Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Van den groten dangiere ende benautheden die die van Nuys hadden ende den Coelschen gaerne te kennen gegeven souden hebben hadden si gemoghen.
Dat LXX capitel.

Die hertoge merckende dat hi die stede van Nuys niet wel mit stormen noch mit cracht en soude mogen winnen dan met groten verlies ende bloetstortinge sijns volcs, heeft hy voir hem genomen mit cloecheden ende subtijlheden die stede also te benauwen, dat si hem int einde van groten gebreken ende noden van honger opgeven souden. Dit siende die Nuyssers waren des seer beanxt ende bedroeft, want si wel gehoept hadden dat hi omtrent Paescen opgebroken soude hebben, omdat den tijt genaecte, dat dat bestant tusschen den coninc¹⁹² van Vrancrijc ende den hertoghe experieren ende uutgaen soude, want des conincs Eduwaerts broeder overgecomen was om mitten hertoge te tracteren van den oorloge, dat si tesamen tegen den Franzoysen voeren souden. Voert, so en vernamen si oec niet van den bijstant ende hulp dat hem geloeft was, ende oec mede so waren si in alsoe groten dangijere ende benautheden overmits gebreck van vitaelge ende ander ghereetscap ende dingen de si gebrec hadden, ende en wisten gene wegen hoe si dit den Coelschen in eniger manieren te kennen souden geven; nochtans so namen si een moet, ende screven alle hoir gebreken in een brief, ende gaven die II clouke, vrome mannen om die te dragen tot horen vrienden. Dese twe sijn opgeseten om snelliken te riden doir dat heer ende quamen in die leger van den Engelschen. Die Engelsche vernemende horen toecoemst, hebben se al om besingelt, dat si niet passeren en mochten; ende als si sagen dat si niet ontgaen en mochten, namen si horen cours na den Rijn, om over te swemmen, liever dan hem gevangen te geven om der brieven willen, ende vielen van den paerde, beginnende over te swemmen. Si verdrancken in corter stont, ende quamen gedreven int lant van Cleve, daer si gevonden worden; ende die brieven werden terstont totten hertoge gebrocht. Dairna ghinghen II poorteren al heimeliken uut Nuys ende begeerden des princen genade; ende hi nam se in sijnre gracie. Dese seyden dat in der stede grote gebrec van vitaelge was, want si en hadden niet dan broot ende bier, ende weinich wijns, ende en hadden niet dan paerdevleis tot hair broet, sonder sout, want al tzout verteert was, ende en hadden oec niet veel boscruyts, wairom dat die prince wel gemoet was. Op een tijt geboerdet, dat si uutquamen op eenre nacht om vitaelge te soeken; si worden van den Engelschen beronnen ende weder in die stede ghedreven. Veel bleeffer doot. Doen begeerden si van den hertoghe een bestant van III of IIII uren tijts, om hoir doden te begraven; mer twert hem geweygert, dan die prince consenteerde een bestant van een corten tijt, dat die Regulieren buten der stede mochten comen ende begraven hair doden. Die bestant van den uren uut wesende, begonnen si weder te scieten als te voren. Ende als die Nuysser in lasten ende node waren, plegen teykenen mitten vyer te doen, om horen staet den vrienden te kennen te geven. Soe geboerdet dat si op eenre nacht starckelic vierden. Dit siende die Bourgonse, namen veel stroewissen ende rietbosschen al brandende, ende liepen dair mede om dye stede, om dat vyer van der stede te doen verduysteren. Des anderen dages riepen die Nuyssers, leggende onder die wallen, ende vraechden den Bourgonsen waerom si soe vroliken geviert hadden. Dye Bourgonsen antwoerden, vijsierende een loegen, ende seiden: 'Als ghijsteren quamen nijewe tydinghe int heer, dat dat bestant tusschen den coninc van Vrancrijc ende onsen prince noch een jaer lang verlangt is.' Ende dit seiden si, omdat die Nuyssers in desperacien ende mistroestinghe comen souden ende die stede opgeven; ende dit soude zonder twifel also gesciet hebben, en had die vrome edele vorst, lantgrave Harmen van

192 conic AB.

[p. 352r]

Hessen, voecht ende momber des ghestichts van Coelen, dat niet wederstaen. Diewelke lantgrave hem also cloekelic, voersichtlic ende troestelic totten burgeren van Nuys ende den zoudenaren toonde, vermanende dat se hem getruwelic leden ende weerden, si souden¹⁹³ noch ghetroost werden van Gode ende Siner Moeder, ende van den lieven maerscalc Sinte Quirijn. Ja, also veel ende vruntlic, dat diegene seyden die in den belegge binnen der stede waren, en¹⁹⁴ ware hi dair niet geweest ende had se troostlic vermaent, si en souden die stede so lange niet tegen gehouden hebben, want die hertoge seer aernstelick ende begeerlic stont om die stede onder hem te brengen mit groten, starcken assaulten ende stormen, dickens III oft IIII mael tot veel einden op enen dach, ende liet oec die stede ondergraven, dat die vianden ende Nuyssers niet veer van een waren, ende oeck hadden si groot gebrec van vitaelge, wantter niet meer dan X koyen in der stede waren, dair men melc of hadde voir die jonge kinderen. Ende hadden wel omtrent CCCC paerden van groten honger gegeten. Ende hoewel si der vast ende starc om ende om belegen waren, nochtans quamen si dicwils uut scermutsen, ende deden grote scade int heer, bi daghe ende by nachte. In allen desen dangiere ende anxtelicke saken was die grootmoedige vorst, lantgrave Harmen, onversaecht ende woude hem getruwelic houden tot in den doot, eer dat hy die stede verloren gave. Ende hem en mochten oeck niet beweken ende bemorwen alle de scone giften ende gaven die hem die Bourgonse presenteerden, dat hi sijn hant van der stede houden wilde, ende laten den hertoge dairmede bewarden. Mer neen: hi en woude dengenen niet verraden die allen horen troost ende betruwen op hem geset hadde, wairom dat hy verdient heeft, dat men hem des lof ende prijs sal gheven onder allen vromen kersten princen ende Duytschen tongen. Want het was een gemeen sprake op die tijt, hadde dye hertoge Nuys gecregen, dat vele grote landen ende steden hem onder den hertoge gegeven souden hebben, want hi op die tijt de ontsienste ende geduchtichste vorst ende prince was van kerstenheit, om der groter victorien die hi in Vrancrijc, in den landen van Ludic ende Gelre ghehadt hadde. Ende dairtoe dat hi groot ende machtich was van landen, luden ende rijcdomme, wairom dat boven ende beneden den Rijn doir sine dreygementen vele cloesteren ende scone woningen buten den steden ofgebroken worden, als tot Straetsburch, tot Bonne, tot Coelen in Sassen, tot Lubec in Vrieslant ende anders ware.

193 aldus B en Tilmans; soude A.

194 naar C; ontbr. AB.