Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe dat hertoge Phillips van Bourgondien in Hollant quam, ende van dat tractaet tusschen den elect ende here David.
Dat XXV capitel.

Dese ambassaten ende oratoeren van beiden partyen in den hove van Romen legende ende elc een goet antwoert verwachtende, so is die mogende prince hertoge Phillips van Bourgondien, grave van Hollant, mit sinen soen Kaerle, grave van Charloys, ende mit meer andere grote vorsten, heren ende edelen van sinen hove gecomen in des Gravenhage op Alreheiligen Avont om here David, biscop van Teruwaen, sinen natuerliken soen, mit macht int bisdom van Uutrecht te brengen. Dese heren in Den Hage vergadert wesende, hilt die prince een costelic ende excellent hof ende feeste van den heren des Oerdens van den Gulden Vliese, dier XXVI int getale waren ende die hertoge als een deken ende opperste van desen was die XXVII; ende behalven dese, waren dair noch vergadert vele graven, baroenen, ridderen, heren ende edele sciltknapen sonder getal. Dese feeste ende triumphe van den Gulden Vliese wert gehouden in die Grote Kercke, die al omme mit costeliken gulden lakenen (gheborduert ende gewrocht van der historien van Jason, hoe hij dat Gulden Vlies int eylant van Colcos ghewan) behangen was, mit meer ander vreemde ende wonderlike historien, die genoechlic waren om sien. Daer was groot gheluyt van trompetten, van snaerspul, van muysiken ende andere melodien. Die heren ridderen ende edelen staken ende torneerden dagelixs mit groter genoechten ende vrolicheit. So geboirdet op eenre tijt, als here Reynout van Bredenroede van Uutrecht trecken soude om in Den Hage te comen, dat enige sijnre vianden hem tot II plaetsen lagen hadden geleit om doot te slaen. Mer overmits andere saken die hem onversiens te voren quamen, so en is hi dien dach niet gereist, waerom dat hoer opset te niete ghing, hoewel hij nochtans hier of niet en wiste. Daerna, op een ander tijt, als hi onversienlick in Den Hage gecomen was om mitten hertoge te spreken van sinen broeder,

[p. 297v]

den elect, so hadden sijn vianden V C man verborgen geleyt tot drien plaetsen om hem te slaen. Waerom dat hi mit veel volcxs scyelicken uuten Hage reysde na huys toe ende quam tot Uutrecht. Die van Uutrecht siende ende verstaende dat die hertoge sinen bastaertsoen mit fortsen ende mit machte int bisdom van Uutrecht soude willen brengen, namen si een sake voer hem ende allegeerden dat dyeselve here David onbequaem ware int bisdom van Uutrecht te comen, want si hadden een privilegye dat ghene bastaerden en mochten enige beneficien ofte prelaturen hebben in der kercken van Uutrecht; hoeveel te meer betaemdet dan een biscop te wesen een getrouden zoen van wittachtigen bedde. Teghen welke allegacye ende sake die hertoge impetreerde ende vercreech dispensacie van den paeus van alsulke bastardyen, ende dede hem nobiliteren ende wittachtich maken. Van welker dispensacie de van Uutrecht noch niet te vreden en waren, ende deden vergaderen vele zoudenyers ende knechten, ende versagen hem van vitaelge ende anders, ende deden die poorten, muren ende toernen repareren ende starck maken, ende sloegen op grote blochusen ende fortressen voer de poorten, ende versagen hem van bussen, bogen, cloeveren ende andere instrumenten om hem te defenderen ende te bescermen. In desen tiden, als die gemeente ende die dekenen van den ghilden des stats van Uutrecht dat regiment hadden, sloech dair al te veel lichts volc toe; ende si hilden alle weke margenspraec, so somwijl II of III dagen an een. Ende die minste, die niet en hadden, ende dat licht volc was, die wouden meest wils hebben; ende goede, wijse, rijke mannen en dorsten niet spreken. Ende si begonnen ten lesten veel goeder rijker mannen te vangen ende haer goeden te wijlen nemen, ende waren in vresen dat men se den hals ofhouden souden; ende braken besloten susterhusen op, ende wouden weten wat goet dat si hadden, ende hoe si daeran quamen, ende begonnen voer te nemen dat si van geestlic ende waerlic weten wouden, hoe dat si an hoer goet gecomen waren; ende souden ten lesten in der luden kisten gecomen hebben. Op een tijt int jaer van LVI, op Sinte Marcus dach, hadde die gemeente hoer becken geslagen ende waren in die Noey vergadert om veel wonders te bedriven op die rijcheit van der stat. Here Ghijsbrecht van Bredenroede, die elect, hadde dit vernomen, ende ontboet den here van Bredenroede, sinen broeder, mit die van Vianen, bi hem, ende den joncheer van Montfoerde, ende hi bat veel goeder ridderen ende knechten bi hem uuten Stichte ende uuten lande van Ghelre, ende oec uut Brabant ende andere landen, ende veel goeder stalbroeders; ende si maecten hem seer wel toe, ende teykenden hem met stroe, ende ghingen stoutelic mitten elect doer die Scoutenstege, ende waren gemoet vromelic te vechten ende te slaen om dye overhant te hebben van dier wilder gemeenten. Ende als si den elect mit sinen hoop sagen ancomen so stoutelic, so staken si hoir handen op, ende begeerden vrede, ende wouden doe alle by hem bliven. Ende daer mosten si hoer wapen nederleggen ende gaen alle an een side staen, die bi hem bliven wouden; ende si ghingen al bi hem. Ende alle die wijsheit ende rijcheit van der stat vielen al vast bi den elect. Ende die elect sette al hoer margensprake of. Ende wie dat meer margen becken sloege, dat ware op sinen hals. Ende hi sette weder den Raet van der stat als hi van outs plach te wesen; ende goede burghers de gevangen waren van der gemeenten, liet men quijt. Ende aldus quam dat ghemeen spul ende oploep of.

Bi middele van desen tiden, so arbeyde ende reysde dicwils hertoge Jan van Cleve om enen zoen te maken tusschen hertoge Phillips van Bourgondien, sinen oem, ende here Ghijsbrecht van Bredenroede, den elect, mer hi en mochts daer niet toe brengen; ende daerenboven quam here Jan van Hensberch, biscop tot Ludic, ende beloofde den elect sinen neve, dat hi hem pays ende vrede an den princen verwerven soude; ende indien hi des nyet ghedoen en konde, soe beloefde hij den elect te dienste ende te hulpe te comen mit M paerden tegen den hertoge, sinen here, op sijns selfs coste. Ende als die biscop sere aernstelike instancie dede an den prince sinen here, wiens raet hij was, om vrede te maken, ende die prince int heymelic vernomen hadde, dat hij den elect assistencye

[p. 298r]

soude willen doen teghen hem, so dwanck dye hertoghe, als men seyde, den bisschop daertoe, dat hij sijn bisdom van Ludick resigneren ende overgheven moste bi consent ende toelaten van den paeus. Ende die prince gaf dat bi confirmacie van den paeus here Lodewijck, hertoge Kaerls soen van Bourbon; ende die wert gemaect ende geconfirmeert te wesen bisscop van Ludick, daer die van Ludic niet al te wel mede te vreden en waren; ende en ontfinghens niet al te garen, hadden sijt mogen beteren.