Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe dat hertoge Phillips van Bourgondien Lodewijc den dolphijn int conincrijc van Vrancrijc brocht.
Dat XXXII capitel.

[p. 300r]

Int jaer M CCCC LX starf coninc Kaerl dye Goedertieren van Vrancrijck, in wiens presencie ende tegenwoerdicheit wilen eer hertoge Jan van Bourgondien verslagen was geweest, ende van wien Lodewijc dye dolphijn, sijn outste soen, dus lange verdreven was geweest. Die hertoge dit verhorende bereide hem mit ontallicken vele princen, vorsten ende heren om desen dolphijn te introduceren ende brengen in sijn vaderlike erve niettegenstaende dat coninc Kaerle binnen sinen leven geordineert ende begeert hadde dat hertoghe Kaerle van Berry, sijn jonxste soen, die crone na hem besitten soude. Dit verhorende die hertoge van Berri, des dolphijns broeder, mit die meeste ende opperste princen ende heren des conincrijcs, en wouden in gheenre manieren den hertoge resisteren noch wederstaen, mer waren bereit den dolphijn voer horen here ende coninc te ontfangen; waerom die grootmoedige vorst hertoge Phillips dede ter eren van den dolphijn vergaderen een grote menichte van heren, princen ende vorsten, ende quam daermede mitten dolphijn in Vrancrijc, daer hi vant alle steden ende sloten open, ende niemant en was hem contrarie, want si sine mogentheit ontsagen, ende alle ding werdt bereit binnen der stat van Riemen totter croningen dienende des nyewen conincs. Ende alle ding bereit wesende, quam die dolphijn opten XIIII dach van Oestmaent binnen der stat van Riemen, om aldaer gesalft ende gecroent te werden, als dat gewoenlic is. Denwelcken dolphijn die mogende hertoge Phillips tegemoete quam ghereden in also groter costlicheit, dattet niet wel te scriven en is, ende hadde in sinen geselscappe sinen enigen soen Kaerle, grave van Charloys; Johan, hertoge van Cleve; Kaerle, grave van Nyvers; Johan, grave van Stampus, sijn broeder; Lodewijck, grave van Simpol; Adolf van Cleve, here van Ravenstein; Anthonis, die bastaert van Bourgondien; here Jan van Croy mit sijn broeder; Anthonis⁶¹, here van Rethy, mit sijn broeder; Anthonis van Croy, baelju van Henegouwen; Johan, here van Lannoy, stedehouder van Hollant; Johan, here van Habourdijn; Johan, here van Anxy; Gwye, heere van Humbercourt; Johan, here van Luxenburch; Simon van Laleyng, here van Montagy ende Zantes; Jacob van Bourbon; Johan, here van Bergen an Zoem, mit here Phillips van Grimbergen, sinen broeder; Adriaen van Borsselen, here van Brigdam; die burchgrave van Ghent; die president van Vlaenderen; Phillips, des heren soen van Lalleing; Phillips ende Anthonis, gebroederen ende bastertsonen wilen hertoge Phillips van Brabant, ende meer andere baroenen, ridderen, heren ende sciltknechten, blinckende in gulden ende costeliken habiten, dattet ontsprekelic is. Want elck die ene den anderen te boven gaen woude in costelicke chyerheden. Die dolhpijn siende dat hertoge Phillips hem in aldusdaniger glorie, majesteyt ende mogentheit te gemoete quam, verblide hem sere uutermaten, ende reden aldus tesamen in die stat van Riemen. Die dolphijn was oec uutermaten costelijc toegemaect, hebbende in sinen geselscappe vele hertogen, graven, baroenen, ridderen ende sciltknapen, die oec uutermaten costelic uutgecomen waren om horen here den coninc te festiveren ende te eren. Ende als den dach gecomen was, dat men den dalphijn salven ende cronen souden, vergaderden alle die gheestelicke prelaten ende die waerlike heren, vorsten ende princen; ende die aertsbiscop van Riemen heeft hem mit groter [eren]⁶² ende feesten gesalvet ende ghecroent tot enen coninc van Vrancrijc. In deser feesten waren die XII ghenoten van Vrancrijc, daer die hertoge van Bourgondien twee of presenteerde, als Bourgondien ende Vlaenderen, ende was deken ende opperste van alle den anderen; ende die daer niet en waren hadden andere in hoer steden gheordineert. Daer was oec die aersbiscop van Riemen, mit een legaet van Romen, ende noch V andere aertsbiscoppen; noch XIX biscoppen, ende VI eerwaerdige abten, alle edele personen. Daer stont oec hertoge Phillips als een dubbelt ghenoot van Vrancrijc, mit grave Kaerle, sinen soen; Kaerle, hertoge van Bourbon mit meer andere graven, princen ende vorsten, ridderen ende heren, die⁶³ ick nyet al gescriven kan. Die feeste van der croninge gedaen wesende, hadde die coninc doen bereiden enen

61 aldus B; Anthonts A.

62 ontbr. AB.

63 dte AB.

[p. 300v]

uutermaten costeliken maeltijt alle sinen princen ende heren; an sine rechter side saten alle die geestlike prelaten, aersbiscoppen, bisscoppen ende abten; ende an sine luchterhant saten die hertogen, graven ende andere heren, ende waren sere vrolic ende feestelic getracteert. Daerna, opten lesten dach van Oest, reysde die coninc mit allen desen voorscreven heren, vorsten ende princen van Riemen, ende quam mit groter triumphen binnen der stat van Parijs. Ende hadden alle dese voorscreven heren, princen ende vorsten costelic binnen Riemen gecomen, si quamen nu noch veel costeliker ende pomposer binnen Parijs, want elc den anderen te boven gaen woude in chyerheden ende triumphen. Men en mochts mit genen penne bescriven noch mit tongen uutspreken die costlicheden, chyerheden, feesten ende triumphen die daer gescieden ende gedaen worden, ende elc wert getracteert ende festiveert na sinen state ende mogentheit. Ende als alle dingen na sinen eyssche volbrocht ende volcomen waren, so begaefde die nyewe gecroende coninc, tot dancberheit, des hertogen soen van Bourgondien, Kaerle, grave van Charloys, mit enige steden, sloten ende heerlicheden in den conincrijc gelegen, ende dancte den hertoge van Bourgondien van alle sine doechden ende beneficien die hi hem in deser feeste ende tot anderen tiden getoent ende bewesen hadde. In deser feeste van der croninge worden vele edelen ridderen geslagen, daer die princepale of waren in desen lande Phillips van Wassenaer, here van Voirbuch, ende Adriaen van Borselen, here van Brigdam. Dese feeste ende triumfe van der croninge voleint wesende, worden dye coninc ende hertoge Phillips twistende tegen malcanderen ter cause van sommige sloten ende fortressen gelegen int conincrijc, die de coninc hebben woude, ende woude den hertoge andere sloten daervoer geven; dwelc de hertoge niet doen en woude, want se hem angeerft ende bestorven waren, ende was mits desen sloten sere gestijft ende gestarct in den landen van Vrancrijc. Mer dit niettegenstaende, so sceiden die coninc ende die hertoge mit alle sine heren vrientlic ende minlic van malcanderen. Mer na een deel jaren, so openbaerde die coninc den haet ende nijt die hi lange opten hertoge gedragen hadde, ende is geworden sijn openbaer viant; ende dit aleer hi den grave van Charloys, des hertogen soen, die steden, sloten ende heerlicheden overgelevert hadde, die hi hem in sijnre croningen tot een dancberheyt gescenct ende gegeven hadde, ende wederriep dit altesamen, als na gheseit sal worden