tydens die gebed slaap en in sy droom kry (dat) saad uitkom, of die vuil wat (die) gebed ongeldig maak die bidder tydens die gebed raak, of (hy) sy kop breek en die bloed loop tydens die gebed; of (as) die bidder dink waarlik hy het sy rituele wassing opsetlik gebreek tydens die gebed, dan uit die moskee gaan of verder loop as die rye wat buitekant die moskee is (en dit) dan vir hom openbaar word waarlik hy het nie sy rituele wassing gebreek nie. Die bidder wat dink waarlik hy het sy rituele wassing tydens die gebed opsetlik gebreek, dan gaan om ('n) rituele wassing (te) maak, as (hy) nog nie uit die moskee gaan nie of uit die moskee gaan maar nog nie verder loop as die rye wat buitekant die moskee is nie (en dit) vir hom openbaar word waarlik hy (het) sy rituele wassing nie gebreek nie, dan maak (hy) volkome wat van sy gebed bly. As die bidder nadat (hy) sit by die einde van die gebed verontreiniging kry, omtrent (dat hy) die laaste twee groete kan voordra en voor die ‘Vrede’, dan moet hy gou ('n) rituele wassing maak (en) dan (die) ‘Vrede’ gee tegelyk (dat hy) die nek na (sy) regter en linker skouers draai. As die bidder sy rituele wassing opsetlik breek in hierdie situasie, naamlik (as hy), nadat hy sit omtrent (dat hy) die laaste groetenisse kan voordra en voor die ‘Vrede’, sy rituele wassing opsetlik breek of opsetlik die werk maak (wat) onverenigbaar is met (die) gebed, naamlik nie reg kan kom met (die) gebed nie, soos eet en drink, dan is hy nou² met die gebed. Volgens die magtigste voorganger word die gebed ongeldig as die bidder (wat) op vryf-met-sand was, in hierdie situasie water sien³, naamlik die man (wat) met vryf-met-sand die gebed maak, as (hy) in hierdie situasie water sien³, naamlik nadat hy sit omtrent (dat hy) die laaste groete kan voordra en voor die ‘Vrede’, - sy gebed word ongeldig. Of (as) die tyd van vryf op die twee sokkies klaar word in hierdie situasie, word die gebed ongeldig. Of (as hy) die twee sokkies in hierdie situasie met min werk uittrek, word die gebed ongeldig. Die bidder wat nie reg van (die) Koran kan voordra nie, maar as hy op hierdie oomblik, naamlik tussen (die) groete en (die) ‘Vrede’ wetenskap verkry om reg van (die) Koran enige hoofstuk voor te dra, word die gebed ongeldig. Of die nakende bidder, (as hy) in hierdie situasie 'n kleed kry, word die gebed ongeldig. Of (as) die man wat (die) gebed maak deur (te) wys, in hierdie situasie krag kry vir die gebed se werklike houdings, word die gebed ongeldig. Of (as) die man wat trou sy gebed maak, in hierdie situasie (die) gedagte kry aan ('n) gebed wat verloop is, word die gebed ongeldig. Of (as) die voorganger wat reg kan voordra in hierdie situasie die man wat nie reg kan voordra nie in sy plek trek, naamlik nadat hy gesit (het) omtrent (dat hy) die laaste groete kan voordra, voor die ‘Vrede’,

1 Lees ‘ṣalāt’ in plaas van ‘abdast’.

2 Die Arabiese teks het ‘... is sy gebed voltooi’. Miskien het na ‘noe’ die woord ‘kelaar’ uitgeval.

3 Lees ‘sien’ in plaas van ‘sain’.

3 Lees ‘sien’ in plaas van ‘sain’.

[p. 82]

batjah die laastie taḥiyyāt foeu̯ar die salām die ṣalāt woeu̯arṭ bāṭil     oeu̯af soeu̯ant qoeu̯am oeu̯ait ien diesie ḥalāt fan ṣalāt faǧr die ṣalāt faǧr woeu̯arṭ bāṭil     oeu̯af qoeu̯am ien waqti ʿaṣr ien diesie ḥālat fan ṣalāt ǧumʿat die ṣalāt ǧumʿat woeu̯arṭ bāṭil     oeu̯af die miesie wat kanie hau abdast fer ien riedienie oeu̯amterent ien tait fan ṣalāt aas sain die riedie ghaat wiegh ien diesie ḥālat die ṣalāt woeu̯arṭ bāṭil     oeu̯af die sijar pelek woeu̯arṭ ghasoeu̯ant daan die sepalk faal af ien diesie ḥālat fan ṣalāt die ṣalāt woeu̯arṭ bāṭil     aas die 'imām terek ien sain pelek die man wat masbūq es die masbūq es die man wat nie ghalaik mat die 'imām beghent ṣalātnie es riegh wanier die masbūq maak kelaar ṣalāt die ieriestie 'imām sain ṣalāt terek foeu̯ar miesie die man wat mudrik es mudrik es die man wat ghalaik met die 'imām beghent ṣalāt au moetghief salām met diesie miesie daan aas die masbūq maak ien wierik wat munāfī es fer ṣalāt yaʿnī kanie riegh qoeu̯am met ṣalātnie aghter die masbūq woeu̯arṭ kelaar met die ieriestie 'imām sain ṣalāt die wierk maak ḍarar fer die masbūq an fer die ieriestie 'imām aas die ieriestie 'imām noeghnie kelaar es met sain ṣalātnie die masbūq sain foet wat hai ghamaak aghter hai kelaar es met die ieriestie 'imām sain ṣalātnie maak ḍarar fer die man wat oek kelaar es met sain ṣalāt     aas die 'imām lagh met ghaloeu̯ait bai die ant fan ṣalāt yaʿnī aghter hai siet oeu̯amterent kan batjah die laastie taḥiyyāt an foeu̯ar die salām oeu̯af beriek sain abdast ien diesie ḥālat aasperes wie masbūq es sain ṣalāt alien woeu̯arṭ fāsid     aas die 'imām peraat oeu̯af ghaat oeu̯ait fan masǧid ien diesie ḥālat yaʿnī aghter die laastie taḥiyyāt an foeu̯ar die salām masbūq sain ṣalāt nie woeu̯arṭ fāsid nie     wie kerai ḥadaṭ ien rukūʿ oeu̯af ien suǧūd aas welhie maak foelkoem fan sain ṣalāt wat belaif moet maak abdast ghau an es wāǧib wijar baghent die rukūʿ oeu̯af die suǧūd wat hai ghakerai ḥadaṭ ien     wie karai ghadaghtie ien rukū¿ oeu̯af ien suǧūd fer die saǧdah wat ferloep es moet betaal die saǧdah daan es ghoet wier maak die rukūʿ oeu̯af     die suǧūd wat hai ghakarai ghadaghtie ien     wie setaan 'imām fer ien ma'mūm daan karai ḥadaṯ ien ṣalāt die ma'mūm woeu̯arṭ muʿayyan fer tesetaan 'imām ien 'imām sain pelek an maskie die 'imām nie maak fer hem 'imāmnie     aas die ma'mūm firau es nie woeu̯arṭ muʿayyan fer tesetaan 'imām nie an haar ṭalāt woeu̯arṭ fāsid an 'imām sain ṣalāt es riegh     aas die 'imām woeu̯arṭ ferboewer riet fan tabatjah es riegh fer die 'imām teraak die man wat kan batjah ien sain pelek fer tesetaan 'imām

diesie bāb peraat fan die ietes wat maak ṣalāt bidierief an peraat fan die ietes wat es makrūh ien ṭalāt

teperaat ien ṣalāt maak die ṣalāt fāsid yaʿni bidierief an maskie peraat met ferghiet oeu̯af maskie peraat ien doeroem aas selaap ien ṣalāt boeitien loeining     an oeu̯ak tebatjah duʿā' ien ṣalāt met die woeu̯ardie wat anders es met miesie sain woeu̯ardie maak die ṣalāt

[p. 83]

word die gebed ongeldig. Of (as die) son in hierdie situasie van (die) môre-gebed uitkom, word die môre-gebed ongeldig. Of (as) in hierdie situasie van die Vrydag-gebed (die) tyd van (die) namiddag inkom, word die Vrydag-gebed ongeldig. Of (as) die mens wat (die) rituele wassing nie om 'n rede kan hou nie ontrent een tyd van gebed, as sy rede weggaan in hierdie situasie, word die gebed ongeldig. Of (as) die seer plek gesond word (en) die spalk dan afval in hierdie situasie van (die) gebed, word die gebed ongeldig. As die voorganger in sy plek die man wat ('n) ‘laatkommer’ is - die ‘laatkommer’ is die man wat nie gelyk met die voorganger (die) gebed begin nie - is (dit) reg wanneer die laatkommer (die) gebed klaarmaak, (naamlik) die eerste voorganger se gebed, (en) voor (die) mense die man trek wat ‘gelyk’ is - ‘gelyk’ is die man wat gelyk met die voorganger (die) gebed begin - (met die woorde:) ‘U moet met hierdie mense (die) ‘Vrede’ gee; as die laatkommer dan 'n werk maak wat onverenigbaar met (die) gebed is, naamlik nie reg met (die) gebed kan kom nie, nadat die laatkommer klaar word met die eerste voorganger se gebed, dan maak dié werk ('n) skade vir die laatkommer en vir die eerste voorganger, as die eerste voorganger nog nie klaar is met sy gebed nie; die laatkommer se fout wat hy gemaak (het) nadat hy klaar is met die eerste voorganger se gebed maak nie ('n) skade vir die man wat ook met sy gebed klaar is (nie). As die voorganger met geluid lag by die einde van (die) gebed, naamlik nadat hy sit omtrent (dat hy) die laaste groete kan voordra en voor die ‘Vrede’, of in hierdie situasie sy rituele wassing opsetlik breek - wie ‘laatkommer’ is, sy gebed alleen word waardeloos. As die voorganger praat of uitgaan van (die) moskee in hierdie situasie, naamlik na die laaste groete en voor die ‘Vrede’, word die laatkommer se gebed nie waardeloos nie. Wie tydens buiging of tydens neerwerping verontreiniging kry, as (hy) wat van sy gebed bly volkome (ge)maak wil hê, maak (hy) gou ('n) rituele wassing en (dit) is verpligtend (dat hy) die buiging of die neerwerping, waarin hy verontreiniging gekry (het), weer begin. Wie tydens ('n) buiging of tydens ('n) neerwerping gedagte kry aan die neerwerping wat verloop het, moet die neerwerping betaal; dan is (dit) goed (dat hy) die buiging of die neerwerping, waarin hy (die) gedagte gekry (het) weer maak. Wie (as) voorganger vir een gemeentelid staan (en) dan verontreiniging tydens die gebed kry - die gemeentelid, as (dit 'n) man is, word (die) aangewese (persoon) om (as) voorganger te staan in die voorganger se plek, ook al maak die voorganger hom nie voorganger nie. As die gemeentelid ('n) vrou is, word (sy) nie (die) aangewese (persoon) om (as) voorganger te staan nie en haar gebed word waardeloos en die voorganger se gebed is reg. As die voorganger verbouereer word van voor te dra, is dit reg vir die voorganger (om) die man wat kan voordra in sy plek te trek om (as) voorganger te staan.

