Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hier beghint die XXVI divisie, ende heeft LVIII capitelen.

Dat eerste capitel.
Anno M CCC ende LXIII.
Paeusen.

Urbanus die V was die CC VIII paeus; hi was van Lemonicen, ende sat VIII jair ende IIII maenden. Hi was abt van Sint Victoers tot Massilyen van Sinte Benedictus Oerde, doctoer in den geestelijcken rechten; ende wert voer een heilich man gehouden. Tot desen Urbanum was Sinte Brigitta van Cristo gesent, om die confirmacie van haer regule. Hi starf tot Massilien, ende wert daer begraven.

Int jaer Ons Heren M CCC ende LXIII was te Lubeck een scolier, dye VII jaer sliep, sonder wacker te worden; ende daerna, dat hi wacker wert, leefde hi lange tijt.

Anno M CCC ende LXXI.

Gregorius die XI was die CC IX paeus; hi was van Lemonicen, ende sat VIII jaer, V maenden. Bi desen Gregorius tiden quam dat hof van Romen, als die paeus mit sine cardinalen, weder te Romen, dat LXX jaer van Romen hadde geweest, ende in Vrancrijc tot Avioen hadde gelegen tot groter destructye ende verderfnisse der stat van Romen. Ende dit was int jaer M CCC ende LXXVI, int VII⁴⁴⁰ jaer sijns paeusdoms. Daerna starf hi te Romen, ende wert tot Onser Vrouwen opten Nyewen Wech begraven. Ende na sijnre doot quam grote tribulatie ende verdriet in der Heiliger Kercken.

440 aldus AB; V C.

Anno M CCC LXXIX.

Urbanus die VI was die CC X. paeus. Hij was van Napels, ende sat XI jaer ende VIII maenden. Hi werdt van den cardinalen binnen Romen paeus ghecoren, meer uut ontsich der Romeinen dan uut haer selfs

[p. 220v]

vryen wille. Hi was een man die altijt sijn onrecht wreken woude, want hi meer daerop uut was dat men hem vreesde, dan men hem liefhadde, ende was seer onrustelic van herten. Ende want hi den cardinalen strafte van haer lichtverdicheit, daerom worden si toernich ende reysden van Romen tot in die stat Fundorum, seggende dat dese Urbanus gheen rechtvaerdich paeus en was. Ende een deel der cardinalen koren in datselve jaer enen anderen paeus tegen Urbanum, ende was geheten Clemens die VII. Ende daer stont op een grote twist in der Heyliger Kercken, durende XXXIX jaer lang, totdat Martinus dye V eendrachtelic ghecoren wert. Dese Urbanus starf te Romen, ende leyt tot Sinte Pieters begraven.

Clemens die VII sat XV jaer. Als hi veel wederstants hadde geleden, toech hi tot Avioen in Vrancrijc, daer die paeusen pleghen te wonen, ende hilt daer zijn hof, ende wert van den Franssen voer een warachtich paeus gehouden.

Die XXII twist in der Heiliger Kercken was veel arger ende subtijlre dan⁴⁴¹ enich ander daervoer of ghescreven is. Si began in dit jaer van LXXIX, ende duerde XXXIX jaer, totdat men screef M CCCC ende XVII; ende si was so commerlic gestelt, dat die alregeleerste mannen ende die oec van groter consciencien waren, niet en wisten te ondersceyden wie dat men van beide soude houden voer een rechtvaerdich paeus. Die oerspronc van deser twiste scrijft Anthoninus ende Leonardus. Als Gregorius doot was ende begraven, vergaderden die cardinalen die te Romen waren. Die oversten van Romen versochten ende baden den cardinalen, dat si enen Romeyn, oft tenminsten een Ytaliaen tot enen paeus wouden kiesen, opdat dat hof ende die paeuslijcke stoel te Romen bliven mochte, ende nyet weder en quame in Vrancrijc, alst daer te voren hadde geweest. Enige andere van den Romeynen, die wilt ende woest van leven waren, gelieten hem alsoft si den cardinalen hadden willen dwingen om enen Romein oft Ytaliaen te hebben. Aldus so koren die cardinalen Bartholomeum, archibiscop van Baren, dye hem noemen dede Urbanus die VI. Na III maenden zijn enige van den cardinalen, tot XIIII, uut Romen gereyst, in der stat Fundorum, ende koren enen anderen paeus, dye si noemden Clemens die VII; ende dese toech te Avioen in Vrancrijc, ende hilt daer zijn hof mit sijn cardinalen. Ende van deser electie quam een grote dwalinge ende twist in der Heiliger Kercken, want Ytalien, Duytslant ende Ungarien die hilden Urbanum voer enen paeus, ende Vrancrijc, Spangen ende Cathalongen die hildent mit Clemens die VII. Aldus waren daer II hoefden in der Heiliger Kercken, dat seer schandeloes ende scadelick was in der kerstenheyt; want daer vele ketterien, ongelove ende andere ghebrekelicheden doe begonsten te spruyten. Want teghens den rebellen en was gheen disciplijn. Leonardus Aretinus, die scrijft in zijn cronike: doen een cardinael des paeus Clemens openbaerlic stont ende predicte tot Avioen tegen Urbanum, ende woude bewisen dat hi geen warachtich paeus en waer, terstont sloech hem die moert, ende bleef haestelick opter stede doot, als in een wraeck sijns valscen bewisinge; mer God die weet of sine bewisinge valsch of waerachtich was, mer die alregeleerste doctoren, geestelicke ende waerlike mannen, dyer doe ter tijt veel waren, ende die oec miraculen binnen haren leven ende na haren doot deden, ende konden desen twist niet te recht ondersceyden, daer en bleef altijt noch twifeling. Want ist van node te geloven enen kerstelicken kerck, ende niet vele, so ist van node te wesen enen Vicarium Cristi, dat is enen paeus, als Sint Jan seit in zijn X capitel: Het sal wesen een scaepskoye ende een harder, etcetera.

441 aldus C; van AB.

Anno LXXXIX.

Bonifacius die IX was die CC XI paeus. Hi was van Napels, ende sat XV jaer, XII maenden. Hi worde paeus gecoren als Urbanus te Rome gestorven was. Hij en was mer XXXIIII jaer out, doen hi gecoren worde; ende hoewel hi so jonck was, so en mocht men van hem nochtans niet oneerlicx seggen, want hi zijn joncheit verwandelde in enen verstandelen ouderdom, ende hadde hem wijslic ende eerlic alle die dagen sijns levens. Bi zijnre tijt worde dat Jubilee of dat Grote Gulden Jaer, als in den jare M CCCC gehouden; ende was op die tijt selver te Romen, daer hi starf, ende wert tot Sinte Pieters begraven⁴⁴².

442 begranen AB.

[p. 221r]

⁴⁴³

443 aldus A; CC LXXI B.

Anno M CCC ende XCIIII.

Benedictus die XIII wert paeus gecoren tot Avioen in des paeus Clemens die VII stede; hi leefde tottet concilium van Constans, ende sat XXII jaer. Ende hi en woude doe oec niet gehoersaem wesen, mer bleef altijt verhart. Hi was een groot glorioes geleert man, en waer hi niet mit sulker ambitie ende hoevaerdicheit besmet geweest. Ten lesten, als hi soude storven int rijc van Aragonien, geboet hi sijn cardinalen dat si terstont na sijn doot in sijn stede enen anderen paeus souden kiesen, als si deden, ende koren aldaer enen die gheheten wert Clemens die VIII, ende verhieven hem als een afgod; mer si en vorderden niet.