Uiteensetting van die godsdiens

[p. 2]

[Tekst]

[Pagina 2-49]

diesie kitāb peraat fan ṭahārat     oeu̯u̯ai moet wiet ṭahārat ien ʿarab taal es tesoekoen     in ṭahārat ien agāma es derie ṣoeu̯artie     die ierstie maak soekoen aal wat foeioel ghawoeu̯arṭ die tawiedie     maak laif soekoen fan qalain ḥadaṯ     die dierdie maak laif soekoen fan gharoeṭ ḥadaṯ     allāhu taʿālā sei ien qur'ān oe die miesie wat het 'īmān     wanier djoeu̯aile wel oeu̯apstaan oeu̯amtemaak ṣalāt djoeu̯aile moet waas djoeu̯aile sain jilie ghasiegh an djoeu̯ail moet waas djoeu̯aile sain handie saam met die almboeghs     en djoeu̯aile moet farai djoeu̯aile sain koeu̯ap     an djoeu̯aila moet waas djoeu̯aila sain foetie saam met die kanoekels     h̬ulāṣahu     allāhu taʿāla oeu̯arder met diesie 'āyat fer mu'min miesie hoeu̯aile moet maak laif soekoen fan qelain ḥadaṯ met abdast fer ṣalāt     daan fan diesie 'āyat woerṭ doeu̯aidlek abdast sein farḍs es fier     derie farḍs es waasien jilie ghasiegh ien kier an waasien tewie handie saam met die almboeghs ien kier an waasien tewie foetie saam met die kenoekels ien kier     die fierdie farḍ es ferai die koeu̯ap ien kier     die ghasiegh wat     es toesein die ent fan foeu̯arkoeu̯ap haarie sain ghoeroei pelek an maskie ghoeroei daar niks haarienie     an es toesien oeu̯ander die kin h̬ulāṣahu     die ghasiegh es fan die ent fan foeu̯arkoeu̯ap haarie sain ghoeroei pelek toet oeu̯ander die kin det es die ghasiegh sein laangtie     en die ghasiegh es fan die pent fan die oeu̯ar toet die pent fan die ander oeu̯ar det es die ghasiegh sain berietie     es farḍ waasien die kaal pelek wat toesien die ʿiḏār es an toesen die oeu̯ar     es     die ʿiḏār es die pelek wet baart sain haarie ghoeroei tieghinmakaandir     ferei kewart fan die koeu̯ap es farḍ     dalīl es diesie ḥadīṯ     rasūl ullāh ghaferai ien abdast die foeu̯arpaart fan sein koeu̯ap met die jilie rieghter hand     es farḍ bai ien riwāyat ferai oeu̯amterent kawart fan dek baart wat die u̯aaṭar nie loeu̯ap oeu̯andernie     die rieghtie fatwā moet ferai oeu̯ander die baarat oeu̯ap die fiejl     abdast sain sunnats es bajaang     waasien tewie handie saam met die kanoekels ien die beghensel fan abdast es sunna en badjaha bism illāh irraḥmān irraḥīmi ien die beghensel fan abdast es sunna an soekijoer die ṭaandie es sunnat     as hetnie miswāk nie daan sekijoeu̯ar die ṭaandie met die rieghtar hant sain doeu̯aim an foeu̯arfangar     dalīl es diesie riwāyat     det es oeu̯ak siwāk     an waasien die moent met derie maal farsie u̯aaṭar es sunnat an sepoel di nis met derie maal farsie u̯aaṭar es sunnat     an terek die fingars dijoer die baart ghalaik ghasiegh waas es sunnat     an terek die fingars dijoer die fingars ghalaik handie waas es sunnat     an terek die linker hand sain pankie fan oeu̯ander dejoer die toeu̯antjies beghent fan die rieghter foet sain qilain toeu̯antjie toet naadielinkar foet     sain toeu̯antjie ghalaik waas foetie es sunnat     det es riegh fatwā     dalīl es diesie ḥadīṯ     an waas aldie partie fan abdast derie kijar es sunnat     maar farai oeu̯ap die koeu̯ap an oeu̯arie mier aas ien kijar es niet rasūl ullāh sain sunnat     dalīl es diesie ḥadīṯ

[p. 3]

Hierdie boek praat van reinheid. U moet weet ‘reinheid’ in die Arabiese taal is (om) te (maak) skoon. En ‘reinheid’ in (die] godsdiens is drie soorte: die eerste maak skoon al wat vuil geword (het); die tweede maak (die) lyf skoon van klein verontreiniging; die derde maak (die) lyf skoon van groot verontreiniging. Allah - Hy is verhewe - sê in (die) Koran: ‘O die mense wat geloof het! Wanneer julle wil opstaan om (die) gebed te maak, jullie moet was julle se hele gesig en julle moet was julle se hande saam met die elmboë en julle moet vryf julle se kop en julle moet was julle se voete saam met die kneukels.’ Saamgevat: Allah - Hy is verhewe - order met hierdie vers vir gelowige mense hulle moet maak (die) lyf skoon van klein verontreiniging met rituele wassing vir (die) gebed. Dan van hierdie vers word duidelik die rituele wassing se verpligtings is vier. Die verpligtings is (om te) was julle gesig een keer en (om te) was (die) twee hande saam met die elmboë een keer en (om te) was (die) twee voete saam met die kneukels een keer. Die vierde verpligting is (om te) vryf die kop een keer. Die gesig (is) wat is tussen die einde van (die) voorkophare se groeiplek, en miskien groei daar niks hare nie, en is tussen onder die ken. Saamgevat: die gesig is van die einde van (die) voorkophare se groeiplek tot onder die ken; dit is die gesig se lengte. En die gesig is van die punt van die (een) oor tot die punt van die ander oor; dit is die gesig se breedte. (Dit) is verpligting (om te) was die kaal plek wat tussen die wang is en tussen die oor is. Die ‘wang’ is die plek wat (die) baard se hare teenmekaar groei. (Om te) vryf ('n) kwart van die kop is verpligting. Bewys (daarvan) is hierdie berig: ‘Die apostel van Allah (het) gevryf in die rituele wassing die voorkant van sy kop met die hele regterhand.’ Dit is verpligting volgens een oorlewering (om te) vryf omtrent ('n) kwart van (die) dik baard wat die water nie loop onder nie. Die regte beslissing: ('n mens) moet vryf onder die baard op die vel. (Die) rituele wassing se gebruike is baie: (om te) was (die) twee hande saam met die knokkels by die begin van die rituele wassing is gebruik; en om voor te dra ‘In die naam van Allah die barmhartige, die erbarmer’ by die begin van (die) rituele wassing is gebruik; en (om te) skuur die tande is gebruik; as ('n mens) geen tandestoker het nie, dan skuur (hy) die tande met die regterhand se duim en voorvinger; bewys is hierdie oorlewering¹... dit is ook (die gebruik van 'n) tandestoker;

en (om te) was die mond met driemaal varse water is gebruik;

en (om te) spoel die neus met driemaal varse water is gebruik;

en (om te) trek die vingers deur die baard tegelyk met gesig

was is gebruik; en (om te) trek die linkerhand se pinkie van onder deur die toontjies beginnend van die regtervoet se klein toontjie tot na die linkervoet se toontjie tegelyk met voete was is gebruik; dit is die regte beslissing; bewys is hierdie berig¹...; en (om te) was al die dele van (die) rituele wassing drie keer is gebruik; maar (om te) vryf op die kop en ore meer as een keer is nie die apostel van Allah se gebruik nie; bewys is hierdie berig¹...; en mening² met (die) hart om (die) rituele wassing te maak vir die gebed is gebruik     bewys is hierdie berig¹...:

1 Die desbetreffende oorlewering of berig word slegs in die Arabies gegee.

1 Die desbetreffende oorlewering of berig word slegs in die Arabies gegee.

1 Die desbetreffende oorlewering of berig word slegs in die Arabies gegee.

2 Intensie, in die gedagte geformuleerde voorneme.

1 Die desbetreffende oorlewering of berig word slegs in die Arabies gegee.

[p. 4]

     an mienig met haart oeu̯am abdast temaak fer ṣalāt es sunna     dalīl es diesie ḥadīṯ     maar mienig oeu̯am tamaak die wieriek wat ghanoemt wuḍū' es noedagh     maak abdast oeu̯ap die     moenierie wat allāhu taʿālā sie ien qur'ān es sunnat     yaʿnī     waas sain ghasiegh foeu̯ar tewie handie saam met almboeghs an     waas tewie handie saam met almboeghs foeu̯ar ferai die koeu̯ap en     ferai die koeu̯ap foeu̯ar waas tewie foetie det es niet farḍ     aas     waas tewie foetie foeu̯ar die koeu̯ap oeu̯ak es riegh     dalīl es diesie ḥādīṯ     yaʿnī rasūl ullāh ghafirghiet ien abdast oeu̯amteferai koeu̯ap     wanijar hai kelaar es met die abdast ghakerai ghadaghtie     daan hai ghafirai sain koeu̯ap met die natighait wat ghabalaif oeu̯ap sain hand     maar nie wijar ghawaas sain foetienie     h̬ulāṣahu rasūl ullāh het ghafirai oeu̯ap sain koeu̯ap aghter ghawaas sain tewie foetie     an ferai jilie koeu̯ap ien kier es sunnat     dalīl es riwāyat ibn ʿabbās wat die kitāb fan tefoer ghasekriewie an es riwāyat ʿalī     ʿalī ghawaas aider ien paart fan abdast derie kier maar ghafarai oeu̯ap sain koeu̯ap ien kier     daan hai het ghasie det es rasūl ullāh sain abdast     en maak aider ien paart fan abdast ghalaik aghter die ander     yaʿnī moenie maak toesin abdast die wieriek wat esnie fan abdast an moenie laangmaak toesin abdast sain paartie nie     an firai tewie oeu̯arie aghter ferai die koeu̯ap met die nateghait wat hai anghaniem oeu̯am teferai die koeu̯ap es sunnat     dalīl es diesie     ḥadīṯ     yaʿnī rasūl ullāh nat ghamaak sain tewie handie met bietjie u̯aaṭar     daan ghafirai sain koeu̯ap an tiwie oeu̯arie met foeu̯arfingar fan banie an met doeu̯aim fan boeitie met die nateghait wat ghabilaif oeu̯ap sain handie     wuḍū' sain mustaḥab es bajaang     bigint fan die rieghter kaant es mustaḥab     an farai die niek boeitan die keil es mustaḥab     sepoel die moent an nis mit rieghter hant an kirap an senoeit oeit die nis met lenker hant es mustaḥab     en moenie bajaang u̯aaṭar ferberaik fer abdastnie an maskie hai maak abdast oeu̯ap waal fan rafier     an moenie aatie bietjie u̯aaṭar ferberaik fer abdastnie     an maak ghalaik aghter die abdast tewie rakʿat nafilat ṣalāt maar aas die tait es nie makrūh taitnie     en maak farsie abdast oeu̯ap au abdast     an hau die niyyat toet hai kelaar es met die abdast     an het bajaang ander mustaḥab     oens het ghaskireiwie soemghie fan die mustaḥabs ien ander kitāb wat sain naam es miftāḥ uddīn     die riedies wat bariek abdast es bajaang     aal wat koeu̯am oeu̯ait fan foeu̯ar oeu̯af fan aghter beriek abdast an maskie wirem     boeu̯aiten die went wat oeu̯ait koeu̯am fan foeu̯ar fan man oeu̯af foerau nie beriek abdast     an die fijoeleghait wat oeu̯ait koeu̯am fan laif beriek abdast     det es die tewiedie aas die fijoeleghait loep fan selwer fan sain pelek toet naa die ander pelek daan beriek abdast     aas die fijoeleghait waas bietjie an kanie loep fan selwer nie daan nie beriek abdastnie an maskie loep met oeu̯ait derek oeu̯af met affie     dalīl es diesie ḥadīṯ     yaʿnī aas

[p. 5]

maar mening om te maak die werk wat genoem word ‘afspoel’ is nodig; (om te) maak die rituele wassing op die maniere wat Allah - Hy is verhewe - sê in (die) Koran is gebruik, naamlik (om te) was sy gesig voor (die) twee hande saam met (die) twee elmboë en (om te) was (die) twee hande saam met (die) elmboë voor (om te) vryf die kop en (om te) vryf die kop voor (om te) was (die) twee voete, dit is geen verpligting nie; as ('n mens) was (die) twee voete voor die kop is (dit) ook reg; bewys is hierdie berig, naamlik die apostel van Allah (het) vergeet by (die) rituele wassing om te vryf (die) kop; wanneer hy klaar is met die rituele afwassing (het hy) gekry gedagte; dan (het) hy gevryf sy kop met die nattigheid wat gebly (het) op sy hand, maar niet weer gewas sy voete nie. Saamgevat: die apostel van Allah het gevryf op sy kop na (hy) gewas (het) sy twee voete. En (om te) vryf (die) hele kop een keer is gebruik. Bewys is die oorlewering van Ibn Abbas wat die boek vantevore geskryf (het)¹ en is 'n oorlewering van Ali: Ali (het) gewas elke onderdeel van (die) rituele wassing drie keer, maar gevryf op sy kop een keer; dan het hy gesê: ‘Dit is die apostel van Allah se rituele wassing’. En (om te) maak elke onderdeel van (die) rituele wassing terstond na die ander, naamlik moenie maak tussen (die) rituele wassing die werk wat nie van (die) rituele wassing is nie en moenie lank maak tussen (die) rituele wassing se onderdele nie. En (om te) vryf (die) twee ore na (die) vryf (van) die kop met die nattigheid wat hy aangeneem (het) om te vryf die kop is gebruik. Bewys is hierdie berig: naamlik die apostel van Allah (het) nat gemaak sy twee hande met ('n) bietjie water; dan gevryf sy kop en twee ore met (die) voorvinger van binne en met (die) duim van buite met die nattigheid wat gebly (het) op sy hande. Afspoel se wenslikhede is baie. (Om te) begin van die regterkant is wenslik. En (om te) vryf die nek behalve die keel is wenslik. (Om te) spoel die mond en neus met (die) regterhand en krap en snuit uit die neus met (die) linkerhand is wenslik. En moenie baie water verbruik vir (die) rituele wassing nie, ook al maak hy (die) rituele wassing op (die) wal van ('n) rivier nie. En moenie al te min water verbruik vir (die) rituele wassing nie. En (om te) maak gelyk agter die rituele wassing twee ekstra gebedsneerbuigings, maar as (daar) nie tyd is nie, is (die weglating daarvan) nie berispelik nie². En (om te) maak ('n) nuwe rituele wassing op (die) ou rituele wassing. En om die intensie te hou tot hy klaar is met die rituele wassing. En (dit) het baie ander wenslikhede; ons het sommige van die wenslikhede geskrywe in ('n) ander boek wat se naam is ‘Die sleutel van die religie’. Die redes wat (die) rituele wassing breek is baie.

Al wat uitkom van voor of van agter breek (die) rituele wassing, al was dit 'n wurm, behalwe (dat) die wind wat uitkom van voor van man of vrou nie (die) rituele wassing breek nie. En die vuiligheid wat uitkom van (die) lyf breek (die) rituele wassing. Dit is die tweede. As die vuiligheid van self loop van sy plek tot na die ander plek, dan breek (dit die) rituele wassing. As die vuiligheid ('n) bietjie was en nie vanself kan loop nie, dan breek (dit) nie (die) rituele wassing nie, ook al loop dit deur uitdruk of deur afvee. Bewys is hierdie berig³, naamlik as ('n)

1 Naamlik in die Arabiese teks.

2 Lees: maar aas nie tait es nie makrûh nie.

3 Die desbetreffende berig word slegs in die Arabies gegee.

[p. 6]

bietjie beloet oeu̯ait koeu̯am an kanie loep fan selwer nie daan nie beriek abdastnie     aas die beloet loep fan selwer toet naa ander pelek daan beriek abdast an maskie waas bietjie     dalīl es rasūl ullāh sain diesie woeu̯ardie ien diesie ḥadīṯ     an oeu̯ak dalīl es diesie ḥadiṯ     an oeu̯ak es diesie ḥadīṯ     die ḥadīṯ sain maʿnā es ṣoewie oeu̯arghie oeu̯af sain nies beloei ien ṣalāt daan moet maak ghau abdast an maak foelkoem fan sain ṣalāt wat bilaif aas hai niks paraatnie     an moent foel foemijarsel beriek abdast     det es die dierdie     an maskie die foemijarsel waas koes oeu̯af u̯aaṭar oeu̯af ghal oeu̯af dekbaloet     dalīl es die ḥadīṯ wat oeu̯ans ghaskirewie     an oeu̯ak dalīl es riwāyat ʿalī     oeu̯arghie moent foel beriek abdast     maar selaim nie beriek abdastnie an maskie waas moent foel oeu̯af oeu̯ait qoeu̯am fan maagh     dalīl es die     aas den beloet qoeu̯am oeu̯ait fan moent dejoermakaar met die sipiegh an die den beloet waas ghalaik met sepiegh oeu̯af mijar daan beriek abdast     an pierie ieter oeu̯af ieter an biloet wat dejoermakaar es qoeu̯am oeu̯ait fan moent dejoermakaar met die sepiegh an waas ghalaik met die sepiegh daan beriek abdast an maskie es niet moent foel     maar wat mender es aas die sepiegh nie beriek abdastnie     det es fan die twiedie     watnie beriek abdastnie asnie fajoeu̯alnie yaʿnī die bietjie beloet wat nie loep fan selwir fan sain pelaknie esnie fajoeu̯alnie     an die foemijarsel wat es nie foel moentnie esnie fejoelnie     an selaim foemijarsel esnie fejoelnie an maskie waas moent foel     an die den beloet oeu̯af die ieter an beloet wat dejoermakaar es aas qoem oeu̯ait saam met die sepiegh an waas mender aas die sepiegh esnie foejoelnie     an aas hai ghiek woerṭ sain abdast beriek det es die fierdie     an aas hai daroeng woerṭ sain abdast beriek     det es die faiftie     an aas hai kerai beroetie oeu̯af dejoeu̯asleng sain abdast beriek     det es die siestie     an aas mukallaf miesie lagh ien die ṣalāt wat het rukūʿ an suǧūd met ghaloeiu̯at oeu̯amtarient die man wat sitaan naas him kan hoeu̯ar sain abdast beriek an maskie hai lagh nie aasperesnie     det es die siewendie riedie wat beriek abdast     dalīl es diesie ḥadīṯ     yaʿnī wie fan djoeu̯aila lagh met ghaloeiu̯at daan moet qijar maak abdast     an moet qijar maak ṣalāt     an aas die man wat naakent es raak fer die naakent foerau an sain ḏaker oeu̯ap setaan an siet oeu̯ap     haar farǧ an maskie boeiten ǧimāʿ daan albai sain abdast beriek     oeu̯af naakent foerau raak fer naakent man an siet haar farǧ oeu̯ap sain ḏaker an maskie boeiten ǧimāʿ daan albai sain abdast beriek     det es die aghstie riedie wat beriek abdast     an aas hai selaap oeu̯ap sain sai oeu̯af oeu̯ap sain roegh daan beriek abdast     det es die nieghendie riedie wat beriek abdast     oeu̯af siet selaap oeu̯ap ien fan sain wangs daan beriek abdast     det es die tiendie riedie wat beriek abdast     oeu̯af siet salaap an lieu̯oening aan die mijoer oeu̯af ander an aas miesie wiegh terak die ding wat hai an lieu̯oening

[p. 7]

bietjie bloed uitkom en nie vanself kan loop nie, dan breek (dit die) rituele wassing nie; as die bloed van self tot na ('n) ander plek loop, dan breek dit die rituele wassing, ook al was (dit 'n) bietjie. Bewys is die apostel van Allah se hierdie woorde in hierdie berig¹...; en ook bewys is hierdie berig¹...; en ook is hierdie berig¹... Die berig se betekenis is: Wie vomeer of sy neus bloei tydens (die) gebed moet gou (die) rituele wassing maak en klaar maak wat oorbly van sy gebed as hy niks praat nie. En ('n) mondvol vomeersel breek (die) rituele wassing. Dit is die derde; ook al was die vomeersel kos of water of gal of dik bloed. Bewys is die berig wat ons geskryf (het); en ook bewys is die oorlewering van Ali: ‘Vomeer ('n) mondvol breek (die) rituele wassing’. Maar slym breek (die) rituele wassing nie, ook al was (dit 'n) mondvol of kom (dit) van (die) maag. Bewys is die²... As dun bloed kom uit van (die) mond deurmekaar met die spuug en die dun bloed was gelyk met (die) spuug of meer, dan breek (dit) die rituele wassing. En pure etter of etter en bloed wat deurmekaar is (wat) kom uit van (die) mond deurmekaar met die spuug en was gelyk met die spuug, dan breek (dit die) rituele wassing, ook al is (dit) nie 'n mondvol (nie), maar wat minder is as die spuug breek die rituele wassing nie. Dit is van die tweede³. Wat niet (die) rituele wassing breek nie, is nie vuil nie. Naamlik: die bietjie bloed wat nie vanself van sy plek loop nie is nie vuil nie; en die vomeersel wat nie ('n) mondvol is nie, is nie vuil nie; en slymvomeersel is niet vuil nie, ook al was dit ('n) mondvol; en die dun bloed of die etter en bloed wat deurmekaar is, as dit uitkom saam met die spuug en minder was as die spuug, is niet vuil nie. En as hy gek word, breek (dit) sy rituele wassing; dit is die vierde. En as hy dronk word, breek (dit) sy rituele wassing; dit is die vyfde. En as hy ('n) beroerte kry of duiseling, breek (dit) sy rituele wassing; dit is die sesde. En as mondige mense lag by die gebed wat neerbuiginge en neerwerpinge het met ('n) geluid omtrent (wat) die man wat langs hom staan kan hoor, breek (dit) sy rituele wassing, ook al lag hy nie ekspres nie; dit is die sewende rede wat (die) rituele wassing breek. Bewys is hierdie berig, naamlik: ‘Wie van jullie lag met geluid, dan moet (hy nog 'n) keer (die) rituele wassing maak en moet (nog 'n) keer gebed maak.’ En as die man wat nakend is vir die nakende vrou aanraak en sy lid opstaan en (hy) sit (dit) op haar skaamdeel, ook al vind geen kopulasie plaas nie, dan breek (dit) altwee se rituele wassing; of (as 'n) nakende vrou vir ('n) nakende man aanraak en haar skaamdeel op sy lid sit, ook al vind geen kopulasie plaas nie, dan breek (dit) altwee se rituele wassing; dit is die agste rede wat (die) rituele wassing breek. En as hy slaap op sy sykant of op sy rug, dan breek (dit die) rituele wassing; dit is die negende rede wat (die) rituele wassing breek. Of (as hy) sit (en) slaap op een van sy wange, dan breek (dit die) rituele wassing; dit is die tiende rede wat (die) rituele wassing breek. Of (as hy) sit (en) slaap en leun aan die muur of ('n) ander (ding) en as mense wegtrek die ding wat hy aan leun,