Hierdie hoofstuk praat van die dinge wat (die) gebed bederf maak en praat van die dinge wat afkeurenswaardig is tydens (die) gebed.

(Om) te praat tydens (die) gebed maak die gebed van onwaarde, naamlik bederf, ook al praat (hy) met vergeet¹ of ook al praat (hy) in ('n) droom, as (hy) tydens (die) gebed slaap sonder leuning.

En ook (om) ('n) smeekbede tydens (die) gebed voor te dra met die woorde wat anders is, met mense se woorde, maak die gebed

1 Onbewus.

[p. 84]

fāsid bidierief     al wat muṣallī kan faraagh fan miesie aas hai faraagh fan allāhu taʿālā ien ṣalāt die ṣalāt woeu̯arṭ fāsid bidierief     siek miesie sain satien ien ṣalāt an haart sijar miesie sain setien ien ṣalāt an seu̯aar kerai miesie sain satien ien ṣalāt die dierie maak ṣalāt bidierief an maskie waas die dierie met tewie ḥarfs     an hoeu̯ail ien ṣalāt met ghaloeu̯ait maak die ṣalāt fāsid bidierief die fier its maak fāsid aas het die fier fer ien sijar oeu̯af fer ien     oeu̯anghelek wat hai ghakarai     die fier nie maak ṣalāt bidieriefnie aas het die fier fer tabatjah ǧannat oeu̯af fer tebatjah ǧahannam     an temaak kijaal soekoen fan salaim ien ṣalāt boeitien riedie maak die ṣalāt fāsid     an die muṣallī wat sie ien ṣalāt fer die man wat     maak sain yarḥamuka llāh sain die ṣalāt woeu̯arṭ fāsid     an die muṣallī wat batjah alḥamdu lillāhi ien ṣalāt oeu̯am tamienig ghief an woeu̯arṭ fer miesie sain die ṣalāt woeu̯arṭ fāsid     oeu̯af die muṣallī batjah lā 'ilāha 'illā llāhu ien ṣalāt oeu̯am temiening ghief an woeu̯arṭ fer miesie sain die ṣalāt woeu̯arṭ fāsid     oeu̯af batjah subḥāna llāhu ien ṣalāt oeu̯af batjah 'innā lillāhi wa'innā 'ilaihi rāǧiʿūna ien ṣalāt oeu̯af batjah lā ḥaula walā quwwata 'illā billāhi ien ṣalāt oeu̯am temiening ghief an woeu̯arṭ fer miesie sain die ṣalāt woeu̯arṭ fāsid     aas die muṣallī mienig met diesie woeu̯ardie laadie man wiet wat peraat saam met die muṣallī waarlek die muṣallī es ien ṣalāt     an kanie peraat saam met hoeu̯amnie sain die ṣalāt niet woeu̯arṭ fāsid bai alghar ʿālims     aas muṣallī batjah 'āyat qur'ān ien ṣalāt oeu̯am tehelp oeu̯antau fer die man wat boeitien 'imām es die muṣallī sain ṣalāt     woeu̯arṭ fāsid     muṣallī sain ṣalāt niet woeu̯arṭ fāsid aas batjah     'āyat qur'ān ien ṣalāt oeu̯am tehelp oeu̯antau fer sain 'imām batjah baiaan oeu̯af bietjie bai die rieghtie fatwā     an maak muṣallī sain ṣalāt fāsid aas hai ghief salām aasperes ien ṣalāt foeu̯ar woeu̯arṭ foelkoem     an maak muṣallī sain ṣalāt fāsid aas hai ghief salām an woeu̯arṭ ien ṭalāt fer die man wat ghief salām fer die muṣallī     an aas     muṣallī batjah ien ṣalāt fan muṣḥaf sain die ṣalāt woeu̯arṭ fāsid     an aas muṣallī iet oeu̯af derieng ien ṣalāt maskie bietjie sein die ṣalāt woeu̯arṭ fāsid     an baiaan wierk ien ṣalāt maak die ṣalāt fāsid aas muṣallī kerap fer hem derie kier aghter makaar ien ṣalāt oeu̯af waai     fer hem derie kier aghter makaar ien ṣalāt an wat ṣoefoeu̯art es sain die ṣalāt woeu̯arṭ fāsid bai soemaghie ʿālims wat ghasie die wierks es baiaang     aas hai beghent ien ṣalāt ander ṣalāt die ieriestie ṣalāt woeu̯arṭ fāsid yaʿnī foeu̯ar muṣallī kelaar es met ṣalāt ẓuhr beghent ṣalāt ʿaṣr die ṣalāt ẓuhr woeu̯arṭ fāsid     aas muṣallī wijar beghent die tewiedie kier met die ṣalāt wat hai ien es boeu̯aitien wijar maak die niyyat met ṭoeng sain die ṣalāt niet woeu̯arṭ fāsid maar moet     maak die ṣalāt oeu̯ap die ieriestie beghent foelkoem     an ṣalāt niet woeu̯arṭ fāsid aas muṣallī kaik ien ṣalāt fer die sakerwie ien maar sain die ṣalāt woeu̯arṭ makrūh     an ṣalāt niet woeu̯arṭ fāsid aas muṣallī selek ien ṣalāt bietjie fan die koeu̯as wat toesien sain ṭaandie

[p. 85]

van onwaarde, bederf. Al wat (die) bidder van mense kan vra, as hy (dit) vra van Allah - hy is verhewe - tydens die gebed - die gebed word waardeloos, bederf. Siek mense se gesteun tydens (die) gebed en hartseer mense se gesteun tydens (die) gebed en swaarkry mense se gesteun tydens (die) gebed - die drie maak (die) gebed bederf, ook al was die drie met twee letters. En huil met geluid tydens (die) gebed maak die gebed van onwaarde, bederf; die vier dinge maak waardeloos, as (hy) die vier het vir 'n seer of vir 'n ongeluk wat hy gekry (het). Die vier maak (die) gebed nie bederf nie as ('n mens) die vier het weëns die voordrag (aangaande die) paradys of weëns die voordrag (aangaande die) hel. En (om die) keel skoon te maak van slym tydens (die) gebed sonder rede, maak die gebed waardeloos. En die bidder wat tydens (die) gebed vir die man wat ('n) nies¹ maak, sê: ‘Mag Allah hom oor u erbarm’ - sy gebed word waardeloos. En die bidder wat ‘Die lof aan Allah’ tydens (die) gebed voordra om te meen² antwoord (te) gee vir mense - sy gebed word waardeloos. Of (as) die bidder voordra ‘Daar is geen god behalwe Allah’ tydens die gebed, om te meen antwoord (te) gee vir mense - sy gebed word waardeloos. Of (as) hy voordra ‘Lof aan Allah’ tydens (die) gebed of voordra ‘Waarlik ons behoort aan Allah en waarlik tot hom keer ons terug’ tydens (die) gebed om te meen antwoord (te) gee vir mense - sy gebed word waardeloos. As die bidder met hierdie woorde meen (om) die man wat met die bidder praat (te) laat weet: waarlik die bidder is in gebed en kan nie saam met hom praat nie, word die gebed volgens algar (die) geleerdes nie waardeloos (nie). As (die) bidder ('n) Koranvers tydens (die) gebed voordra om die man wat 'n ander as (die) voorganger is te help onthou, word die bidder se gebed waardeloos. (Die) bidder se gebed word nie waardeloos (nie) as (hy) tydens (die) gebed ('n) Koranvers voordra om vir sy voorganger te help onthou - voordra baie of ('n) bietjie, volgens die regte beslissing. En (dit) maak (die) bidder se gebed waardeloos as hy ‘Vrede’ tydens die gebed opsetlik gee, voordat (die gebed) volkome word. En (dit) maak (die) bidder se gebed waardeloos as hy ‘Vrede’ tydens die gebed gee (as) antwoord vir die man wat vir die bidder ‘Vrede’ gee. En as (die) bidder tydens die gebed (met behulp) van (die) Boek voordra, word sy gebed waardeloos. En as (die) bidder eet of drink tydens (die) gebed, al was dit min, word sy gebed waardeloos. En baie werk tydens (die) gebed maak die gebed waardeloos; as (die) bidder drie keer agter mekaar vir hom (self) tydens die gebed krap, of drie keer agter mekaar vir hom (self) tydens die gebed waai en wat so voort is, word sy gebed waardeloos volgens sommige geleerdes wat gesê (het): ‘Dié werke is baie’. As hy tydens (die) gebed ('n) ander gebed begin, word die eerste gebed waardeloos, naamlik: voor (die) bidder klaar is met (die) middag-gebed begin (hy die) namiddag-gebed; die middag-gebed word (dan) waardeloos. As (die) bidder weer begin, (vir) die tweede keer, met die gebed waarin hy is, sonder weer die intensie met die tong (te) maak, word sy gebed nie ongeldig (nie), maar (hy) moet die gebed volkome maak op³ die eerste begin. En (die) gebed word nie waardeloos (nie) as (die) bidder tydens die gebed na die geskryfde⁴ kyk, maar sy gebed word afkeurenswaardig. En (die) gebed word nie van onwaarde (nie) as (die) bidder tydens (die) gebed ('n) bietjie van die kos wat tussen sy tande

