Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hier beghint die XXVII divisie, ende heeft XXVII capitelen.

Paeusen.
Anno M.CCCC. ende IIII.
Dat eerste capitel.

Innocencius die VII was die CC XII paeus. Hi sat omtrent II jaer. Hij was een out ende ondersocht man van vele sciencien ende experiencien. Dye cardinalen hadden onder malkanderen een verbant gemaect, eer si ter koren ghingen, so wie van hem tot enen paues gecoren worde, die soude, als hi des worde versocht, sijn paeusdom overgeven om die Heilige Kercke tot eendrachticheyt te brengen; mer hi starf te Romen ende wert tot Sinte Pieters begraven.

Anno M.CCCC. ende VI.

Gregorius die XII was die CC XIII paeus. Hi was een Veneciaen, ende sat omtrent II jaer. Hi was een man van groter strengichheit ende heilicheit, ende hadde mede beloeft dat paeusdom over te gheven als hi des worde versocht, also hi na dede int concilium van Pijsen int jaer M CCCC ende VIII. Hi starf te Recanaten, ende wert aldaer mit groter eren begraven.

In den jare Ons Heren M CCCC ende acht wert te Pijsen een concilium gehouden om te maken eendrachticheit in der Heyligher Kercken. Mer leyder! dat een quaet quam op dat ander, ende die een twist opten anderen. Want twee paeusen, als dese Gregorius die XII ende Benedictus die XIII, voir geseyt, worden ofgheset. Ende daer werdt weder een ander ghecoren, ende was een Minrebroeder, een groot subtijl doctoer in der Godheit, ende wert gheheten Alexander die V; ende sat een jaer mit die ander II paeusen, die ofgheset waren. Ende aldus waren in desen tijden drie paeusen.

Anno M CCCC ende IX.

Alexander die Vijfte was die⁴⁸⁷ CC XIIII paeus. Hi was uut Creten, ende sat omtrent een jaer. Hi was een glorioes ende subtijl doctoer in der Godheit. Hi was een beminre der armer luyden, ende was seer milt in aelmissen ende ghiften te geven, dat hij self niet en behilt. Waerom hij al jockende plach te segghen, dat hi was geweest een rijck bisscop, een arm cardinael, ende een biddende oft nyethebbende paeus; want hi niet tijtlics behouden en hadde. Ende als hi sterven soude, so vermaende hi mit soeten woerden sine cardinalen om te arbeyden tot eendrachticheit der Heyliger Kercken, ende gaf hem die benedictie, seggende: 'Vrede gheve ic u, mijn vrede laet ick u'. Ende daer starf hij tot Bononien, ende leyt aldaer totten⁴⁸⁸ Minrebroederen begraven.

487 die die AB.

488 tottten AB.

Anno M CCCC X.

Johannes die XXIII was die CC XV paeus. Hi was van Napels, ende sat IIII jaer ende X maenden. Hi was een groot geleert man in den rechten. Hi began seer wel te doen om eendrachticheit der Heiliger Kercken, want int Concilium van Constans boet hi sijn paeusdom over te geven. Mer namaels wert hi arger, ende is heimelic voervluchtich geworden. Nochtans en heeft hem dat niet geholpen, ende wert gevangen. Doe resigneerde hi mit bedwanc, ende doe worde hi weder cardinael gemaect; ende starf te Florens, ende worde aldaer mit groter eren begraven.

In den jaere Ons Heren M CCCC ende XIIII was dat grote Concilium te Constans in Swaven, om terneder te legghen ende of te doen dat scisma ende dye groote twedrachticheit die negenendertich jaren