1 Die desbetreffende berig word slegs in die Arabies gegee.

1 Die desbetreffende berig word slegs in die Arabies gegee.

1 Die desbetreffende berig word slegs in die Arabies gegee.

2 Lees: dalil es die[se hadiṯ].

3 Naamlik die tweede kategorie wat die rituele wassing ongeldig maak.

[p. 8]

daan hai fal af daan beriek abdast     det es die alfstie riedie wat beriek abdast     maar aas setaan selaap oeu̯af siet selaap oeu̯af     fien rukūʿ selaap oeu̯af ien suǧūd selaap nie beriek abdastnie     dalīl es diesie ḥadīṯ     an aas wieriem koeu̯am oeu̯ait fan sier pelek     nie beriek abdastnie     oeu̯af stek felais faal af fan sier pelek nie beriek abdastnie     an aas fat sain ḏakar metbenie fan sain hant nie beriek abdastnie     dalīl es diesie ḥadīṯ     yaʿnī die ḏakar es ien paarat fan djau laif     nitṣoe ien paart fan laif raak ander nie beriek abdastnie die ḏakar es oekṣoe     aas man fat foerai oeu̯ap haar beloetie laif nie beriek abdastnie     dalīl es diesie ḥadiṯ     yaʿnī rasūl ullāh het ghasoen fer soemaghie fan sain foerauns naadiraant nie wier ghamaak abdast fir ṣalātnie     sain maʿnā es ǧāmaʿtum     daan diesie 'āyat es niet muh̬ālif fer die ḥadiṯ     aas hai iet die felais wat ghaberaai oeu̯ap die fier nie beriek abdastnie     ǵusl sain farḍs is derie     die ierstie farḍ es sepoel die moent ien kier     dalīl es diesie ḥadīṯ     hidāyat naam kitāb ṣoe ghaskeriewie     die dierdie farḍ es waas die jielie laif ien kier     dalīl es diesie ḥadīṯ     yaʿnī die man wat noeghnie ghasunnat es nie moet tarak sain ḏakar oeu̯ardoeu̯ap daan moet waas fan oeu̯ander daan ieder ien miesie moet sekoen maak sain naagaltjie an moet waas fan benie ien     an moet waas istinǧā' sain tewie pelekie     an moet waas tewie oeu̯arie fan boeitie an fan benie     maar paas oeu̯ap laat die u̯aaṭar loep oeu̯ander sain koeu̯ap haarie an oeu̯ander sain baart oeu̯ap die fiel an oeu̯ander die wais baraam an oeu̯ander die ander haarie wat es oeu̯ap sain laif     en moet bering die u̯aaṭar     ien die ghat wat hai ghamaak ien sain oeu̯ar oeu̯af ien sain nies fer karaawietjie     an moet bering die u̯aaṭar oeu̯ander sain naagels wat laang ghawoerṭ     an moet bereng die u̯aaṭar toesein die toentjis     an laat die u̯aaṭar loep oeu̯ap aldie pelek wat daroegh ghabelaif fan sain laif     maar moenie bering u̯aaṭar ien die oeghinie as qalainie pelek fan sain laif bilaif doeroegh daan sain ǵusl esniet foel koem     maar wanier waas die pelek daan sain ǵusl     woerṭ foel koem     ferai die laif es niet farḍ     sain sunnats es batjah bism illāh irraḥmān irraḥīm     daan maak niyyat met haart     ghalaik batjah die niyyat met ṭoeng     daan waas sain tewie handie derie kier     daan waas istinǧā' sain tewie pelekie     daan waas     die fijoeleghait wat het oeu̯ap sain laif an maak abdast foelkoem     boeiten foetie     daan waas jilie laif derie kijar baghent fan die rieghter soekoer derie kier an linker soekoer derie kijar     daan die koep derie kijar     daan die ander pelekie fan sain laif derie kijar     an ferai ieder ien paart fan sain laif ien die ierstie kijar     daan waas sain tewie foetie maar moenie waas sain foetie nie ien die pelek wat ǵusl sain u̯aaṭar damp ghawoerṭ ien     an doeroegh af sain laif met soekoenie lap     dalīl es diesie ḥadīṯ     an moenie bajaang an aaltie bietjie u̯aaṭar ferbiraaik fer die ǵuslnie     an

[p. 9]

dan val hy af, dan breek (dit die) rituele wassing; dit is die elfde rede wat (die) rituele wassing breek maar as (hy) staan (en) slaap of sit (en) slaap of tydens die neerbuig of tydens die prosternasie slaap, breek (dit) nie (die) rituele wassing nie. Bewys is hierdie berig¹... En as ('n) wurm uitkom van ('n) seer plek, breek (dit) nie (die) rituele wassing nie; of (as 'n) stuk vleis afval van ('n) seer plek, breek (dit) nie (die) rituele wassing nie. En as (hy) sy lid met (die) binne(kant) van sy hand vat, breek (dit) nie (die) rituele wassing nie. Bewys is hierdie berig, naamlik: ‘Die lid is 'n deel van jou lyf; netsoos (as) een deel van (die lyf 'n) ander (deel) raak, (dit) nie (die) rituele wassing breek nie, so is (dit) ook (met) die lid’. As ('n) man ('n) vrou op haar blote lyf vat, breek (dit) nie (die) rituele wassing nie. Bewys is hierdie berig, naamlik: ‘Die apostel van Allah het vir sommige van sy vrouens gesoen (en) naderhand nie weer (die) rituele wassing vir (die) gebed gemaak nie’. Sy bedoeling is ‘kopulasie’². Dus is hierdie vers nie in teenspraak met die berig nie. As hy die vleis wat op die vuur gebraai is eet, breek (dit) nie (die) rituele wassing nie. Die verpligtings van badneem is drie.

Die eerste verpligting is (om) die mond een keer (te) spoel. Die tweede verpligting is (om) die neus een keer (te) spoel. Bewys is hierdie berig¹... ‘Leiding’ (is die) naam (van die) boek (waarin) so geskryf (is). Die derde verpligting is (om) die hele lyf een keer (te) was. Bewys is hierdie berig¹...; naamlik die man wat nog nie besny is nie moet (die vel van) sy lid (van) oor (die) dop trek (en) dan daaronder was. Dan moet elke mens sy naeltjie skoonmaak en (dit) van binne in was; en (hy) moet die twee plekke van sekresie was; en (hy) moet (die) twee ore van buite en van binne was, maar oppas dat die water nie binne in sy kop loop nie, en dat die water onder sy kophare en onder sy baard op die vel loop en onder die winkbroue³ en onder die ander hare wat op sy lyf is. En (hy) moet die water bring in die gat wat hy gemaak het in sy oor of in sy neus vir ('n) krabbetjie. En (hy) moet die water bring onder sy naels wat lank geword (het). En (hy) moet die water tussen die toontjies bring. En laat die water loop op aldie plekke van sy lyf wat droog gebly (het), maar moenie water in die oë bring nie. As ('n) kleine plek van sy lyf droog bly, dan is sy bad nie volkome (nie), maar wanneer (hy) die plek was, dan word sy bad volkome. (Dit) is nie ('n) verpligting (om) die lyf (te) vryf (nie). Sy gebruike is: (om) voor (te) dra ‘In die naam van Allah die barmhartige, die erbarmer’; (om) dan intensie (te) maak met (die) hart tegelyk (met die) voordra (van) die intensie met (die) tong; (om) dan sy twee hande drie keer (te) was; (om) dan sy twee plekke van sekresie (te) was; (om) dan die vuiligheid wat (hy) op sy lyf het (te) was en (om die) rituele wassing volkome (te) maak behalwe (die) voete; (om) dan (die) hele lyf drie keer (te) was, beginnend van die regter skouer drie keer en (die) linker skouer drie keer; dan die kop drie keer; dan die ander plekke van sy lyf drie keer; en (om) ieder deel van sy lyf by die eerste keer te vryf; (om) dan sy twee voete (te) was, maar (hy) moet sy voete nie was op die plek wat (deur die) bad se water vogtig geword (het nie); en (om) sy lyf af te droog met ('n) skoon lap. Bewys is hierdie berig¹... En (hy) moet nie baie of al te min water vir die bad gebruik nie; en

1 Die desbetreffende berig word slegs in die Arabies gegee.

2 Naamlik die bedoeling van die Koranvers 4:43 en elders.

1 Die desbetreffende berig word slegs in die Arabies gegee.

1 Die desbetreffende berig word slegs in die Arabies gegee.

3 Die betekenis is deur my afgelei uit die verband.

1 Die desbetreffende berig word slegs in die Arabies gegee.

[p. 10]

moenie ghief sain foeroent fer die qiblat ien die ǵuslnie     an moet noeu̯ait niks peraat ien die ǵuslnie     an maak ǵusl ien die pelek wat miesie kanie sien fir hemnie     es niet wāǧib oeu̯ap die foerau pelejoes oeu̯ait haar koeu̯ap haarie wat dejoer makaar an ghafeliegh es oeu̯af ghaderaai waas oeu̯ap die koeu̯ap     an es niet wāǧib oeu̯ap haar maak natdie koeu̯ap haarie wat dijoer makaar es an is moeitie oeu̯amloes temaak     maar is wāǧib oeu̯ap haar laat loep die u̯aaṭar oeu̯ander aldie haarie fan die koeu̯ap oeu̯ap die fel     dalīl es diesie ḥadiṯ     yaʿnī es ghanoeu̯agh fer die foerau wat maak ǵusl ghau̯oei die u̯aaṭar oeu̯ap haar jilie koeu̯ap derie kijar an maskie die haarie wat dijoer makaar es fan binie niet woeu̯arṭ nat     waarilak es wāǧib oeu̯ap haar moet laat nat woeu̯arṭ die jilie koeu̯ap sain fiel wat es oeu̯ander haarie oeu̯afnie     maar es wāǧib oeu̯ap man moet nat maak sain jilie koeu̯ap haarie an jilie baart an maskie es det laang ghagharoei     ǵusl es farḍ aas manī koeu̯am af saam met sipeit an saam met laḏḏat     aas die manī boeiten laḏḏat afghakoeu̯am     ǵusl esnie wāǧibnie     dalīl es diesie ḥadāṯ     an maskie die manī afghakoeu̯am oeu̯ap diesie manierie ien salaap ǵusl es farḍ     aas manī sepait miesie karai laḏḏat ghalaik die mani ferseparai fan sain pelek oeu̯am takoeu̯am af ǵusl es farḍ     es niet noedagh manī moet sepeit an miesie moet kirai laḏḏat ghalaik die manī ghaqoem oeu̯ait fan laif     aas bietjie fan die manī ghabelaif binie an ghamaak ǵusl naadiraant die besnien berieng oeu̯it die manī daan moet wier ǵusl     aas foeu̯ar die ǵusl maak besnien es mier bieter     an wanier miesie sen manī oeu̯af maḏī ien sain laif oeu̯af ien kelierie aghter ghawoerṭ wakker fan salaap daan ǵusl es farḍ an maskie het niet ghadaghtie fan doeroem     an wanier miesie ǧimāʿ met liwendagh miesie daan ǵusl es farḍ oeu̯ap albai an maskie manā nie qoeu̯am afnie dalīl es diesie ḥadīṯ     wanier die ḥaiḍ setoeu̯ap ǵusl es farḍ oeu̯ap die foerau     wanier die nifās setoeu̯ap ǵusl es farḍ     det is faif riedie fer ǵusl woeu̯arṭ farḍ     aas maḏī qoeu̯am oeu̯ait ǵusl es niet farḍ     die maḏī es die nateghait wat den es an sain kelijoeu̯ar es wiet an qoeu̯am oeu̯ait ien die tait miesie sepijoeu̯al met foerau     an aas wadī qoeu̯am oeu̯ait ǵusl es niet farḍ     die wadī es die nateghait wat dik es nitṣoe selaim an sain kalijoeu̯ar as wiet     aas doeroem fan ǧimāʿ maar niet sien nateghait ien sain laif an ien sain kelierenie daan ǵusl es niet farჭ     ǵusl es sunnat fer ṣalāt ǧumʿat en fer tewie labarān sain ṣalāt an fer 'ih̬rām met mienig ḥaǧ oeu̯af mienig ʿarafat oeu̯af albai an fer sitaan ien die ḥaǧ     es wāǧib oeu̯ap aldie mukallaf miesie moet waas doewaja aas ghaa'ien fan hoeu̯ajel nie waas fer die doewaja nie daan algher karai soendie     maar aas soemeghie waas die doewaja es ghanoeu̯agh fer alghar     det es maʿnā fer kifāyat     an ǵusl es wāǧib oeu̯ap die miesie wat muslim ghawoerṭ en het ǧanābat     aas het niet ǧanābat die ǵusl es niet wāǧib maar es ghoet     djoeu̯aile

[p. 11]

(hy) moet nie by die bad sy voorkant na die gebedsrigting gee nie; en (hy) moet nooit niks tydens die bad praat nie; en (om die) bad (te) maak op die plek waar mense hom nie kan sien nie. (Dit) is nie verpligtend vir die vrou (om) haar kophare uit (te) pluis wat deurmekaar en gevleg is of gedraai was op die kop. En (dit) is nie verpligtend vir haar om nat te maak die kophare wat deurmekaar is en moeite is om los te maak (nie); maar (dit) is verpligtend vir haar (om) te laat loop die water onder al die hare van die kop op die vel. Bewys is hierdie berig, naamlik: ‘(Dit) is genoeg vir die vrou wat die bad maak (om te) gooi die water op haar hele kop drie keer, ook al word die hare wat deurmekaar is nie nat van binne nie’. Waarlik (dit) is verpligtend vir haar (om) die hele kop se vel wat onder die hare is of nie nat (te) laat word. Maar vir (die) man is (dit) verpligtend (dat hy) moet nat maak al sy kophare en sy hele baard, ook al het dit lank gegroei. ('n) Bad is ('n) verpligting as saad spuitend afkom saam met wellus. As die saad sonder wellus afgekom (het) is ('n) bad nie verpligtend nie. Bewys is hierdie berig¹... En al het die saad op hierdie manier in (die) slaap afgekom, ('n) bad is ('n) verpligting. As (die) saad spuit (en) mens kry wellus tegelyk (as) die saad versprei van sy plek om af te kom, is ('n) bad ('n) verpligting. (Dit) is nie nodig (dat die) saad moet spuit en mens wellus moet kry tegelyk (dat) die saad uitgekom het van die lyf (nie). As 'n bietjie van die saad binne gebly (het) en (die man die) bad gemaak het (en) naderhand die urinering² die saad uitbring, dan moet (hy) weer bad; as (hy) voor die bad urine maak is (dit) meer beter. En wanneer ('n) mens saad of ‘Cowperklier-secresie’ op sy lyf of op (sy) klerasie sien, nadat (hy) van (sy) slaap wakker geword (het), dan is ('n) bad ('n) verpligting, ook al het (hy) geen herinnering van ('n) droom (nie). En wanneer mens kopuleer met ('n) lewende mens dan is ('n) bad ('n) verpligting vir altwee, ook al kom (die) saad nie af nie. Bewys is hierdie berig¹... Wanneer die menstruasie stop, is ('n) bad ('n) verpligting vir die vrou. Wanneer die bevalling stop, is ('n) bad ('n) verpligting. Dit is (die) vyf redes vir ('n) bad (om 'n) verpligting (te) word. As (die) ‘Cowper-klier-sekresie’ uitkom is ('n) bad geen verpligting (nie). Die ‘Cowper-klier-sekresie’ is die nattigheid wat dun is en sy kleur is wit en (dit) kom uit in die tyd (wat 'n) mens speel met ('n) vrou. En as (die) ‘vesiculae-seminales-sekresie’ uitkom es ('n) bad nie ('n) verpligting nie. Die ‘vesiculae-seminales-sekresie’ is die nattigheid wat dik soos slym is en sy kleur is wit. As (hy) droom van kopulasie maar geen nattigheid op sy lyf of op sy klerasie sien, dan is (die) bad geen verpligting (nie), ('n) Bad is gebruik vir die Vrydag se gebed en vir (die) twee feesdae se gebed en vir die aantrek van die pelgrimskleed met intensie (vir die) pelgrimstog of intensie (vir die) plegtigheid in Arafa of vir altwee en vir die rituele staan tydens die pelgrimstog. Dit is verpligtend vir die mondige mense in die algemeen (dat hulle) moet was (vir 'n) dooie; as geen van hulle nie vir die dooie was nie, dan kry almal sonde; maar as party was (vir) die dooie is (dit) genoeg vir almal; dit is die betekenis van ‘algemene verpligting’. En ('n) bad is verpligtend vir die mense wat muslim geword (het) en groot verontreiniging het; as (hy) geen groot verontreiniging het (nie), is (die) bad nie verpligtend (nie), maar is goed. Julle

1 Die berig word slegs in die Arabies gegee.

2 Die betekenis is uit die verband duidelik.

1 Die berig word slegs in die Arabies gegee.

[p. 12]

moet wiet die farḍ es die dang wat es lāzim oeu̯ap miesie met fersiekar dalīl fan 'āyat oeu̯af fan ḥadīṯ wat sain rāwī es bajaang     an wie laat bilaif die farḍ woeu̯arṭ mustaḥaq fer sataraf     an wie oeu̯anseterai die farḍ woeu̯arḍ kāfir     die wāǧib es die dang wat es lāzim oeu̯ap miesie met senkel rāwī sain ዥadīṯ     an wie laat belaif die wāǧib kerai soeu̯andie maar aas oeu̯anseterai die wāǧib nie woeu̯arṭ kāfir     sunnat mu'akkadat es die dang wat rasūl ullāh altait ghamaak an noeu̯ait ghalaat bilaifnie     an wie laat bilaif ien kier die sunnat mu'akkadat woeu̯arṭ mustaḥaq fer kenoeu̯ar ien dagh 'āh̬irat     sunnat ǵairi mu'akkadat es die dang wat rasūl ullāh altait ghamaak maar ghalaat belaif ien oeu̯af tewie kier an wie laat bilaif ien oeu̯af tewie kier die sunnat ǵairi mu'akkadat nie woeu̯arṭ mustaḥaq fer     kenoeu̯ar ien dagh 'āh̬irat nie     mustaḥab es die deng wat rasūl ullāh soemeghie tait ghamaak an soemeghie tait ghalaat bilaif     die 'adab es nitṣoe mustaḥab     aas fat muṣḥaf boeu̯aiten abdast es ḥarām an maskie die muṣḥaf waas ien sain ṣak     maar wanijar muṣḥaf waas boeu̯aitan kaant die ṣak daan as fat die muṣḥaf met die ṣak nitṣoe fat met doek es niet ḥarām bai die rieghtie fatwā     aas fat muṣḥaf met sain mau as makrūh     an es ḥarām fat die ghaaut oeu̯af die selwer wat 'āyat qur'ān oeu̯ap ghaskariewie     maar kan fat die ghaaut an selwer met sain sak     an es ḥarām fer die miesie wat het ǧanābat ghaat ien die masǧid     maar kan ghaat ien die masǧid fer die riedie wat met saakelik es     an die miesie wat het ǧanābat man an foerau kanie badjah 'āyat qur'annie an maskie mandar aas ien 'āyat     maar kan badjah duʿā' sain 'āyat met mienig duʿā' an kan badjah ṯanā' sain 'āyat met mienig perais oeu̯af dang fer allāh taʿāla     aas badjah duʿā' oeu̯af ṯanā' sain 'āyat met mienag 'āyat qur'ān karai ṣoéndie     es ǧā'iz badjah allah taʿāla sain naam met mieneg ḏikr     an es ǯā'iz badjah subḥān allāh met mienig tasbīḥ     an es ǧā'īz badjah duʿā'     die foerau wat hat ḥaiḍ an die foerau wat hat nifās es nitṣoe die miesie wat hat ǧanābat ien aldie affirie wat die kitāb ghasie

diesie faṣl peraat fan die u̯aaṭars wat riegh es fer ṭahārat an fan ander     es ǧā'iz maak abdast an ǵusl an waas oeu̯ait wat fajoeu̯al ghawoeu̯arṭ met die soekoenie u̯aaṭar wat muṭlaq es yaʿnī wat sain naam es u̯aaṭar alien nitṣoe rient sain u̯aaṭar an oeu̯agh sain u̯aaṭar an piet sain u̯aaṭar an koeloefs sain u̯aaṭar an sie sain u̯aaṭar bifoeu̯arbijal ieder ien fan die u̯aaṭars sain naam es u̯aaṭar alien     an maskie ien soekoenie deng nitṣoe kelai oeu̯af ṣafaraang oeu̯af 'ašnān oeu̯af ṣiep roeu̯ail die ū̯aaṭar sain keloejoer oeu̯af sain simaak oeu̯af sain roeu̯aik fer abdast an fer ǵusl daan oeksoe es riegh     maar nie ghamaak die u̯aaṭar deknie     oeu̯af woeu̯arŭ seting met laang tait setaan daan es riegh fer abdast an ǵusl an fer maak soekoen al wat fajoel ghawoeu̯ar ṭ     ṭahārat yaʿnī abdast an ǵusl es niet ǧā'iz met die u̯aaṭar wat

[p. 13]

moet weet die ‘verpligting’ is die ding wat vir ('n) mens bindend is met 'n versekerde bewys uit ('n Koran-) vers of uit ('n) berig waarvan die oorleweraars baie is; en wie die ‘verpligting’ nalaat word regtens onderhewig aan straf; en wie die ‘verpligting’ bestry word ('n) ongelowige. Die ‘verpligtende’ is die ding wat bindend vir mense is volgens ('n) enkele oorleweraar se berig; en wie die ‘verpligtende’ nalaat kry sonde, maar as (hy) die ‘verpligtende’ ontstry, word hy nie 'n ongelowige (nie). ‘Bevestigde gebruik’ is die ding wat die apostel van Allah altyd gemaak en nooit nagelaat (het) nie; en wie een keer die ‘bevestigde gebruik’ nalaat, word regtens onderhewig aan knor (gedurende) een dag (van die) hiernamaals. ‘Nie-bevestigde gebruik’ is die ding wat die apostel van Allah altyd gemaak (het), maar een of twee keer nagelaat (het); en wie een of twee keer die ‘nie-bevestigde gebruik’ nalaat word nie regtens onderhewig aan knor (gedurende) een dag (van die) hiernamaals nie. ‘Gewens’ is die ding wat die apostel van Allah partymaal gemaak en partymaal nagelaat (het); die ‘wellevendheid’ is netsoos ‘gewens’. As (mens 'n) heilige boek vat sonder rituele wassing, is dit verbied, ook al was die heilige boek in sy omslag; dan, as (hy) vat die heilige boek met die omslag netsoos (hy dit) met ('n) doek vat, is (dit) nie volgens die regte beslissing verbied (nie). As (hy 'n) heilige boek met sy mou vat, is (dit) afkeurenswaardig. En (dit) is verbied (om te) vat die goud of die silwer waarop 'n Koranvers geskryf (is), maar (hy) kan die goud en silwer met sy sak vat. En (dit) is verbied vir die mens wat groot onreinheid het (dat hy) gaan in die moskee, maar hy kan in die moskee gaan vir die rede wat saaklik (van aard) is. En die mens wat groot onreinheid het, man en vrou, kan nie ('n) Koranvers voordra nie, al was dit minder as een vers; maar (hy) kan ('n) smeekbede se vers met (die) intensie (van 'n) smeekbede voordra en kan ('n) lofprysing se vers met die intensie (om te) prys of dank vir Allah - hy is verhewe - voordra. As (hy 'n) smeekbede of lofprysing se vers met (die) intensie (van 'n) Koranvers voordra, kry (hy) sonde. Dit is geoorloof om Allah - hy is verhewe - se naam met intensie (van) mistieke oefening voor te dra. En (dit) is geoorloof om ‘lof aan Allah’ met (die) intensie (van) verheerliking voor te dra. En (dit) is geoorloof om ('n) smeekbede voor te dra. Die vrou wat menstruasie het en die vrou wat bevalling het is netsoos die mens wat groot onreinheid het in al die affêres wat die boek gesê (het).

