Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe die steden Gaspaern, Haghensteyn ende Everstein gewonnen ende gedestrueert worden.
Dat IIII capitel.

Int jaer Ons Heren M CCCC ende V, doe vergaerde here Willem van Ysendoern uuten name des heren van Arkel een deel vrome mannen van wapenen, mitten welcken hi gegaen is in den gedaenten ende manieren als coepluden in sommige coopscepen, ende sijn gecomen coopmans gewijs op die Vastelavont voir die stede van Worichom, ende veynsde hem oerlof te willen bidden van den tolnaer, begreep hi mit sine soudenyers dye poorte van der stede ende sloghen Henric Hoert, den tolnaer, doot. Die stede aldus gecregen hebbende, dede heer Willem dye terstont pilgeren ende beroven, ende stack daer dat vier in, ende verbrande se, ende quam weder tot Gorichom met vele gevangen, als mit Gerrit van der Heyde ende Jan van der Heide, Claes, die Burchgrave, Jan uuten Camp mit noch XXIX rijke mannen. Hertoge Willem dit verhorende, dat die here van Arkel alsulken pays als hertoge Jan van Beyeren, elect van Ludic, sine broeder, tusscen hem ende den here van Arkel hadde gemaect, so

[p. 242r]

scentlicken ende boesliken hadde gevioleert ende ghebroken, is hi mit allen seer toernich geweest. Waeromme dat hi in die meninge was den here van Arkel te bevechten, ende heeft weder van nyewes een aliancie ende verbant gemaect mitten biscop ende den stat van Uutrecht, ende heeft na Paesschen in datselve jaer doen vergaderen een groot heer van volc uut Henegouwen, Hollant, Zeelant, Vrieslant ende uut dat Sticht van Uutrecht. Dit volc vergadert wesende, is hij mit grooter macht gaen leggen voer dye stede van Gaspaern, ende dye sloten Hagenstein ende Everstein. Ende dese II sloten laghen omtrent een vierendeel myle weechs van malcanderen. Mer dat slot te Everstein is nu altemael ofgespoelt van die Lecke. Die here van Arkel hadde hiertegen binnen die stede van Gaspaerne gesonnen ende opt huys te Hagenstein vrome mannen van wapenen: Jan van der Hoeve; Allert Pufflit; Lucas van Boetzelaer; Willem van Lienden ende joncheer Jan van Arkel, here van Zoelen, ende Jan, die bastert des heren soen van Arkel, mit meer stoute ende cloecke wapentuers ende soudenyers. Ende op dat slot te Eversteyn hadde hi gesonnen den here van Broechusen, den here van Hoechstraten, here Willem Ranst ende here Henric van Nyenstein, ridder, des heren bastert broeder van Arkel, mit meer andere vrome ende wise mannen van wapenen. Hertoge Willem hadde doen opslaen III grote blochusen; dat ene hadde hi doen slaen opwaerts boven Eversteyn op die Lecke; ende hadde die Lecke doen toepalen, dat die van den huse geen vitaelge noch andere dingen toecomen en mochten. Dye andere II bolwercken hadde hi doen slaen voer dye stede van Gaspaern ende dat slot van Hagenstein, ende liet enen diepen graft graven van dat ene blochuys totten anderen, dat dye van der stede ende dat slot niet lichtelic uutcomen mochten. Ende als dese II bolwercken volmaect waren, sette hi daerop cloecke, vrome ende wijse mannen van oerloghen, mit veel soudenyers, ende dede se wel voersien mit provande ende anders dat hem van node was, ende hi reysde weder in Hollant. Daerna, omtrent Sint Jacob, sijn die biscop van Uutrecht ende hertoghe Willem overeengecomen ende concludeerden dat si wouden vergaderen grote macht van volck, ende wouden dese stede van Gaespaern ende die sloten Hagenstein ende Everstein mit macht van volc beleggen ende bestormen. Die hertoge is gecomen ende beleyde crachteliken mit een groot heer dye stede van Gaespaerne ende dat slot te Hagenstein, dat daer vast an lach, ende dede daervoer oprechten III grote instrumenten ende bussen, daer hi die van der stede ende van den huyse sere mede quelde ende benaude. Die bisscop van Uutrecht quam mede mit groot volc van wapenen uut synen Stichte van Uutrecht, ende beleyde dat slot te Everstein crachtelic ende starckelic; datwelcke si dagelixs an bestormden mit schieten ende werpen van grote stenen. Die hertoge hadde⁴⁹² die stede ende dat slot doen omcingelen ende maken mit enen heyninge ende glintinghe van rijs ende andere dingen, oft enen tuyn hadde geweest, also dicht ende vast in malcanderen gewrocht, datter nauwelic een hont oft catte doer mochte. Ende alsoet ene harde winter was, ende die graften ende wateren bevroren waren, ende hij wel wiste datter niet vele vitaelge in die stede en was, soe dede hi reetscap maken van ladderen ende andere instrumenten, omme die stede te beclimmen; ende dit was omtrent Sinte Lucien dach in den Advent. Ende also die cappetein van der stede, joncheer Jan van Arkel, here van Zoelen, des heren van Arkels neef, mit eenre pylen dootgescoten was, daerom gaven hem die poorters ende die borchsaten op in des hertogen genaden op Sinte Thomas avont apostel. Die hertoge dede die stede ende dat slot tot allen hoeken ende plaetsen ansteken, ende verbrandet in die gront. Ende hi bleef dair so lange leggen, totdat alle die husen ter aerden toe ofgebroken ende geslechtet waren. Als dat die van Everstein verhoerden, die also swaerlic belegen waren ende geen vitaelge meer en hadden, dat si paerden vleys ende rotten van honger aten, gaven hem mede in gevangenissen te gaen des biscops, ende dit was op Sinte Thomas dach. Ende die biscop dede dat slot ter aerden toe ofbreken ende slechten, dwelcke nu altemael in die Lecke leyt ofghedreven.

Dye hertoghe is vandaen ghetoghen des dages na Alre Kinderendach, ende quam

492 haddde AB.

[p. 242v]

mit vele gevangen, mit enen groten roef, in des Graven Haghe, daer hi mit groter eren ende triumphen blidelic worde ontfangen. Daerna worde een bestant gemaect bi tusschenspreken van edelen mannen, tusschen den hertoge ende den biscop an dene side, ende joncheer Willem van Arckel an dander syde; ende hierbuyten bleef die here van Arkel. Ende dit bestant soude dueren tot Pijnxsterdach toe.