[p. 240v]

lang in der Heyliger Kercken hadde geweest. Ende dit Concilium worde toegebrocht ende vergadert doer cloecheit ende wijsheit des keisers Segemonts. In denwelcken waren vijf nacyen, als Ytaliaens, Fransse, Duytsche, Spangerts ende Engels. Ende daer wert gedetermineert ende uutgeroepen, soe wat dese V nacien mitten cardinalen decerneerden ende uutspraken, dat soude vast ende van waerden wesen. Johannes dye paeus quam daerselver, hoewel dattet hem ontraden worde. Gregorius sende daer sine legaten ende oratoren, ende resigneerde dat paeusdom willichlic. Benedictus die wert ghepriveert ende beroeft vant paeusdom. Ten lesten wert daer op ghedaen om eenen nyewen paeus eendrachtelicken te kiesen, so worden daer gecoren uut elcke nacie VI notabele, geleerde mannen, die mitten cardinalen in die camer gaen souden ende haer stemme geven. So sijn dan in den jare Ons Heren M CCCC ende XVII dese gheeligeerde mannen mit XXXII cardinalen in die camer gegaen, ende coren eendrachtelicken op Sinte Martijns dach in den winter tot enen paeus Otto van Columna, een Romein, ende worde mit groter bliscappen overal verkondicht. Die keyser Segemondt mit grooter vroechden is in dye camer gecomen, ende viel neder, cussende des paeus voeten, lovende ende danckende God, dat die Heilige Kercke tot eendrachticheit gecomen ware. Men leset datter in dit Concilium vergadert waren op een tijt XXX M IX C ende XL personen, want het duerde IIII jaer lang; behalven den paeus ende den keyser, waren in dit Concilium V bisscoppen cardinalen, XVI priesteren cardinalen, VII diaconen cardinalen, VII patriarcken, XXXIIII aertsbiscoppen, C IIII biscoppen, LX abten, XXIIII hertogen, C XL graven, die IIII generalen van den IIII Biddende Oerden; voert dye ambassaten van allen heren ende steden van kerstenrijck.

In dit Concilium worden sommige ketteryen ende ongeloven gecondempneert, verdoemt ende verdreven, als die ketterie Johannis Wijcleef in Engelant, ende sijn II discipulen Johannes Hus ende Hieronimus, gheboren by der stat van Pragen int conincrijc van Bemen, worden beyde verbarnt, die een een jaer na den anderen, op enen dach. Van deser ketterien ende van den oerlogen daervan gecomen sal men na vinden int jaer van XVII. Ende daer worden vele goeder ponten ingeset. Item. Datselver Concilium heeft oec determineert ende gesloten dat dat Concilium wettelic ende deghelick vergadert, representerende of bewisende die ghemene Heylighe Kercke, heeft sijn macht van Cristo, sonder enich middel. Ende alle staet, oeck die paeuslicke staet, is denselven Concilium sculdich gehoersaem te wesen in die punten, die welke dat dienen tot ghemeen vordering der Heiliger Kercken, als in punten des geloves ende dye daeran dragende sijn. Item. Het is oec int selver Concilium determineert ende geordineert, dat voertan tot allen X jaren soude ghehouden worden een ghemeen Concilium.

Anno M CCCC ende XVII.

Martinus dye V was dye CC XVI paeus; hi was een Romein ende sat XIIII jaer, III maenden; ende die ander paeusen, als Johannes ende Gregorius, worden ofgeset. Dese Martinus was een alten machtigen rijcken paeus, ende een goet rechtvaerdich man; hi hilt dye openbaer straten veylich ende vry van rovers ende andere quade menschen. Hij dede veel ongeloven ende ketterien te niet. Hij heeft veel goets gedaen in der Heyliger Kercken, daer hem seer toe geholpen heeft die edel vorst ende prince keiser Segemont. Hi hadde vergadert veel gelts ende scats om dat Heilige Lant weder te winnen, mer dat en hadde geen voertganc, want hi mitter doot belopen worde. Ende corts daer te voren dede hij vergaderen dat Concilium te Basel. Hi starf int jaer Ons Heren M CCCC XXXI, ende werdt tot Sinte Jans te Latranen begraven⁴⁸⁹, voer der heiligen apostelen Sinte Pieter ende Sinte Pauwels hoefden. Ende dat paeusdom vaceerde XII daghen.

489 aldus B; begranen A.