Hierdie afdeling praat van die waters wat reg is vir reiniging en van ander. (Dit) is geoorloof (om die) rituele wassing en bad en uitwas wat vuil geword het (te) maak met die skone water wat suiwer is, naamlik waarvan die naam is ‘water alleen’, soos reen se water en ('n) oog se water en ('n) put se water en ('n) kloof se water en see se water byvoorbeeld. Elkeen van die waters se naam is ‘water alleen’. En ook al ruil 'n skone ding soos klei of safraan of alkali of seep die water se kleur of sy smaak of sy reuk dan is (dit) ook reg vir (die) rituele wassing en vir (die) bad; (as dit) die water maar nie dik gemaak (het nie), of (dit) nie stinkend geword (het nie) deur ('n) lang tyd (te) staan, dan is (dit) reg vir (die) rituele wassing en bad en vir skoonmaak al wat vuil geword (het). Reiniging, naamlik rituele wassing en bad is nie geoorloof met die water waarin

[p. 14]

bajaang bilaarie ghafal ien an dek ghawoeu̯arṭ     oeu̯af die soekoen deng wat dejoeu̯ar makaar ghawoeu̯arṭ met u̯aaṭar waas mijar-aas die u̯aaṭar an ghamaak die u̯aaṭar dek daan die u̯aaṭar es niet riegh fer abdast en ǵusl     yaʿnī abdast an ǵusl es niet ǧā'iz met die u̯aaṭar wat ghakoek saam met soekoeu̯anie deng an dek ghawoeu̯arṭ nitṣoe soetoeroep an aas sain an roeu̯aas u̯aaṭar an boentjies ṣoeu̯ap an felais ṣoeu̯ap     an ṭahārat es niet ǧā'iz met die qelein dam u̯aaṭar wat fejoele ghait ghafal ien maskie gha'ien fan die dam u̯aaṭar sain moenierie nie roeu̯ailnie     yaʿnī gha'ien fan djoeu̯aili moenie maak besnen ien qelein dam u̯aaṭar an gha'in fan djoeu̯aile moenie maak ǵusl fan ǧanābat ien qelien dam u̯aaṭar     yaʿnī aas u̯aaṭar baimaakander bai ien pelek an woeu̯arṭ oeu̯amterent ien qillat oeu̯af tewie qillat daan die u̯aaṭar kanie daragh die fijoeleghait     bifoeu̯arbijal die u̯aaṭar es atie soeu̯aak an kanie berieng af die fijoeu̯alaghait fan miesienie     maar ṭahārat es ǧā'iz met die ghoeroeṭie dam an maskie fijoeu̯alaghait ghafal ien soefijal gha'ien fan sain manierie nie roeu̯ail met die fijoeu̯ala ghait     die ghoeroeṭie dam u̯aaṭar es die dam wanier miesie roer die kaant wat fijoeu̯ale ghait ien es die ander kaant nie soekoetelnie     die qelien dam u̯aaṭar es die dam wanier roer die kaant wat fijoeu̯aleghait ien es die ander kaant oek soekoetel     an aas die dam u̯aaṭar es niet tien ḏirāʿ bai tien ḏirāʿ det es oeu̯ak qelien aas die dam u̯aaṭar es tien bai tien oeu̯af mijar det es ghoeroeṭ     h̬ulāṣahu miesie kan wiet qelien an ghoeroeṭ dam met roer an miet     die ghoeroeṭie dam u̯aaṭar sain dieptie es oeu̯amterent aas miesie sekiep met hant die ghoeroeu̯ant nie koeu̯am oeu̯aitnie     an waarlek die ghoeroeṭie dam sain u̯aaṭar es nitṣoe loepnie u̯aaṭar     die loepnie u̯aaṭar es die u̯aaṭar wat kan berieng wiegh ien kaf daan ṭahārat es ǧā'iz met die ghoeroeṭie dam u̯aaṭar ṣoefijal miesie nie kerai fan die u̯aaṭar fijoeleghait sain kelijoer oeu̯af simaak oeu̯af roeu̯aiknie     wanier die fijoeu̯aleghait gharoeu̯ail die ghoeroeṭie dam u̯aaṭar sain kelijoer oeu̯af simaak oeu̯af roeu̯aik     daan die ghoeroeṭi dam u̯aaṭar es fijoel an kanie ferberieknie     die u̯aaṭar wat miesie ghaferberiek fer farsie abdast oeu̯af fer berieng     wegh qalien oeu̯af ghoeroeṭ ḥadatṯ es soekoeu̯an maar miesie kanie ferber'aik fer abdast an ǵuslnie     det es die rieghtie fatwā     dalīl es diese ḥadīṯ     rasūl ullāh ʿalaihi ssalāmu het beliet fan temaak ǵusl fan ǧanābat met mustaʿmal u̯aaṭar     abdast an ǵusl sain u̯aaṭar ghalaik fersepirie fan laif woeu̯arṭ mustaʿmal     daan kanie ferberiek die u̯aaṭar wat gheferseper fan ien paart fan laif fer die ander paartnie     aas die man wat het ǧanābat doeu̯aik ien die piet u̯aaṭar boeu̯aiten niyyat oeu̯am temaak ǵusl fer ṣalāt daan die man woeu̯arṭ soekoen fan ǧanābat an die u̯aaṭar woeu̯arṭ mustaʿmal     det es riegh fatwā an oekṣoe aas siet sain hant ien ǵusl sain u̯aaṭar foeu̯ar waas sain hant die u̯aaṭar woeu̯ar mustaʿmal     daan kanie ferber'iek die u̯aaṭar fer abdast an ǵuslnie     aas doeu̯aik ien die

[p. 15]

baie blare geval (het) en dik geword (het). Of (as) die skone ding wat deurmekaar geword (het) met water meer was as die water en die water dik gemaak (het), dan is die water nie reg vir (die) rituele wassing en bad (nie). Naamlik rituele wassing en bad is nie geoorloof met die water wat saam met ('n) skoon ding gekook en dik geword (het nie), netsoos stroop en asyn en rosewater en boontjiesop en vleissop. En reiniging is nie geoorloof met die klein dam (se) water waarin vuiligheid geval (het), ook al ruil (dit) geen van die damwater se maniere nie. Naamlik: ‘Geen van julle moet urineer in ('n) klein dam (se) water en geen van julle moet ('n) bad maak teen onreinheid in ('n) klein dam (se) water nie’. Naamlik: ‘As water by mekaar by een plek (is) en omtrent een of twee halfpinte (is), dan kan die water die vuiligheid nie dra nie’. By voorbeeld¹: die water is al te swak en kan die vuiligheid nie van ('n) mens afbring nie. Maar reiniging is geoorloof met die groot dam, ook al (het daar) vuiligheid in geval, so lank as wat geen van sy maniere nie met die vuiligheid geruil (het) nie. Die groot dam (se) water is die dam (waarvan), wanneer ('n) mens die kant waar vuiligheid in is roer, die ander kant nie skud nie; die klein dam (se) water is die dam (waarvan), wanneer ('n mens) die kant waar vuiligheid in is roer, die ander kant ook skud. En as die damwater nie is tien el by tien el (nie), is dit ook klein.

As die dam water tien by tien of meer is, is dit groot. Saamgevat: ('n) mens kan klein en groot dam weet met roer en meet. Die groot dam water se diepte is omtrent (so dat) as ('n) mens met die hand skep die grond nie uitkom nie. En waarlik die groot dam se water is netsoos lopende water. Die lopende water is die water wat 'n strooitjie kan wegbring. Dus is reiniging geoorloof met die groot dam water in sover as ('n) mens nie van die water vuiligheid se kleur of smaak of reuk kry nie. Wanneer die vuiligheid die groot dam water se kleur of smaak of reuk geruil het, dan is die groot dam water vuil en ('n mens) kan (dit) nie gebruik nie. Die water wat ('n) mens gebruik (het) vir ('n) vars rituele wassing of om klein of groot verontreiniging weg te bring, is skoon, maar ('n) mens kan (dit) nie gebruik vir (die) rituele wassing en bad nie. Dit is die regte beslissing. Bewys is hierdie berig: ‘Die apostel van Allah - oor hom die groet - het belet om ('n) bad teen onreinheid te maak met “gebruikte” water’. (Die) rituele wassing en bad se water, sodra as dit van die lyf (af) versprei, word ‘gebruikte’ (water). Dus kan ('n mens) die water wat van een deel van (die) lyf versprei (het), nie vir die ander deel gebruik nie. As die man wat onreinheid het in die put water duik sonder intensie om ('n) bad te maak vir die gebed, dan word die man skoon van onreinheid en die water word ‘gebruikte’ (water). Dit is (die) regte beslissing. En ook so as (hy) sy hand in bad se water sit om sy hand te was, word die water ‘gebruikte’ (water). Dan kan ('n mens) nie die water vir (die) rituele wassing en bad gebruik nie. As (hy) in die

1 'n Onjuiste vertaling vir ‘Die betekenis daarvan is...’.

[p. 16]

piet u̯aaṭar met niyyat oeu̯am temaak ǵusl fer ṣalāt daan die u̯aaṭar woeu̯arṭ bedierief bai alghar ʿālims     u̯aaṭar sain ghadiertie yaʿnī die ghadiertie wat boerie ien u̯aaṭar an woeu̯an ien u̯aaṭar an wanier ferseparai fan u̯aaṭar es ghariet oeu̯am tedoet aas hoeu̯aile doet ien u̯aaṭar die u̯aaṭar nie woeu̯arṭ fijoelnie an miesie kan ferberiek die u̯aaṭar fer abdast an ǵusl an tedering an maskie soemaghie fan die ghadiertie es ḥarām oeu̯am te'iet     u̯aaṭar sain ghadiertie es fis an es parak an es sarṭān an wat ṣoefoeu̯art es     an oekṣoe die laant sain ghadiertie wat hatnie loepnie beloetnie aas hoeu̯aile doet ien     u̯aaṭar nie maak die u̯aaṭar fijoelnie     laant sain ghadiertie wat hatnie loepnie biloetnie es wiegeis an es feliegh an es moeu̯at an es sekirpejoen an wat ṣoefoeu̯art es     dalīl es diesie ḥadīṯ yaʿnī die ghadiertie wat hetnie loepnie beloetnie aas doeu̯at ien 'ietbaar oeu̯af deringbaar daan die 'ietbaar es ḥalāl oeu̯am ta'iet an die daringbaar es ḥalāl oeu̯am tediring an oeu̯am temaak abdast     aldie raufiel     wat ghaloei waarlek woeu̯arṭ soekoen daan miesie kan ferber'iek     dalīl es diesie ḥadīṯ     maar es niet ǧā'iz miesie ferber'iek miesie sain     fiel an maskie ghaloeu̯ai     bifoeu̯arbijal allāhu taʿālā het ghamaak miesie hoegh     an es niet ǧā'iz miesie ferber'iek h̬anzīr sain fiel     an maskie es ghoeloei     bifoeu̯arbijal det es naǧsu lʿain an woeu̯arṭ noeit soekoennie     an salaang an moeu̯ais sain fiel nie woeu̯arṭ soekoen met loeinie     hoeu̯ant sain fiel woeu̯arṭ soekoen met loeu̯ai bai seteriek fatwā     aulifaan es nitṣoe wielie ghadiertie yaʿnī aulifaan sain fiel an wielie ghadiertie sain fiel es fijoel maar aas ghaloeu̯ai     woeu̯arṭ soekoen     aldie ghadiertie wat sam fiel woeu̯arṭ soekoen met loeu̯ai sain fiel an sain felais woeu̯arṭ oek soekoen fer ṣalāt met sambelie ghalaik die agāma an maskie soemaghie fan die ghadiertie sain felais es ḥarām oeu̯amta'iet     doeu̯aja ghadiertie wat boeu̯aiten h̬anzīr es sain haarie an sain pienie an sain ṣienie an sain hoerings an sain kelauu̯oes es soekoen     dalīl es diesie ḥadīṯ     an oek dalīl es diesie ḥadīṯ     maar die doeu̯aja ghadiertie sain fiel aas nie ghaloeu̯ai isnie es fijoel an miesie kanie ferbereiknie     dalīl es diesie ḥadīt     an miesie sain haarie an pienie es oek soekoen daan ṣalāt es riegh saam met fiel an felais fan die ghadiertie wat ghasambelie es ghalaik die agām an saam met haarie an pienie an     ṣienie an hoeu̯arings an kelauu̯oes fan die oeu̯an ghasambeliedie ghadiertie an maskie es mier aas oeu̯amterant ien dirham     die ghadiertie wat ḥalāl es oeu̯am ta'iet sain besnen es fijoeu̯al     aas fan die besnen faal ien peit u̯aaṭar daan die jilie pet u̯aaṭar woeu̯arṭ fijoel daan moet ghoei oeu̯ait alghar die u̯aaṭar     daan die pet woeu̯arṭ soekoen     an moenie dering fan hoeu̯aile sain besnennie an maskie fer midie sainie

diesie faṣl peraat fan pet sain u̯aaṭar     moet ghoeu̯ai oeu̯ait die u̯aaṭar fan die pet wat esnie tien ḏirāʿ bai tien ḏirāʿnie aas fijoelghait

[p. 17]

put water duik met (die) intensie om ('n) bad te maak vir (die) gebed, dan word die water bederf volgens almal (die) geleerdes. Water se gedierte, naamlik die gedierte wat gebore (is) in (die) water en in water woon en wanneer (dit) versprei van water (weg) gereed is om dood te (gaan), as hulle dood(gaan) in water, word die water nie vuil nie en ('n) mens kan die water gebruik vir rituele wassing en bad en (om) te drink, ook al is sommige van die gedierte verbied om te eet. Water se gedierte is vis en is padda en is krap en wat so voort is. En ookso die land se gedierte wat geen lopende bloed het nie, as hulle dood(gaan) in water, maak (hulle) die water nie vuil nie. (Die) land se gedierte wat nie lopende bloed het nie is weëluise en is vlieg en is mot en is skerpioen an wat sovoort is. Bewys is hierdie berig: naamlik ‘die gedierte wat nie lopende bloed het nie, as (dit) dood(gaan) in eetbare of drinkbare (materie), dan is die eetbare wettig om te eet en die drinkbare is wettig om te drink en om (die) rituele wassing te maak’. Al die rou vel wat gelooi (word), word waarlik skoon; dan kan ('n) mens (dit) gebruik. Bewys is hierdie berig¹...; maar (dit) is nie geoorloof (dat 'n) mens ('n) mens se vel gebruik ook al is dit gelooi. Byvoorbeeld² Allah - hy is verhewe - het (die) mens hoog gemaak. En (dit) is nie geoorloof (dat 'n) mens (die) vark se vel gebruik ook al is dit gelooi. Byvoorbeeld² dit is essensiëel onrein en word nooit skoon nie. En (die) slang en muis se vel word nie skoon deur (te) looi nie. (Die) hond se vel word skoon deur (dit te) looi, volgens ('n) sterk beslissing. (Die) olifant is netsoos wilde gedierte, naamlik (die) olifant se vel en wilde gedierte se vel is vuil maar as (dit) gelooi (is) word dit skoon. Al die gedierte wie se vel skoon word deur (dit te) looi, sy vel en sy vleis word ook skoon vir die gebed³ deur (dit) ritueel te slag volgens (die voorskrifte van) die godsdiens, ook al is sommige van die gedierte se vleis verbode om te eet. Dooie gedierte wat anders as (die) vark is, sy hare en sy bene en se senings en sy horings en sy kloue is skoon. Bewys is hierdie berig¹... En ook bewys is hierdie berig¹...; maar die dooie gedierte sy vel, as dit nie gelooi is nie, is vuil en ('n) mens kan (dit) nie gebruik nie. Bewys is hierdie berig¹... En ('n) mens se hare en bene is ook skoon. Dus is (die verrigting van die) gebed reg saam met vel en vleis van die gedierte wat volgens (die voorskrifte van) die godsdiens ritueel geslag is en saam met (die) hare en bene en senings en horings en kloue van die nie-ritueel geslagte gedierte, ook al is dit meer as omtrent een dragme⁴. Die gedierte wat wettig is om te eet, sy urine is vuil. As van die urine in ('n) put water val, dan word die hele put water vuil. Dan moet ('n mens) al die water uitgooi. Dan word die put skoon. En moenie drink van hulle se urine nie, ook al (was dit) vir medisyne.

Hierdie afdeling praat van put se water. ('n Mens) moet die water uitgooi van die put wat nie tien el by tien el is nie, as vuilheid

1 Die desbetreffende berig word slegs in die Arabies gegee.

2 'n Wanvertaling vir ‘omdat’.

2 'n Wanvertaling vir ‘omdat’.

3 'n Verskrywing vir ‘slagting’.

1 Die desbetreffende berig word slegs in die Arabies gegee.

1 Die desbetreffende berig word slegs in die Arabies gegee.

1 Die desbetreffende berig word slegs in die Arabies gegee.

4 Die agste deel van 'n (Engelse) ons.

[p. 18]

faal ien die pet aas bietjie fan mes faal ien pet u̯aaṭar daan es niet noedagh ghoeu̯ai oeu̯ait die u̯aaṭar fan die pet     maar aas bajaang mes faal ien pet u̯aaṭar daan die jilie pet u̯aaṭar woeu̯arṭ fijoel daan moet ghaui oeu̯ait algher die u̯aaṭar fan die pet     daan die pet woeu̯arṭ soekoen     baʿr es kamiel an sekaap an boeu̯ak sain deru̯altjies     h̬iṯyu es oeu̯as an oelifaan an ǧāmūs sain meṯ     rauṯ es     piert an iesel an setien iesel sain mes     an die pet sain u̯aaṭar     nie woeu̯arṭ fijoeu̯al met doeu̯aif sain mesnie an nie woeu̯arṭ fijoel met foeltjie sain mesnie     bifoeu̯arbijal doeu̯aif an foeltjie sain mes es soekoen     dalīl es 'iǧmāʿ ṣaḥābat raḍiya llāhu taʿālā ʿanhum     aas fejoeleghait faal ien pet u̯aaṭar an soemaghie miesie ghawiet fan watie tait die fejoeleghait ghafaal ien die pet u̯aaṭar daan die miesie ghamaak abdast oeu̯af ǵusl oeu̯af ghawaas hoeu̯aile sain ghoetes met die pet sain u̯aaṭar moet wijar maak abdast an ǵusl an moet     wijar waas die ghoetes met ander u̯aaṭar wat soekoen es an moet biṭaal die ṣalāts wat hoeu̯aile ghamaak fan die tait die fijoeleghait ghafaal ien die pet u̯aaṭar toet die tait hoeu̯aile karai die fejoeleghait     ien die pet     aas gha'ien man nie wietnie san watie tait die fejoeleghait ghafaal ien die pet u̯aaṭar an die fejoelaghait noeghnie oeu̯ap ghasoeu̯ielnie an nie ghabarsnie daan die u̯aaṭar es fejoel ien dagh     an ien nagh san tefoeu̯ar     daan moet wijar maak abdast an ǵusl     an moet wijar waas die ghoetes met ander u̯aaṭar an moet wijar maak ien dagh an ien nagh sain faif ṣalāts     aas die fijoeleghait oeu̯ap ghasoeu̯iel oeu̯af ghabars daan die u̯aaṭar es fijoel derie dagh an derie nagh fan tefoeu̯ar     daan moet wijar maak abdast an ǵusl an moet wijar waas die ghoetes met ander u̯aaṭar an moet wijar maak derie daghs an derie naghs sain ṣalāt     aas moeis oeu̯af foeltjie oeu̯af koeu̯aghelmantjie oeu̯af akerdessie doeu̯at ien pet u̯aaṭar an noeghnie oeu̯ap ghaseu̯ielnie an ghabaras nie daan moet ghau oeu̯ait haal die moeu̯ajoeu̯as oeu̯af die ander an moet ghoeu̯ai oeu̯ait fan die pet toeu̯antagh dalwu u̯aaṭar met medilslagh dalwu     det es wāǧib     aas oeu̯ait ghoeu̯ai mier toet diertagh dalwu es mustaḥab dalīl es riwāyat 'ānas yaʿnī ghoeu̯ai oeu̯ait toeu̯antagh dalwu u̯aaṭar es wāǧib     mier toet diertagh es mustaḥab     aas doeu̯aif oeu̯af hoender oeu̯af kat oeu̯af ander wat ṣoefoeu̯art es doeu̯at ien pet u̯aaṭar an noeghnie oeu̯ap ghaseu̯ielnie an ghabarsnie daan moet ghau oeu̯ait haal die doeu̯aif oeu̯af ander an moet ghoeu̯ai oeu̯ait fan die pet fiertagh dalwu u̯aaṭar met medilslagh dalwu     det es     wāǧib     an ghoeu̯ai oeu̯ait mier toet faiftagh det es mustaḥab     dalīl es riwāyat 'abī saʿīd h̬udri     aas hoeu̯ant oeu̯af sekaap oeu̯af mans doeu̯at ien pet u̯aaṭar an noeghnie oeu̯ap ghaseu̯ielnie     an ghabarsnie daan moet ghau oeu̯ait haal die hoeu̯ant oeu̯af die ander an es wāǧib moet ghoeu̯ai' oeu̯ait fan die pet aldie u̯aaṭar     dalīl es riwāyat ibn sīrīn yaʿnī ien man fan maazbiekars ghafaal ien die pet zamzam an ghadoeu̯at ien die u̯aaṭar ien die tait ṣahābat ibn zubair

[p. 19]

in die put val. As ('n) bietjie van mis in ('n) put water val, dan is (dit) nie nodig (om) die water van die put uit (te) gooi (nie); maar as baie mis in ('n) put water val, dan word die hele put water vuil, dan moet ('n mens) al die water van die put uitgooi. Dan word die put skoon. baʿr¹ is kameel en skaap en bok se drolletjies²; h̬iṯyu¹ is os en olifant en buffel se mis³; rauṯ¹ is perd en esel en steen-esel se mis. En die put se water word nie vuil deur ('n) duif se mis nie en word nie vuil deur ('n) voëltjie se mis nie. Byvoorbeeld⁴ ('n) duif en ('n) voëltjie se mis is skoon. Bewys is die eenstemmigheid van die metgeselle (van Mohammed) - mag Allah - hy is verhewe - 'n welgevalle aan hulle hê. As vuiligheid val in ('n) put water en sommige mense (het) geweet van watter tyd die vuiligheid in die put water geval het, dan moet die mense wat (die) rituele wassing of (die) bad gemaak of hulle s'n goeters met die put se water gewas het, weer (die) rituele wassing of die bad maak en moet weer die goeters was met ander water wat skoon is, en moet die gebede betaal wat hulle gemaak het van die tyd (af dat) die vuiligheid in die put water geval het tot die tyd (dat) hulle die vuiligheid in die put kry. As geen mens nie weet van watter tyd die vuiligheid in die put water geval (het) nie en die vuiligheid nog nie opgeswel en nie gebars (het) nie, dan is die water vuil een dag en een nag vantevore; dan moet ('n mens) weer (die) rituele wassing en (die) bad maak en weer die goeters met ander water was en weer een dag en een nag se vyf gebede maak. As die vuiligheid opgeswel of gebars (het), dan is die water vuil drie dae en drie nagte vantevore. Dan moet ('n mens) weer (die) rituele wassing en (die) bad maak en moet die goeters met ander water was en moet weer drie dae en drie nagte se gebed maak. As ('n) muis of voëltjie of koggelmander of akkedissie dood (gaan) in ('n) put water en nog nie opgeswel en gebars (het) nie, dan moet (jy) die muis of die ander (dier) gou uithaal en van die put twintig emmers water met middelslag emmer uitgooi. Dit is verpligtend. As (jy) meer tot dertig emmers uitgooi is (dit) gewens. Bewys is die oorlewering van Anas, naamlik: ‘Twintig emmers water is verpligtend; meer tot dertig is gewens’. As ('n) duif of hoender of kat of ander (dier) wat sovoort is dood(gaan) in ('n) put water en nog nie opgeswel nie en gebars (het) nie, dan moet (jy) gou die duif of ander (dier) uithaal en (jy) moet uit die put veertig emmers water met middelslag emmer uitgooi. Dit is verpligtend; en (om) meer tot veertig uit (te) gooi is gewens. Bewys is die oorlewering van Abū Saʿīd Hudrī: ‘As ('n) hond of skaap of mens dood(gaan) in ('n) put water en nog nie opgeswel (het) nie en gebars (het) nie, dan moet (jy) gou die hond of die ander (liggaam) uithaal en (dit) is verpligtend (jy) moet van die put al die water uitgooi’. Bewys is die oorlewering van Ibn Sīrīn, naamlik: 'n Man van (die) Mozambiekers (het) geval in die put Zamzam en doodgegaan in die water in die tyd (van die) metgeselle (van Mohammed, toe) Ibn Zubair

1 Die Arabiese teks het in die voorafgaande sin hierdie drie Arabiese terme vir mis gebruik.

2 Lees: deroeu̯altjies.

1 Die Arabiese teks het in die voorafgaande sin hierdie drie Arabiese terme vir mis gebruik.

3 ‘meṯ’ is 'n skryffout vir ‘mes’.

