Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe dat die keiser uut Coelen reysde te velde, om de van Nuys te ontsetten van den belegge.
Dat LXXII capitel.

Die keyser binnen Coelen wesende, bereyde hem van dage te dage om te volbrenghen dair hi om gecomen was. Nochtans en haeste hi niet al te seer tegen den hertoge te velde te comen, verbeyende dat dat bestant tusschen den coninc van Francrijc ende den hertoge van Bourgondien experiren ende uutgaen soude, ende also den tijt harde nabi was, hoepte hi dat die hertoge opbreken soude om in Francrijc te trecken tegen den coninc; ende alsdan meende dye keiser hem van afteren te volgen mit alle zijn heer, ende vallen in des princen landen te bescadigen. Soe is dan die keyser opten X dach van mey uuter stat van Coelen getogen mit heercracht ende groot volc van wapenen, tegen den hertoge te velde. Ende quam des eersten dages tegen Molheim, ende sloegen daer op hoer wagenburch ende haer tenten ende pauweljoenen, ende lagen dair tot opten IIII dach. Ende doe brack dat heer op, ende togen voert aen een halve mile tusschen Nijel ende Merheim, ende hiet die plaetse Te Vulen opten Sande, ende bleef daer leggen II dagen. Als nu die keyser zijn tenten ende wagenburch dair opgeslagen hadde, met al den groten swaren volcke ( want si doe op dye tijt wel starc waren LX M mannen, ende van dage te dage meerrede dat heer uut Overlant ende anderen landen. Hertoge Kaerle vernemende dat dye keyser omtrent dye stede van Zoenst opten Rijn sijn wagenburch ende zijn tenten opgeslagen had, sende hi XX glavien uut, om te scouwen dye ordinancie ende gelegenthede van den keyser ende zijn heer. Ende als hy dat wel besien ende overgemerct hadde, reden si wederom. In desen orloge waren den keyser te hulpe gecomen IIII coervorsten, als dye aertsbiscop van Ments, heer Adolf van Nassouwen; heer Jan van Baden, aertsbiscop van Trijer; hertoge Aelbrecht van Zassen ende marckgrave Aelbrecht van Brandenburch; de biscop van Wirtzburch; die biscop van Eysteten. Die hertoge van Beyeren, paltzgrave opten Rijn, en quam niet, want dit oerloge tegen zijn broeder was, biscop Robbrecht van Beyeren, ende lach mitten hertoge van Bourgondien voer Nuys. Here Henrick van tZwartsenburch, biscop van Monster, des hertogen van Cleve suster zoen ende dye steden mit hem uut Duringen ende Zassen brochte met hem wel XVI M werachtige mannen, ende wel XVII C heerwagens. Opten selven dach quam die jonge marcgrave van Baden mit sine vrienden. Des anderen daghes daerna quam lantgrave Henric van Hessen, lantgrave Harmans broeder, die binnen Nuys lach. Item waren daer noch gecomen dese na bescreven heren ende vorsten, als Evert, grave van Wirtzenburch; die grave van Dockenburch; die grave van tZwartsenburch; die grave van Hennenburch; die grave van Oltingen; die grave van Westerburch; die grave van Arberch; die grave van Bulstein; die grave van Waldeck; die grave van Withgenstein; die grave van Rikenstein; die grave van Sartburch; die grave van Tekelenburch; die grave van Thzorelre; die grave van Holloch; die grave van Everstein; die grave van Foultze; die grave van Goudelfingen¹⁹⁷; die grave van Holsenstein; die grave van Pitzen; dye grave van Stiffel; die grave van Kipperic; die grave van Honstein; die grave van Lopsen; die grave van Sconenberch; die grave van der Lippe; dye grave van Hollen; dye grave van Hannouwen. Die grave van Dissen; die grave van Liningen; twe graven van Montfort; twe graven van Nassouwen; twe graven van Zolins; twe graven van Ysenburch; twe grave van Wertheinen; twe graven van Zirenburch; drie graven van Waerdenburch; twe graven van Berben;

197 aldus Tilmans; Goudelsingen ABC.

[p. 353r]

twe graven van Zonnenberch. Dat getal der heren, princen ende vorsten, geestelic ende waerlic, was omtrent X C, behalven andere baroenen, ridderen, heren ende sciltboertige mannen. So hadden noch vele grote, machtyge heren, geestelic ende waerlic, gesonnen hoer capeteinen mit veel volcx van wapenen. Noch hadden alle die rijcsteden die te lang souden vallen te scriven ende onder den Heyligen Roemschen Rijc geseten zijn hair volc van wapenen gesonnen in groter menichte. Item die stat van Coelen hadde van horen selfs burgeren uut gemaect den keyser te diensten te comen mit III M werachtige vrome mannen, alle gecleet mit wit ende root, mit veel heerwagens ende gereetscap ten oorloge dyenende. Des dijnsdaghes voir des Heiligen Sacramentsdach brac die keyser mit al zijn heer op, ende toech voert by des hertogen heer van Bourgondien, op dese sijde der Affen, omtrent een grote mijle van theer. Hertoge Kaerle vernemende dat die keiser mit alle zijn heer hem so na gecomen was, was uutermaten blyde ende wel gemoet, hoepende tot een einde van desen orloghe te comen; ende dede vergaederen alle sine princen, heren ende capeteinen, ende dede hemluden een lange relacie, als hi dicwils plach te doen, exhorterende ende vermanende dat si hem cloeckelic ende vroemlic hebben wouden, want hi in meninge was den keiser mit alle zijn heer te bevechten. Hierenbinnen dat die keyser zijn tenten nedersloech ende zijn heer ordineerde, so en ruste niet die eerwaerdige heer Alexander, legaet voorscreven, mer arbeide seer an beiden sijden een tractaet van payse te maken; ende dat elc sine intencie ende meninghe openbaren ende te kennen geven wilde. Onder desen heeft de hertoge genomen VIII C uutgelesen vrome mannen, ende is selver in persone mit desen uutgetogen opten Pijnsteravont, ende was den XIII dach van meye, ende quam ghereden voir des keysers wagenburch ende leger, omtrent als men mit eenre bussen scieten soude, ende stont op een berch om des keisers heer te oversien. Ten selven stonden volgden hem VIII C glavien van den Lomberden bereyt wesende te striden. Ende dese stonden op een anderen berch. Ende op elke berch stonden II serpentinen gestelt tegens des keysers tente. Die biscop van Munster, des keisers capetein ende overste hooftman, siende dit volc van wapenen staende, was in meninge die te bevechten; mer hi en wiste niet dat die hertoge dair selver was. So heeft hi mit hem genomen omtrent XV C paerden, ende is uut des keysers heer gereden na den anderen toe; genakende, lieten si die serpentinen los, ende quamen mit groten gedrange den berch ofrennen, so crachtliken, dat si van noots wegen mosten after rugge keren. Die Bourgonse vervolgden se so dapperlic ende snellic, datter vele van den paerden ter aerden gevelt werden, geslagen ende gevangen; ende dair bleven doot van des biscops gerit omtrent L mannen ende XVI gevangen, dair des biscops stafdrager een of was. Ende hiermede was dese scermutsinge gedaen, ende de hertoge toech weder in zijn perc voir Nuys.