Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Van vele oerlogen ende striden die op de tijt gevielen tuschen den Gelresse ende dat Sticht van Uutrecht.
Dat XIIII capitel.

Ter wilen dat hertoge Jan van Beyeren lach voer die stede van Leyden, ende die biscop hem bereyde om die van Leyden bistant te doen mit vitaelgen ende volc van wapenen, doen deden ontseggen den biscop van Uutrecht mitter stat van Uutrecht ende van Amersfoert, in den eersten hertoge Reinout van Ghelre; hertoghe⁵³⁷ Adolf van den Berghe; heer Dirc van Moers, biscop van Coelen, ende grave Vrederic van Moers, sijn broeder; Otte, biscop van Trier; die biscop van Munster ende here Hubrecht van Culenborch. Ende so geringe dese ontsegginge was gedaen, terstont daerna quamen dye Gelressen mit machte voer Amersfoert om te roven die beesten die omtrent die stede gingen. Dit vernemende dye van binnen, bereyden hem uut te gaen int ghemoet ende dat te keren mit slagen, dan si sulke ghewelt ende injurie souden willen liden. Ende si liepen uuter stede sonder enige ordinancie te houden ende onwijslick, ende quamen onverhoets onder die lagen, die de Gelressen hadden geleyt; ende daer gheviel een scarpe scermutsinge: daer worden vele poerteren geslagen, gevangen, ende in Gelrelant ghebracht. Als dit hertoge Reynout van Gelre verhoerde, heeft hi van stonden an vergadert veel volcks van wapenen uut Overlant, bi den Rijn, uut Sassen ende andere landen, ende bereyde hem mitten biscop van Munster om die stede van Amersfoert te beleggen. Mer dat vernemende die biscop van Uutrecht, sende V C gewapende vrome mannen mit vitaelge, mit bussen ende andere gereetscap ten oerloghe dinende, binnen der stede van Amersfoert, om die te defenderen ende bewaren. Daerna een weinich tijts is gecomen die hertoge van Ghelre mit een groot heer van volc, ende heeft sijn belegghe gemaect voer die stede, also na, als een armborst mocht schieten. Dat siende die van binnen der stede scoten vreseliken mit bussen, mit cloveners, mit armborsten uuter stede in dat heer, daer si grote scade ende moert mede deden. Als nu den avont was gecomen, ging die prior van den convent van Sinte Andries, buten der stede leggende, daer die hertoghe was binnen logiert, ende quam binnen der stede, ende maecte een bestant tusschen den hertoge ende dye stede durende totter sonnen opganck des toecomende dages. Ende als die dach bestont te lichten, des smorgens vroe, braeken die Gelressen op, ende reysden wederom na tlant van Gelre, doen si vernamen dat die stede mit knechten ende vitaelge voirsien ende beset was. Daerna sende dye hertoge zommige van den gevangen poorters binnen haer stede van Amersfoert, om hem te segghen, waert sake dat si hem wilden sceyden van der stat van Uutrecht ende dat si aliancie ende een verbant maken wouden mitten hertoge van Ghelre, dat alsdan alle ghevanghen souden vrij ende quijt sijn van der vanghenisse, sonder enich rantsoen of scattinghe te gheven, ende souden noch daerenboven vrij ende veylich varen om haer comenscap te doen in den landen van Hollant, Zeelant, Vrieslant, ende int lant van Ghelre. Ende dit dede die hertoghe al tesamen om die van Amersfoert tot hem te trec-

537 heroghe AB.

[p. 263r]

ken. Ende zommige van den poerteren waren dair seer toe geneicht, ende sommige niet. Die biscop van Uutrecht, bi enen snellen bode dit verhorende, sat terstont op ende quam mit V C paerden haestelic riden, des nachts te XI uren binnen Amersfoert; ende vant daer noch binnen die gevangen, die hy van stonden an dede uut gaen, omdat si geen twedracht in der stede maken souden. Des smorgens vroe openbaerden hem die Ghelres voer die stede in groter menichte, ende waren daer gecomen om mitten gevangen den stede te vercrigen; mer als si vernamen⁵³⁸ dat dye biscop mit V C paerden daerbinnen was gecomen, keerden si weder na die Velue. Dit gesciet wesende, besette dye biscop dye stede mit een starc garnisoen van knechten, ende reysde weder na Uutrecht. Ende van dien tijt voert toghen die van Uutrecht ende van Amersfoert uut in die Velue, roevende ende brandende vele van den naesten dorpen mit groter moedicheit. Tot eenre tijt togen si gelijc uut mit groter macht, wel ghewapent, ende verbranden Bernevelt ende Nyekerc; op een ander tijt togen si weder uut, ende barnden dat dorp ter Scuyr, Putten ende Voerthusen. Daerna reisden si weder gelijc uut int dorpe Ermel, dat si geheel verbranden, ende die husen terneder worpen; ende toghen voert voer een slootgen geheten Erler, dat si wonnen ende vingen daerop VII mannen. Dairenboven quamen si op een ander tijt, ende verbranden dat dorp Ter Ede, hoewel hertoge Reinout van Gelre doetertijt tot Rosendael lach mit IIII C paerden. Dit aldus gesciet wesende, is die biscop van Uutrecht selver opgheseten met die van Uutrecht ende Amersfoert, ende reet uut Renen in de Velue, ende verbrande dat dorp van Redichen ende tdorp Rosendael; mer nyet dat slot ende dat dorp van Velpe, bi Arnhem, menende also die van Arnhem uut te locken om mit hem een strijt te vechten. Ende hi dede vele scaden int lant van Gelre, mit roven ende brande, ende brocht enen groten uutermaten roef van allerleye goet ende gevangen mit hem. Ende als de biscop weder was gekeert, so quam heer Jan van Egmont uuten name van den hertoge van Gelre, mit joncker Jacob van Gaesbeec, mit heer Hubrecht van Culenburch, ende verbranden dat dorp Houten, Loeric, Amerongen, ende volna alle dye dorpen van tNedersticht; ende verbranden vele scuren ende bergen mit koern, ende namen enen groten roef mit hem van beesten ende gevangen. Op een ander tijt daerna togen dye van Uutrecht uut mit groter macht, ende quamen in de duystere nacht voer die stede van Wageningen, hebbende mit hem een vechtende houten instrument, staende op rader, geheten een beer. Ende als si dye sloten van den draeybomen stillicken hadden ofgedaen, die voer die stede stont, quamen si gelopen met groter cracht ende macht mit dit instrument, wel mit V C mannen; ende stieten daermede op de doeren van der poerten, dat si beefden. Als die waker dat hoerde, die al vast lach ende slyep, ende mit dat stoten wacker worde, riep hy: 'Wie is dair?' Doen seiden si: 'Wi willen in de stede wesen', ende mit dien stieten si noch eens al dat sy mochten. Doe seyde die poertier: 'Clopt sachteliken, want daer isser een om die slotelen gegaen.' Ende doe liepen si derdemael also crachteliken op dye doeren, dat si opsprongen an stucken. Ende terstont staken si haer trompetten op, ende gingen in die stede mit groten geroep ende gecrij, ende vingen heer Henric van Hoemoet, ridder, mit noch VIII C man. Ende die ander vielen over die mueren, ende quamen also wech. Ende als si die stede aldus machtich waren, pilgeirden ende beroefden si de, ende stakent twier dairin, ende verbranden se, ende togen weder mit al horen roef ende gevangen mit groter eren binnen Uutrecht.

538 verva AB.