1 Die Arabiese teks het in die voorafgaande sin hierdie drie Arabiese terme vir mis gebruik.

4 'n Wanvertaling vir ‘omdat’.

[p. 20]

waas koenig ien makkat ulmukarramat     an ibn ʿabbās gha'oeu̯arder moet ghau oeu̯ait haal die doeu̯aja fan die pet zamzam an hoeu̯aile gha'oeu̯arder moet ghoeu̯ai oeu̯ait alghar die u̯aaṭar fan die pet zamzam     aas h̬inzīr faal ien die pet u̯aaṭar an qoeu̯am oeu̯ait lefendagh oeu̯af hoent setiek sain biek ien pet sain u̯aaṭar daan moet ghoeu̯ai oeu̯ait fan die pet aldie u̯aaṭar     aas die ghadiertie wat het loeu̯apen die beloet doeu̯at ien die pet u̯aaṭar an oeu̯ap ghasoeu̯iel oeu̯af ghabars ien die pet daan moet ghau oeu̯ait haal die doeu̯aja ghadiertie an moet ghoeu̯ai oeu̯ait fan die pet aldie u̯aaṭar an maskie die doeu̯aja ghadiertie waas qalain     aas die pet sain u̯aaṭar ghadieragh oeu̯ait boeu̯arel an kanie daroegh maak die petnie daan moet ghoeu̯ai oeu̯ait fan die pet oeu̯amterent die u̯aaṭar wat die pet kan hau     miesie sain oeu̯arsekiet an pierat an die ghadiertie     wat ḥalāl es sain oeu̯arsekiet es soekoen     hoeu̯ant sain oeu̯arsekiet es fijoel an fark an wielie ghadiertie sain oeu̯arsekiet es fijoel     dalīl es diesie ḥadīt yaʿnī aas hoeu̯ant lek ien djoeu̯aile ghoet daan djoeu̯aile moet waas die ghoet derie kier     bai ander riwāyat moet waas     die ghoet siewie kier maar die ierstie riwāyat es seterak     kat sain oeu̯arsekiet an die hoeu̯ander wat loeu̯as loeu̯ap sain oeu̯arsekiet an welie foeu̯als sain oeu̯arsekiet an die salaang an moeu̯ais wat belaif ien hoeu̯ais an wat ṣoefoeu̯arṭ es sain oeu̯arsekiet esnie ghoet oeu̯am ta'iet an oeu̯am tedering an oeu̯am temaak abdastnie     wanier miesie maak abdast met kat oeu̯af die hoeu̯anders oeu̯af welie foeu̯als oeu̯af selaang oeu̯af moeu̯ais sain oeu̯arsekiet daan hai maak ṣalāt met die abdast die ṣalāt es riegh maar es makrūh     iesel sain oeu̯arsekiet an setein iesel sain oeu̯arsekiet es oeu̯an doeu̯aidlek fer oeu̯ans bifoeu̯arbiel waarlek ibn ʿabbās het ghasiegh setien iesel sain oeu̯arsekiet es sekoeu̯an     an ibn ʿumar het ghasiegh setien iesel sain oeu̯arsekiet es fijoel     daan die tewie ṣaḥābat ghamaak iḥtilāf an wie es mijar riegh es oeu̯an doeu̯aidlek     aas miesie kanie karai ander u̯aaṭar nie daan hoeu̯aile moet maak abdast met iesel oeu̯af setien iesel sain oeu̯arsekiet     an oeu̯ak maak fan abdast an fan tayammum wat fan die tiwie foeu̯arghamaak es riegh     aldie ghadiertie sain siwiet es nitṣoe sain oeu̯arsekiet yaʿnī die ghadiertie wat sain oeu̯arsekiet es soekoeu̯an sain siwiet es oeu̯ak soekoen     an die ghadiertie wat sain oeu̯arsekiet es fejoel sain siwiet es oeu̯ak fejoel     an die ghadiertie wat sain oeu̯arsekiet es makrūh sain siwiet es oeu̯ak makrūh     an die ghadiertie wat sain oeu̯arsekiet es oeu̯an doeu̯aidlek sain siwiet es oeu̯ak oeu̯an doeu̯aidlek     bifoeu̯arbijal siwiet es nitṣoe koeu̯ail     maar soemaghie kitābs het ghaskireiwie setien iesel sain siwiet es soekoen an maskie sain oeu̯arsekiet es oeu̯an doeu̯aidlek aas kanie karai oeu̯am temaak abdastnie boeiten daadels sain nabīḏ bai 'imām 'aʿẓam moet maak abdast met die nabïḏ bifoeu̯arbiel ien die nag wat rasūl ullāh ghaghaan oeu̯am taghief lesan fir die ǧins daan rasūl ullāh het ghafiraagh fer ibn masʿūd wat het

[p. 21]

in die vereerde Mekka koning was. En Ibn ‘Abbās (het) verorden (dat hulle) die dooie gou uit die put Zamzam moes uithaal en hulle verorden (dat hulle) al die water van die put Zamzam moes uitgooi’. As ('n) vark in die put water val en lewendig uitkom, of ('n) hond sy bek in ('n) put se water steek, dan moet (jy) al die water van die put uitgooi. As die gedierte wat lopende bloed het dood (gaan) in die put water en opgeswel of gebars (het) in die put, dan moet (jy) gou die dooie gedierte uithaal en moet al die water van die put uitgooi, ook al was die dooie gedierte klein. As die put se water gedurig uitborrel en (jy) die put nie kan droog maak nie, dan moet (jy) van die put omtrent die water wat die put kan hou uitgooi. ('n) Mens se oorskiet (aan kos) en ('n) perd en die gedierte wat wettig (om te eet) is se oorskiet is skoon. ('n) Hond se oorskiet is vuil en vark en wilde gedierte se oorskiet is vuil. Bewys is hierdie berig, naamlik: ‘As ('n) hond in julle goed lek, dan moet julle die goed drie keer was’. Volgens ('n) ander oorlewering moet ('n mens) die goed sewe keer was, maar die eerste oorlewering is sterk. ('n) Kat se oorskiet en die hoender wat los loop se oorskiet en wilde voëls se oorskiet en die slang en muis wat in (die) huis bly en wat sovoort is se oorskiet is nie goed om te eet en om te drink en om (die) rituele wassing te maak nie. Wanneer ('n) mens (die) rituele wassing maak met ('n) kat of die hoenders of wilde voëls of ('n) slang of muis se oorskiet (en) hy dan die gebed maak met die rituele wassing, is die gebed reg maar is afkeurenswaardig. ('n) Esel se oorskiet en steen-esel se oorskiet is onduidelik vir ons. Byvoorbeeld¹: waarlik Ibn ʿAbbas het gesê: ‘('n) Steen-esel se oorskiet is skoon’; en Ibn ʿUmar het gesê: ‘('n) Steen-esel se oorskiet is vuil’. Dan (het) die twee metgeselle (van Mohammed) ('n onderlinge) verskil gemaak en wie meer reg is, is onduidelik. As mense nie ander water kan kry nie, dan moet hulle (die) rituele wassing maak met ('n) esel of steen-esel se oorskiet. En ook (om te maak) van (die) rituele wassing en van (die) vryf-met-sand, wat van die twee voorgemaak² (is), is reg. Al die gedierte se sweet is netsoos sy oorskiet, naamlik die gedierte wie se oorskiet skoon is, sy sweet is ook skoon; en die gedierte wie se oorskiet vuil is, sy sweet is ook vuil; en die gedierte wie se oorskiet afkeurenswaardig is, sy sweet is ook afkeurenswaardig; en die gedierte wie se oorskiet onduidelik is, sy sweet is ook onduidelik. Byvoorbeeld¹: sweet is netsoos kwyl. Maar sommige boeke het geskryf: ‘('n) Steen-esel se sweet is skoon, ook al is sy oorskiet onduidelik’. As (jy) om (die) rituele wassing te maak niks kry nie behalwe dadelwyn, moet jy volgens die groot voorganger (die) rituele wassing met die dadelwyn maak. Byvoorbeeld¹ in die nag wat die apostel van Allah gegaan het om ('n) lesing vir die demone te gee, toe het die apostel van Allah vir Ibn Masʿūd gevra: ‘Wat het (jy)

1 'n Wanvertaling vir ‘want’.

2 'n Alte letterlike vertaling vir ‘verkies’.

1 'n Wanvertaling vir ‘want’.

1 'n Wanvertaling vir ‘want’.

[p. 22]

ien djau paksak oeu̯am temaak abdast     daan ibn masʿūd het ghasiegh iek het nabīḏ     det es heirlak daadils an es soekoen u̯aaṭar     daan rasūl ullāh het ghamaak abdast met die nabīḏ     an dalīl es oeu̯ak riwāyat ʿalī yaʿnī wie nie karai u̯aaṭar oeu̯am abdast temaaknie daan hai ghamaak abdast met nabīḏ     die nabīḏ es die u̯aaṭar wat daadals ien ghalie het oeu̯am die u̯aaṭar soet tawies an die daadals sagh tewies     maar aas die nabīḏ satirk ghawoerṭ an maak miesie daroeng dat es ḥarām an miesie kanie fraiknie es riegh     moet maak tayammum moenie maak abdast met die nabīḏ nie bifoeu̯arbijal die nabīḏ sain ḥadīṭ rasūl ullāh het ghasiegh ien makkah an die 'āyah wat oeu̯arder wanier nie karai u̯aaṭar nie moet maak tayammum ghakoeu̯am af aghter rasūl ullāh ghaferhoeu̯ais fan makkah na madinah     maar 'abī yūsuf sain fatwā es soeu̯aak bifoeu̯arbijal rasūl ullāh het gharieken fer die nabīḏ soekoenie u̯aaṭar     daan die ḥadīṯ es niet mansūh̬

diesie bāb peraat fan tayammum     oeu̯ai moet wiet tayammum ien ʿarab taal es qaṣd oeu̯am temaak ien wierak     an tayammum ien agāma es temaak laif soekoen fan tewie ḥadaṯ met siet tewie handie saam met die niyyat oeu̯ap soekoenie kelai daan ferai die ghasiegh ien kier daan wier sit die tewie handie oeu̯ap soekoenie kelai daan farai die tewie handie saam met almboeghs ien kier     tarewlaar miesie moet maak tayammum an maskie die pelek wat hai weghaan es dieghtabai     an die miesie wat boeitakaandie setaat es moet maak tayammum aas hai oeu̯amterent ien mail fier es fan die u̯aaṭar wat hai kan ferbireik fer abdast     oeu̯af hai es baang aas ferbireik u̯aaṭar fer abdast sain siektie saal woeu̯arṭ mier     oeu̯af hai es baang sain siektie saal belaif laang     oeu̯af hai es baang fer faiaandie oeu̯af fer wilie ghadiertie     oeu̯af hai es baang aas ferbireik die u̯aaṭar fer abdast daan hai oeu̯af sain maat oeu̯af hoeu̯aile sain ghadiertie saal woeu̯arṭ doeras     oeu̯af hai het niet iets wat kan berieng oeu̯ait die u̯aaṭar fan die pet     daan hai moet maak tayammum met al wat es fan ghoeroeu̯ant nitṣoe kelai an saant an kaalk an ander soeu̯arṭ kaalk an sifat māta an zarnīh̬ an keliep an maskie die keliep het niet soetoeu̯af wat wient waai an maskie kan karai kelai     die iereistie šarṭ fer tayammum aas hai soeu̯aak es oeu̯am teferberaik u̯aaṭar kanie karai u̯aaṭar oeu̯af hai het u̯aaṭar maar kanie ferbereik fer ien riedienie     die tawiedie šarṭ die kalai moet soekoen wies     die dierdie šarṣ moet ferai die jilie ghasiegh an jilie handie saam met almboeghs det es bai die rieghtie fatwā     die fierdie šarṭ es niyyat     moet mienig met haart oeu̯am tamaak tayammum fer ṣalāt oeu̯af fer ander ʿibādat wat maqṣūd es wat allāhu taʿālā firaagh fan oeu̯ans     an die ʿibādat boeitan ṭahārat kanie riegh wiesnie nitṣoe ṣalāt ǧanāzat oeu̯af sugǧūd tilāwat     daan die tayammum es riegh fer aldie ʿibādats     aas kāfir ghamaak

[p. 23]

in jou paksak om (die) rituele wassing te maak?’ Toe het Ibn Masʿūd gesê: ‘Ek het dadelwyn’. (Toe het die apostel gesê:) ‘Dit is heerlike dadels en is skoon water’. Toe het die apostel van Allah (die) rituele wassing met dadelwyn gemaak. En bewys is ook die oorlewering van Ali, naamlik: ‘Wie nie water kry om (die) rituele wassing te maak nie, het (die) rituele wassing met dadelwyn gemaak’. Die dadelwyn is die water waarin dadels gelê het sodat die water soet (sou) wees en die dadels sag (sou) wees. Maar as die dadelwyn sterk geword (het) en ('n) mens dronk maak, is dit onwettig en as ('n) mens (dit) nie kan ruik² nie, is (dit) reg. Abū Yūsuf het geleer: ‘Jy moet (die) vryf-met-sand maak, moenie (die) rituele wassing maak met die dadelwyn nie, byvoorbeeld¹ die dadelwyn se berig - die apostel van Allah het (dit) gesê in Mekka en die vers wat verorden: “Wanneer (jy) nie water kry nie, moet (jy die) vryf-met-sand maak” (het) afgekom nadat die apostel van Allah verhuis (het) van Mekka na Medina’. Maar Abū Yūsuf se beslissing is swak, byvoorbeeld¹ die apostel van Allah het vir die dadelwyn (as) skoon water gereken. Dan is die berig nie afgeskaf nie.

Hierdie hoofstuk praat van vryf-met-sand. U moet weet vryf-met-sand in die Arabiese taal is ('n) voorneme om 'n werk te maak. En vryf-met-sand in (die) godsdiens is (om die) lyf skoon te maak van (die) twee (soorte van) verontreiniging deur (die) twee hande (te) sit saam met die intensie op skoon klei; dan die gesig een keer (te) vryf; dan die twee hande weer op die skoon klei (te) sit; dan die twee hande saam met (die) elmboë een keer (te) vryf. ('n) Mens op reis moet (die) vryf-met-sand maak, ook al is die plek waarheen hy wil gaan digby. En die mens wat buitekant die stad is moet (die) vryf-met-hande maak as hy omtrent een myl ver van die water is wat hy kan gebruik vir (die) rituele wassing. Of (as) hy bang is, as (hy) water gebruik vir (die) rituele wassing, sy siekte meer sal word; of (as) hy bang is sy siekte sal (daardeur) lang bly; of (as) hy bang vir vyande of wilde gedierte is; of (as) hy bang is, as hy die water vir (die) rituele wassing gebruik, hy of sy maat of hulle se gedierte dors sal word; of (as) hy nie iets het wat die water van die put kan uitbring (nie). Dan moet hy (die) vryf-met-sand maak met al wat van grond is, netsoos klei en sand en kalk en ('n) ander soort kalk en antimoon-poeier en arseen en klip, ook al het die klip geen stof op (hom) nie. Die vryf-met-sand is geoorloof met die stof wat (die) wind (op)waai, ook al kan ('n mens) klei kry. Die eerste voorwaarde vir vryf-met-sand (is): as hy (te) swak is om water te gebruik, water nie kan kry (nie), of water het, maar (dit) vir 'n rede nie kan gebruik nie; die tweede voorwaarde (is): die klei moet skoon wees; die derde voorwaarde (is): (hy) moet die hele gesig en (die) hele hande saam met die elmboë vryf; dit is die regte beslissing; die vierde voorwaarde (is): intensie. (Hy) moet meen met (sy) hart om (die) vryf-met-sand te maak vir (die) gebed of vir ('n) ander rite wat voorgeneem is, wat Allah - hy is verhewe - van ons vra. En die rite sonder reiniging kan nie reg wees nie, soos gebed in onreinheid of neerbuig by die voordrag; dus die vryf-met-sand is reg vir al die rites.

As ('n) heiden (die)

2 Lees: roeu̯aik?

1 'n Wanvertaling vir ‘want’.

1 'n Wanvertaling vir ‘want’.

[p. 24]

tayammum oeu̯am tewoeu̯arṭ muslim daan kanie ṣalāt maak met die tayammumnie bifoeu̯arbiel kāfir sain niyyat isnie rieghnie     maak ḥadaṯ oeu̯af ǧanābat doeu̯aidlek ien die niyyat fer tayammum es niet noedagh     det es die rieghtie fatwā yaʿnī es niet noedagh hai moet siegh iek maak tayammum oeu̯am tebarieng wiegh qalien ḥadaṯ oeu̯af ghoeroeṭ ḥadaṯ fan main     sain ṣifat es det     siet sain tewiedie handie oeu̯ap die soekoenie ghoeroeu̯ant an die fingirs bietjie famakaander     daan tiel oeu̯ap sain tewie handie an soekoet af met salaat die tewie doeu̯aimie sain kenoeu̯akels teghin makaar ien oeu̯af tewie kier an die handie moet balaif oeu̯apie     daan farai met sain tewie handie sain jilie ghasiegh     daan wier siet sain tewie handie oeu̯ap die soekoenie ghoeroeu̯ant nitṣoe als die ieriestie kijar     an ferai met ieder'ien hant die andar hant sain ariem fan boeitakaant an fan binie kaant saam met die almboeghs     h̬ulāṣah farai met linkerhant sain fier fengers die rieghterhant fan boeitakaant baghinent fan rieghterhant sain fengers an teriek toet naa rieghterhant sain almboegh an hau die linkerhant sain doeu̯aim fer rieghterhant sain doeu̯aim     daan daraai oeu̯am die linkerhant oeu̯ap rieghterhant sain waai     daan setoeu̯at die linkerhant toet naa die poels     daan ferai die rieghterhant sain doeu̯aim fan boeitekaant met linkerhant sain doeu̯aim fan benie kaant     daan ferai die lenkerhant met rieghterhant oeu̯ak oeu̯ap diesie manierie     h̬ulāṣah boeiten die ghasiegh an boeiten tawie handie saam met almboeghs niks mier moenie ferainie     tayammum es riegh ferai die miesie wat het ǧanābat oeu̯afî qelien ḥadaṯ an es riegh fer die foeroeu̯ans wat ghahet ḥaiḍ oeu̯af nifās boeiten dafierent     dalīl es diesie ḥadīṯ yaʿnī ien koeloeu̯am miesie ghaqoeu̯am bai rasūl ullāh ʿalaih issalām an hoeu̯aile siegh oeu̯ans belaif ien sant an oeu̯ans kanie karai u̯aaṭar nie oeu̯amterent ien oeu̯af tewie maandnie die miesie     fan oeu̯ans wat karai ǧanābat oeu̯af ḥaiḏ oeu̯af nifās wat moet maak daan     rasūl ullāh ghasiegh moet maak tayammum     foeu̯ar die tait fan ṣalāt es riegh befoeu̯arbijal tayammum sain ḥadīṯs nie ghamaak defrent toesien tayammum ien die tait an toesien tayammum foeu̯ar die tait     an kan maak ṣalāt met die tayammum hoefel welhie fan farḍ an fan sunnat nitṣoe abdast     dalīl es diesie ḥadīṯ     tayammum fer ṣalāt ǧanāzat es ǧā'iz ien die tait hai es baang aas hai maak abdast ṣalāt ǧanāzat sal ferloeu̯ap     dalīl es diesie ḥadīṯ     an oeu̯ak tayammum es riegh aas hai baang es toet maak abdast ṣalāt ʿīd ien die beghensel saal ferloeu̯ap     an oeu̯akṣoe tayammum es riegh aas hai beghent ṣalāt ʿīd met abdast daan beriek sain abdast ien die ṣalāt an hai es baang toet maak wier abdast oeu̯am timaak ṣalāt foelkoem die imām saal kilaar met die ṣalāt ʿid     tayammum es niet riegh aas hai baang es toet hai maak abdast ṣalāt ǧumʿat saal ferloep oeu̯af hai es baang toet hai maak abdast ṣalāt maǵrib oeu̯af ander ṣalāt fan die faif ṣalāts saal ferloep     die

[p. 25]

vryf-met-sand gemaak (het) om moslem te word, dan kan (hy) nie (die) gebed kragtens die vryf-met-sand maak nie, want (die) heiden se intensie is nie reg nie. (Dit) is nie nodig (om) verontreiniging of onreinheid duidelik (te) maak in die intensie (nie). Dit is die regte beslissing, naamlik: (Dit) is nie nodig (dat) hy moet sê: ‘Ik maak (die) vryf-met-sand om klein verontreiniging of groot verontreiniging weg te bring van my’ (nie). Sy beskrywing is dit: (hy) sit sy twee¹ hande op die skoon grond en die vingers ('n) bietjie van mekaar; dan tel (hy) sy twee hande op en skud (die sand) af deur die twee duime se kneukels teen mekaar (te) slaan, een of twee keer, en die hande moet oop bly; dan vryf (hy) met sy twee hande sy hele gesig; dan sit (hy) sy twee hande weer op die skoon grond netsoos die eerste keer; en vryf met elke hand die ander hand se arm van (die) buitekant en van (die) binnekant saam met die elmboë. Saamgevat: (hy) vryf met (die) linkerhand se vier vingers die regterhand van (die) buitekant, beginnend van (die) regterhand se vingers en trek tot by die regterhand se elmboog en hou die linkerhand se duim voor (die) regterhand se duim; dan draai (hy) die linkerhand op die regterhand se waai; dan stoot (hy) die linkerhand tot by die pols; dan vryf (hy) die regterhand se duim van (die) buitekant met (die) linkerhand se duim van (die) binnekant; dan vryf (hy) die linkerhand met (die) regterhand ook op hierdie manier. Saamgevat: behalwe die gesig en behalwe (die) twee hande saam met (die) elmboë moet (hy) niks meer vryf nie. Vryf-met-sand is reg vir al die² mense wat onreinheid of klein verontreiniging het en is reg vir die vroue wat menstruasie of bevalling gehad (het), sonder verskil³. Bewys is hierdie berig, naamlik: ‘'n Klomp mense (het) gekom by die apostel van Allah en hulle sê: ‘Ons bly in (die) sand en ons kan nie water kry nie omtrent een of twee maande nie; die mense van ons wat kry onreinheid of menstruasie of bevalling wat moet (hulle) maak?’ Die apostel van Allah (het) gesê: ‘(Julle) moet (die) vryf-met-sand maak’. Vryf-met-sand⁴ voor die tyd van (die) gebed is reg, want vryf-met-sand se berigte (het) nie verskil gemaak tussen vryf-met-sand op die tyd en tussen vryf-met-sand voor die tyd (nie). En (hy) kan maak (die) gebed met die vryf-met-sand (met) hoeveel (hy) wil hê van plig en van gebruik netsoos (die) rituele wassing⁵. Bewys is hierdie berig...⁶. Vryf-met-sand vir (die) begrafnisgebed is geoorloof op die tyd (dat) hy bang is (dat), as hy (die) rituele wassing maak, die begrafnisgebed sal verloop. En ook so is vryf-met-sand reg as hy die feesgebed begin met ('n) rituele wassing (en) dan sy rituele wassing breek tydens die gebed en hy bang is (dat), voordat (hy) weer (die) rituele wassing maak om (die) gebed volkome te maak, die voorganger klaar sal (wees) met die feesgebed. Vryf-met-sand is nie reg as hy bang is (dat) voordat hy (die) rituele wassing maak, die Vrydagsgebed sal verloop of hy bang is, voordat hy (die) rituele wassing maak, die aandgebed of ('n) ander gebed van die vyf gebede sal verloop. Die

1 Lees: tewie.

2 Lees: fer aldie.

3 Lees: defrent.

4 Hierdie tweede ‘vryf-met-sand’ het deur haplografie weggeval.

5 Bedoel is: die pligte en gebruike in verband met ‘vryf-met-sand’ is geheel dieselfde as die in verband met die rituele wassing.