1 Lees (op grond van die Arabies) ‘nies’ in plaas van ‘sain’.

2 Verstaan: met die bedoeling.

3 Verstaan: van af.

4 Eintlik: die geskryfde een.

[p. 86]

belaif yaʿnī mander aas ḥimmasat oeu̯af boentjie oeu̯af muṣallī selek ien ṣalāt sain sepiegh wat soet es die ṣalāt niet woeu̯arṭ fāsid     aas muṣallī selek ien ṣalāt oeu̯amterent ien ḥimmasat fan die ietbaar wat toesen sain ṭaandie belaif sain die ṣalāt woeu̯arṭ fāsid     aas     ghaloep foeu̯ar muṣallī loeper ien die pelek wat die muṣallī maak suǧūd ien an maskie siestagh ḏirāʿ fier fan die muṣallī ien die tait het die muṣallī maak ṣalāt oeu̯ap ghalaik ghoeroeu̯ant oeu̯af die loeper sain jilie laif oeu̯af mijar aas haalf fan sain laif woeu̯arṭ oewer ghalaik met die muṣallī sain jilie laif oeu̯af mijar aas half fan sain laif ien     die niet het die muṣallī maak ṣalāt oeu̯ap hoegie pelek nitṣoe soetoep die loeper karai soeu̯andie die muṣallī sain die ṣalāt niet woeu̯arṭ fāsid     es noedagh fer muṣallī setiek foeu̯ar hem ien falaaktie ien setoeu̯aak oeu̯am temaak baakent fer ṣalāt sain pelek an fer anderkaant oeu̯amterent ien ḏirāʿ laang an oeu̯amterent ien fenger dek maak ṣalāt naabai die setoeu̯aak an maak die setoeu̯ak oewer ghalaik ien fan sain tewie wais baraam     an es niet ghanoegh laat lie die setoek oeu̯ap die gharoeu̯ant an es niet ghanoegh terak ien satirieb foeu̯ar hem     aas muṣallī siet foeu̯ar hem die deng wat oeu̯amterent ien ḏirāʿ laang es ien aldie pelek wat hai dang loeper     saal loep foeu̯ar hem ien ṣalāt oeu̯af maak ṣalāt naabai die pilaar oeu̯af laanges die mijoer es ghanoegh     die muṣallī setoet aghter oeu̯ait fer die loeper met wais met koeu̯ap oeu̯af met oegh oeu̯af met     hand nitṣoe rasūl llāh ghamaak ien ṣalāt fer 'ummi salamah sain kenders     oeu̯af setoet aghter oeu̯ait met batjah subḥāna llāhi     moenie setoet aghter oeu̯ait met albainie     die muṣallī setoet aghter oeu̯ait fer die loeper aas die muṣallī nie ghasitiek die setoek     oeu̯af nie ghasiet ander deng foeu̯ar hemnie oeu̯af die loeper welhie     loep toesien die muṣallī an toesien die soetoek     es ǧā'iz fer     muṣallī nie setiek die setoek an nie siet ander deng foeu̯ar hemnie ien die tait hai isnie baang fer miesie saal loep foeu̯ar hemnie     die 'imām sain setoek es ghanoegh fer hem an aldie miesie wat foelgh     met hem     aas maak ṣalāt oeu̯ap die kelierie wat diwelt es an fan benie waas fijoel an boeu̯aitie waas soekoen die ṣalāt es riegh aas die kelierie wat dewelt es niet faast ghasetnaai nitṣoe foeroen ien baatjie     aas maak ṣalāt oeu̯ap die kelierie wat dewelt es an waas faast ghasetnaai an fan benie waas fijoel an fan boeu̯aitie waas soekoen die ṣalāt es fāsid     an oekṣoe die ṣalāt es riegh aas maak ṣalāt oeu̯ap die kaant wat soekoen es fan die tapait wat die ander kaant fijoel es     die kaant wat fijoel es fan die tapait aas soekoetel die ander kaant wat soekoen es oek soekoetel oeu̯afnie die ṣalāt es riegh

det es faṣl det es baakent toesien tewie baartie fan die kitāb     es makrūh muṣallī sepijoel ien ṣalāt met sain kelierie oeu̯af met sain laif     an es makrūh die muṣallī kier oeu̯am die kelapertjies ien ṣalāt maar aas ien kier kier oeu̯am die kelapirtjies ien ṣalāt oeu̯am temaak suǧūd sain pelak ghalaik daan maak suǧūd oeu̯ap die pelek esnie makrūh nie an es makrūh muṣallī roer sain fengers oeu̯af toeu̯antjies ien ṣalāt     an es makrūh muṣallī setaan hand ien die sai     an es makrūh muṣallī deraai wiegh sain ghasiegh fan die qiblat oeu̯am tekaik     an es makrūh muṣallī siet ṣoe hoeu̯ant ien ṣalāt     an es makru̯h muṣallī laat die tewie aremie pelaat lie ien

[p. 87]

bly, sluk, naamlik minder as ('n) ertjie of boontjie; of (as die) bidder tydens (die) gebed sy spuug wat soet is, sluk, word die gebed nie waardeloos (nie). As (die) bidder tydens (die) gebed omtrent een ertjie van die eetbare wat tussen sy tande bly, sluk, word sy gebed waardeloos. As voor (die) bidder ('n) loper loop op die plek waarin die bidder ('n) neerwerping maak, ook al (is dit) sestig elle ver van die bidder, gedurende die tyd dat¹ die bidder (sy) gebed maak op gelyke grond of die loper se hele lyf of meer as (die) helfte van sy lyf teenoor, gelyk met, die bidder se hele lyf word of meer as (die) helfte van sy lyf gedurende die tyd dat² die bidder (sy) gebed op ('n) hoë plek maak soos ('n) stoep, kry die loper sonde, die bidder se gebed word nie waardeloos (nie). (Dit) is nodig vir (die) bidder (om) voor hom in ('n) vlakte 'n stok (te) steek om vir (die) gebed se plek en vir anderkant ('n) baken te maak, ('n stok) omtrent een el lank en omtrent een vinger dik. Maak (die) gebed naby die stok en maak die stok op een lyn (met) een van sy twee winkbrouwe. En (dit) is nie genoeg (om) die stok op die grond (te) laat lê (nie) en (dit) is nie genoeg (om) 'n streep voor hom (te) trek (nie). As (die) bidder voor hom die ding sit wat omtrent een el lank is op enige plek waar hy dink ('n) loper sal voor hom loop tydens (die) gebed, of (dit) naby die pilaar of langs die muur maak, is (dit) genoeg. Die bidder stoot vir die loper agteruit deur (te) wys met (die) kop of met (die) oog of met (die) hand, soos die apostel van Allah tydens (die) gebed gemaak (het) vir Umm Salama se kinders. Of (hy) stoot agteruit deur ‘Lof aan Allah’ voor te dra. Moenie met albei agteruit stoot nie. Die bidder stoot vir die loper agteruit as die bidder nie die stok gesteek (het) nie of nie ('n) ander ding voor hom gesit (het) nie, of (as) die loper wil hê (hy) loop tussen die bidder en tussen die stok. (Dit) is geoorloof vir (die) bidder (om) nie die stok (te) steek en nie ('n ander ding voor hom (te) sit nie op die tyd (dat) hy nie bang is dat mense voor hom sal loop nie. Die voorganger se stok is genoeg vir hom en al die mense wat met hom volg. As (die bidder die) gebed maak op die klere wat dubbel is en van binne vuil was en buite skoon was, is die gebed reg, as die klere wat dubbel is nie vasgewerk (is nie), soos (die) voering in ('n) baadjie. As (hy die) gebed maak op die klere wat dubbel is en vasgewerk was en van binne vuil was en van buite skoon was, is die gebed waardeloos. En ookso is die gebed reg as (hy die) gebed maak op die kant wat skoon is van die tapyt waarvan die ander kant vuil is. Die kant wat vuil is van die tapyt, (of dit), as (hy) die ander kant wat skoon is skud, ook skud of nie - die gebed is reg.

Dit is afdeling, dit is baken tussen twee dele³ van die boek.

(Dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder tydens (die) gebed met sy klere of met sy lyf speel. En (dit) is afkeurenswaardig (dat) die bidder die klippies tydens die gebed omkeer, maar as (hy) die klippies een keer tydens (die) gebed omkeer om (die)

neerwerping se plek gelyk te maak (en) dan (die) neerwerping maak op die plek, is (dit) nie afkeurenswaardig nie. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder tydens (die) gebed sy vingers of toontjies roer. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder hand in die sy staan. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder sy gesig van die gebedsrigting wegdraai om te kyk. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder tydens (die) gebed soos ('n) hond sit. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder die twee arms tydens (die) gebed

1 Lees: ‘dat’ in plaas van ‘het’.

2 Lees: ‘ien die tait dat’ in plaas van ‘ien die niet het’.

3 Lees: ‘paartie’.

[p. 88]

