Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe dat hertoge Kaerle beleide ende bestormde die stede van Nyemagen, ende hoe se opgegeven wert.
Dat XLIX capitel.

Die van Niemagen waren die princepaelste ende oversten gheweest van desen oerloghe, want si den ouden hertoge, horen here, versmaet, verdreven ende helpen vangen hadden ende hadden den jongen here Adolf daertoe inciteert ende verwrect om tegen sinen vader te rebelleren ende op te staen ende hem gevangen te houden, waerom dat si nu mede die eerste ende oversten waren tegen den hertoge te rebelleren ende te wederstaen, so hebben si een mandament ende ghebot laten gaen, dat alle dye vrouwen, maechden, nonnen, susteren, oude, jonge kinderen ende siecke luden, dye uuter stede gaen wilden, mit alle hoer goeden ende huysraet, horen vrien wille hadden

[p. 336r]

op dat sy die daer in¹⁶⁷ bleven nyet hinderlic noch vervaert maken souden; so sijnder dan vele uter stede gegaen. So namen si den jongen here Kaerle van Ghelre, hertoge Adolfs soen, die gevangen lach, out wesende acht jaren, ende deden hem maken harnas na sinen live, mit eenen stalen boge in sijn hant, ende setten op een clein paerdeken, ende deden soe riden doer die stede ende an die muren, om den poorters ende knechten enen moet te geven die stede te bescermen tegen dat grote heer. Nu so was die stede van Nyemagen een uutermaten starcke, vaste stede, mit hoge, dicke muren ende toornen, mit wijckhuysen wel beset, ende mit brede, diepe graven ombegraven ende bewaert, dat mer niet lichtelic ancomen en mochte, ende hadden binnen der stede wel CCCC vrome knechten ende zoudeniers, daer capetein ende hoeftman of was here Reyer van Bruechusen, ridder, des heren Reinolts suster soen van Bredenroede. Die hertoge heeft hem bereit om die stede te beleggen, hebbende op de tijt bi hem een legaet des stoels van Romen ende des keisers ambassiaet, ende quam mit groter cracht ende mogentheit des dages na Onser Vrouwen dach Visitacie voer dye stede, ende beleyde die rontomme mit een ontallic volck. Die hertoge Jan van Cleve hadde sine tenten ende pauweljonen opgeslagen over die riviere der Wale, neffens die stede over int dorp van Lent. Ende als si sagen dat grote ende ontallike heer comen gereden omtrent ende omme hoer stede, verwonderden si sere van die grote menichte ende wel getuychde ende gewapende mannen. Als si alle haer legers ende parck geordineert ende gestelt hadden, beval die hertoge dat men die stede anstormen ende bevechten soude; so wert dan die stede angestormt mit so vreesliken gelude van bussen ende anderen instrumenten, dach ende nacht, dattet alle vervaert wert dat in der stede was. Die muren, poorten ende toornen worden of ende terneder gescoten, sodat si hem nauwelic binnen der stede bergen mochten. Oec hadden si die grote nyewe poorte al so sere gequetst mit scieten ende werpen van stenen, dat sijt daer binnen niet onthouden en dorsten, ende liepen alle op die muren om den vianden of te keren; ende die jonge mannen weerden ende hadden hem vromelic tegen hoer vianden van buten. In des hertogen heer waren V C Engelssce archyers, uutgelesen vrome mannen, die hem die coninc te dienste ghesonnen hadde. Dese waren crachtelic gecomen op die muren ende toornen van der stede, ende stormden ende vochten so vreselicken, dat die poorters tegen horen wille die muren begeven mosten, ende hadden hen die Bourgongoens nagevolcht als si beloeft hadden, si souden sonder twifel die stede met machte gewonnen hebben. Die van binnen weerden hem so vromelic mit scieten, werpen ende slaen, datter vele van desen Engelschen doot bleven, ende worden crachtelic van die muren ende poorten gedreven ende gekeert, ende staken der Engelsscer wimpelen ter poorten ende toernen uut, die si int bestormen daer gelaten hadden; ende die fame was int heer datter¹⁶⁸ IX M vrome knechten ende soudenyers in der stede waren; mer dat en was niet, wantter boven CCCC niet en was; ende als die hertoge omtrent IIII weken voir die stede gelegen hadde, ende mercten dat si tegen des hertogen mogentheit niet hebben en mochten, voeren si over die Wale totten hertoge van Cleve, ende baden hem dat hi henluden enen vasten pays ende vrede mit sinen neve den hertoge verwerven woude: si wouden hem gaerne opgeven in sijnre genaden handen, ende hulden ende ontfanghen hem (behouden hoer privilegien, vryheden ende hantvesten) tot enen here ende hertoge van Ghelre. Ende hertoge Jan van Cleve toech by sinen neve den hertoge ende impetreerde ende verwerf hem enen vasten pays ende vrede op condicien als dat die burgeren souden uutcomen bloetshoefts ende bervaets voer des hertogen tente ende bidden hem om ghenade, ende souden hem geven een sekere taxst ende somme van penningen voer sine costen dye hi in den belegge gedaen hadde. Daerenboven souden oec comen alle dye vreemde knechten ende zoudenyeren voer des hertoghen tente, ende vallen¹⁶⁹ op hoerre knyen, ende bidden om gracie, ende souden alle hoer wapen voer den prince neder leggen.

167 naar C, 30:48, p. 202-r; ontbr AB

168 datteer AB.

169 valleu AB.

[p. 336v]

Ende alle die vreemde knechten anderen landen ende provincien liet men veilich uuten landen gaen, hebbende in die handt een wit stocxken. Op Sinte Jacobs avont quam die hertoge in die stede, ende wert mit groter blijscap van den poorters ontfangen ende gehult voer enen here ende hertoge van Ghelre. Dit gedaen sijnde, worden hem gepresenteert de II jonge kinderen des hertogen Adolfs van Ghelre, die gevangen sat, als joncheer Kaerl ende joncfrouwe Phillippe, wiens moeder was des hertogen dochter van Bourbon. Aldus waren dese II kinderen moeder ende vrouwe Marien, moeder hertoge Kaerls van Bourgondien huysvrouwe, II ghesusteren. Ende die hertoge custe se ende sant se eerliken te Ghent tot sinen huysvrouwe op te voeden ende te bewaren. Ende als die hertoge gehult was, geboerdet datter een wijf sat opter straten, ende vercofte den vreemden luden vitaelge; so wasser een Wael die hoir na horen eysche niet betalen en woude, ende onthiltet hoer mit fortsen, ende ghinc wech. Die hertoge dit vernemende, deden terstont vangen ende hangen an enen galge binnen der stede gemaect tot enen ontsich ende vrese van anderen rybalden ende truwanten. Ende mits deser huldinge ende ontfangen ghingen hem alle dander steden in handen, als voer gheseit is, die hem op condicien opgegeven hadden ende in handen gegaen waren.