Pyrotechnia, of meer dan hondertderleye konstvermakelijcke vuurwerken

[p. 10]

Verscheide Compositien tot Vuurwercken, die haer werking in de Locht doen.

EN aengaende de Compositien tot Vuurwerken, die haer werking in de Locht doen; wy sullen de Compositien tot de Lochtpijlen de eerste plaets geven; om dat meest de andere Lochtvuurwerken hebben haer Mosy of werking door de Vuurpijlen, na datse ’er by of ontrent gevoegt zijn; en als een waerschouwinge aen die garen onderrecht souden zijn, laetse nooyt ten vollen steunen op eenige Compositie, voor en al eerse die beproeft hebben; want men kan geen Compositie versekeren goed te zijn, vermits ’er soo veel onderscheid in ’t Buskruit is; want het eene is veel sterker als ’t ander: maer dit zijn de gemeene proportien die men daer toe gebruikt, als hier onder geschreven staet: de Compositien volgen.

Compositie tot Pijlen voor een once.

Goed Buskruit	een pond.
Houtskool	vier oncen.

Dese twee soorten, elck besonder seer fijn gestampt, en gesift, en dan onder malkanderen gemengt, is een goede Compositie: Nota, alle de toebehoorten of Stoffen die men tot Vuurwercken gebruikt, moeten fijn gestooten en gesift zijn; uitgesondert het gene niet gestooten kan worden.

[p. 11]

Noch een Compositie tot Pijlen van een once.

Goed Buskruit	vier oncen.
Salpeter	vier oncen.
Houtskool	vier oncen.

Mengt dit te samen.Probatum.

Noch eene.

Buskruit	een pond.
Houtskool	vier oncen.
Salpeter	twee oncen.
Zwavel	twee oncen.

Compositie tot Pijlen van twee a drie oncen.

Buskruit	vier oncen.
Salpeter	anderhalve oncen.

Compositie tot Pijlen van vier oncen.

Buskruit	vier pond.
Salpeter	een pond.
Houtskool	vier oncen.

Noch eene.

Buskruit

vier pond.

[p. 12]

Salpeter	een pond.
Houtskool	vier oncen.
Swavel	een halve once.

Noch eene.

Buskruit	twee pond.
Salpeter	twaelf oncen.
Swavel	vierdehalve oncen.
Kool	vijf oncen.

Een ander.

Buskruit	een pond.
Salpeter	een half pond.
Swavel	ses oncen.
Kolen	seven oncen.

Compositie tot Pijlen van vijf a ses oncen.

Buskruit	twee pond en vijf oncen.
Salpeter	een half pond.
Houtskool	ses oncen.
Zwavel	een once.
Staelvijlsel	een once.

Een ander.

Buskruit	twee pond.
Salpeter	twee pond.
Zwavel	een pond.
Houtskool	twaelf oncen.

[p. 13]

Compositie tot pijlen van tien a twaelf oncen.

Buskruit	seventien oncen.
Salpeter	vier oncen.
Zwavel	vierdehalve oncen.
Houtskool	een once.

Compositie tot Pijlen van een of twee pond.

Buskruit	twintig oncen.
Salpeter	twaelf oncen.
Houtskool	drie oncen.
Zwavel	een once.
Staelvijlsel	een once.

Compositie tot Locht-Pijlen van acht, negen, a tien pond.

Salpeter	acht pond.
Houtskool	twee pond en twaelf oncen.
Swavel	een pond en vier oncen.
Staelvijlsel	twee oncen.

Nota, hoe grooter de Pijl is, hoe minder Kruit men gebruiken moet; want een groote holte kan soo veel Buskruit niet verdragen door sijn groote sterkte; en een kleine holte kan door de engte een sterker Compositie verdragen, als een groote.