Pyrotechnia, of meer dan hondertderleye konstvermakelijcke vuurwerken

[p. 14]

Compositie tot Sterren en Vlammende Vuuren.

Om een vlammend Vuur te maken, dat men in de mond van de Serpenten en Waterpijlen doet.

Buskruit	een once.
Salpeter	vier oncen.
Swavel	een once.
Campher	een vierde deel van een once.

Alle dese heel klein gestooten en gesift. Om het Campher te breken, of tot Pulver te brengen, moet men een kopere Vijsel en Stamper gebruicken. Doopt de Stamper in een weinig Oly van Amandelen, en wrijft de Campher wat hart en stijf om, en het sal tot Poeder worden: mengt nu alle dese voornoemde dingen, gestooten en gesift sijnde, wel onder malkander; ’t sal goed sijn.

Compositie tot Sterren van een blaeuwachtige kleur, daer wat rood onder loopt.

Neem goed Buskruit	acht oncen.
Salpeter	vier oncen.
Sulfervivum	twaelf oncen.

Mengt dit tot deeg, met twee oncen Aqua vita, en

[p. 15]

een halve once Spijkoly; en maekt daer van kleine klompjes, soo groot als een Erwete, rolt die dan in gestooten Buskruit, en laetse droogen. Besiet de gedaente in de vierde Figuur, met de letter L.

Om een ander soort van Sterren te maeken.

NEemt een Rol ontrent vierde deel van een duim dik, rolt daer een Storyblad om, en plakt de uiterste kant met Stijfsel vast, op datse niet weder uit of los loopt: neemt ’er dan de Rol uit: dan hebt gy een koker of kas van gedaente als geteikent is in de vierde Figuur, met de letter N. Vult de voorschreven kas met Sterre-Compositie, en set ’et allegaer wel en stijf aan; als dan neemt een scherp Mes, en snijd de voorschreve kas of kooker, soo gevult, in kleine stuckjes van ontrent een vierde deel van een duim lang, en doopt het eene einde van die stuckjes in warme Lijm, en laetse droogen. Besiet de gedaante van dese soort van Sterren in de vierde Figuur, met de letteren F.F.

Om schoone witte Sterren te maken.

Buskruit	vier oncen.
Salpeter	twaelf oncen.
Swavel	twee oncen.
Campher	een once.

Dit wel gestooten en gezift, en onder malkanderen gemengt, is een goede Compositie om Sterren te

[p. 16]

maken, en dat op dese manier: Neemt een klein stuckje graeuw Papier, en doet daer een weinig van de voorschreven Stofmenging in: bewoelt dat dan in ’t Papier soo rond als mogelijk is, en bind het met sterk graeuw Garen toe, boort ’er dan twee gaten kruislings door heen, en vult die garen met Meel Pulver om dat ’et daer door van binnen aen brand sou raaken. Besiet de gedaente in de vierde Figuur, geteikent met de letteren K.K.

Een ander Compositie tot witte Sterren.

Buskruit	vier oncen.
Salpeter	een pond.
Zwavel	een half pond.
Campher	een half once.

Stoot en zift dit; mengt het dan onder malkanderen, en maekt daer van een deeg met water bevochtigt, en doet daer mede als met de Sterren van een blaeuwachtige kleur.

Om Sterren te maken die een slag geven, als de heldere brand verteert is.

NEemt een korte Serpentekoker, em maekt soo veel Kardoesjes als ghy Sterren hebben wilt, maer gy moet de monden van de Kardoesen eens soo lang laten, als men gemeenelijck doet voor de Serpenten; als dan doet de Kardoes in de Serpentekoker, en

[p. 17]

vult het op ontrent een halve duim met goed Buskruit, doet daer dan een prop op, en bind het einde heel sterk toe, en zoo daer dan noch Papier overig is, snijd dat kort af; steekt dan een priem in ’t Laadgat tot half wegen door ’t Kruit, en doet daer Laadkruit in, en vult de mond met de voorschreven Compositie van schoone witte Sterren, of met de water Compositie; steekt dan soo veel van dese bereide Sterren, als ’t u belieft, op een Lochtpijl, met de mond nederwaaads, en zy sullen, als de Pijl verteert is, een wijle tijds zeer helder branden, en daer na een slagh geven. Besiet de gedaente in de vierde Figuur, met de letter M.

Om een Sterre met een Staert te maaken.

NEemt een stuk van ’t voorschreven deeg, daer men Sterren van maakt, en rolt het, of maekt het langwerpig; duuwt daer dan een rond houtje, de dikte van een Pen, of schagt, eindelings in, en werkt het dan langwerpig, seer netjes, en trekt er dan het houtje uit, en rolt de voorschreve Sterre, soo gemaekt, in gestoten Buskruit; en laet ze droogen: Als men ze gebruiken wil, zoo vult die holte in het midden, met Buskruit en Houtskool, van elks even veel; en doopt het eene einde in warme Lijm, als dan doet ze in de Pijl, met dat einde nederwaerts in de Pijl, op de Compositie die niet in Lijm gedoopt is, en het sal een Sterre schijnen, die een rosachtige steert uitschiet.

[p. 18]

Een ander manier om Sterren te maaken.

NEemt een muddetje Brandewijn, laet daer in anderhalve once Campher dissolveren: Neemt dan geplukten Katoen, doopt die daer in, rolt ze in kleine klompjes, en rolt de voorschreve klompjes in Poeder van Buskruit en Swavel, van elks even veel, en laetse droogen.