ṣalāt nitṣoe haasie     an es makrūh muṣallī wijar ghief salām met hand ien ṣalāt fer die man wat ghief salām fer die muṣallī     an es makrūh muṣallī siet basijal boeu̯aitien riedie     an es makrūh muṣallī tarak sain kelierie bai makaar ien ṣalāt oeu̯am tabawaar fan fijoel     an es makrūh muṣallī siet ien kelierie oeu̯ap sain koeu̯ap an roeu̯ant oeu̯am loeu̯as ien ṣalāt     an es makrūh hai ghaap ien     ṣalāt     an es makrūh muṣallī riek oeu̯ait fer hem ien ṣalāt     an es makrūh muṣallī maak toesien tewie oegh ien ṣalāt     an es makrūh muṣallī maak ṣalāt met deraai die koeu̯ap sain haarie faast boel oeu̯af met kaal koeu̯ap     es niet makrūh maak ṣalāt met kaal koeu̯ap oeu̯am tewais niederagh fer allāhu taʿālā     an es makrūh muṣallī maak ṣalāt ien laagh kilierie wat wierak kelierie es     an es makrūh muṣallī ferai sain foeu̯ar koeu̯ap fan kelie ien ṣalāt     an     es makrūh muṣallī kaik fer die hiemles ien ṣalāt     an es makrūh muṣallī tiel 'āyats met hand ien ṣalāt     an es makrūh muṣallī tiel tasbīḥāt met hand ien rukūʿ oeu̯af ien suǧūd     an es makrūh 'imām setaan fer ṣalāt banie ien die miḥrāb bifoeu̯arbijal det es fan yahūd     an naṣāra sain wierkie     an es makrūh 'imām setaan alien oeu̯ap hoegie pelek nitṣoe moestoep an miesie setaan oeu̯ander ghalaik ghoeroeu̯ant oeu̯af 'imām setaan alien oeu̯ander ghalaik ghoeroeu̯ant en miesie setaan hoegie pelak     an es makrūh ma'mūm setaan aghter die ṣaf wat het ien die ṣaf liegie pelak     an es makrūh muṣallī ghaterek an kelierie wat het ien die kelierie poeu̯aps met     deriek     an ṣalāt es makrūh aas het haang oeu̯ap muṣallī sain koeu̯ap oeu̯af het foeu̯ar hoeu̯am oeu̯af het ghalaik laangs ien fan sain saies poeu̯ap     maar det ṣalāt es niet makrūh aas het die poeu̯ap baiaang kelien nitṣoe foeloeu̯ai kanie woeu̯arṭ oepanbaar nie fer die kaiker     oeu̯af het afghaniem die poeu̯ap fan die deng wat het niet sied nitṣoe boem an boeloem an ṣoefoeu̯art oeu̯af waas die poeu̯ap sain koeu̯ap het afghasnai     es niet makrūh maak iṣ laang oeu̯af sekipoeioen doeu̯at ien ṣalāt     es niet makrūh 'imām setaan ien masǧid an laat sain koeu̯ap banie ien die miḥrāb fer suǧūd an es niet makrūh maak ṣalāt oewer die man sain roegh wat siet an peraat     an es niet makrūh maak ṣalāt oewer die musḥaf oeu̯af die sawel wet hang es     an es niet makrūh maak ṣalāt oewer die kieres wat berant oeu̯af oeu̯awer lamp oeu̯af tapat wat hat poeu̯aps oeu̯ap aas nie suǧūd oeu̯ap die poeu̯apsnie     maar aas maak suǧūd oeu̯ap die loeps die ṣalāt es makrūh     es makrūh karāhat taḥrīm yaʿnī es ḥarām maak besnen oeu̯af qaḍā' ḥāǧat oeu̯af maak ǧimāʿ oeu̯ap masǧid sain pelaat an es

[p. 89]

plat laat lê soos ('n) hasie. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder tydens (die) gebed met (die) hand (die) groet weergee vir die man wat vir die bidder (die) groet gee. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder sonder rede beseël¹ sit. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder sy klere bymekaar trek tydens (die) gebed om (hulle) te bewaar van vuil. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder sit met klere op sy kop en rondom los tydens (die) gebed. En (dit) is afkeurenswaardig (dat) hy tydens (die) gebed gaap. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder vir hom uitrek tydens (die) gebed. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder (sy) twee oë toe² maak tydens (die) gebed. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder (die) gebed maak met die kop se hare vasgedraai (in 'n) bolla of met ('n) kaalkop. (Dit) is nie afkeurenswaardig (om die) gebed met ('n) kaal kop (te) maak om (homself) nederig vir Allah - hy is verhewe - te bewys (nie). En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder (die) gebed maak in lae klere wat werksklere is. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder sy voorkop vryf van klei tydens (die) gebed. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder tydens (die) gebed na die hemele kyk. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder (die) Koranverse met (die) hand tydens (die) gebed tel. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder met (die) hand (die) lofprysings tydens (die) buigings of tydens (die) neerwerpings tel. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) voorganger vir (die) gebed binne-in die nis staan, want dit is van (die) Jode en Christene se werke. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) voorganger alleen op ('n) hoë plek staan, soos ('n) stoep³ en (die) mense onder staan, gelyk (met die) grond, of (dat die) voorganger alleen onder, gelyk (met die) grond staan en (die) mense staan (op 'n) hoë plek. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) gemeentelid agter die ry staan, wat in die ry leë plek het. En (dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder klere aangetrek (het) wat in die klere poppe met druk het. En (die) gebed is afkeurenswaardig as (die bidder) op (die) bidder se kop het hang of voor hom het of direk langs een van sy sye ('n) pop. Maar die⁴ gebed is nie afkeurenswaardig (nie) as (hy) die pop baie klein het, soos ('n) vlooi, (sodat dit) nie openbaar kan word vir die kyker (nie) of die pop afgeneem het van die ding wat nie ('n) siel⁵ het (nie), soos ('n) boom en blom ensovoort, of (dit) was (dat hy) die pop se kop afgesny het. (Dit) is nie afkeurenswaardig (nie dat hy) 'n slang of skerpioen tydens (die) gebed dood maak (nie). (Dit) is nie afkeurenswaardig (nie dat die) voorganger in (die) moskee staan en sy kop binne in die nis laat vir ('n) neerwerping (nie). En (dit) is nie afkeurenswaardig (dat 'n mens die) gebed maak oor die man se rug wat sit en praat (nie). En (dit) is nie afkeurenswaardig (dat hy die) gebed maak teenoor die geskrewene of die sabel wat opgehang is (nie). En (dit) is nie afkeurenswaardig (dat hy die) gebed maak teenoor die kers wat brand of teenoor ('n) lamp of ('n) tapyt wat poppe op het, as (hy) nie (homself) neerwerp op die poppe nie. Maar as (hy die) neerwerping op die poppe⁶ maak, is die gebed afkeurenswaardig. (Dit) is afkeurenswaardig (met 'n) verbodsafkeuring, naamlik (dit) is verbied (om) urine (te) maak of sy behoefte te voldoen of gemeenskap (te) maak op (die) moskee se plat (dak).

1 Die Arabies het ‘met gekruiste bene’.

2 Lees ‘toe sain’ in plaas van ‘toesien’.

3 Lees ‘soetoep’ in plaas van ‘moestoep’.

4 Lees ‘die’ in plaas van ‘det’.

5 Lees ‘siel’ in plaas van ‘sied’.

6 Lees ‘poeu̯aps’ in plaas van ‘loeps’.

[p. 90]

makrūh met karāhat taḥrīm soeloeu̯ait oeu̯ap die masǧid dijoer aghter miesie kelaar met ṣalāt     mier riegh fatwā es ǧā'iz seloeu̯ait oeu̯ap die masǧid sain dijoer aghter miesie kelaar met ṣalāt an ghaat wiegh ien die tait miesie es baang fer masǧid sain ghoedring dief saal setiel     es ǧā'iz tiekan af oeu̯af kelier die masǧid met kaalk an met ghoet sain ferghalt     an es ǧā'iz maak besnen an wat ṣoefoeu̯arṭ es oeu̯ap die hoeis sain pelaat wat het ien die hoeis die kaamer wat miesie ghamaak masǧid

diesie bāb paraat fan ṣalāt witr an fan sunnat ṣalāt

ṣalāt witr es wāǧib     dalīl es ḥadīṯ rasūlu llāh     ṣalāt witr es direi rakʿats met ien salām     muṣallī batjah ien eider ien rakʿats fan ṣalāt witr die fātiḥah an ien sūrat an batjah witr sain duʿā' ien die dierdie rakʿat fan ṣalāt witr altait foeu̯ar ghaat rukūʿ aghter ghabatjah takbīr an aghter ghatiel oeu̯ap sain tewie handie     dalīl es die ḥadīṯ wat ṣaḥābat 'ubbai an ander ṣaḥābat ghamaak riwāyat     moenie batjah qunūtnie ien gha'ien ṣalātnie boeitein ṣalāt witr     dalīl es ṣaḥābat ibn masʿūd sain riwāyat     die ma'mūm wat sain wietie es batjah witr sain qunūt foeu̯ar ghaat rukūʿ moet foelgh met die 'imām ien tebatjah witr sain qunūt an maaskie die 'imām sain wietie es batjah witr sain aghter die rukūʿ yaʿnī die man wat maak ṣalāt witr saam met 'imām moet batjah witr sain qunūt yaʿnī allāhumma 'innā nastaʿīnuka toet die ant alien ghalaik soes die 'imām batjah die qunūt     aas 'imām batjah witr sain qunūt foeu̯ar ghaat rukūʿ die ma'mūm oekṣoe moet batjah die qunūt ghahiem foeu̯ar ghaat rukūʿ ghalaik 'imām     aas die 'imām batjah witr sain qunūt aghter rukūʿ die ma'mūm oekṣoe moet batjah die qunūt ghahiem aghter rukūʿ ghalaik 'imām bifoeu̯arbijal witr sain qunūt es waar maar aas 'imām roeu̯ail die qunūt sain pelek fer die ma'mūm es naks oeu̯an ghaloeknie aas hai foelgh met 'imām     die ma'mūm moet niet foelgh met die 'imām wat batjah allāhumma ihdinī toet die ant ien ṣalāt faǧr maar die ma'mūm moenie batjah ṣalāt faǧr sain qunūtnie moet belaif setal toet die 'imām kelaar met die qunūt bai mier oeboen baar fatwā bifoeu̯arbijal ṣalāt faǧr sain qunūt es mansūh̬ an tefoelgh ien mansūh̬ es niet riegh     die sunnat ṣalāt wat es foeu̯ar ṣalāt faǧr an die sunnat ṣalāt wat es aghter ṣalāt ẓuhur an die sunnat ṣalāt wat es aghter ṣalāt maǵrib an die sunnat ṣalāt wat es aghter ṣalāt ʿišā' die fier sunnats ieder ien es tewie rakʿats     die sunnat ṣalāt wat es foeu̯ar ṣalāt ẓuhur an die sunnat ṣalāt wat es foeu̯ar ṣalāt ǧumʿat an die sunnat ṣalāt wat es aghter ṣalāt ǧumʿat die dierie sunnats ieder ien es fier rakʿats met ien kier ghief salām     fer rieghter an lenker soekoeu̯ars     dalīl es ḥadīṯ rasūlu llāh

[p. 91]

En (dit) is afkeurenswaardig met verbodsafkeuring (om) die moskee se deur toe (te) sluit nadat (die) mense klaar met (die) gebed (is). ('n) Meer regte beslissing: (dit is geoorloof (om die) moskee se deur toe (te) sluit nadat (die) mense klaar (is) met (die) gebed en weggaan, in die tyd (dat) mense bang is vir (die) moskee se goedere (dat 'n) dief (dit) sal steel. (Dit) is geoorloof om die moskee af (te) teken of (te) kleur met kalk en met goud se verguldsel. (Dit) is geoorloof (om) urine (te) maak en wat sovoort is op die huis se platte (dak) wat in die huis die kamer het wat mense (tot 'n) moskee gemaak (het).

