Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe heer Phillips grave van Simpol ru-

[p. 264r]

waert gemaect worde van Brabant, ende wat hi al dede voer vrouwe Jacobe.
Dat XVII capitel.

Dit aldus geschiet wesende hebben dye baronen, edelen ende steden van Brabant een dachvert gehouden ende beroepen in die stede van Loeven, ende concludeerden daer dat si here Evert tSerclaes ende den here van Assche corrigeren woude, mer si en mochtens niet doen; want hertoge Jan daer seer teghen was, gemerct dattet sine opperste raden rade waren, ende dat hi se uutermaten lief hadde. Waerom dat die drie staten van den lande van Brabant terstont gesonnen hebben tot Parijs een bode an grave Phillips van Simpol, hertoge Jans broder, begerende ende biddende dat hi wilde comen in Brabant om sijn vaderlick lant te regeren, angesien dat die hertoghe, sine broeder, seer geneycht was te horen afterclappers ende pluymstrikers ende die tusschen sinen broeder ende sine edele van den lande niet dan alle quaet spraken ende deden. Ende hoewel dat die grave dat niet gaerne en dede, nochtans doer begheerte des connincs, soe toech hi in Brabant; ende als hi sine broeder tot Brusel hadde gevisiteert⁵⁴², reisde hi tot Loeven; ende gehoirt hebbende die causen ende saken van der discorde an beiden siden, heeft hi mit sijn cloecheit vrouwe Jacobe ende haer moeder weder van Kenout uut Henegouwen doen comen tot Loeven; ende bi consent alle der edelen ende steden, worde daer een generael dachvaert geleit tot Vilvoerden, den XXIX dach van september. Ende als die grave van Simpol mit vrouwe Jacobe ende haer moeder mitten III staten van den landen van Brabant daer vergadert waren, verbeydende den coemste van hertoge Jan van Brabant, so en quam hi niet, mer hi screef eenen brief, hem excuserende dat hy sieck ware ende niet comen en mochte. Aldus vertoefden si noch een wil tijts, hem verwachtende, ende hadden verstaen dat hi van dene stede tot andere reysde, dat hi niet comen en wilde daer die dachvaert gehouden worde. Ende die baenre heren ende die edele mitten steden, bi rade der ambassiaten des conincs ende des hertogen van Bourgongen, overquamen ende concludeerden dat si den voerseyden grave Phillips van Simpol coren ende maecten ruwaert van Brabant. Ende dit was opten eersten dach van october. Daerna geboerdet, also hertoge Jan van Brabant doer informatie ende haet heren Willems van Berghen an Zoom, sine secrete raetsman, constitueert ende gestelt hadde hertoge Jan van Beyeren noch seven jaer lang te wesen ruwaert ende voecht der landen van Hollant⁵⁴³ Zeelant ende Vrieslant, ende dat hi hadde verset den staet van vrouwe Jacobe. Hierom sijn ghecomen die bastaerden van Hollant, ende slogen den voerseyden heere Willem van Berghen doot in des hertoghen camer van Brabant. Hierenbinnen hadde hertoghe Jan van Brabant verstaen, dat sijn broeder grave Phillips verandert hadde alle dye officieren der stede van Brussel, ende hadde weder ander daerin gheset nae sine belieften. Soe is dan die hertoghe voer Brusel ghecomen mitten grave van Moers, mitten heer van Heinsberch ende mit jonckheer⁵⁴⁴ Jan van Heinsberch ende heer Jan van Buren, proest van Aken, tresorier van Brabant, mit wel III C paerden, behalven sijn huysghesin. Die hertoge voer die poerte staende, hilt men raet opten stathuys; ende daer wort gesloten, dat men den hertoge in laten soude mit zijn huysgesin, mit C paerden ende XX, ende niet meer. Ende de VII scepen gingen totter Loevenscher poerten, daer die hertoge voer stont, verbeyende, ende deden se ontsluten. Ende als des hertoghen volc bestont in te comen, so quamt al ingedrongen, ende die hertoge quam lest. Ende dye ruwaert ging tot hem op Coudenberch, ende sprac hem toe. Des anderen dages ging de hertoge opt stathuys, ende dede den raet opdoen, dat hy daer gecomen ware om vrede te hebben mit sinen broder, den ruwaert, ende mitten baenre heren ende zijn⁵⁴⁵ landen. Ende die ruwaert was gereden tot Loeven, bi den baenre heren. Doe had de hertoge sorch, dat zijn broeder mit die baenre heren met macht te Brusel comen mochten, ende hi ontboit bi hem die scepenen, hem vragende oft so geviel dat zijn broeder also quaem, of si hem in laten souden. Die scepenen seyden, dat si bereit waren die slotelen van der stede te brengen in sine handen. Doe was die hertoge tevreden, mer die gemeente was qualic tevreden dat die vremde gasten after straten gingen mit haer messen in de hant, ende spraken moedige woerden, sittende int wijnhuis, dat si rijc worden souden eer si ut Brabant⁵⁴⁶

542 gevisiteer AB.