6 Die berig word net in die Arabies gegee.

[p. 26]

tayammum nie woeu̯arṭ bāṭil met riddat nie     maar al wat beriek abdast oek beriek tayammum     an aas hai karai u̯aaṭar oeu̯am terant ghanoegh fer sain abdast an ǵusl an karai karagh oeu̯am teferberiek die u̯aaṭar daan die tayammum woeu̯arṭ bāṭil an kanie mier ṣalāt maak met die tayammumnie     aas hai ien ṣalāt karai karagh oeu̯am teferberiek die u̯aaṭar daan die ṣalāt woeu̯rṭ bāṭil     aas hai karai karagh fer u̯aaṭar aghter hai kelaar es met ṣalāt die ṣalāt nie woeu̯arṭ bāṭilnie     aas musāfir ferghiet u̯aaṭar ien sain paksak an hai ghamaak ṣalāt met tayammum naadaraant karai ghadaghtie het u̯aaṭar moenie wijar biṭaal die ṣalātnie     es mustaḥab fer die miesie wat dang hoeu̯aile saal karai u̯aaṭar maak ṣalāt laat bietjie foeu̯ar die ent fan die tait     aas hai deng het u̯aaṭar dieghtebai oeu̯amterent ien pail fier yaʿnī oeu̯amterent dierie hoeu̯anderṭ ḏirāʿ toet fier hoeu̯anderṭ ḏirāʿ daan es wāǧib soek u̯aaṭar fan wattekaant     hai deng het u̯aaṭar     aas hai wiet hetnie u̯aaṭar dieghtebai nie     daan es niet wāǧib soek u̯aaṭar an kan maak tayammum     es wāǧib koep u̯aaṭar fer abdast an fir ǵusl aas hai het die u̯aaṭar sain perais     an miesie ferkoep die u̯aaṭar met sain perais     aas hai het niet ghielt oeu̯am tekoep u̯aaṭar oeu̯af hai het ghielt maar die u̯aaṭar     waas deir es niet wāǧib moet koep die u̯aaṭar     aas sain maat     het u̯aaṭar daan moet feraagh fer hem die u̯aaṭar oeu̯am temaak abdast an ǵusl     aas die maat waijar die u̯aaṭar daan hai moet maak tayammum     aas die tarewlaar ghamaak tayammum foeu̯ar hai feraagh u̯aaṭar fan sain maat die tayammum es riegh     oeu̯af die man wat het ǧanabat ghamaak tayammum ien setaan fer riedie hai es baang saal karai kau sain tayammum es riegh     die miesie wat het sier moenie abdast an tayammum ghalaik maaknie     aas baiaang pelekie fan sain laif es sijar daan hai moet maak tayammum an moenie abdast oek maaknie     aas sijar pelek fan sain laif waas bietjie waas die wat ghasoeu̯ant es an ferai oeu̯ap die sijar pelek     aas kanie oeu̯apnie daan ferai oeu̯ap die laap

diesie bāb peraat fan ferai oeu̯ap tewie h̬uffie ien abdast     ferai oeu̯ap tewie h̬uffie es ǧā'iz an es fersieker met rasūl ullāh sain ḥadḫṯ     farai oeu̯ap tewie h̬uffie ien abdast es riegh fer aldie miesie wat abdast es wāǧib oeu̯ap hoeu̯aile     maar ferai oeu̯ap h̬uffie es niet ǧā'iz fer die miesie wat ǵusl es wāǧib oeu̯ap hoeu̯aile     kan farai oeu̯ap tewie h̬uffie ien die tewiedie abdast aas die tewie h̬uffie waas an sain foetie ien die tait sain ieriestie abdast waas foelkoem     daan ber'iek die abdast an maskie het hai an ghatarak die h̬uffie ien miedel fan die ieriestie abdast     h̬ulāṣah ien die pelaas fan waas tewie foetie kan ferai oeu̯ap tawie h̬uffie ien abdast aas die tawie h̬uffie waas an sain foetie ghalaik met foelkoem abdast daan die abdast beriek daan hai wijar maak abdast an farai oeu̯ap tewie h̬uffie     ien die pelaas fan waas tewie foetie     woenar aghtagh ien

[p. 27]

vryf-met-sand word nie ongeldig deur afval (van die Islam) nie; maar al wat (die) rituele wassing breek, breek ook (die) vryf-met-sand. En as hy kry water omtrent genoeg vir sy rituele wassing en bad en kry krag om die water te gebruik, dan word die vryf-met-sand ongeldig en kan (hy) nie meer (die) gebed met die vryf-met-sand maak (nie). As hy tydens (die) gebed krag kry om die water te gebruik, dan word die gebed ongeldig. As hy krag kry vir water nadat hy klaar is met (die) gebed, word die gebed nie ongeldig nie. As ('n) reisiger (die) water in sy paksak vergeet en hy (die) gebed met vryf-met-sand gemaak (het en) naderhand (die) gedagte kry (dat hy) water het, moet hy nie weer die gebed betaal nie. (Dit) is gewens vir die mense wat dink hulle sal water kry, (om die) gebed laat (te) maak, ('n) bietjie voor die einde van die tyd. As hy dink (hy) het water digby, omtrent een pyl (skoot) ver, naamlik omtrent drie honderd el tot vier honderd el, dan is (dit) verpligtend (om) water te soek van watter kant hy dink (dit) het water. As hy weet (hy) het nie water digby nie, dan is (dit) nie verpligtend (om) water (te) soek (nie) en kan (hy) vryf-met-sand maak. (Dit) is verpligtend (om) water vir (die) rituele wassing en vir (die) bad (te) koop, as hy die water se prys het en mense die water vir sy prys verkoop. As hy nie geld om water te koop (nie) of hy geld het maar die water was duur, is (dit) nie verpligtend (dat hy) die water moet koop (nie). As sy maat water het dan moet (hy) vir hom die water om (die) rituele wassing en bad te maak vra. As die maat die water weier, dan moet hy vryf-met-sand maak. As die reisiger vryf-met-sand gemaak (het) voor hy water van sy maat vra, is die vryf-met-sand reg. Of, die mens wat onreinheid het (en) vryf-met-sand gemaak (het) in ('n) stad¹ omrede hy is bang (dat hy) verkoue sal kry, sy vryf-met-sand is reg. Die mens wat seer het, moenie (die) rituele wassing en vryf-met-sand tegelyk maak nie. As baie plekke van sy lyf seer is, dan moet hy vryf-met-sand maak en nie ook (die) rituele wassing maak nie. As (die) seer plek van sy lyf ('n) bietjie was, was (dan) die (plekke) wat gesond is en vryf op die seer plek. As (die verband) nie kan oop nie, vryf dan op die lap.

Hierdie hoofstuk praat van vryf op (die) twee sokkies by (die) rituele wassing. (Om te) vryf oor (die) twee sokkies is geoorloof en is verseker deur die apostel van Allah se berig...². (Om te) vryf oor (die) twee sokkies by (die) rituele wassing is reg vir al die mense vir wie (die) rituele wassing verpligtend is. Maar (om te) vryf oor (die) sokkies is nie geoorloof vir die mense vir wie die bad verpligtend is (nie). ('n Mens) kan vryf oor (die) twee sokkies by die tweede rituele wassing as die twee sokkies aan sy voete was op die tyd (dat) sy eerste rituele wassing volkome was (en) die rituele wassing vervolgens breek, ook al het hy die sokkies in (die) middel van die eerste rituele wassing aangetrek. Saamgevat: In die plek van (die) was (van die) twee voete kan (hy) by (die) rituele wassing oor (die) twee sokkies vryf; as die twee sokkies aan sy voete tegelyk met (die) voltooiing (van die) rituele wassing was (en) die rituele wassing vervolgens breek, dan maak hy weer (die) rituele wassing en vryf oor (die) twee sokkies in die plaas van (om die) twee voete (te) was. (As hy) in die plek

1 Lees: setaat; die Arabiese teks het 'n woord vir ‘hoofstad’.

2 Die berig word net in die Arabies gegee.

[p. 28]

die pelak det es ǧā'iz     farai oeu̯ap tewie h̬uffies sain tait fer muqīm miesie es oeu̯amterent ien dagh an ien nagh     an tarawlaar miesie es oeu̯amterent derie dagh an derie nagh     ieder ien beghent rieken sain tait fan die tait sain ieriestie abdast ghaberiek     moenie rieken fan die tait wat hai ghamaak die ieriestie abdastnie an moenie rieken fan die tait wat hai an ghatarak die tewie h̬uffes     farai oeu̯ap ieder ien h̬uf fan boe oeu̯amterent derie fengers es noedagh     mendaar aas die es niet ǧā'iz     dalīl es riwāyat ʿalī yaʿnī islām sain agama esnie met rāynie     aas die agām waas met rāy daan farai oeu̯ap tewie u̯uffes fan oeu̯ander waas mier bieter maar iek het ghasien rasūl ullāh ʿalaihi ssalām ghafirai oeu̯ap sain tewie h̬uffes fan boe maar nie fan oeu̯ander nie     es sunnat farai ien kier oeu̯ap die rieghter foet sain h̬uf met rieghter hant sain fingers an farai ien kier oeu̯ap die lenker foet sain h̬uf met lenker hant sain fengers an hau die fengers riegh oeu̯ait an bietjie faamakaander an baghint fan die toeu̯antjies an terek setriepis toet naa die sekien dalīl es riwāyat ṣadr uššarīʿat yaʿnī rasūl ullāh ʿalaihi ssalām het ghafarai tewie h̬uffes met sain fengers     aas ghoeroeu̯aṭ ghat het ien h̬uf daan es niet ǧā'iz farai oeu̯ap die h̬uf     die ghoeroeu̯aṭ ghat es die ghat wat derie qalainie toeu̯antjies kan qoeu̯am oeu̯ait     aas ien h̬uf sain qalainie ghattjies rieken bai makaander woeu̯arṭ tamaai ghat daan kanie farai oeu̯ap die h̬ufnie     moenie rieken tewie h̬uffes sain qalainie ghattjies bie makaander nie     maar die qalainie fijoelaghaites wat ghaspart oeu̯ap miesie aas rieken bai makaander woeu̯arṭ baiaang daan maak sain ṣalāt bāṭil     an     aas qalainie peliekes fan sain ʿaurat woeu̯arṭ oepen baar an aas rieken bai makaander woeu̯arṭ tamaai pelek maak sain ṣalāt bāṭil     aal wat maak abdast bāṭil oek maak farai oeu̯ap die h̬uffes bāṭil     an tarak oeu̯ait die h̬uf oeu̯ak maak farai oeu̯ap die h̬uffes bāṭil     an aas farai oeu̯ap h̬uf sain tait ghadaan farai oeu̯ap die h̬uffes woeu̯arṭ bāṭil aas hai es niet baang sain foetie saal af foerauṭ fan die kau     maar aas hai es baang fer sain foetie aas waas die foetie aghtar die tait ghadaan daan hai kan farai oeu̯ap die h̬uffes laanger aas die tait     aas oeu̯ait terek sain h̬uf oeu̯af die tait ghadaan an hai     het abdast daan moet waas sain tewie foetie alien yaʿnī es niet noedagh moet wier maak foelkoem abdast     wanier mier aas haalf fan foet koeu̯am oeu̯ait toet h̬uf sain saaq farai oeu̯ap die h̬uf biriek daan     moet waas sain tewie foetie alien aas sain abdast noegh ghabalaif     aas muqīm miesie farai oeu̯ap die h̬uffes an hoeu̯aile ghaat terewel foeu̯ar ien dagh an ien nagh foelkoem ghawoeu̯arṭ daan hoeu̯aile kan farai oeu̯ap die h̬uffes nitṣoe tarawelaar miesie     aas tarawelaar miesie farai oeu̯ap h̬uffes an aghter ien dagh an ien nagh hoeu̯aile woeu̯arṭ muqīm daan hoeu̯aile moet bering oeu̯ait die h̬uffes an waas die foetie     aas hoeu̯aile foer ien dagh an ien nagh woeu̯arṭ muqīm kan farai oeu̯ap die h̬uffes ien dagh an ien nagh foelkoem     aas

[p. 29]

woonagtig (is), is dit geoorloof. Vir gevestigde mense is (die) tyd (om) oor (die) twee sokkies (te) vryf omtrent een dag en een nag. En (vir) reisende mense is (dit) omtrent drie dae en drie nagte. Elkeen begin sy tyd (te) reken van die tyd (dat) sy eerste rituele wassing gebreek (het). Moenie reken van die tyd wat hy die eerste rituele wassing gemaak (het) nie en moenie reken van die tyd wat hy die twee sokkies aangetrek (het nie). (Om te) vryf oor elke sokkie omtrent drie vingers van bo is nodig. Minder as dit is nie geoorloof (nie). Bewys is die oorlewering van Ali, naamlik: ‘(Die) Islam se godsdiens berus nie op eie insig nie; as die godsdiens op eie insig sou berus, dan was dit meer beter (om te) vryf oor (die) twee sokkies van onder, maar ek het gesien die apostel van Allah - aan hom die groet - (het) gevryf op sy twee sokkies van bo maar nie van onder nie. (Dit) is gebruik (om) een keer oor die regter voet se sokkie (te) vryf met (die) regterhand se vingers en een keer oor die linker voet se sokkie (te) vryf met (die) linkerhand se vingers en (om) die vingers reguit en ('n) bietjie vanmekaar (te) hou en (om te) begin van die toontjies en strepies te trek tot na die skeen. Bewys is die oorlewering van ‘die voorste van die wet’, naamlik: ‘Die apostel van Allah - aan hom die groet - het (die) twee sokkies met sy vingers gevryf’. As ('n mens 'n) groot gat in (die) sokkie het, dan is (dit) nie geoorloof (om) oor die sokkie (te) vryf (nie). Die groot gat is die gat waardeur drie klein toontjies kan uitkom. As een sokkie se klein gaatjies by mekaar gereken 'n tamaai gat word, dan kan ('n mens) nie op die sokkie vryf nie. (Hy) moenie twee sokkies se klein gaatjies bymekaar reken nie; maar die klein vuilighede wat op ('n) mens gespat (het), as (hulle) bymekaar gereken baie word, dan maak (hulle) sy gebed ongeldig; en as klein plekkies van sy skaamdele openbaar word en bymekaar gereken ('n) tamaai plek word, maak (dit) sy gebed ongeldig. Al wat (die) rituele wassing ongeldig maak, maak ook vryf oor die sokkies ongeldig. En die sokkie uittrek maak ook vryf oor die sokkies ongeldig. En as ('n mens nadat) vryf oor die sok se tyd gedaan (is), oor die sokkies vryf, word (dit) ongeldig as hy nie bang is sy voete sal geaffekteer¹ (word) deur die koue; maar as hy bang is vir sy voete as (hy) die voete was (nadat) die tyd gedaan (is), dan kan hy langer as die tyd oor die sokkies vryf. As (hy) sy sokkie uittrek of die tyd gedaan (is) en hy het (die) rituele wassing, dan moet (hy) sy twee voete alleen was, naamlik (dit) is nie nodig (dat hy) (die) rituele wassing weer volkome moet maak. Wanneer meer as (die) helfte van (die) voet uitkom tot (die) sokkie se sak, breek die vryf oor die sokkie; dan moet hy alleen sy twee voete was, as sy rituele wassing nog (geldig) gebly (het). As gevestigde mense oor die sokkies vryf en hulle gaan reis voor(dat) een dag en een nag volkome geword (het) dan kan hulle oor die sokkies vryf netsoos reisende mense. As reisende mense oor die sokkies vryf en hulle na een dag en een nag gevestigdes word, dan moet hulle die sokkies uitbring en die voete was. As hulle voor een dag en een nag gevestigdes word, kan hulle een volkome dag en nag oor die sokkies vryf. As

1 ‘af foerauṭ’, lees ‘af foeroeu̯anṭ’, affronteer?

[p. 30]

die miesie wat het ʿuḏr an ghatarak die h̬uffes ien die tait sain ʿuḏr oeu̯ap ghahau daan hoeu̯aile kan farai oeu̯ap die h̬uffes nitṣoe ghasoende miesie     aas hoeu̯aile an ghatarak die h̬uffes ien die tait sain     ʿuḏr noeghnie oeu̯ap ghahau nie daan hoeu̯aile kan farai oeu̯ap die     h̬uffes ien die tait fan ṣalāt     maar hoeu̯aile kanie farai oeu̯ap die h̬uffes aghter die tait fan ṣalātnie     kan farai oeu̯ap die h̬uf wat     hai an ghatarak oeu̯ap die ander h̬uf foeu̯ar sain abdast ghaberiek     es ǧā'iz farai oeu̯ap die koesie wat ghasietnaai fiel oeu̯am fan boe an fan oeu̯ander oeu̯af ghasietnaai fiel alien fan oeu̯ander die kausie     an oeu̯ak kan farai oeu̯ap diekie kausie wat miesie kan loep oeu̯amterent derie meil fier det es die rieghtie fatwā     es niet ǧā'iz farai oeu̯ap die suwarbān     an es niet ǧā'iz farai oeu̯ap die     qalansuwat as kufīyah an ander     an es niet ǧā'iz farai oeu̯ap     die miqnah     an es niet ǧā'iz farai oeu̯ap die mansukūn     es ǧā'iz farai oeu̯ap die sepalk     an es ǧā'iz farai oeu̯ap die laap wat oeu̯ap die sijar pelek es an fanṣoefoeu̯art es an maskie faas ghamaak die sapalk an die laap soeu̯ander abdast     farai oeu̯ap die sapalk an oeu̯ap die laap es nitṣoe waas oeu̯ander die sapalk an oeu̯ander die     laap soefijal die sijar bilaif     farai oeu̯ap die sapalk an oeu̯ap     die laap wat oeu̯ap die sijar pelek es an waas die ander pelek wat ghasoeu̯ant es ghalaik ien aldie tait wat hai welhie     an oeu̯ak farai oeu̯ap aldie baandie wat hai oeu̯am gharoel oeu̯ap die laap     an farai oeu̯ap sijar pelek boe die laap ghalaik aas loeu̯as maak saal woeu̯arṭ mier sier     hat oeu̯ander die laap senai oeu̯af ander sijar es ghalaik oeu̯am tefarai     aas farai oeu̯ap mier aas half fan     die baandie es ghanoegh det es riegh fatwā     aas die sapalk oeu̯af die laap faal af ien ṣalāt fan die sijar wat ghasoeu̯ant ghawoeu̯arṭ     daan farai oeu̯ap sepalk an oeu̯ap die laap woeu̯arṭ bāṭil an moet wier beghent die ṣalāt     aas die sier noeghnie ghasoeu̯ant ghawoeu̯arṭnie farai oeu̯ap die sepalk an oeu̯ak die laap nie woeu̯arṭ bāṭilnie an maskie die sepalk faal af     aas hai nie farai oeu̯ap die sepalk an oeu̯ap     die laap boeiten riedienie det es ǧā'iz     aas ghasiet mersainie     oeu̯ap foet sain barsie an die u̯aaṭar kanie raak oeu̯ander die mersainie nie daan es ghanoegh laat die u̯aaṭar loep boe die mersainie     niyyat es niet noedagh oeu̯am tafirai oeu̯ap die h̬uf an oeu̯ap die koeu̯apnie an oeu̯ap die sepalk an oeu̯ap die laapnie

diesie bāb paraat fan ḥaiḍ     oeu̯ai moet wiet ḥaiḍ het tewie maʿnā     die ieriestie maʿnā wat ʿarab miesie ferberaik es alwat den     es sain teloep     die tewiedie maʿnā wat ien agamah ferberiek es diesie maʿnā wat nau saal siegh     ḥaiḍ wat es ien agamah es die beloet koeu̯am oeu̯ait fan die foerau sain raḥim wat ghakarai bulūǵ boeiten siektie ghakoeu̯am     die beloet wat ghanoemt ḥaiḍ sain koeu̯artastie tait es derie dagh an derie nagh     mender aas die     esnie ḥaiḍnie     an sain laangstie tait es tien dagh an tien nagh

[p. 31]

die mense wat 'n mediese ekskuus het die sokkies aangetrek het op die tyd (dat) sy ekskuus opgehou (het), dan kan hulle oor die sokkies vryf netsoos gesonde mense. As hulle die sokkies aangetrek het op die tyd (dat) sy ekskuus nog nie opgehou (het) nie, dan kan hulle vryf oor die sokkies op die tyd van (die) gebed; maar hulle kan nie oor die sokkies vryf na die tyd van (die) gebed nie. ('n Mens) kan oor die sokkies vryf wat hy oor die ander sokkie aangetrek (het) voor(dat) sy rituele wassing gebreek (het). (Dit) is geoorloof (om) oor die kouse (te) vryf waarom van bo en van onder vel met naaldwerk gesit (is); en ook kan (hy) vryf oor dikke kouse waarmee ('n) mens omtrent drie myl kan loop; dit is die regte beslissing. (Dit) is nie geoorloof (om) oor die tulband (te) vryf (nie); en (dit) is nie geoorloof (om) oor die hoofdeksel, soos (die) kopdoek en ander, (te) vryf (nie); en (dit) is nie geoorloof (om) oor die sluier (te) vryf (nie); en (dit) is nie geoorloof (om) oor die handskoene (te) vryf (nie). (Dit) is geoorloof (om) oor die spalk te vryf; en (dit) is geoorloof (om) oor die lap wat op die seer plek is en (dit wat) van dieselfde aard is (te) vryf, ook al (was) die spalk en die lap vasgemaak sonder rituele wassing. (Om te) vryf oor die spalk en oor die lap is netsoos (om te) was onder die spalk en onder die lap, vir sover die seer bly. (Om te) vryf oor die spalk en oor die lap wat op die seer plek is, en (om te) was die ander plek wat gesond is tegelykertyd (kan gebeur) op elke tyd wat hy wil hê; en ook (om te) vryf oor al die bande wat hy omgerol (het) oor die lap; en (om te) vryf oor die seer plek bo die lap, (as) terstond as (hy dit) losmaak (dit) meer seer sal word. (Of hy) onder die lap ('n) sny of ander seer het, is gelyk (ten aansien van) om te vryf. As (hy) oor meer as (die) helfte van die bande vryf, is (dit) genoeg; dit is die regte beslissing. As die spalk of die lap tydens die gebed afval van die seer wat gesond geword (het), dan word (die) vryf op (die) spalk en op die lap ongeldig en moet (hy) die gebed weer begin. As die seer nog nie gesond geword (het) nie, word (die) vryf op die spalk en op die lap nie ongeldig nie, ook al val die spalk af. As hy nie oor die spalk en oor die lap (ook) sonder (mediese) rede vryf nie, is dit geoorloof. As (hy) medisyne op (sy) voet se barsie gesit (het) en die water nie onder die medisyne kan raak nie, dan is (dit) genoeg (om) die water bo die medisyne (te) laat loop. Intensie is nie nodig om te vryf op die sokkie en op die kop nie en op die spalk en op die lap nie.