Hierdie hoofstuk praat van die onewe gebed en van gebruiklike gebed (Die) onewe gebed is verpligtend. Bewys is die berig van die apostel van Allah...¹. (Die) onewe gebed is drie buigings met een ‘Vrede’. (Die) bidder dra in elke een buiging van (die) onewe gebed die eerste hoofstuk en een hoofstuk voor en dra (die) onewene se smeekbede tydens die derde buiging van die onewe gebed voor, altyd voor (hy) gaan buig, nadat (hy die) lofprysing voorgedra (het) en nadat (hy) sy twee hande opgetel (het). Bewys is die berig wat metgesel Ubbai en ander metgeselle (as 'n) oorlewering gemaak het...². Moenie (die) gehoorsaamheidsbede voordra in geen gebed nie, behalwe (in die) onewe gebed. Bewys is metgesel Ibn Masʿūd se oorlewering...³ Die gemeentelid wie se wete is (om die) onewe (gebed) se gehoorsaamheidsbede voor (te) dra voor (hy) gaan buig, moet vir die voorganger volg in die voordra (van die) onewe gebed se gehoorsaamheidsbede, ook al is die voorganger se wete (om die) onewe gebed se (gehoorsaamheidsbede) na die buigings voor (te) dra, naamlik: die man wat (die) onewe gebed saam met ('n) voorganger maak, moet (die) onewe gebed se gehoorsaamheidsbede, naamlik ‘o Allah, waarlik ons neem ons toevlug by u’ tot die einde, alleen voordra tegelyk as die voorganger die gehoorsaamheidsbede voordra. As (die) voorganger (die) onewe gebed se gehoorsaamheidsbede voordra voor (hy) gaan neerbuig, moet die gemeentelid ook so die gehoorsaamheidsbede saggies voordra voor (hy) gaan neerbuig, gelyk (die) voorganger. As die voorganger (die) onewe gebed se gehoorsaamheidsbede na (die) buiging voordra, moet die gemeentelid ook so (die) onewe gebed se gehoorsaamheidsbede saggies na (die) buiging voordra, gelyk (die) voorganger, want (die) onewe gebed se gehoorsaamheidsbede is waar, maar as (die) voorganger die gehoorsaamheidsbede se plek ruil, is (dit) vir die gemeentelid niks (geen) ongeluk nie as hy vir (die) voorganger volg nie. Die gemeentelid moet nie vir die voorganger volg wat ‘o Allah, lei ons’ tot die einde tydens (die) môre-gebed voordra (nie), maar die gemeentelid moet nie (die) môre-gebed se gehoorsaamheidsbede voordra nie; (hy) moet stil bly tot die voorganger klaar (is) met die gehoorsaamheidsbede, volgens (die) meer openbare beslissing, want (die) môre-gebed se gehoorsaamheidsbede is afgeskaf en (om 'n) afgeskafte (saak) te volg is nie reg (nie). Die gebruiklike gebed wat voor (die) môre-gebed is, en die gebruiklike gebed wat voor (die) môre-gebed is, en die gebruiklike gebed wat na (die) middag-gebed is, en die gebruiklike gebed wat na (die) aand-gebed is en die gebruiklike gebied wat na (die) nag-gebed is, die vier gebruiklikes elkeen is twee buigings. Die gebruiklike gebed wat voor (die) middag-gebed is en dié gebruiklike gebed wat voor (die) Vrydag-gebed is en die gebruiklike gebed wat na (die) Vrydag-gebed is, dié drie gebruiklikes is elkeen vier buigings met een keer gee (van die) ‘Vrede’ oor (die) regter en linker skouers. Bewys is die berig van die apostel van Allah...³.

1 Die berig word slegs in die Arabies gegee.

2 Die oorlewering word slegs in die Arabies gegee.

3 Die berig word slegs in die Arabies gegee.

3 Die berig slegs in die Arabies gegee.

[p. 92]

es makrūh muṣallī siet aghter die farḍ maar moet maak die sunnat wat aghter die farḍ es ghalaik hei kelaar met die farḍ daan batjah ḏikr an duʿā' wat hai ghawient es batjah aghter die ṣalāts     aas hai niet sunnat ṣalāt aghter farḍ moet batjah ḏikr an duʿā' ghalaik hai kelaar     met die farḍ     fier rakʿats oeu̯af tewie rakʿats foeu̯ar ṣalāt ʿaṣr es mandūb     an sies rakʿats aghter ṣalāt maǵrib es mandūb ghanoemt ṣalāt 'awwābīn     fier rakʿats foeu̯ar ṣalāt ʿišā' an fier rakʿats aghter ṣalāt ʿišā' es mandūb     es makrūh maak mier aas fier rakʿats met ien     salām ien dagh sein nāfilat ṣalāts     es niet makrūh maak mier aas fier mat ien salām fan nagh sain nāfilat ṣalāts toet agh     die fatwā es muh̬ālif fer 'abū yusūf an muḥammad sain fatwā     hoeu̯aile het ghasie mier aas fier rakʿats met ien salām ien nagh oek es makrūh     maar hoeu̯aile fatwā es muh̬ālif fer rasūlu llāh sain wierk     kanie maak nāfilat ṣalāts mier aas agh rakʿats met ien salām ien nagh     maak nāfilat ṣalāts ien dagh aldie fier rakʿats met ien salām es mier bietar     die ṣalāt wat muṣallī batjah baiaang ien es mijar     bietir aas die muṣallī batjah bietjie fan qur'ān ien     tebatjah fan qur'ān ien tewie rakʿats fan farḍ ṣalāts es farḍ     an tabatjah fan qur'ān ien aldie rakʿats fan ṣalāt witr es farḍ     es wāǧib maak foelkoem die sunnat wat muṣallī beghent die sunnat met ferai wielagh     an maskie bai soeu̯ant koeu̯am oeu̯ait an bai soeu̯ant siet     esniet wāǧib maak foelkoem aas beghent hai dang šurūʿ yaʿnī tabighent     es wāǧib oeu̯ap hem nitṣoe hai beghent ṣalāt ẓuhur naaderaant hai karai ghadaghtie ien ṣalāt hai het ghamaak daan es niet wāǧib maak foelkoem     aas maak niyyat oeu̯am temaak fier rakʿats fan nāfilat ṣalāt daan muṣallī maak die nāfilat ṣalāt fāsid aghter die ieriestie tesiet fer taḥiyyāt oeu̯af maak die nāfilat ṣalāt bidierief foeu̯ar die ieriestie tesiet fer taḥiyyāt moet beṭaal tewie rakʿat nāfilat ṣalāt fer die fier rakʿats sain pelek     an oekṣoe moet beṭaal hai rakʿat fer die fier rakʿats sain pelek aas maak die fier rakʿats boeitien tebatjah 'āyat qur'ān ien     an oekṣoe moet beṭaal tewie rakʿat fer die fier rakʿats sain pelek aas batjah ien ienie fan die laastie tewie rakʿats     aas muṣallī batjah 'āyat qur'ān ien aldie ieriestie tewie rakʿats alien oeu̯af batjah ien aldie laastie tewie rakʿats alien oeu̯af laat belaif tebatjah 'āyat qur'ān ien ien rakʿat fan die ieriestie tewie rakʿats alien an batjah ien aldie ander derie rakʿats oeu̯af laat belaif tebatjah 'āyat qur'ān ien ien rakʿats fan die laastie tewie rakʿats alien an batjah ien aldie ander derie rakʿats daan moet beṭaal tewie rakʿats bai algharʿālims     aas muṣallī batjah 'āyat qur'ān ien ien rakʿat fan die laastie tewie rakʿats nie batjah ien ander derie rakʿats nie oeu̯af batjah ien ien rakʿat fan die ieriestie tewie rakʿats an oek batjah ien ien rakʿat fan die laastie tewie rakʿats daan moet beṭaal fier rakʿats     aas muṣallī laat belaif     die ieriestie tesiet ien die fier rakʿats nafl wat hai mieneg die fier rakʿat

[p. 93]