543 Hollan AB.

544 jonckheeer AB.

545 zij AB.

546 Brakant AB.

[p. 264v]

scheyden souden. Soedat dye gemeente in der nacht opstont, ende vergaderden op die marct, wel gewapent; want zommige luden informeert waren dat die here van Heinsberge mitten anderen een opset ghemaect hadden, als si in der nacht een clocxken hoerden luden op Couwenberch totten Reguliren, dat si dan neder gecomen souden hebben op die marct, ende souden alsoe dye stat machtich geworden hebben. Oec bevant men dat die vreemde gasten by nachte in haer herbergen lagen op haer bedden wel ghewapent. Mer dit excuseerden si namaels als si verstonden dat die gemeente opgestaen was int harnas. So deden si oec haer harnas an, want si niet en wisten wat hem naekende was. Doe ontboden dye van Brusel den ruwaert, ende hi quam snellicken van Loeven mit die⁵⁴⁷ banreheren ende edelen ende mitten gedeputeerden van Loeven ende van Antwerpen seer danckende die poorters dat si hem soe eerbaerlicken hadden gehadt⁵⁴⁸ int bewaren van der stede. Doe ging die ruwaert des anderen dages mitten baenroetsen op Couwenberch in sijn broeders sale, ende hi dede vangen tmeeste deel van des hertoghen dienres, ende den anderen gaf men oerlof. Corts daerna worden der vreemder heren knechten ontslagen die te Brusel gecomen waren, mer die edele ende heren, dijer wel C ende L waren, mosten daer bliven. Ende dye ruwaert dede nemen alle die paerden ende dat harnas dat die heer van Heinsberch mitten anderen daer gebrocht hadden, ende gaft sine vrienden diet hem beliefde. Ende als dese heren dus binnen Brusel gevangen lagen, screef dye keijser Segemont brieven an den staten van den lande van Brabant, biddende ende bevelende opten keyserlicken ban, dat sij se ontslaen souden van der vangenisse, of dat sij hem gaven een half jaer dach. Oec screven die coervorsten an den ruwaert ende staten van den lande, ende sonden notabele boden, datselve biddende. Daer die ruwaert altijt op antwoerde, dat hi den voerseyden gevangen gepresenteert haddet recht van den lande, opdat sijt begeerden. Ende dit bleef aldus staende, dat si niet ontslagen mochten worden, totdat si soe lief spraken Geraert van den Zijpe, die bi den ruwaert doen ende laet was, dat hi him anders informeerde, dat si gracie verworven ende worden ontslagen van der vangenissen, op condicien dat si weder in die vanghenissen comen souden op Alre Heilighendach naest comende. Ende soe sceyden si van Brusel. Mer die proest van Aken ende sommighe andere en wouden dye beloften nyet doen, waerom si gevangen bleven. Ende die grave van Moers wort gheheel ontslagen, mit alle sijn gheselschap, by middele van enen oervede die hi dede den hertoge, den ruwaert ende den III staten van den lande. Ende daerna quamen si alle weder in, sonder die heer van Heinsberge; mer namaels hebben hem die heer van Heinsberge ende sijn zonen, daer die biscop van Ludic een oft was, ghesubmitteert tot segghen van notabele personen. Desgeliken die ruwaert mitten twee waerliken staten, sodat si by middele van eenre uutspraken ontslagen worden. Na desen heeft die ruwaert die grave van Simpol sijn ruwertscap weder overgegeven hertoghe Jan sinen broeder, als dye doe bi den III staten weder gestelt ende ontfangen wert totten regimente van den lande. Ende si consenteerden hem een bede van C ende LXXX dusent Vrancrijcse cronen, tot terminen te betalen, om eens deels sinen staet mede te houden. Des beloefde die hertoge, dat men alle voerleden costen daerof betalen soude, sodat die grave sijn broeder daerof hadde XXI dusent cronen. Ende aleer die grave van Simpol uuten lande reet, so worden onthoeft heer Evert Tserclaes, ridder, Geldolf van Coudenberghe ende Willem van Pipenpoy mit noch XIIII van den notabelste van Brusel, die van dit verraet ende opset wisten. Ende dair worden geset VI C cronen op des heren van Asschen live, dye hem vinge of doot sloeghe, want hi die princepaelste was die desen twedracht tusschen den hertoge ende vrouwe Jacobe sijn huysvrouwe hadde gemaect. Ende dit gedaen sijnde reisde vrouwe Jacobe myt haer moeder weder na Henegouwen.

547 aldus C; dit AB.

548 aldus A; gehad B.