Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Van enen groten plaghe van den dansers, ende hoe dat lichaem van Seth, Adams sone, gevonden worde.
Dat XXIIII capitel.

Int selve jaer, so stont op een wonderlijke ende een grote clagelicke misvalle in der stadt van Coelen, Aken ende in anderen steden gelegen omtrent den Rijn. Daer stonden op enige mannen ende vrouwen, ende begonnen te dansen, ende hilden die manieren ende den naem van den dansers. Ende als si lange tijt hadden gedanst, vyelen si als verbaesde ende dulle luyden neder opter aerden. Dese dansers openbaerden alreeerst tot Aken opter kerckwiinghe dach van Onser Liever Vrouwenkercke; daer dansten sy voer dat outaer, ende spronghen also hoghe alst outaer hoghe was; ende dan vielen si neder op dye setelen ende stoelen. Ende dit volherden si menigen tijt, dat hoerre sommige te bersten sprongen ende bleven doot. Enighe worden mit dwalen om haer lichaem gebonden, dat si niet bersten souden. Ende si quamen tot Maestricht ende tot Ludic ende in anderen steden, ende waren bloetshoefs, hebbende groene cransen op haer hoefden, ende dus springende ende dansende, spraken si malcanderen moet toe, segghende: 'Frijsch, frijsch', ende anders niet. Ende ghinghen aldus in der kercken voer dye outaeren, ende voer tbeelde van Onser Liever Vrouwen, springende ende dansende; ende vele mannen ende vrouwen dye se ansaghen, worden mit deser passien mede beroert, ende dansten mede. Ende ten lesten wordet van den wijsen meesters ondervonden dat dese menschen mitten duvelen waren beseten ende vele van hemluyden tot diversse plaetsen ende steden worden belesen by exorcyse van conjuracien, besweringhen ende ghebeden ende mit Sint Jans Evangelye, ende worden sommighe lichtelic ende sommige swaerlick verlost ende ghenesen, wel tot III M toe. Ende daerna cesseerde ende verghinc die plaghe. Ende wanneer die duvel quam in haer senen, so en mochten si hem nyet ophouden van dansen; ende als hij in haer buyck quam, worden si swaerlic gepinicht,

[p. 228r]

ende hadden dan een vervaerlick ghesicht; ende die ene clam op des anders schoer, ende seyde dat hi wonderlicke dinghen in dye lucht sach. Ende si hadden ghelijck opgheset, dat si op enen marghenstont op Alre Heiligendach comen souden, alle ghelijck vergadert wesende tot Sinte Lambrechts kercke in den Dom, ende souden alle dye priesters dootgeslegen hebben. Mer God, die alle ding ten besten disponeert ende set, heeftet behindert, dattet ghenen voertghanck en hadde. Eén van den duvelen, als hi besworen worde, was hem gevraecht waerom dat si besaten die lichamen der armer ende ellendiger, ende niet der rijcker noch der priesteren. Doen seide die duvel: 'Die clercken ende priesteren spreken dagelixs also vele scone ende devote woerden ende oratien dye ons contrary sijn ende verdrietlic om horen, dat wi selden comen in haer lichamen; ende bi avonturen, wi souden noch binnen enen maent gecomen hebben in der rijcker luyden lichamen, ende doer hen souden wi alle dye gheestelicheit te nyete hebben ghebrocht ende versleghen.'

In ditselve jaer is gheschiet dat enige Saracenen ende kersten doert ghebot des coninghinne van Ungarien geheten Sibille, ende bi consent des soudaens van Babilonien, hebben bestaen te graven in den dalle van Josaphat, in een cloester dat dair gesticht was, om noch te fonderen ende maken een ander huys. Ende als si een man lang in der aerden hadden gegraven, so hoerden si als hem dochte dat gheluyt van een cudde verkens, dye onder malkander gnorren. Doe seyden die Saracenen ende onghelovigen: 'Nu geloven wi dat die duvelen tegen ons murmureren, omdat wi hier willen timmeren den kersten een huys ende woninge.' Ende die kersten seyden: 'Neen, neen, ten is also niet. Mer die aerde gheeft een soeten geluyt teghen den toecoemst des Ghesontmakers.' Ende als si dieper groeven, vonden si een graf van stenen ghemaect, ende dat opdoende, vonden si daerin een lichaem van uutermaten groter formen, gans ende heel, mit enen langhen baerde, ende veel haers opt hoeft, leggende also begraven in een scapenvacht, dat gans ende gave was. Ende onder sijn hoeft lach een scapenvacht dat heel was, in der lancte van XXX voeten, met welcken men vermoet dat Adam ghecleet hadde geweest ter wijlen dat hi hier opter aerden leefde. Ende bovenop sijn hoeft vonden si enen stenen tafel, daer Griecxse letteren in stonden ghegraveert, aldus: 'Ick, Seth, die derde soen van Adam, ghelove in Jhesum Cristum, des levende Goeds Sone, ende in Mariam, die reine Maget, sine Moeder; dat si van minen lichaem toecomende sijn.' Dese dingen heeft met sijn ogen gesien een eerbaer ende warachtich man, geheten here Jan van den Huyse Villarij, doctoer in der Heyliger Scriften, ende heeftet overgescreven sinen medegeselle here Jan de Solencia, oec doctoer in der Heiliger Scriften, dat dit was ghevallen in den jare voerseyt.