Hierdie hoofstuk praat van menstruasie. U moet weet ‘menstruasie’ het twee betekenisse. Die eerste betekenis wat Arabiese mense gebruik is: al wat se loop dun is. Die tweede betekenis wat in (die) godsdiens gebruik (word) is hierdie betekenis wat (ek) nou sal sê. ‘Menstruasie’ wat in (die) godsdiens is, is die bloed (wat) uitkom van die baarmoeder van die vrou wat meerderjarigheid gekry (het), behalwe (as) siekte gekom (het). Die bloed wat menstruasie genoem (word) se kortste tyd is drie dae en drie nagte. Minder as dit is nie menstruasie nie. En sy langste tyd is tien dae en tien nagte.

[p. 32]

     laanger aas die esnie ḥaiḍnie     dalīl es diesie ḥadīṯ     die beloet wat ghakoeu̯am mender aas derie daghs an die beloet wat ghakoeu̯am mier aas tien daghs es istaḥāḍat     aldie sies ṣoeu̯art beloet wat foeroeu̯ans karaigh ien ḥaiḍ tait es ḥaiḍ boeiten die soekoenie wiet     die sies ṣoeu̯art es soeu̯at an roewija an ghijal an piers an ghoeroen an faal maar soekoenie wiet esnie ḥaiḍnie     die soekoen wat     toesien tiwie beloet es ien ḥaiḍ sain tait oeu̯ak es ḥaiḍ yaʿnī aas beloet koeu̯am oeu̯amterent ien dagh naaderaant soetoep oeu̯amterent agh daghs naaderaant wier koeu̯am oeu̯amterent ien dagh daan aldie tien daghs wat die beloet ghakoem an wat die beloet nie ghakoeu̯amnie alghar es ḥaiḍ     ien ḥaiḍ tait sai kanie maak ṣalātnie an kanie maak poeu̯asah nie     es farḍ sai moet biṭaal die poeu̯asah ien ander tait maar es niet farḍ biṭaal die ṣalāt     dalīl es sitti ʿā'išat sain riwāyat     an ien ḥaiḍ tait sai kanie ghaat ien die masǧid nie     dalīl es diesie ḥadīṯ     an ien ḥaiḍ tait sai kanie maak tawāf oeu̯am die kaʿbatnie     an ien ḥaiḍ tait haar man kanie raak haar laif oeu̯amterent wat oeu̯ander die 'izār esnie maar kan soen an boe haar kelierie kan raak     wie siegh haar ǧimāʿ es ḥalāl woeu̯arṭ     kāfir     aas haar ḥaiḍ soetoep aghter tien dagh foelkoem ghawoeu̯arṭ daan haar ǧimāʿ woeu̯arṭ ḥalāl fer haar man foeu̯ar sai maak ǵusl     fan ḥaiḍ maar es mustaḥab aas die man wagh toet sai maak ǵusl daan maak ǧimāʿ met haar     aas haar ḥaiḍ soetoep foeu̯ar tien dagh     daan haar ǧimāʿ es niet ḥalāl foeu̯ar sai maak ǵusl     oeu̯af haar ḥaiḍ soetoeu̯ap foeu̯ar tien dagh an belaif fan ṣalāt sain tait oeu̯amterent     sai kan maak die ṣalāt ien daan haar ǧimāʿ es niet ḥalāl foeu̯ar die tait ferloeu̯ap maar aas sai noeghnie ǵusl ghamaaknie an die tait ghaferloep daan haar ǧimāʿ es ḥalāl foeu̯ar ǵusl     aas haar ḥaiḍ soetoeu̯ap foeu̯ar haar ʿādat daan haar ǧimāʿ es niet ḥalāl an maskie sai het ghamaak ǵusl     soekoen sain koeu̯artestie tait es faif tien dagh andie ant soekoeu̯an sain laangestie tait esnie doeu̯aidleknie befoeu̯arbeil soemoeghie foeroeu̯ans belaif soekoen oeu̯amterent ien djaar oeu̯af     tewie djaar oeu̯af ien haar jilie audoedam nie karai ḥaiḍnie     maar kan riekin haar soekoen sain laangestie tait aas haar beloet an hau qoeu̯am daan es noedagh siet fer haar soekoen tait an ḥaiḍ tait ʿādat daan haar soekoen sain laangestie tait es doeu̯aidlek     daan moet riekan fan iedarien maant tien dagh fer haar ḥaiḍ an wat belaif     fan die maant fer haar soekoen     wanier haar beloet koeu̯am haar manier tait wat mier ghakoeu̯am aas tien dagh es nie ḥaiḍnie maar     es istiḥāḍat     aas haar boeloet ghakoeu̯am oeu̯awer haar manier tait maar nie mijar aas tien daghnie daan alghar es ḥaiḍ     aas sai     niewie beghent ḥaiḍ karai an haar beloet ghakoeu̯am mier aas tien     dagh ien die beghensel daan oeu̯amterent tien dagh es ḥaiḍ     wat mier es aas die tien dagh es istiḥāḍat     oeu̯ai moet wiet nifās     ien agāma es die boeloet wat koeu̯am oeu̯ait fan foeroe sain raḥm     aghter kent ghaboeu̯arie     die nifās sain affirie es nitṣoe ḥaiḍ sain

[p. 33]

Langer as dit is nie menstruasie nie. Bewys is hierdie berig...¹.

Die bloed wat minder as drie dae gekom (het) en die bloed wat meer as tien dae gekom (het) is pseudo-menstruasie. Al die ses soorte bloed wat vrouens kry in menstruasie-tyd is menstruasie behalwe die skone wit. Die ses soorte is swart en rooi en geel en pers en groen en vaal, maar skone wit is nie menstruasie nie. Die skoon wat tussen twee bloed(vloeiinge) in menstruasie se tyd is, is ook menstruasie, naamlik as bloed omtrent een dag kom, naderhand omtrent agt dae stop (en) naderhand omtrent een dag weer kom, dan is al die tien dae wat die bloed gekom en wat die bloed nie gekom (het) nie, alger menstruasie. In menstruasie-tyd kan sy nie (die) gebed maak nie en kan (sy) nie (die) vaste maak nie. (Dit) is ('n) verpligting (dat) sy die vaste moet betaal op ('n) ander tyd, maar (dit) is nie ('n) verpligting (om) die gebed (te) betaal (nie). Bewys is vrouwe Aʿisja se oorlewering...¹. En in menstruasie-tyd kan sy nie in die moskee gaan nie. Bewys is hierdie berig...². En in menstruasie-tyd kan sy nie (die) rondgang om die kaʿba maak nie. En in menstruasie-tyd kan haar man haar lyf omtrent wat onder die lyfdoek is nie raak nie, maar (hy) kan (haar) soen en kan (haar) bo haar klere raak. Wie sê gemeenskap met haar is geoorloof, word ('n) ongelowige. As haar menstruasie stop nadat tien dae volkome geword (het), dan word gemeenskap met haar geoorloof vir haar man voor(dat) sy (die) bad van menstruasie maak, maar dit is wenslik as die man wag tot sy (die) bad maak (en) dan gemeenskap met haar maak. As haar menstruasie voor tien dae stop, dan is gemeenskap met haar nie wettig voor sy ('n) bad maak (nie). Of (as) haar menstruasie voor tien dae stop en (daar) van die gebed se tyd (oor) bly omtrent (soveel dat) sy die gebed (daar) in kan maak, dan is gemeenskap met haar nie wettig voor (dat) die tyd verloop (nie), maar as sy nog nie (die) bad gemaak (het) nie en die tyd (het) verloop, dan is gemeenskap met haar voor (die) bad wettig. As haar menstruasie voor haar gewoonte stop, dan is gemeenskap met haar nie wettig (nie), ook al het sy (die) bad gemaak. Skoon se kortste tyd is vyftien dae en die end (van) skoon se langste tyd is nie duidelik nie, byvoorbeeld² sommige vrouens bly omtrent een jaar of twee jare skoon of kry in haar hele ouderdom³ nie menstruasie nie. Maar ('n mens) kan haar skoon se langste tyd bereken as haar bloed aanhou kom; dan is (dit) nodig (om) vir haar skoon tyd en menstruasie-tyd (die) gewoonte (vas te) sit; dan is haar skoon se langste tyd duidelik. Dan moet ('n mens) van elke maand tien dae vir haar menstruasie reken en wat van die maand (oor) bly vir haar skoon. Wanneer haar bloed oor haar gewone tyd kom - wat meer gekom (het) as tien dae is nie menstruasie nie, maar is pseudo-menstruasie. As haar bloed oor haar gewone tyd gekom (het), maar nie meer as tien dae (nie), dan is alles menstruasie. As sy opnuut begin (om) menstruasie (te) kry en haar bloed (het) meer as tien dae in die begin gekom, dan is (dit) omtrent tien dae menstruasie. Wat meer is as die tien dae is pseudo-menstruasie. U moet weet ‘bevalling’ in die godsdiens is die bloed wat uitkom van ('n) vrou se baarmoeder na ('n) kind gebore (is). Die bevalling se affêre is netsoos menstruasie se

1 Die desbetreffende berig of oorlewering word slegs in die Arabies gegee.

1 Die desbetreffende berig of oorlewering word slegs in die Arabies gegee.

2 Bedoel is: ‘want’.

2 Bedoel is: ‘want’.

3 Bedoel is: ‘leeftyd’.

[p. 34]

affirie     sain die koeu̯artestie tait es nie tiel baar nie     an die nifās sain laangestie tait es fiertagh dagh     dalīl es 'ummu salamat sain riwāyat     an dalīl es tirmiḏī sain riwāyat     die beloet     wat soemaghie boenten foeroeu̯ans karai ien boentan tait es nie ḥaiḍnie an die beloet wat soemaghie foeroeu̯ans karai ien die tait kent boerie foeu̯ar mier aas half fan die kent sain laif waas oeu̯ait esnie ḥaiḍnie maar es istiḥāḍat     die foeroe wat karai nifās aas haar manier tait fan nifās waas mier aas fiertagh dagh daan die boeloet wat mier ghakoeu̯am aas fiertagh dagh toet haar manier tait es nifās an wat mier es aas haar manier tait esnie nifāsnie maar es istiḥaḍat     aas haar boeloet ghakoeu̯am mier aas fiertagh dagh an haar manier tait esnie mier aas fiertagh daghnie daan die boeloet wat ghakoeu̯am toet fiertagh dagh es nifās an wat mier es aas fiertagh dagh esnie nifāsnie maar es istiḥaḍat     foerau sain manier tait fan ḥaiḍ an fan nifās belaif setaan an roeu̯ail met ien kier     die foerau wat karai tewie lengie haar nifās es fan die ieriestie kent an haar ʿiddat es ghadaan met die laastie fan die tewie lengie     det es bai alghar ʿālims     aas soemaghie fan siqṭ sain laif paartes nitṣoe nis oeu̯af hant oeu̯af foet es oepanbaar daan die siqṭ es kent     daan sain moeder het ghakarai nifās     an aas sain moeder ǧāriyat es daan sai woeu̯arṭ 'ummu walad     an die ṭalāq met wilādat muʿallaq es faal af met die siqṭ wat sain soemaghie laif paartes woeu̯arṭ oeu̯apenbaar     an sain moeder sain ʿiddat woeu̯arṭ ghadaan met hem     die boeloet wat sain naam es istiḥāḍat es nitṣoe nis sain boeloet wat anhau koeu̯am daan sai moet maak ṣalāt met fersie abdast ien iederien tait an sai moet maak poeu̯asah an haar ǧimāʿ es ǧā'iz

Diesie faṣl paraat fan die foerau sain ṣalāt wat karai istiḥāḍat an fan die miesie wat kanie hau abdastnie     die foerau wat karai istiḥāḍat an die miesie wat sain besnen an hau koeu̯am oeu̯af karai lakseir siktie oeu̯af maak went ghadieragh oeu̯af sain nis hau an boeloet oeu̯af die boeloet fan sain sijar nie hau oeu̯apnie hoeu̯aile moet maak farsie abdast far ieder ien ṣalāt maar ien sain tait     an hoeu̯aile kan maak ṣalāt farḍs an nafls ṣoefiel hoeu̯aile welhie met die abdast ien die tait maar aas die tait ghaat wiegh daan die abdast woeu̯arṭ bāṭil     daan moet wier maak farsie abdast fer ander ṣalāt ien sain tait     hoeu̯aile sain abdast woeu̯arṭ bāṭil met die tait ghaat wiegh     aas hoeu̯aile maak abdast ien ṣalāt faǧr sain tait daan hoeu̯aile kan maak met     die abdast al wat hoeu̯aile welhie fan farḍs an wāǧibs an sunnats an mustaḥabs ien die tait maar waneir soent koeu̯am oeu̯ait daan hoeu̯aile kan niks mijar maaknie met die abdastnie     aas hoeu̯aile maak abdast aghtar soeu̯ant koeu̯am oeu̯ait daan hoeu̯aile kan maak ṣalāt ẓuhr met die abdast     die maʿḏūr es die miesie wat anhau karai siektie wat beriek abdast yaʿnī oeu̯amterent ien tait fan ṣalāt hai esnie farei fan die siektie nie     aas ien foerau karai kent soeu̯ander

[p. 35]

affêre. Sy kortste tyd is nie telbaar nie; en die ‘bevalling’ se langste tyd is veertig dae. Bewys is Ummu Salamat se oorlewering...¹; en bewys is Tirmiḏī se oorlewering...¹. Die bloed wat sommige swanger vrouens in die swangerskapstyd kry is nie menstruasie nie. En die bloed wat sommige vrouens kry op die tyd (dat 'n) kind gebore (word) voor(dat) meer as (die) helfte van die kind se lyf uit was, is nie menstruasie nie, maar is pseudo-menstruasie. Die vrou wat ‘bevalling’ kry - as haar gewone tyd van ‘bevalling’ meer as veertig dae was, dan is die bloed wat meer as veertig dae gekom (het) tot haar gewone tyd ‘bevalling’, en wat meer is as haar gewone tyd is nie ‘bevalling’ nie, maar is pseudo-menstruasie. As haar bloed meer as veertig dae gekom (het) en haar gewone tyd is nie meer as veertig dae nie, dan is die bloed wat tot veertig dae gekom (het) ‘bevalling’ en wat meer is as veertig dae is nie ‘bevalling’ nie, maar is pseudo-menstruasie. ('n) Vrou se gewone tyd van menstruasie en van ‘bevalling’ bly staan en ruil² met een keer. Die vrou wat tweelinge kry haar ‘bevalling’ is van die eerste kind (af) en haar wagtyd is gedaan met die laatste van die tweelinge. Dit is volgens al die geleerdes. As sommige van ('n) vrug se liggaamsdele soos neus of hand of voet openbaar is, dan is die vrug ('n) kind. Dan het sy moeder ‘bevalling’ gekry. En as sy moeder slavin is, dan word sy ‘moeder van 'n kind’. En die verstoting (wat) van (die) geboorte (van 'n kind) afhanklik gemaak is, val af³ met die vrug waarvan sommige liggaamsdele openbaar word. En sy moeder se wagtyd word met hom gedaan. Die bloed waarvan die naam pseudo-menstruasie is, is netsoos (die) neus se bloed wat aanhou (om te) kom; dan moet sy (die) gebed met vars rituele wassing maak op elke tyd en sy moet (die) vaste maak en gemeenskap met haar is geoorloof.

Hierdie afdeling praat van die gebed van die vrou wat pseudo-menstruasie kry, en van die mense wat (die) rituele wassing nie kan (vol)hou nie. Die vrou wat pseudo-menstruasie kry en die mens wie se urine aanhou (om te) kom of lakseer-siekte kry of gedurig ('n) wind maak of wie se neus aanhou (om te) bloei of die bloed van wie se seer nie ophou nie - hulle moet vir elke gebed ('n) vars rituele wassing maak, maar op die tyd daarvan. En hulle kan (die) gebed maak (met sy) pligte en onverpligte (bestanddele) soveel hulle wil hê op grond van die rituele wassing gedurende die tyd (daarvoor), maar as die tyd weggaan, dan word (die) rituele wassing ongeldig. Dan moet (hulle) weer ('n) vars rituele wassing voor ('n) ander gebed op die tyd daarvoor maak. Hulle se rituele wassing word ongeldig sodra die tyd weggaan. As hulle (die) rituele wassing in die môregebed se tyd maak, dan kan hulle met (daar) die rituele wassing alles maak wat hulle wil hê van pligte en verpligtings en gebruike en wenslikhede gedurende (daar) die tyd, maar wanneer (die) son uitkom, dan kan hulle niks meer maak met (daar) die rituele wassing nie. As hulle (die) rituele wassing maak na die son uitkom, dan kan hulle met (daar)die rituele wassing die twaalf-uur-gebed maak. Die ‘vrygestelde’ is die mens wat aanhou (om) siekte (te) kry wat (die) rituele wassing breek, naamlik hy is nie een tyd van gebed vry van die siekte nie. As 'n vrou ('n) kind sonder

1 Die oorlewerings word net in die Arabies gegee.

1 Die oorlewerings word net in die Arabies gegee.

2 Bedoel is ‘verander’.

3 ‘tree in werking’.

[p. 36]

boeloet dan sai het niet nifās maar ǵusl es wāǧib oeu̯ap haar ghalaik aghter die kent ghaboeu̯arie     aas kanie maak ǵuslnie daan moet maak tayammum an ṣalāt an poeu̯asah oek es wāǧib oeu̯ap haar ghalaik aghter die kent ghaboeu̯arie     maar die foerau wat karai boeloet aghter kent ghaboeu̯arie sai moet maak ǵusl oeu̯af tayammum ghalaik aghter die boeloet ghasoetoeu̯ap aas sai maak ǵusl foeu̯ar die boeloet ghasoetoeu̯ap die ǵusl es bāṭil

diesie bāb peraat fan foejoelah ghait

ṣalāt maaker sain laif an sain kelierie wat fijoelghawoeu̯arṭ woeu̯arṭ soekoen met u̯aaṭar an met alwat den an soekoen es an bereng oeu̯ait die fijoeu̯al ghait nitṣoe asain an nitṣoe roeu̯as u̯aaṭar     maar nie woeu̯arṭ soekoen met oeu̯ali nie     aas die h̬uf fejoeu̯alghawoeu̯arṭ met die fejoelah ghait wat dek es nitṣoe mes daan sekijoer die h̬uf haart oeu̯ap die ghoeroeu̯ant toet die fijoelah ghait ghaat wiegh daan h̬uf woeu̯arṭ soekoen     aas die h̬uf fijoel ghawoeu̯arṭ met die fijoelah ghait wat den es nitṣoe besnen daan es noedagh moet waas oeu̯ait die h̬uf     die manī es fijoel     die kelierie wat fijoelghawoeu̯arṭ met manī aas die manī doeroegh ghawoeu̯arṭ moet ferai oeu̯ait die manī daan die kelierie woeu̯arṭ soekoen     aas die manī noeghnie doeroegh ghawoeu̯arṭnie daan moet waas oeu̯ait die kelierie befoeu̯arbijal rasūl ullāh het gha'oeu̯arder fer sitti ʿā'išat ṣoe     dalīl es diesie ḥadīṯ     die saawel oeu̯af meis wat fijoel ghawoeu̯arṭ met boeloet woeu̯arṭ soekoen met affie     dalīl es die     die ghoeroeu̯ant wat fijoel ghawoeu̯arṭ an doeroegh ghawoeu̯arṭ an die fijoelah ghait sain roeu̯aik an simaak an kelier ghaat wiegh fan die ghoeroeu̯ant daan die ghoeroeu̯ant woeu̯arṭ soekoen oeu̯am timaak ṣalāt oeu̯ap     dalīl es diesie ḥadīṯ     maar es niet soekoen oeu̯am temaak tayammum met sain kalainie     aas die ghoeroeu̯ant     wat fijoel es noeghnie doeroegh ghawoeu̯arṭnie daan moet ghoeu̯ai u̯aaṭar oeu̯ap die ghoeroeu̯ant toet fijoelah ghait sain roeu̯aik en semaak an kelier alghar ghaat wiegh daan die ghoeroeu̯ant woeu̯arṭ soekoen     dalīl es rasūl ullāh ṣallā llāhu ʿalaihi wasallam sain oedir     an die baksetein wat ien foeloer es aas fijoel ghawoeu̯arṭ daan doeroegh ghawoeu̯arṭ an die fijoelah ghait sain roeu̯aik an semaak an kelier ghaat wiegh fan die baksetein daan die baksetein woeu̯arṭ soekoen     aas die baksetein foeloer wat fijoel ghawoeu̯arṭ noeghnie doeroegh ghawoeu̯arṭnie moet waas daan die foeloer woeu̯arṭ soekoen     an dak hoeu̯ais sain dak an boem an die ghoeroeu̯antie wat noeghnie ghasenainie aas fijoel ghawoeu̯arṭ daan doeroegh ghawoeu̯arṭ det es soekoen aas det noegh nat es daan moet waas daan woeu̯arṭ soekoen     die baksetien wat oeu̯ait die foeloer es an die banboes wat oeu̯ait es fan dek an naadiraant fijoel ghawoeu̯arṭ an die boem an ghoeroentie wat af ghasenai es an naadiraant fijoel ghawoeu̯arṭ daan moet waas ieder ien

[p. 37]

bloed kry, dan het sy nie ‘bevalling’ nie, maar ('n) bad is verpligtend vir haar terstond na die kind gebore (is). As sy nie ('n) bad kan maak nie, dan moet sy vryf-met-sand en gebed maak en die vas is ook vir haar verpligtend terstond nadat die kind gebore (is). Maar die vrou wat bloed kry nadat ('n) kind gebore (is), sy moet ('n) bad of vryf-met-sand maak terstond nadat die bloed gestop (het); as sy ('n) bad maak voor(dat) die bloed gestop (het), is die bad ongeldig.