(Dit) is afkeurenswaardig (dat die) bidder na die plig (-gebed) sit, maar hy moet die gebruiklike wat na die plig (-gebed) is maak terstond as hy klaar (is) met die plig (-gebed); dan dra (hy die) godsname en (die) smeekbede voor wat hy gewoon is (om) na die gebede voor (te) dra. As hy nie (die) gebruiklike gebed na die plig (-gebed verrig nie), moet (hy die) godsname en (die) smeekbede voordra terstond as hy klaar (is) met die plig(-gebed). Vier buigings of twee buigings voor (die) namiddag-gebed word aanbeveel. En ses buigings na (die) aand-gebed word aanbeveel, (dit word) ‘gebed van berouvolles’ genoem. Vier buigings voor (die) nag-gebed en vier buigings na (die) nag-gebed word aanbeveel. (Dit) is afkeurenswaardig (om) meer as vier buigings met een ‘Vrede’ tydens (die) dag se ekstra-gebede (te) maak. (Dit) is nie afkeurenswaardig (om) meer as vier met een ‘Vrede’ tydens (die) nag se ekstra gebede (te) maak (nie), tot ag. Dié beslissing is verskillend van Abū Yūsuf en Muḥammad se beslissing. Hulle het gesê: ‘Meer as vier buigings met een ‘Vrede’ tydens (die) nag is ook afkeurenswaardig, maar hulle beslissing is verskillend van die apostel van Allah se werk. ('n Mens) kan nie ekstra-gebed (van) meer as agt buigings met een ‘Vrede’ tydens (die) nag maak (nie). (Om) tydens (die) dag ekstra-gebede (van) al die vier buigings met een ‘Vrede’ (te) maak is meer beter. Die gebed waarin (die) bidder baie voordra is meer beter as die bidder ('n) bietjie van (die) Koran (daar-) in voordra. (Om) van (die) Koran tydens twee buigings van plig-gebede voor te dra is plig. En (om) van (die) Koran tydens al die buigings van ekstra gebede en tydens al die buigings van (die) onewe gebed voor te dra is plig. (Dit) is verpligtend om die gebruiklike wat (die) bidder (as) die gebruiklike met vrye wil begin, volkome (te) maak, ook al (was dit) by (die) uitkom van (die) son en by (die) ondergang van (die) son. (Dit) is nie verpligtend (nie om die gebed) volkome (te) maak as hy begin (terwyl) hy dink - ‘om aan te vang’, naamlik te begin - (dat dit) vir hom verpligtend is; byvoorbeeld hy begin (die) middag-gebed (en) kry naderhand (die) gedagte tydens (die) gebed (dat) hy (dit) reeds gemaak het; dan is (dit) nie verpligtend vir hom (om dit) volkome (te) maak (nie). As (hy die) intensie maak om vier buigings van ekstra-gebed te maak, (en die) bidder maak die ekstra-gebed waardeloos na die eerste neersit vir (die) groetnisse, of die ekstra-gebed voor die eerste neersit vir (die) groetnisse bederf, moet (hy) twee buigings ekstra-gebed vir die vier buigings se plek betaal. En ook so moet (hy) twee¹ buigings betaal vir die vier buigings se plek as (hy) die vier buigings maak sonder (om 'n) Koranvers (daar)in voor te dra. En ook so moet (hy) twee buigings betaal vir die vier buigings se plek as (hy) in een van die laaste twee buigings ('n Koranvers) voordra. As (die) bidder ('n) Koranvers in al die eerste twee buigings alleen voordra of (dit) alleen in al die laaste twee buigings voordra, of laat bly (om 'n) Koranvers in een buiging van die eerste twee buigings alleen voor te dra en in al die ander drie buigings (dit) voordra, of laat bly (om 'n) Koranvers in een buiging van die laaste twee buigings alleen voor te dra en in al die ander drie buigings (dit) voordra, dan moet (hy) volgens algar geleerdes twee buigings betaal. As (die) bidder ('n) Koranvers in een buiging van die laaste twee buigings voordra (en dit) nie in (die) ander drie buigings voordra, of (dit) in een buiging van die eerste twee buigings voordra en (dit) ook in een buiging van die laaste twee buigings voordra, dan moet (hy) vier buigings betaal. As (die) bidder die eerste neersit in die vier ekstra buigings waartoe hy intensie gemaak (het), laat bly, word die vier buigings

1 Lees ‘tewie’ in plaas van ‘hai’.

[p. 94]

nafl niet woeu̯arṭ bāṭil     aas miesie maak naḏr ṣalāt ien hoegie pelek naaderaant hai maak die nafl ṣalāt ien die pelek wat laager es met martabah minhu aas die hoegie pelek die wierk es ǧā'iz     aas die foerau maak naḏr nafl ṣalāt oeu̯af nafl puwāsah ien moeu̯arie naaderaant sai karai ḥaiḍ ien die moeu̯arie es wāǧib oeu̯ap haar moet beṭaal die nafl ṣalāt oeu̯af die nafl puwāsah wat sai maak naḏr oeu̯ap haar aghter sai woeu̯arṭ soekoen fan die ḥaiḍ     moenie maaknie aghter hai ghamaak ṣalāt nitṣoe die ṣalāt yaʿnī aghter hai ghamaak ṣalāt ẓuhur moenie wier maak die ṣalāt ẓuhur nie moet ǧamāʿat oeu̯af alien     die fatwā sain dalīl es riwāyat ʿumaru lfārūq     es riegh maak nafl ṣalāt met siet saam met karagh oeu̯am temaak met setaan     aas hai bighent nafl ṣalāt met setaan daan hai siet an maak die nafl ṣalāt foelkoem met siet det es ǧā'iz maar boeitein riedie es makrūh     kan maak nafl ṣalāt met rai oeu̯ait setaat wais met koeu̯ap fer rukūʿ an suǧūd ghief sain foeroeu̯ant fer ieder ien kaant waar die rair loep an maak foelkoem fan sain nafl ṣalāt wat belaif nitṣoe hai ghamaak oeu̯ap die rair aas hai af kelem fan sain rair ien die meidel fan nafl ṣalāt     aas hai rai ien die meidel fan nafl ṣalāt moenie foelkoem maknie fan die nafl ṣalāt wat belaif oeu̯ap die rair nie maar moet maak foelkoem oeu̯ap die ghoeroeu̯ant

det es faṣl det es baakent toesien tewie paarts fan die kitāb     die ṣalāt wat ghanoemt tarāwīḥ es sunnat es naabai wāǧib ien aldie naghs fan die maant ramaḍān     die tarāwīḥ sain tait es aghter miesie kelaar met ṣalāt ʿišā' an sain sunnat an foeu̯ar ṣalāt witr     aas die muṣallī ferghiet foeu̯ar witr kan maak aghter die witr     moet maak ṣalāt tarāwīḥ saam met ǧamāʿat aas maak alien det es nie ghoetnie     tarāwīḥ es toeu̯antagh rakʿats met tien kier ghief salām fer rieghter an lenker soekoeu̯oers aghter iedir tewie rakʿat ien salām     an siet aghter ieder fier rakʿats fan tarāwīḥ oeu̯amterent fier rakʿats     es sunnat batjah qur'ān ien tarāwīḥ foelkoem ien kier yaʿnī batjah ieder aas fan ramaḍān ien paart fan qur'ān ien tarāwīḥ toet albai woeu̯arṭ ghalaik kelaar     'imām moenie laat bilaif die     h̬atm qur'ān ien tarāwīḥ nie aas miesie loeu̯ai es     es makrūh maak tarāwīḥ met siet saam keragh setaan oeu̯ap foet     an es sunnat maak ṣalāt witr met ǧamāʿat alien ien maant ramaḍān maak sunnat ṣalāts boeitein ṣalāt tarāwīḥ ien hoeu̯ais es bieter aas maak ien masǧid befoeu̯arbijal ṣalāt tarāwīḥ ien masǧid es mijar bieter

diesie faṣl peraat fan die ṣalāt wat es sunnat ien die tait soeu̯ant woeu̯arṭ doeu̯anker

maak ṣalāt ǧumʿat sain 'imām saam met miesie ien die tait soeu̯ant woeu̯arṭ doeu̯anker     maak tewie rakʿat het ien ieder ien rakʿat ien rukūʿ bifoeu̯arbijal ʿabdu llāh ibn ʿumar maak riwāyat ṣoe maskie     sitti ʿāyišat maak riwāyat het ien ieder ien rakʿat rukūʿ maar ibn ʿumar sain riwāyat es mier setierik bifoeu̯arbijal ibn ʿumar setaan ien ṣalāt dieghtie bai rasūlu llāh an sitti ʿāyišat setaan atie fier ien foerau sain ṣafs

[p. 95]

nie ongeldig nie. As ('n) mens ('n) gelofte tot gebed in ('n) hoë plek maak (en) hy naderhand die ekstra gebed maak in die plek wat laer is, met rangverskil, as die hoë plek, is dié werk geoorloof. As die vrou ('n) gelofte tot ekstra gebed of ekstra vaste tydens (die volgende) môre maak (en) sy kry naderhand tydens die môre menstruasie, is (dit) verpligtend vir haar (dat sy) die ekstra gebed of die ekstra vaste moet betaal waartoe sy ('n) gelofte op

haar gemaak (het), nadat sy skoon van die menstruasie word. ('n Mens) moet nie, nadat hy ('n) gebed gemaak (het), netso die gebed maak nie, naamlik nadat hy (die) middag-gebed gemaak (het) moet (hy) nie die middag-gebed weer maak, met (die) vergadering of alleen. Dié beslissing se bewys is ('n) oorlewering van Omar alFārūq. (Dit) is reg om ('n) ekstra gebed sittend (te) maak, al het (die bidder die) krag om (dit) staande te maak. As hy ('n) ekstra gebed staande begin (en) dan sit en die ekstra gebed sittend volkome maak, is dit geoorloof, maar sonder rede is (dit) afkeurenswaardig. (Hy) kan ('n) ekstra gebed maak terwyl hy uit ('n) stad ry (en) met (sy) kop vir (die) buigings en neerwerpings wys (en) sy front gee vir enige kant waarheen die rydier¹ loop; en van sy ekstra gebed wat (oor)bly soos hy op die rydier gemaak (het) volkome maak as hy van sy rydier afklim in die middel van (die) ekstra gebed. As hy in die middel van (die) ekstra gebed (begin om te) ry, moet (hy) wat (oor)bly van die ekstra gebed nie op die rydier volkome maak nie, maar moet (hy dit) op die grond volkome maak.

