Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe dat die Oest-Vriesen recuseerden ende niet staen en wouden onder die dominacie hertoge Kaerls als graef van Hollant, ende van den oploep binnen der stede van Hoern.
Dat XXXIII capitel.

Hiervoir heb ic gescreven hoe dat die Oest-Vriesen hoer ambassaten, den III abten, mit meer andere hovelingen in Den Hage bi den hertoge geweest hadden, ende hem sekere mandamenten ende brieven medegegeven waren om dye te publiceren ende doen condigen alle Oest-Vrieslant doir, compreherende ende begripende des hertogen meninge ende begeerte, waerop si hem beraden souden om antwoert daerop te geven. Ende also die prince op dese tijt sere occupeert was mit andere saken, heeft hi den heren van den Rade van Hollant commissie gegeven, om te tracteren mitten Oest-Vriesen van dye obediencie ende emende van hore lange rebellicheit. So sijn dan binnen der stede van Enchusen in West-Vrieslant gecomen here Phillis van Wassenaer, here van Voerburch; here Willem van Alkemade, ridderen, ende meester Jan Halewijn, heren van den rade van Hollant, om antwoert te ontfangen van den Oest-Vriesen¹⁴⁹ ende op te doen die meninge des hertoechs. So sijn dan daer gecomen die III abten voorscreven mit andere van den hoefscappen ende regenten van der steden van Oest-Vrieslant, ende bestonden te tracteren van der materien, ende also die sake duyster ende swaer was, begeerden die Vriesen deliberacie ende raet daerop te houden enen tijt lanc, ende deden vergaderen alle die machtichste ende rijcste van den lande van Oest-Vrieslant. Onder hem was een cappetein ende overste van der stede van Dockem; dese was hem allen contrarie, want hi hem tot subjectie van der prince geven ende setten woude, waerom die andere hem lagen leyden om te slaen; mer hi ontghinc hem heimelic met sinen broeder ende meer andere van den Vriesen, ende quam bi den prince. Ende die prince ontfinc hem minliken, ende deden versien daer hi mitten sinen of leven mochten, ende hilt vele raets mit hem om Oest-Vrieslant te becrachtigen ende in te winnen. Binnen middelen tiden sijn dese voorscreven drie commissarien uuten Hage gecomen binnen der stede van Hoern om op den ingeseten van Hoern excysen te imponeren ende te setten, bi raet ende hulp der regenten van der stede; dair die scutters ende ghildemeesters hem tegen setten ende opponeren wouden. Dit vernemende die regenten van der stede ghingen al heimelic totten meesten van den

149 Oest-Vreisen AB.

[p. 328v]

ghilden ende tot sommige van den scutters, ende onderwesen hem dat die commissarien om andere saken gecomen waren ende nyet om der excysen. Aldus bleef elc op sijn plaetse dair hi te doen hadde. Des anderen dages als dese heren opter stedehuys vergadert waren om die excysen te ordineren, so quam dat gerucht onder die volres, wevers ende visscers, ende liepen mit groten verwoetheit an den roden steen voer der stedehuys, ende maecten alle die stede in roere, ende dreychden die commissarien ende den Raet te slaen, ende liepen tottes secretarius huys ende sloegent al in stucken datter was, scoerende ende vernyelende sine boeken ende registren. Ende terwilen dat dit aldus geschiede, worden al heimeliken der poorteren namen bescreven om den Raet die desen oploep ende commocie maecten, ende die commissarien sijn mit groter periculen uuter stede gecomen. Daerna een wijl tijts heeft den Raet gesonden den procuroer generael Willem, de bastert van Swieten, tot Hoern, om gevangen te brengen dieghene die desen oploep ende commocie gemaect hadden. Ende is gecomen mit scepen omtrent Hoern, daer die visschers van Hoern mit hoer scepen lagen ende vischten, ende vincker vele van dien, ende vele ontghingen hem, ende brocht se in Den Hage. Daerna quam hi weder binnen der stede van Hoern, ende mits hulpe ende bystant van den scout ende scepenen vinc hi vele van den volres ende wevers, sculdige ende ontsculdige, ende brocht se mede in Den Hage; waerom datter vele uuter stede liepen in anderen steden ende plaetsen om hem te bergen. Ende van allen desen gevangen werter VI in Den Hage onthoeft, ende II bi Nyeburch, bi Alcmaer; ende dye ander mosten hem copen om grote sommen van penningen. Ende die excysen werden ingeset in der stede van Hoern opten poorteren, ende worden seer indiscreet ende swaerlic van den poorteren geeysscet ende genomen dan in enige andere steden van Hollant, ende bleef also totten doot des hertogen. Daerna quamen die Oest-Vriesen weder tot Enchusen, totten commissarien van den rade van Hollant, ende brochten een finael ende eintlic antwoert, dat si den last die hem hertoge Kaerle opleide geensins gedragen en mochten, ende waren gesloten in die liberteyt ende vryheit te bliven dair si dus lange in geleeft hadden. Ende mit desen antwoirt sceiden si van malcanderen, ende die hovelingen ende overste van Vrieslant thuys comende, hilden nauwen ende scarpen raet, wat hem nu dochtet profitelixste ende tbeste te wesen dienende den welvaren van den lande, want si wisten wel dat Offe van Dockingen mit sine hulperen niet rusten en¹⁵⁰ souden, mer souden den hertoge informeren ende raden om Vrieslant mit machte in te nemen; ende sloten also, dat si sijn huys tot Dockem ter neder worpen ende destrueerden; die prince dit vernemende dissimuleerde ende veinsde hem een wijl tijts, mer hi dochtet hem te verghelden, alst tijt soude gheven.

150 en en AB.