Hierdie hoofstuk praat van vuiligheid.

(Die) bidder se lyf en sy klere wat vuilgeword (het) word skoon deur water en deur alwat dun en skoon is en die vuiligheid uitbring, soos asyn en soos rooswater; maar (dit) word nie skoon deur olie nie. As die sokkie vuilgeword (het) deur die vuiligheid wat dik is, soos mis, skuur dan die sokkie hard op die grond tot die vuiligheid weggaat; dan word (die) sokkie skoon. As die sokkie vuil geword (het) deur die vuiligheid wat dun is, soos urine, dan is (dit) nodig (jy) moet die sokkie uitwas. Die (manlike) saad is vuil. Die klere wat deur saad vuil geword het - as die saad droog geword (het) moet (jy) die saad uitvryf; dan word die klere skoon. As die saad nog nie droog geword (het) nie, dan moet (jy) die klere uitwas, want¹ die apostel van Allah het so vir vrou ʿA'isha verorden. Bewys is hierdie berig...². Die sabel of mes wat vuil geword (het) deur bloed, word skoon deur (dit) af (te) veeg. Bewys is die...³ Die grond wat vuil geword en droog geword (het) en die vuiligheid se reuk en smaak en kleur (het) van die grond weggegaan - dan word die grond skoon om (daar)op (die) gebed te maak. Bewys is hierdie berig...². Maar (dit) is nie skoon om vryf-met-sand te maak met sy klei nie. As die grond wat vuil is nog nie droog geword (het) nie, dan moet (jy) water op die grond gooi tot (die) vuiligheid se reuk en smaak en kleur almal weggaat; dan word die grond skoon. Bewys is die apostel van Allah - mag Allah hom eer en groet - se order. En die baksteen wat in (die) vloer is, as (dit) vuil geword (en) dan droog geword (het) en die vuiligheid se reuk en smaak en kleur weggaan van die baksteen, dan word die baksteen skoon. As die baksteen vloer wat vuil geword (het) nog nie droog geword (het) nie, moet (jy dit) was; dan word die vloer skoon. En ('n gras)dak huis se dak en ('n) boom en die groente⁴ wat nog nie gesny (is) nie, as (dit) vuil geword (en) droog geword (het) - dit is skoon; as dit nog nat is, dan moet (jy dit) was; dan word (dit) skoon. Die baksteen wat uit die vloer is en die bamboes wat van (die) dak uit is en naderhand vuil geword (het) en die boom. en groente wat afgesny is en naderhand vuil geword (het) - dan moet (jy) elkeen was;

1 Soos elders ook hier ‘byvoorbeeld’.

2 Die berig word net in die Arabies gegee.

3 Lees: ‘Bewys is hierdie berig’, welke berig net in die Arabies gegee word.

2 Die berig word net in die Arabies gegee.

4 Bedoel is: gras, riet of bamboes.

[p. 38]

daan woeu̯arṭ soekoen     die ghoets wat fijoel ghawoeu̯arṭ met die fijoelah ghait wat miesie kan sin nitṣoe mes daan die ghoets woeu̯arṭ soekoen aas die fijoelah ghait ghaat oeu̯ait     maar aas die fijoelah ghait sain kelier oeu̯af semaak oeu̯af roeu̯aik soeu̯aar es oeu̯am teghaat oeu̯ait fan die ghoets daan het bermesie oeu̯amtemaak ṣalāt ien die ghoets     die ghoets wat fijoelghawoeu̯arṭ met die fijoelah ghait wat het nie kelier nie daan moet waas die ghoets derie oeu̯af siewiekier an ieder ien kier moet oeu̯ait derek aas kan oeu̯ait derek daan woeu̯arṭ soekoen     aas kanie oeu̯ait derek daan woeu̯arṭ soekoen     aas kanie oeu̯ait derek die ghoetsnie nitṣoe dek koeu̯amperas daan moet waas an soekoeroeu̯ap an laat haang die ghoets oeu̯ap soekoenie     deng toet doeroegh woeu̯arṭ derie oeu̯af siewiekier daan woeu̯arṭ soekoen     die tapait wat miesie kanie waasnie aas fijoelghawoeu̯arṭ daan moet siet ien die u̯aaṭar wat ghadieragh loep an soekoeroeu̯ap an laat belaif ien die u̯aaṭar oeu̯amterent ien dagh an ien nagh daan woeu̯arṭ soekoen     piert an miesie an ander sain mes aas ghabirant sain as es soekoen     an aas setein eisel faal ien saut pen an belaif an die     saut pen laang tait daan sain laif woeu̯arṭ saut daan die saut es     soekoen     het permesie fan denie fijoelah ghait oeu̯amterent ien derham oeu̯af oeu̯amterent die miedel fan die hant an het permesie     fan dekie fijoelah ghait met wiegh oeu̯amterent ien miṯqāl     dalīl es riwāyat ʿumar     det es fan die fijoelah ghait wat atie fijoel es nitṣoe biloet an nitṣoe besnen an maskie fan kelainie kent wat noeghnie ghaa'ietnie     an aldie fijoelah ghait wat fan miesie sain laif koeu̯am oeu̯ait es atie fijoel     an h̬amr es atie fijoel an hoeu̯ander an ghaans an makau an ander wat ṣoefoeu̯arṭ es sain mes es atie fijoel     an setien iesel an moeis an kat sain mes es atie fijoel     an oek piert an iesel an setien iesel sain mes is atie fijoel     an oeu̯as an oelifaan an ǧāmūs sain mes es atie fijoel     het permisie aas mejander aas kawart fan kelierie fijoelghawoeu̯arṭ met     die fijoelah ghait wat es nie atie fijoelnie nitṣoe pierat sain besnen     an aldie ghadiertie wat miesie kan iet sain besnen es nie atie fijoelnie     an aldie foels wat miesie kanie ietnie sain mes es nie atie fijoelnie     het permisie fer die besnen wat oeu̯ap miesie separat kalain nitṣoe naagils sain pentes     fas sain boeloet an wiegie     lais sain boeloet an loeu̯ais sain boeloet an foeloei sain boeloet an filiegh sain boeloet es soekoen yaʿnī nie maak kelierie fijoelnie     die     foels wat ḥalāl es oeu̯am ta'iet sain mes es soekoen     maar hoeu̯ander an makau an kaalkoen an ghaans an wat ṣoefoeu̯arṭ es sain mes es fijoel     an iesil sain kewail an setien eisel sain kewail es soekoen     wanier die u̯aaṭar wat mender es aas ʿašr fī ʿašr koeu̯am oeu̯ap die fijolah ghait oek es fijoel nitṣoe wanier die fijoelah ghait koeu̯am oeu̯ap die u̯aaṭar wat mender es aas ʿašr fī ʿašr daan die u̯aaṭar woeu̯arṭ fijoelah     aas roeu̯al oeu̯ap ien soekoenie kelierie oeu̯ap die natie fijoelie kelier an die soekoenie kelierie niem an fan die

[p. 39]

dan word (dit) skoon. Die goeters wat vuil geword (het) deur die vuiligheid wat mense kan sien, soos mis - dan word die goeters skoon as die vuiligheid uitgaan. Maar as die vuiligheid se kleur of smaak of reuk swaar is om uit te gaan van die goeters, dan het (jy) permissie om (die) gebed op die goeters te maak. Die goeters wat vuil geword (het) deur die vuiligheid wat nie kleur het nie - dan moet (jy) die goeters drie of sewe keer was en moet (jy dit) elke keer uitdruk, as (jy dit) kan uitdruk; dan word (dit) skoon. As (jy) die goeters nie kan uitdruk nie, soos ('n) dik kombêrs, dan moet (jy dit) was en skrop en die goeters op ('n) skoon ding laat hang tot (dit) droog word, drie of sewe keer; dan word (dit) skoon. Die tapyt wat mens nie kan was nie, as dit vuil geword het - dan moet (jy dit) in die water wat gedurig loop sit en skrop en in die water omtrent een dag en een nag laat bly; dan word (dit) skoon.

('n) Perd en ('n) mens en ('n) ander (wese) se mis, as (dit) verbrand (is) - sy as is skoon. En as ('n) steen-esel in ('n) soutpan val en ('n) lang tyd in¹ die soutpan bly, dan word sy lyf skoon; dan is die sout skoon. (Jy) het permissie van dunne vuiligheid omtrent een dragme of omtrent die middel van die hand en het permissie van dikke vuiligheid met ('n) gewig (van) omtrent een en 'n halwe dragme.

Bewys is die oorlewering van Omar...². Dit is van die vuiligheid wat al te vuil is, soos bloed en soos urine, ook al (is dit) van ('n) kleine kind wat nog nie geëet (het) nie. En al die vuiligheid wat van mense se lyf uitkom is al te vuil. En wyn is al te vuil en hoender en gans en makou en ander wat van dieselfde aard is - sy mis is al te vuil. En steen-esel en muis en kat - sy mis is al te vuil. En ook perd en esel en steen-esel - sy mis is al te vuil. En os en olifant en buffel - sy mis is al te vuil. (Jy) het permissie as minder as ('n) kwart van (jou) klere vuil geword (het) met die vuiligheid wat nie al te vuil is nie, soos ('n) perd se urine. En al die gedierte wat ('n) mens kan eet - sy urine is nie al te vuil nie. En al die voëls wat ('n) mens nie kan eet nie - sy mis is nie al te vuil nie. (Jy) het permissie vir die urine wat op ('n) mens spat, klein soos naels se punte. Vis se bloed en weëluis se bloed en luis se bloed en vlooi se bloed en vlieg se bloed is skoon, naamlik maak klerasie nie vuil nie. Die voëls wat wettig is om te eet - sy mis is skoon; maar hoender en makou en kalkoen en gans en wat van dieselfde aard is - sy mis is vuil. En (die) esel se kwyl en (die) steen-esel se kwyl is skoon. Wanneer die water wat minder as tien by tien (el) is, op die vuiligheid kom, is (dit) ook vuil, netsoos wanneer die vuiligheid op die water wat minder is as tien by tien kom; dan word die water vuil. As ('n mens) 'n skoon kleed op die nat vuil kleed oprol en die skoon kleed neem van die

1 Lees: ‘ien’ pleks van ‘an’.

2 Die oorlewering word net in die Arabies gegee.

[p. 40]

fijoelie kelierie sain nateghait oeu̯amterent aas derek oeu̯ait die soekoenie kelierie daan die fijoeli ghait kan derap af fan die soekoenie kelierie daan die soekoenie kelierie woeu̯arṭ fijoel     aas derek oeu̯ait die soekoenie kelierie daan die fijoelie ghait kanie derap af fan die soekoenie kelierie nie daan die soekoenie kelierienie woeu̯arṭ fijoelnie     an oek ṣoe aas haang die natie soekoenie kelierie oeu̯ap die mijoer wat ghapelaister met fijoel kalai an die palaister waas doeroegh an die soekoenie kelierie niet woeu̯arṭ fijoel     aas ien pent fan sain kelierie fijoel ghawoeu̯arṭ naaderaant hai ferghiet die pent an hai ghawaas ien pent fan die kelierie boeiten hai soek oeu̯am oeu̯ait tefendie fer die wat fijoelghawoeu̯arṭ daan die jilie kelierie es soekoen     an oekṣoe aas setein iesels tarap die koering an maak besnen oeu̯ap naaderaant soemaghie fan die koering miesie ghawaas oeu̯ait daan aldie koering wat ghawaas an wat nie ghawaasnie es soekoen     oeu̯af soemaghie wiegh beriek fan die koering boeiten waas oeu̯ait daan aldie koering wat belaif an nie bilaifnie es soekoen     doeu̯aja lamatjie sain 'infaḥat es soekoen an doeu̯aja koei sain melk es soekoen     'infaḥat es die ding wat miesie siet an melak daan die melk woeu̯arṭ kaas     firai fan foeu̯ar an fan aghter oeu̯af waas die tewie pelekie es sunnat maar det es niet wāǧib dalīl es diesie ḥadīṯ yaʿnī wie wel farai met kelep farai oeu̯an inghaal daan wie ghafarai hai het ghamaak ghoei werk wie nie farainie es nie fautnie     farai die tewie pelekie oeu̯af waas wanier ien deng koeu̯am oeu̯ait boeiten went ghataal fer oeu̯am tefarai istinǧā' sain pelek es niet sunnat     maar det moet farai die pelak fan fijoelah ghait met keliep oeu̯af stek laap toet woeu̯arṭ soekoen     man an foerau wiegh kerap die fijoelah ghait met die ieriestie kelep fan foeu̯ar toet naa aghter     met die tewiedie kelep fan aghter toet naa foeu̯ar     daan met die dierdie kelep fan foeu̯ar toet naa aghter     daan met die fierdie kelep fan aghter toet naa foeu̯ar     daan met die faiftie kelep fan foeu̯ar toet naa aghter aas dit noedagh es     hoeu̯aile farai oeu̯ap diesie manierie ien soemer tait     man wiegh kerap die fijoelah ghait met die ieriestie kelep fan aghter toet naa foeu̯ar     daan met die tewiedie kelep fan foeu̯ar toet naa aghter     daan met die dierdie kelep fan aghter toet naa foeu̯ar ien wintar tait     waas die tewie pelekie aghter ghafarai met kelep es mier bieter aas miesie nie kaik fer sain ʿawratnie     aas miesie kaik fer sain ʿawrat daan es niet ǧā'iz maak oeu̯ap die ʿawrat daan hai moet maak istinǧā' met kelep alien bifoeu̯arbijal wie maak oeu̯ap sain ʿawrat toesain miesie woeu̯arṭ fāsiq     waas sain tewie handie foeu̯ar die istinǧā' daan waas istinǧā' sain pelek met ien fenger sain boeik oeu̯af met tewie fenger sain boeik oeu̯af met derie fenger sain boeik     moenie waas die pelek met fengers sain pentesnie     laat loes die pelek baiaang yaʿnī moenie faas kenaipnie ien die tait maak istinǧā' aas het niet poeu̯asah     maar die miesie wat poeu̯asah

[p. 41]

vuil kleed se nattigheid omtrent (soveel) aan (dat) as (hy) die skoon kleed uitdruk, dan die vuiligheid van die skoon kleed kan afdrup, dan word die skoon kleed vuil. As (hy) die skoon kleed uitdruk (en) die vuiligheid dan nie van die skoon kleed kan afdrup nie, dan word die skoon kleed nie vuil nie. En ook so as (hy) die nat skoon kleed op die muur wat met vuil klei gepleister (is) hang en die pleister was droog, dan¹ word die skoon kleed nie vuil nie. As een punt van sy kleed vuil geword (het en) hy naderhand die punt vergeet en hy een punt van die kleed gewas (het) sonder (dat) hy soek om vir die wat vuil geword (het) uit te vind, dan is die hele kleed skoon. En ook so as steen-esels die koring trap en urine (daar) op maak (en) mens sommige van die koring uitgewas (het), dan is al die koring wat gewas en wat nie gewas is nie skoon. Of (as hy) sommige van die koring wegbring² sonder (om dit) uit (te) was, dan is al die koring wat bly en (wat) nie bly nie skoon. ('n) Dooie lammetjie se stremsel is skoon en ('n) dooie koei se melk is skoon. ‘Stremsel’ is die ding wat mens aan melk sit; dan word die melk kaas. (Om) van voor en van agter (te) vryf³, of die twee plekke (te) was, is gebruik, maar dit is nie verpligtend (nie). Bewys is hierdie berig, naamlik: ‘Wie met ('n) klip wil vryf, vryf on-egalig⁴, dan het wie gevryf (het), ('n) goeie werk gemaak; wie nie vryf nie is nie fout nie’. (Om) die twee plekke (te) vryf of was wanneer 'n ding behalwe ('n) wind uitkom - ('n) getal vir om ‘verligting’ se plek te vryf is nie gebruik nie. Maar dit moet die plek van vuiligheid vryf met ('n) klip of stuk lap tot(dat dit) skoon word. Man en vrou krap die vuiligheid met die eerste klip weg van voor tot na agter; met die tweede klip van agter tot na voor; dan met die derde klip van voor tot na agter; dan met die vierde klip van agter tot na voor; dan met die vyfde klip van voor tot na agter as dit nodig is. Hulle vryf op hierdie manier in somertyd. ('n) Man krap die vuiligheid met die eerste klip weg van agter tot na voor; dan met die tweede klip van voor tot na agter; dan met die derde klip van agter tot na voor, in wintertyd. (Om) die twee plekke (te) was nadat ('n mens) met ('n) klip gevryf het is meer beter, (altans) as mense nie na sy skaamdele kyk nie. As mense na sy skaamdele kyk, dan is (dit) nie geoorloof (om) die skaamdele (te) ontbloot; dan moet hy (die reiniging na) verligting alleen met ('n) klip maak, want⁵ wie sy skaamdele ontbloot tussen mense, word ('n) losbandige. (Hy moet) sy twee hande was voor die (reiniging na) verligting, dan (die) verligting se plek was met een vinger se buik⁶ of met twee vingers se buik of met drie vingers se buik; (hy) moet die plek nie met (die) vingers se punte was nie. Laat die plek baie los, naamlik moenie (dit) vasknyp op die tyd (dat jy die reiniging na) verligting maak as (jy) nie (die) vastyd het nie. Maar die mens wat vas

1 Lees ‘daan’ pleks van ‘an’.

2 Lees ‘berieng’ (so die Arabies) pleks van ‘beriek’.

3 Naamlik die twee openings van sekresie.

4 Dit wil sê: met 'n on-ewe getal van bewegings.

5 ‘byvoorbeeld’.

6 Die tweede en derde lid van die vinger.

[p. 42]

moet paas oeu̯,ap laat die u̯aaṭar nie benie ien loepnie daan hai kanie baiaang laat loes die peleknie     aas die fijoelah ghait roeu̯ant istinǧā' sain pelek mierder aas ien dirham boeu̯aiten die fijoelah ghait wat het oeu̯ap istinǧā' sain pelek daan waas es wāǧib     moenie maak istinǧā' met biennie an met mesnie an met koeu̯asnie an met rieghter hantnie     es makrūh ghief sain foeroeu̯ant oeu̯af sain roegh fer die qiblat in die tait maak besnen an watṣoefoeu̯arṭ es an maskie hai waas ien ghaamaang     an es wāǧib pas oeu̯ap die besnen nie ien belaifnie

[p. 43]

moet oppas dat die water nie binne in loop nie; dan kan hy die plek nie baie los laat nie. As die vuiligheid rond (die) verligting se plek meer (is) as een dragme behalwe die vuiligheid wat (hy) op (die) verligting se plek het, dan is (dit) verpligtend (om te) was. Moenie (die reiniging na die) verligting maak met ('n) been nie en met ('n) mes nie en met kos nie en met (die) regterhand nie. (Dit) is afkeurenswaardig (om) sy front of sy rug te gee vir die gebedsrigting op die tyd (dat hy) urine en wat van dieselfde aard is maak, ook al was hy in ('n) gemak(huisie). En (dit) is verpligtend (om) op (te) pas (dat) die urine nie in bly nie.

[p. 44]

diesie kitāb peraat fan ṣalāt

oeu̯ai moet wiet ṣalāt ien ʿarab taal es duʿā' an ien agāma es sembahaaiang     yaʿnī allāhu taʿālā ghamaak faif ṣalāts farḍ ien dagh an ien nagh oeu̯ap aldie muslim miesie mans an foerauns     ṣalāt faǧr sain tait es fan die tawiedie faǧr yaʿnī fan dagh berik toet die soeu̯ant koeu̯am oeu̯ap     die tewiedie faǧr es die loegh wat beriet es waar die soeu̯ant oeu̯ap koeu̯am     ṣalāt ẓuhr sain tait es fan soeu̯ant ghaat wiegh fan sain miedel paat toet aldie its wat     het sekaadwiegh sain sekem woeu̯arṭ tewie kier laang nitṣoe hai boeiten die sekem wat het ien die tait soeu̯ant waas ien sain miedel paat     ṣalāt ʿaṣr sain tait es fan ghadaan ṣalāt ẓuhr sain tait toet die soeu̯ant ghaat oeu̯ander     ṣalāt maǵrib sain tait es fan soeu̯ant ghaat oeu̯ander foelkoeu̯am toet die bayāḍ sekainsel wat aghter die roeu̯ai sekainsel es ghaat wiegh waar die soeu̯ant ghaat oeu̯ander     dalīl es diesie ḥadīṯ wanier fan haimal wat naa bai ghoeroeu̯ant es woeu̯arṭ soeu̯at waar die soeu̯ant ghaat oeu̯ander es die ent fan ṣalāt maǵrib sain tait     ṣalāt ʿišā' an ṣalāt witr sain tait es fan ṣalāt maǵrib sain tait ghaat oeu̯ait toet die tewiedie faǧr yaʿnī toet dagh bariek     kanie maak ṣalāt witr foeu̯ar ṣalāt ʿišā' nie bifoeu̯arbijal tartīb toesein die tewie es wāǧib     tartīb es ghariegilb yaʿnī witr es aghter ʿišā'     wie waas ien die laant wanier die laangie daagnie es ṣoes miesie kelaar mat ṣalāt maǵrib es wakt faǧr koeu̯am ien daan hoeu̯aile nie karai ṣalīt ʿišā' an witr sain taitnie daan die tewie ṣalāts es niet wāǧib oeu̯ap hoeu̯aile     es mustaḥab maak ṣalāt faǧr ien loegh tait     dalīl es diesie ḥadīṯ maar moenie atie laat maaknie bifoeu̯arbijal es sunnat batjah ien ṣalīt faǧr fiertagh oeu̯af mier 'āyats setaaraghais an aghter hai kalaar es met ṣalāt faǧr noegh belaif fan die tait oeu̯amterent aas woeu̯arṭ doeu̯aidalik sain ǵusl oeu̯af abdast waas bedieref daan hai kan wier maak abdast an ǵusl an wier maak ṣalāt faǧr an kan batjah ien fiertagh oeu̯af mier 'āyats setaaraghies     an es mustaḥab maak soemer tait sain ṣalāt ẓuhr ien koelah tait     an es mustaḥab maak ṣalāt ʿaṣr laat maar moenie aatie laat maak ṣalāt ʿaṣr nie yaʿnī moenie wagh toet kaiker fer soeu̯ant sain oegh nie felieker nie     an es mustaḥab maak ṣalāt ʿišā' laat toet ien paart fan nagh sain derie paarts ghaat oeu̯ait     an es mustaḥab maak ṣalāt witr laat toet die ant fan nagh aas hai deng     saal woeu̯arṭ waker foeu̯ar dagh beriek     aas hai deng nie saal woeu̯arṭ waker foeu̯ar dagh berieknie daan hai maak ṣalāt witr foeu̯ar selaap dalīl es diesie ḥadīṯ     an es mustaḥab maak wanter tait sain ṣalāt ẓuhr foeroegh ien die beghint fan die tait     an es mustaḥab maak ṣalāt maǵrib foeroegh ien die beghent fan die tait aalghaarie     an es mustaḥab maak ṣalāt ʿaṣr an ẓuhr an maǵrib bietjie laat ien doeu̯ander wier     rasūl ullāh ṣallā llāhu ʿalaihi wasallama het ghabeliet fan tamaak ṣalāt ghalaik die soeu̯ant koeu̯am oeu̯ait an ghalaik die soeu̯ant waas ien sain miedel paat an ghalaik die soeu̯ant

[p. 45]

Hierdie boek praat van (die) gebed.