Dit is ('n) afdeling, dit is baken tussen twee dele van die boek. Die gebed wat ‘rus’ genoem (word) is gebruikelik, naby verpligtend, tydens al die nagte van die maand Ramaḍān. Die ‘rus’ se tyd is na die mense klaar (is) met (die) nag-gebed en sy gebruiklike (gebed) en voor (die) onewe gebed. As die bidder (dit) voor (die) onewene vergeet, kan (hy dit) na die onewene maak. (Hy) moet die rus-gebed saam met die vergadering maak; as (hy dit) alleen maak, is dit nie goed nie. (Die) ‘rus’ is twintig buigings met tien keer ‘Vrede’ gee oor (die) regter en linker skouers; na iedere twee buigings een ‘Vrede’. En (hy) sit na iedere vier buigings van (die) ‘ruste’ omtrent (die tyd van) vier buigings. (Dit) is gebruik om tydens die ‘rus’ (die) Koran een keer volkome voor (te) dra, naamlik iedere aand² van Ramaḍān tydens (die) ‘rus’ een deel van (die) Koran voor (te) dra, totdat albei gelyk klaar word. (Die) voorganger moet die volledige Koranvoordrag tydens die ‘rus’ nie laat bly nie as (sy) mense lui is. (Dit) is afkeurenswaardig (om die) ‘rus’ sittend (te) maak saam (met) krag (om) op (die) voet (te) staan. En (dit) is gebruik (om) alleen in (die) maand Ramaḍān (die) onewe gebed met (die) vergadering (te) maak. (Om die) gebruiklike gebede behalwe (die) rus-gebed in (sy) huis (te) maak is beter as (om dit) in (die) moskee (te) maak, want (die) rus-gebed in (die) moskee is meer beter.

Hierdie afdeling praat van die gebed wat gebruiklik is op die tyd (dat die) son donker word.

(Die) vergadering se voorganger maak (die) gebed saam met (die) mense in die tyd (dat die) son donker word. (hy) maak twee buigings; in elke buiging het (hy) een neerbuiging, want Abdallah ibn Omar maak (sy) oorlewering so, hoewel vrouwe A'iša (haar) oorlewering maak: ‘Hy het in elke buiging buigings’, maar Ibn Omar se oorlewering is meer sterk, want Ibn Omar staan tydens (die) gebed dig by die apostel van Allah en vrouwe A'iša staan al te ver, in (die) vroue se rye.

1 Letterlik: ‘ryer’.

2 Lees ‘aand’ in plaas van ‘aas’.

[p. 96]

     an es bieter 'imām batjah laang ien ieder rakʿat oeu̯amterent hoeu̯anderṭ 'āyat     an 'imām moet batjah ghahiem dalīl es riwāyat ibn ʿabbās     die tewie ghasie 'imām moet batjah haart     hoeu̯aile sain dalīl es sitti ʿā'išat sein riwāyat maar ibn ʿabbās setaan fer ṣalāt     ien man sain ṣafs an sitti ʿā'išat setaan ien foerauns sain ṣafs man sain ṣafs es mier naabai rasūlu llāh an hoeu̯aile mier wiet wat rasūlu llāh ghamaak ien ṣalāt aas foeroeu̯ans     daan 'imām batjah duʿā'ṣ aghter die tewie rakʿats toet soeu̯ant wijar woeu̯arṭ loegh     'imām moenie batjah h̬uṭbat aghter oeu̯af foeu̯ar die ṣalātnie bifoeu̯arbijal gha'ien ṣaḥābat boeitein sitti ʿā'išat neks riwāyat ghamaak fan die u̯uṭbat nie     die woeu̯ardie wat rasūlu llāh ghabatjah aghter die ṣalāt waas niet u̯uṭbat maar waas bietjie lesen fer miesie an sitti ʿā'išat ghading det waas u̯uṭbat     aas ǧumʿat sein 'imām es niet daar ieder ien fan miesie maak alien tewie rakʿats oeu̯af fier rakʿats ien hoeu̯ais     nitṣoe ien die tait maant woeu̯arṭ doeu̯anker an es sunnat maak tewie rakʿat oeu̯af fier rakʿat ṣalāt boeu̯aitein ǧamāʿat ieder ien sain hoeu̯ais alien ien die tait woeu̯arṭ pek doeu̯anker     an ien die     tait went waai seterik oeu̯amterent miesie woeu̯arṭ baang     an ien die tait miesie es baang fer faiaandie saal af siet fer hoeu̯aile     an ien die tait ghoeroeu̯ant ghadieragh roer     an ien die tait seu̯aar wier es baiaang oeu̯ar sain magh an ien die tait sitieries sekiet     baiaang     an ien die tait rient hau ant laang tait oeu̯amterent miesie woeu̯arṭ baang     an ien die tait oeu̯ar haar es siektie an wat nitṣoe woeu̯arṭ es     bifoeu̯arbijal allāh taʿālā ghief soemaghie fan die oeu̯an ghoelek fer miesie ien die tait hoeu̯aile woeu̯arṭ seliegh oeu̯am tewoeu̯arṭ baang fer allāhu taʿālā daan hoeu̯aile laat belaif die selieghtie wierks an maak ʿibādat fer allāhu taʿālā daan allāhu taʿālā neim wiegh die oeu̯an ghoelek fan hoeu̯aile

diesie faṣl peraat fan temaak duʿā' fer allāhu taʿālā oeu̯am teghief rient ien die tait u̯aaṭer woeu̯arṭ sekaars an rient laang belaif wiegh es niet sunnat miesie maak tewie rakʿats oeu̯af fier rakʿats met ǧamāʿat ien die tait hoeu̯aile feraagh rient fer allāhu taʿālā     maar hoeu̯aile maak duʿā' oeu̯am tekerai rient fan allāhu taʿālā an hoeu̯aile maak istiǵfār fan allāhu taʿālā fer hoeu̯aile sein foets     det es sunnat dalīl es die 'āyat     aas hoeu̯aile maak tewie rakʿats oeu̯af fier rakʿats ieder ien ien sain hoeu̯ais alien ien die tait hoeu̯aile es baiaang ferlie fer rient det es ǧā'iz     'abū yūsuf an muḥammad het ghasie ǧumʿat sain 'imām maak saam met miesie tewie rakʿat ṣalāt an die 'imām batjah ien die ţalāt haart oeu̯amterent miesie kan hoeu̯ar     hoeu̯aile sain dalīl es riwāyat ibn ʿabbās maar die riwāyat es šāḏ an šāḏ riwāyat es niet maqbūl bai ḥadīṭ ʿālims     an die 'imām batjah aghter die ṣalāt det es bai muḥammad     die 'imām batjah aghter die ṣalāt ien h̬uṭbat alien det es bai 'abī yūsuf     miesie moenie berieng hoeu̯aile sain selienangs fan ien kaant naa die ander kaantnie maar die 'imām birieng     an miesie ghaat oeu̯ait met ghalaaptie kelierie oeu̯af laagh kelierie an hoeu̯aile loeu̯ap oeu̯ap foet oeu̯am temaak duʿā' an temaak istiǵfār ien derie dagh nie mier nie     kāfir miesie moenie qoeu̯amnie bai die pelek wat muslim miesie ghaat maak duʿā' an istiǵfār an feraagh rient fan allāhu taʿālā nie

[p. 97]

En (dit) is beter (dat die) voorganger lang voordra, in iedere buiging omtrent honderd verse. En (die) voorganger moet saggies voordra. Bewys is die oorlewering van Ibn Abbas...¹. Die twee² (het) gesê: ‘(Die) voorganger moet hardop voordra’. Hulle se bewys is vrouwe A'iša se oorlewering, maar Ibn Abbas staan vir (die) gebed in (die) mans se rye en vrouwe A'iša staan in (die) vrouens se rye; (die) mans se rye is meer naby die apostel van Allah en hulle weet meer (van) wat die apostel van Allah tydens (die) gebed gemaak (het) as vrouens. Dan dra (die) voorganger smeekbedes voor na die twee buigings tot (die) son weer lig word. (Die) voorganger moet nie ('n) preek na of voor die gebed voordra nie, want geen metgesel behalwe vrouwe A'iša (het) niks (van) oorlewering oor die preek gemaak nie. Die woorde wat die apostel van Allah na die gebed voorgedra (het) was nie ('n) preek (nie), maar was ('n) bietjie ‘lesing’ vir (die) mense, en vrouwe A'iša (het) gedink dit was ('n) preek. As (die) gemeente se voorganger nie daar is (nie), maak elkeen van (die) mense twee buigings of vir buigings alleen in (die) huis. Netso in die tyd (dat die) maan donker word en (dit) is gebruik om twee buigings of vier buigings (se) gebed sonder vergadering elkeen in sy huis alleen (te) maak op die tyd (dat die maan) pikdonker word; en (netso) op die tyd (dat die) wind sterk waai, omtrent (dat die) mense bang word; en op die tyd (dat die) mense bang is vir vyande (dat hulle) op hulle sal afsit; en op die tyd (dat die) grond gedurig roer; en op die tyd (dat die) swaar weer baie oor sy mag is; en op die tyd (dat) sterre baie verskiet; en op die tyd (dat die) reën ('n) lang tyd aanhou, omtrent (dat die) mense bang word; en op die tyd (dat) siekte en wat so voort³ is oor haar⁴ is, want Allah - hy is verhewe - gee sommige van die ongeluk(ke) vir (die) mense op die tyd (dat) hulle sleg word, om bang vir Allah - hy is verhewe - te word; dan laat hulle die slegte werke bly en maak verering vir Allah - hy is verhewe -; dan neem Allah - hy is verhewe - die ongeluk weg van hulle.

Hierdie afdeling praat van (die) smeekbede tot Allah - hy is verhewe - om reën te gee op die tyd (dat) water skaars word en reën lank wegbly.

