Pyrotechnia, of meer dan hondertderleye konstvermakelijcke vuurwerken

Hoe men een Vuurrad maken zal.

NU sal men beschryven van het maecken van een Vuurrad, het welke een moy en heerlijk Vuurwerk is, soo het wel gemakt word, en dan sijn sommige loopende raders, en onder sommige stilstaende; van de loopende sijn ’er sommige die Horizontael loopen, en sommige die Verticael loopen: Wy sul-

[p. 69]

len voor eerst van de lopende Raders spreken: Men moet een Rad laten maken, soo groot als men belieft, ’t welke dan kantigh moet zijn, het zy zes of achtkantigh, na de Circumferentie van ’t Rad, en om ’t Rad wel te proportioneren, soo moet men yder kant vijf duimen breed maeken, of wat meer, soo dat het Rad, wesende veertien duimen in den Diameter, de Circumferentie sal wesen als seven tot twee-en-twintigh, volgens de proportie van Ludolf van Keulen, vier-en-veertigh duimen in de Circumferens van ’t Rad, ’t welke gedivideert door vijf, geeft acht kanten, soo dat elke kant vijf duimen lang is, en een weinig meer; de dikte deser kanten moeten uitgeholt zijn; gelijk een goot, om de pylen in te passen, en men moet de hoeken van elke kant, daer ze by malkanderen gevoegt zijn met Blik laten beslaen, op dat de hoeken niet branden souden door de pylen. Besiet de gedaente van dit Rad in de zesde Figuur, met de letter E.

A.A.A.A. De Kanten van ’t Rad.

B. De Pael daer het Rad op draeit.

C. Den Center van ’t Rad.

D. Het Pennetje in de Center van ’t Rad, daer ’t op draeit.

Maer soo het Rad grooter is in den Diameter, dan moet de proportie ook grooter zijn; want een pijl die een Rad van veertien duimen Diameters omdraeit, wil een Rad van achtien duimen Diameters niet omdraeijen; noch de pylen, die een Rad van achtien duimen

[p. 70]

Diameters omdraeijen, willen een Rad van vier-en-twintig duimen Diameters niet omdraeijen: maer om de Liefhebbers te beter te onderrechten, sal ick mijn best doen om haer begeerte te voldoen, soo verre als het mogelijk is. Voor eerst, soekt dan den Diameter van het Rad, laet dat dan achtien duimen zijn, waer van ik een derden neem, dat zes is; soo dat een Pijl van zes duimen lang, een Rad van achtien duimen Diameters sal omdraeijen, en een Rad van vier-en-twintig duimen, heeft een pijl van acht duimen lengte van doen, om het Rad om te draeijen. Het Rad dan soo geproportioneert hebbende, dan is het klaer om met pylen gevult te worden; het welke op de volgende manier moet gedaen zijn.