U moet weet ‘gebed’ in die Arabiese taal is ‘versoek’ en in (die) godsdiens is (dit die) rituele gebed. Allah - hy is verhewe - (het) naamlik vyf gebede (gedurende) een dag en een nag vir al die Moslem mense, mans en vrouens, ('n) plig gemaak. (Die) môre-gebed se tyd is van die tweede daeraad, naamlik van dagbreek, (af) tot die son opkom. Die tweede daeraad is die lig wat breed is waar die son opkom. Die middag-gebed se tyd is van (dat die) son weggaan van sy middelpad tot al die dinge¹ wat skaduwee het se skim twee keer so lang word as hulle (self is) boonop die skim wat (hulle) het op die tyd (dat die) son in sy middelpad was. (Die) namiddag-gebed se tyd is van (dat) gedaan (is) die middag-gebed se tyd tot die son ondergaan. (Die) aand-gebed se tyd is van (dat die) son volkome ondergaan tot (dat) die wit skynsel wat na die rooi skynsel is weggaan waar die son ondergaan. Bewys is hierdie berig, naamlik: ‘Wanneer (die deel) van (die) hemel wat naby (die) grond is swart word waar die son ondergaan, is (dit) die einde van die aand-gebed se tyd’. (Die) nag-gebed en (die) ‘on-even gebed’ se tyd is van (dat die) aand-gebed se tyd uitgaan tot die tweede daeraad, naamlik tot dagbreek. ('n Mens) kan nie (die) onewe gebed voor (die) nag-gebed maak nie, want (die regte) volgorde tussen die twee is verpligtend. (Die regte) ‘volgorde’ is gereël², naamlik (die) onewe gebed is na (die) aand-gebed. Wie in die land was wanneer³ die lang dae⁴ is - soos ('n) mens klaar is met (die) aand-gebed kom die tydstip (van die) daeraad, dan kry hulle nie (die) nag-gebed en (die) onewe gebed se tyd nie - dan is die twee gebede nie verpligtend vir hulle (nie). (Dit) is wenslik (om die) more-gebed in die lig-tyd (te) maak. Bewys is hierdie berig...⁵. Maar moenie (dit) al te laat maak nie, want dit is gebruik (om) by (die) môre-gebed veertig of meer (Koran) verse stadigies voor (te) dra en nadat hy klaar is met (die) môre-gebed bly nog van die tyd (oor) omtrent (soveel dat) as (dit) duidelik word (dat) sy bad of rituele wassing bederf was, hy dan (die) rituele wassing en bad weer kan maak en weer (kan) maak (die) môre-gebed en in⁶ voor kan dra veertig of meer verse stadigies. En (dit) is wenslik (om die) somertyd se middag-gebed in (die) koeler tyd (te) maak. En (dit) is wenslik (om die) namiddag-gebed laat (te) maak, maar moenie die namiddag-gebed al te laat maak nie, naamlik moenie wag tot die oog van iemand wat vir (die) son kyk nie flikker nie. En dit is wenslik (om die) nag-gebed laat (te) maak tot een part van (die) nag se drie parte uitgaan. En (dit) is wenslik (om die) on-ewe gebed laat (te) maak tot die einde van (die) nag, as hy dink (hy) sal voor dagbreek wakker word. As hy dink (hy) sal nie voor dagbreek wakker word nie, dan maak hy (die) on-ewe gebed voor(dat hy) slaap. Bewys is hierdie berig...⁷. En (dit) is wenslik (om die) wintertyd se middag-gebed vroeg in die begin van die tyd (te) maak. En (dit) is wenslik (om die) aand-gebed vroeg in die begin van die tyd algar⁸ (te) maak. En (dit) is wenslik (om die) namiddag- en middag- en aand-gebed by donder-weer ('n) bietjie laat (te) maak. Die apostel van Allah - mag Allah hom eer en groet - het belet om (die) gebed te maak tegelyk (dat) die son uitkom en tegelyk (dat) die son op sy middel-pad was en tegelyk (dat) die son

1 ‘iets’, as 'n meervoud opgevat.

2 Lees: ghariegilt.

3 Feitlik bedoel: waar en wanneer.

4 Lees: daagie.

5 Die berig word net in die Arabies gegee.

6 Blykbaar het ‘ien ṣalāt faǧr’ hier uitgeval.

7 Die berig word net in die Arabies gegee.

8 Naamlik sowel in die somer as in die winter.

[p. 46]

siet an rasūl ullāh ʿalaihi ssalām het ghabiliet fan temaak suǧūd tilāwat an fan temaak ṣalāt ǧanāzat ien diesie derie taits die ieriestie tait aas soeu̯ant koeu̯am oeu̯ait die tewiedie tait aas die soeu̯ant waas ien sain miedel paat die dierdie tait aas soeu̯ant siet     maar kan maak die dagh sain ṣalāt ʿaṣr ghalaik die dagh sain soeu̯ant siet     an rasūl ullāh het ghabiliet fan timaak nāfilat ṣalāts an fan ṭawāf sain tewie rakʿats aghter ṣalāt faǧr an aghter ṣalāt ʿaṣr     maar rasūl ullāh het niet ghabiliet fan tebeṭaal firloep ṣalāts an fan temaak tilāwat sain saǧdah an fan temaak ṣalāt ǧanāzat aghter ṣalāt faǧr an aghter ṣalāt ʿaṣr nie     an rasu̯l ullāh het ghabiliet fan temaak nāfilat ṣalāts aghter dagh beriek mier aas faǧr sain tewie rakʿat sunnats     an rasūl ullāh het ghabiliet fan temaak nāfilat ṣalāts foeu̯ar maǵrib sain farḍ     an rasūl ullāh het ghabiliet fan temaak nāfilat ṣalāts ien die tait miesie batjah ienaghie h̬uṭbat     an rasūl ullāh het ghabiliet fan temaak nāfilat ṣalāts foeu̯ar ṣalāt ʿīd     an rasūl ullāh het ghabeliet fan bering tewie ṣalāts bai makaander ien ien tait     maar die miesie wat ghaat naa ḥaadji kan berieng ṣalāt ẓuhr an ṣalāt ʿaṣr bai makaander ien waqt ẓuhr ien die pelek wat sain naam es ʿarafat     an ḥaadjies kan berieng ṣalāt maǵrib saam met ṣalāt ʿišā' ien die pelek wat sain naam es muzdalifat     die foeroe wat woeu̯arṭ soekoen fan ḥaiḍ oeu̯af nifās ien ṣalāt ʿaṣr sain tait daan sai moet maak ṣalāt ʿišā' alien     daan sai moet maak die ṣalāt alien wat sai soekoen ghawoeu̯arṭ ien sain tait     wie woeu̯arṭ riegh fer die farḍ ien die ent fan die tait hai moet beṭaal die farḍ aas foerau woeu̯arṭ soekoen fan ḥaiḍ oeu̯af fan nifās oeu̯af ṣabī woeu̯arṭ bāliǵ oeu̯af woeu̯arṭ muslim     ien die ant fan ṣalāt sain tait daan moet beṭaal die ṣalāt an maskie belaif fan die tait oeu̯amterent ien takbīr     maar die foerau wat karai ḥaiḍ ien die ent fan ṣalāt sain tait daan die ṣalāt sain qaḍā' es niet wāǧib oeu̯ap haar

diesie bāb peraat fan 'aḏān

'aḏān in ʿarab taal es 'iʿlām yaʿnī maak laat miesie wiet ienaghie     deng     'aḏān ien agāma es 'iʿlām fer waqti ṣṣalāt yaʿnī ghief kienes fer muslim miesie met die woeu̯arṭ die wat miesie batjah ien 'aḏān laat hoeu̯aile wiet waqti ṣṣalāt ghabaghent qoeu̯am ien     'aḏān es sunnat fer faif farḍ ṣalāts an fer hoeu̯aile sain qaḍā' an fer ṣalāt ǧumʿat maar fer die ander ṣalāts es niet sunnat     moenie ghief 'aḍān fer gha'ien ṣalāt foeu̯ar sain taitnie     aas hai ghief 'aḏān foeu̯ar die tait fan ṣalāt es niet riegh daan hai moet wier ghief 'aḏān aghter die tait beghent koeu̯am ien     dalīl es diesie ḥadīṯ yaʿnī au bilāl moenie ghief 'aḏānnie foeu̯ar waqti faǧr koeu̯am ien     aas ien ṣalāt alien ferloep daan ghief 'aḏān an maak 'iqāmat fer die ṣalāt     dalīl     es diesie ḥadīṯ     aas baiaang ṣalāts ferloep an hai wel beṭaal aghter makaar daan hai ghief 'aḏān an 'iqāmat fer die ieriestie     an hai es ferai wielagh oeu̯am taghief 'aḏān an maak 'iqāmat fer ieder ien

[p. 47]

sit¹. En die apostel van Allah - tot hom die groet - het belet om (die) voordrag-prosternasie te maak en om (die) begrafnis-gebed te maak op hierdie drie tye: die eerste tyd as (die) son uitkom, die tweede tyd as die son in sy middel-pad was, die derde tyd as (die) son sit¹. Maar (mens) kan die dag se namiddag-gebed maak tegelyk (dat) die dag se son sit¹. En die apostel van Allah het belet om ekstra gebede en die rondgang se twee neerbuigings na (die) môre-gebed en na die namiddag-gebed te maak. Maar die apostel van Allah het nie belet om verloopte gebede te maak en om (die) voordrag se prosternasie te maak en om (die) begrafnis-gebed te maak na (die) môre-gebed en na die namiddag-gebed nie. En die apostel van Allah het belet om ekstra gebede meer as (die) môre (-gebed) se twee gebruiklike neerbuigings na dagbreek te maak. En die apostel van Allah het belet om ekstra gebede voor (die) aand se plig te maak. En die apostel van Allah het belet om ekstra gebede te maak op die tyd dat ('n) mens enige preek voordra. En die apostel van Allah het belet om ekstra gebede voor die fees-gebed te maak. En die apostel van Allah het belet om twee gebede by mekaar in een tyd (te) bring. Maar die mense wat na die pelgrimstog gaan kan (die) middag-gebed en namiddag-gebed by mekaar bring op die tydstip van middag in die plek wat se naam Arafa is. En pelgrims kan (die) aand-gebed saam met die nag-gebed by mekaar bring op die tydstip van die nag in die plek wat se naam Muzdalifa is. Die vrou wat skoon word van menstruasie of bevalling op (die) namiddag-gebed se tyd - dan moet sy alleen (die) namiddag-gebed maak. Of word (sy) skoon van menstruasie of bevalling op (die) nag-gebed se tyd dan moet sy alleen (die) nag-gebed maak. Dus: sy moet alleen die gebed maak in wie se tyd sy skoon geword (het). Wie reg vir die plig word op die einde van die tyd, hy moet die plig betaal: as ('n) vrou skoon van menstruasie of van bevalling word, of ('n) jongeling mondig word of ('n) ongelowige 'n Moslem word op die einde van (die) gebed se tyd, dan moet (hulle) die gebed betaal, ook al bly van die tyd (net) omtrent een ‘Allah is die grootste’ (oor). Maar die vrou wat menstruasie op die einde van (die) gebed se tyd kry - dan is die ‘inhaal’ (van daardie gebed) nie vir haar verpligtend (nie).

Hierdie hoofstuk praat van (gebeds-) oproep.

‘Oproep’ in (die) Arabiese taal is ‘bekend maak’, naamlik maak dat (die) mense enige ding weet. ‘Oproep’ in (die) godsdiens is: die tyd van die gebed bekend maak, naamlik, (om) kennis (te) gee vir Moslem mense met die woorde² wat ('n) mens voordra in (die) oproep (so) dat hulle weet die tyd van die gebed (het) begin (om) in (te) kom. (Die) oproep is gebruik vir (die) vyf verpligte gebede en vir die inhaal daarvan en vir (die) Vrydag se gebed, maar vir die ander gebede is (dit) nie gebruik (nie). Moenie (die) oproep gee vir geen gebed voor sy tyd nie. As hy (die) oproep gee voor die tyd van gebed nie reg is (nie), dan moet hy (die) oproep weer gee nadat die tyd begin (het om) in (te) kom. Bewys is hierdie berig, naamlik: ‘o Bilāl moenie (die) oproep gee nie voordat (die) tydstip (van die) daeraad in kom’. As net een gebed verloop (het), gee dan (die) oproep en maak (die) bevel om hulle op te stel vir die gebed. Bewys is hierdie berig...³. As baie gebede verloop (het) en hy wil (hulle) namekaar betaal, dan gee hy (die) oproep en (die) bevel om hulle op te stel vir die eerste. En hy is vrywillig⁴ om (die) oproep te gee en (die) bevel om hulle op te stel (te) maak vir elkeen

1 Ondergaan.

1 Ondergaan.

1 Ondergaan.

2 Lees: ‘woeu̯ardie’ in plaas van ‘woeu̯arṭ die’.

3 Die berig word net in die Arabies gegee.

4 Bedoel is: ‘vry’.

[p. 48]

fan die ander ṣalāts oeu̯af maak 'iqāmat alien     es makrūh fer tarewlaar miesie laat belaif 'aḏān an 'iqāmat ghalaik     maar die man fan maak ṣalāt ien sain hoeu̯ais ien setaat aas laat bilaif 'aḏān an 'iqāmat es niet makrūh     'aḏān an 'iqāmat es ghoet fer tarewlaar miesie an fer die man wat maak ṣalāt ien sain hoeu̯ais ien setaat     'aḏān an 'iqāmat es niet sunnat fer pierie foeroeu̯ans sain ǧamāʿat     'aḏān sain woeu̯ardie hoe es es doeu̯aidalik es niet noedagh oeu̯ans sekariewie     batjah aṣṣalāt h̬airum mina nnaum diesie woeu̯ardie tewie kier aghter hai ghabatjah ḥayyā ʿalā lfalāḥ tewie kier ien faǧr sain 'aḏān maar 'imām 'aʿẓam ghamaak riwāyat mu'aḏḏin batjah diesie woeu̯ardie tewie kier aghter hai kalaar es met faǧr sain 'aḏān     maar batjah qad qāmati ṣṣalātu tewie kier aghter ḥayyā lfalāḥ ien 'iqāmat det es defrent toesien 'aḏān an 'iqāmat sain woeu̯ardie     dalīl fer diesie tewie mas'alat es diesie ḥadīṯ     batjah 'aḏān sain woeu̯ardie setaarghis yaʿnī ris bietjie toesain ieder tewie kalimats     an batjah 'iqāmat sain woeu̯ardie haastagh det es oek defrent toesien 'aḏān an 'iqāmat     es makrūh batjah tewie kalimat šahādat ien kier ghahiem ien kier haart     an es makrūh batjah 'aḏān 'iqāmat met lāu̯u     es sunnat batjah 'aḏān an 'iqāmat oewer die qiblat     es sunnat deraai sain ghasiegh fer die rieghter kaant ghalaik hai batjah ḥayyā ʿalā ṣṣalāt an deraai sain ghasiegh fer die lenker kaant ghalaik hai batjah ḥayyā ʿalā lfalāḥ     die mu'aḏḏin loep ien die roeu̯antie ien sain ṣaumiʿat an setiek oeu̯ait sain koeu̯ap ien die rieghter kaant sain fienster an batjah tewie kier ḥayyā ʿalā ṣṣalāt daan wier setiek oeu̯ait sain koeu̯ap ien die lenker kaant sain fienster daan batjah ḥayyā ʿalā lfalāḥ daan wier ghaat bai sain aistie pelek an setaat oewer die qiblat daan batjah fan 'aḏān wat belaif     an es sunnat setiek sain tewie fengers ien sain oeu̯arghat ghalaik beghent 'aḏān     an die mu'aḏḏin moet niks peraatnie toesien 'aḏān sain woeu̯ardie an toesien 'iqāmat sain woeu̯ardie nie an es sunnat die mu'aḏḏin siet aghter hai kelaar es met 'aḏān naadiraant beghent 'iqāmat     maar die mu'aḏḏin moenie siet toesien 'aḏān an iqāmat ien waqti maǵrib maar belaif bietjie setiel aghter hai kelaar es met 'aḏān daan beghent 'iqāmat     die man wat ghief 'aḏān an maak 'iqāmat hai moet het abdast an soekoenie laif fan ǧanābat     'aḏān soeu̯ander abdast es ǧā'iz maar esnie ghau̯atnie     dieman wat het niet abdast sain 'iqāmat es makrūh     an die man wat het ǧanābat sain 'aḏān es makrūh     aas hai ghief 'aḏān naadiraant die ander man wat sain laif soekoen es an hai het abdast moet wier ghief 'aḏān     nitṣoe foerau an ghiek miesie an doeroeu̯ang miesie sain 'aḏān es makrūh an naadiraant die man wat riegh es fer 'aḏān moet wier ghief 'aḏān     aas die 'iqāmat waas makrūh daan moenie wier maak

[p. 49]

van die ander gebede of (die) bevel om hulle op te stel alleen (te) maak. Dit is afkeurenswaardig vir reisende mense (om die) oproep en (die) bevel om hulle op te stel gelyklik (agterweë te) laat bly.

Maar die man wat¹ (die) gebed in sy huis in ('n) stad maak, as (hy die) oproep en (die) bevel om hulle op te stel (agterweë) laat bly - (dan) is (dit) nie afkeurenswaardig (nie). Oproep en bevel om hulle op te stel is goed vir reisende mense en vir die man wat (die) gebed in sy huis in ('n) stad maak. Oproep en bevel om hulle op te stel is nie gebruik vir enkel vroue se vergadering (nie). (Die) oproep se woorde, hoe (hulle) is, is duidelik; (dit) is nie nodig ons skrywe (dit nie).

(Die oproeper) dra ‘Die gebed is beter as die slaap’, hierdie woorde, twee keer voor na(dat) hy ‘Op na die heil’ twee keer voorgedra het in die môre-gebed se oproep, maar die groot voorganger het (die) oorlewering gemaak (dat) die oproeper hierdie woorde twee keer voordra nadat hy klaar is met die daeraad se oproep. Maar (hy) dra ‘Die gebed het aangebreek’ twee keer voor na ‘Op na² die heil’ by (die) bevel om hulle op te stel; dit is verskillend tussen (die) oproep en (die) bevel om hulle op te stel se woorde. Bewys vir hierdie twee kwessies is hierdie berig...³. (Hy) dra die oproep se woorde stadigies voor, naamlik (hy) rus ('n) bietjie tussen elke twee sinne. En (hy) dra (die) bevel om hulle op te stel se woorde haastig voor; dit is ook verskillend tussen (die) oproep en (die) bevel om hulle op te stel. (Dit) is afkeurenswaardig (om) twee sinne van (die) getuienis een keer geheim⁴, een keer hard (op) voor (te) dra. En (dit) is afkeurenswaardig (om) oproep (en) bevel om hulle op te stel met melodie voor (te) dra. (Dit) is gebruik (om) oproep en bevel om hulle op te stel teenoor die gebedsrigting voor (te) dra. (Dit) is gebruik (om) sy gesig na die regterkant te draai tegelyk (dat) hy ‘Op na die gebed’ voordra en sy gesig na die linkerkant (te) draai tegelyk (dat) hy ‘Op na die heil’ voordra. Die oproeper loop in die rondte in sy koepel en steek sy kop uit in die regterkant se venster en dra twee keer ‘Op na die gebed’ voor; dan steek (hy) weer sy kop uit in die linkerkant se venster, dra dan ‘Op na die heil’ voor; dan gaan (hy) weer na sy eerste plek en staan teenoor die gebedsrigting; dan dra (hy) wat oorbly van die oproep voor. En (dit) is gebruik (om) sy twee vingers in sy oorgat (te) steek tegelyk (dat hy) (die) oproep begin. En die oproeper moet niks praat nie tussen (die) oproep se woorde en tussen (die) bevel om hulle op te stel se woorde nie.

En (dit) is gebruik (dat) die oproeper sit nadat hy klaar is met (die) oproep (en) naderhand (die) bevel om hulle op te stel begin. Maar die oproeper moet nie sit tussen oproep en bevel om hulle op te stel in die aand-tyd (nie), maar bly ('n) bietjie stil nadat hy klaar is met (die) oproep (en) begin dan (die) bevel om hulle op te stel. Die man wat (die) oproep gee en (die) bevel om hulle op te stel maak, moet rituele wassing hê en ('n) lyf (wat) skoon van onreinheid (is). Oproep sonder rituele wassing is geoorloof, maar is nie goed⁵ nie.

Die man wat nie die rituele wassing het nie, sy bevel om hulle op te stel is afkeurenswaardig. En die man wat onreinheid het, sy oproep is afkeurenswaardig. As hy (die) oproep gee, moet naderhand die ander man wie se lyf skoon is en (die) rituele wassing het, weer (die) oproep gee. Netso is ('n) vrou en gek mense en dronk mense se oproep afkeurenswaardig en naderhand moet die man wat reg is vir (die) oproep weer (die) oproep gee. As die bevel om hulle op te stel afkeurenswaardig was, moet ('n mens) nie weer die bevel om hulle

1 Lees ‘wat’ in plaas van ‘fan’.

2 ‘na’ het in die teks uitgeval.

3 Die berig word net in die Arabies gegee.

4 Bedoel is: ‘saggies’.

5 Lees: ghoeu̯at.