(Dit) is nie gebruiklik (dat die) mense twee buigings of vier buigings met (die) vergadering maak (nie) op die tyd (dat) hulle reën van Allah - hy is verhewe - vra. Maar hulle maak (die) smeekbede om reën van Allah - hy is verhewe - te kry en hulle maak (die) bede om vergifnis tot Allah - hy is verhewe - vir hulle se foute. Dit is gebruiklik; bewys is die Koranvers...⁵. As hulle twee buigings of vier buigings elkeen in sy huis maak op die tyd (dat) hulle baie verleë is vir reën, is dit geoorloof. Abū Yūsuf en Muḥammad het gesê: ‘(Die) gemeente se voorganger maak saam met (die) mense twee gebedsbuigings en die voorganger dra tydens die gebed hardop voor, omtrent (dat die) mense (dit) kan hoor. Hulle se bewys is die oorlewering van Ibn Abbās, maar dié oorlewering is geisoleer en ('n) geisoleerde oorlewering is nie aanvaar by (die) tradisie-kenners (nie). En die voorganger dra na die gebed voor; dit is volgens Muḥammad. Die voorganger dra na die gebed alleen een preek voor; dit is volgens Abū Yūsuf. (Die) mense moet nie hulle se sari's van die een kant na die ander kant bring nie, maar die voorganger bring (dit so). En (die) mense gaan uit met gelapte klere of lae klere en hulle loop op (hulle) voete om (die) smeekbede te maak en (die) bede om vergifnis te maak gedurende drie dae, nie meer nie. Ongelowige mense moet nie by die plek kom waar Muslim mense smeekbede en bede om vergifnis gaan maak en van Allah - hy is verhewe - reen vra nie.

1 Die oorlewering word net in die Arabies gegee.

2 Naamlik Abū Yūsuf en Muḥmmad.

3 Lees ‘foeu̯art’.

4 Sic! Vgl. ouer Nederlands, waar ‘haar’ vir ‘hulle’ gebruik word.

5 Die Koranvers word net in die Arabies gegee.

[p. 98]

diesie bāb peraat fan fang farḍ ṣalāt met ǧamāʿat

wie alien beghent farḍ ṣalāt daan die 'imām oeu̯ap setaan an beghent die farḍ ṣalāt aas die munfarid noeghnie ghaat fer die ieriestie rakʿat sein suǧūd nie moet beriek die farḍ ṣalāt wat hai ghabeghent foeu̯ar die 'imām an foelgh die 'imām met die iestie farḍ ṣalāt wat 'imām     ghabeghent aghter die munfarid     maṯalā die munfarid beghent farḍ ṣalāt ẓuhur daan 'imām oek beghent diesie farḍ ṣalāt ẓuhur aas     die munfarid noeghnie ghaat die ieriestie rakʿat sain suǧūd nie ien die tait die 'imām ghabeghent met die farḍ ṣalāt ẓuhur daan hai moet beriek sain farḍ ṣalāt ẓuhur an fang die 'imām met die ṣalāt     aas maak suǧūd fer die ieriestie rakʿat die munfarid waas ien die ṣalāt     wat es fier rakʿat maak die ieriestie paart fan sain ṣalāt foelkoem daan batjah taḥiyyāt daan ghief salām daan foelgh 'imām fan beghent     aas die munfarid maak suǧūd fer die dierdie rakʿat moet maak foelkoem sain ṣalāt moenie foelgh 'imāmnie     die munfarid wat     ien nafl ṣalāt es kan foelgh die 'imām wat beghent farḍ ṣalāt     maar det die munfarid wat ien nafl ṣalāt es kanie foelgh die 'imām wat     beghent farḍ ʿaṣr nie     aas die munfarid beghent ṣalāt faǧr oeu̯af ṣalāt maǵrib daan 'imām an miesie beghent die ṣalāt faǧr oeu̯af maǵrib met ǧamāʿat die munfarid biriek die ṣalāt an foelgh die 'imām aas die munfarid noeghnie faas maak die tawiedie rakʿat met ien saǧdah     nie     aas die munfarid ghamaak die tewiedie rakʿat met ien saǧdah moet maak foelkoem die ṣalāt faǧr oeu̯af ṣalāt maǵrib wat hai foeu̯ar 'imām ghabeghent an moenie foelgh met die 'imāmnie fer die ṣalātnie     aas muṣallī waas ien sunnat ẓuhur oeu̯af waas ien sunnat     ǧumʿat wat foeu̯ar es daan 'imām beghent die ṣalāt ẓuhur met ǧamāʿat oeu̯af beghent batjah h̬uṭbat fer ǧumʿat daan hai moet maak foelkoem die ieriestie paart fan die sunnat wat hai ghabeghent daan batjah     die ieriestie taḥiyyāt daan ghief salām     soemaghie ʿālims ghasie maak die sunnat foelkoem maar hoeu̯aile sain fatwā es seu̯aak     es makrūh miesie ghaat oeu̯ait foeu̯ar maak ṣalāt met ǧamāʿat ien die masǧid wat mu'aḏḏin ghaghief 'aḏān fer die ṣalāt maar aghter mu'aḏḏin ghief 'aḏān fer ṣalāt kan ghaat oeu̯ait fan masǧid die man wat pasier met hoeu̯am ander ǧamāʿat bifoeu̯arbijal hai es 'imām oeu̯af mu'aḏḏin fer ander masǧid     aas hai kelaar es met ṣalāt ien kier daan es niet makrūh hai ghaat oeu̯ait foeu̯ar wijar maak die ṣalāt met ǧamāʿat ien die masǧid wat mu'aḏḏin ghaghief 'aḏān fer die ṣalāt     maar det aas hai kelaar es met ṣalāt ẓuhur oeu̯af ṣalāt ʿišā' ien kier daan es makrūh hai ghaat oeu̯ait foeu̯ar maak fier rakʿat nafl met ǧamā'at ien die masǧid wat mu'aḏḏin beghent 'iqāmat fer ṣalāt ẓuhur oeu̯af ṣalāt ʿišā' ien     wie es baang aas hai maak faǧr sain sunnat daan kanie fang 'imām fer faǧr sain farḍnie moet laat belaif die sunnat an foelgh die 'imām fer die farḍ     an wie dang aas hai maak die

[p. 99]

Hierdie hoofstuk praat van (die) vang (van die) pliggebed met (die) vergadering.

Wie alleen (die) pliggebed begin, (as) die voorganger dan opstaan en die pliggebed begin, as die afsonderlik biddende nog nie vir die eerste buiging se neerwerping gaan nie, moet (hy) die pliggebed wat hy voor die voorganger begin (het) breek en die voorganger volg met die eerste¹ pliggebed wat (die) voorganger begin (het) na die afsonderlik biddende. Byvoorbeeld: die afsonderlik biddende begin (die) middagpliggebed; dan begin (die) voorganger ook hierdie middag-pliggebed; as die afsonderlik biddende nog nie die eerste buiging se neerwerping (be)gaan op die tyd (dat) die voorganger begin (het) met die middag-pliggebed (nie), dan moet hy sy middag-pliggebed breek en die voorganger met die gebed vang. As (hy die) neerwerping vir die eerste buiging maak (en) die afsonderlik biddende was in die gebed wat vier buigings is, maak (hy) die eerste deel van sy gebed volkome; dan dra (hy die) groetnisse voor, dan gee (hy die) ‘Vrede’, dan volg (hy die) voorganger van (die) begin (af). As die afsonderlik biddende (die) neerwerping vir die derde buiging maak, moet (hy) sy gebed volkome maak (en die) voorganger nie volg nie. Die afsonderlik biddende wat in ('n) ekstra gebed is, kan die voorganger volg wat (die) pliggebed begin. Maar die² afsonderlik biddende wat in ('n) ekstra gebed is, kan die voorganger wat (die) namiddag-pliggebed begin nie volg nie. As die afsonderlik biddende (die) môre-gebed of aand-gebed begin (en die) voorganger en (die) mense dan die môre-gebed of aandgebed in vergadering begin, breek die afsonderlik biddende die gebed en volg die voorganger as die afsonderlik biddende die tweede buiging nog nie vasmaak met een neerwerping nie. As die afsonderlik biddende die tweede buiging met een neerwerping gemaak (het), moet (hy) die môre-gebed of aand-gebed wat hy voor (die) voorganger begin het volkome maak en (hy) moet nie met die voorganger volg vir die gebed nie. As (die) bidder in (die) gebruiklike middag (-gebed) was of in (die) gebruiklike Vrydag(sgebed) wat voor(af) is (en die) voorganger begin die middag-gebed met (die) vergadering of (die) preek vir (die) Vrydag begin voordra, dan moet hy die eerste deel van die gebruiklike (gebed) wat hy begin het volkome maak, dan die eerste groetnisse voordra, dan (die) ‘Vrede’ gee. Sommige geleerdes (het) gesê: ‘Maak die gebruiklike (gebed) volkome’, maar hulle se beslissing is swak. (Dit) is afkeurenswaardig (dat 'n) mens uitgaan voor (hy die) gebed met (die) vergadering in die moskee waar (die) oproeper (die) oproep vir die gebed gegee het, gemaak het, maar nadat (die) oproeper (die) oproep vir (die) gebed gee, kan uit van (die) moskee gaan die man met wie ('n) ander vergadering passeer³, want hy is voorganger of oproeper vir ('n) ander moskee. As hy klaar is met een keer gebed, dan is (dit) niet afkeurenswaardig (dat) hy uitgaan voor (hy) weer die gebed met (die) vergadering maak in die moskee waar (die) oproeper (die) oproep vir die gebed gegee (het). Maar dit: as hy klaar is met een keer middag-gebed of nag-gebed, dan is (dit) afkeurenswaardig (dat) hy uitgaan voor (hy) vier ekstra buigings maak met die vergadering in die moskee waarin (die) oproeper (die) bevel om op te staan vir middag-gebed of nag-gebed begin. Wie bang is (dat hy), as hy (die) môre(-gebed) se gebruiklike gebed maak, dan nie (die) voorganger kan vang vir (die) môre se plig-gebed nie, moet die gebruiklike (gebed) laat bly en die voorganger vir die plig-gebed volg. En wie dink (dat hy),

1 Alleen hier ‘iestie’ geskryf.

2 Lees ‘die’ in plaas van ‘det die’.

3 Die gebedstyd met gebed deurbring.