Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Van here Ot van Arkel ende van sijn broeders ende van die nedercoemste der hertogen van Cleve, van Ghelre ende der heren van Egmont ende van Yselsteyn.
Dat VII capitel.

In den jare Ons Heren M CCC ende LV starf here Jan, die twalefste heer van Arkel, ende hadde te wive Ermgaert, des graven Otten enige dochter van Cleve, dair hi an wan VII sonen ende II dochteren. Die outste was geheten Jan, ende worde tot Dordrecht in een tornoy dootgesteken. Die II, geheten Otte, worde die XIII here van Arkel na sinen vader; die III, geheten Arent, was here van Zolen, Avesaet, Noordeloes, ende advocaet van Albaes ende Albesserdam. Die IIII, geheten Jan, was biscop van Uutrecht, ende worde van Uutrecht geset bisscop te wesen

[p. 216r]

van Ludick. Die V, gheheten Robbrecht, was here van Asperen, diewelcke heerlicheyt hem angecomen was van zijn wijfs wegen, die een enige dochter was van den here van Asperen, die hi getrout hadde by dispensacien; ende sijn vader hadde hem te voren gegeven die heerlicheit van Aersberch, dat welke bi versterfte gecomen was an die heerlicheit van Arckel. Die VI, geheten Herbern, was here van Slingelant ende van andere goeden. Die VII, gheheten Willem, hadde die halve heerlicheit van Lopick; mer hi starf jonc. Here Otte van Arkel, die XIII, hadde te wive Elizabeth, des hertogen dochter van Baer. Ende daer wan hi bi here Jan, den lesten here van Arkel. Ende dese leste here Jan van Arkel hadde te wijf des eersten hertoghe Willems dochter van Gulick, geheten Johanna; ende was hertoge Willems ende hertoge Reinouts suster van Gulic ende van Gelre. Ende daer wan hi bi joncheer Willem van Arckel, die van vrou Jacob, graefinne van Hollant, tot Gorichom bleef verslagen int jaer XIIII C ende XVII; ende dese joncheer Willem en liet geen kinder after. Die eerste dochter van here Jan van Arkel die XII, hadde te man den here van Hoern. Die ander dochter hadde te man here Jan van Egmont, here Jans zoen van Egmont, ende heere Willems broeder van Yselstein. Dese here Jan van Egmondt wan bi sinen wive II sonen: die eerste was geheten Aernout, ende was here van Egmont, ende worde na hertoge Reynout, sijn oems doot, gecoren ende gemaect hertoghe van Ghelre. Ende dese hertoge Aernout hadde te wive Katherine, hertoge Adolfs dochter van Cleve, daer hij an wan Adolf, hertoghe van Ghelre, ende joncfrou Katrine van Ghelre. Dese hertoge Adolf van Ghelre hadde te wive Anna, des hertogen dochter van Bourbon, daer hi an wan Kaerle, hertoge van Gelre, ende Anna, hertoechinne van Lottringen. Die ander soen van heer Jan van Egmont was geheten Willem, ende was here van Egmont gemaect doen zijn broeder hertoge van Ghelre worde; ende na here Willem, sijn oems doot, worde hi here van Yselstein ende van Baer. Dese here Willem hadde te wive grave Vredericxs dochter van Moers, dair hi an wan III sonen, als here Jan van Egmont, deerste grave van Egmont; here Vrederic van Yselstein, deerste grave van Bueren, ende here Willem van Egmont, ridder.

Nu mocht men hier vragen waerom dat dese here Otte van Arkel niet geworden is grave van Cleve, ghemerct dat sijn moeder vrouwe Ermgaert was een enige dochter des graven Otten van Cleve. Waerop men weten sal, dat dat graefscap van Cleve een quaet leen is, ende en is so vri van den keiser niet gegeven, dattet op een dochter of suster sterven mach, mer op een soen oft een broeder. Nu so hadde dese grave Otte van Cleve II broeders, als Dirc ende Jan, canonick tot Colen. Ende als grave Otte gestorven was, so worde Dirc sijn broeder grave van Cleve; ende dese Dirc gaf Ermgaert sijn nichte, grave Otte sijns broeders enige dochter, te man here Jan van Arkel, desen heren Otten vader, op sulker condicien, dat dese Dirc soude wesen ende bliven grave van Cleve na zijn broeders doot, also lange als hi leefde. Ende waert sake dat dese here Jan van Arkel ende vrouwe Ermgaert, zijn huysvrouwe, een soen tesamen cregen, die soude na desen grave Dircxs doot wesen ende besitten die graefscap van Cleve. Mer ten quam so niet; want grave Dirc, grave Otten broeder, nam een wijf geheten Maria, ende was grave Reinouts dochter van Ghelre, des eersten hertoge Reinouts suster van Gelre. Ende daer wan hi bi een enige dochter, gheheten Maria; dye te man hadde grave Adolf, den IX grave van der Marcke, dair si bi hadde III sonen, als Engbert, grave van der Marcke, Adolf, elect van Coelen ende van Munster, ende na grave van Cleve ende van der Marcke; vader des eersten hertoge Adolfs van Cleve ende Marcke. Die III soen, geheten Jan, was here van Dinslaken. Ende als grave Dirc van Cleve gestorven was, so quam Jan sijn broeder, canonick van Coelen, mit machte int graefscap van Cleve, en hilt here Otte van Arkel, sijnre suster soen, mit crachte daeruut, om redene voerseyt; wanttet een quaet leen was. Ende opdat dese here Otte hem niet hinderlic wesen en soude, soe nam hi te wive Margriet, hertoge Reynouts ende hertoge

[p. 216v]

Eduwaerts outste suster van Ghelre, dye te man gehadt hadde Godevaert, graef van Loon, ende nam noch na te man grave Jan van Boloys; mer si en creech geen kinder. Ende als grave Jan van Cleve ghestorven was, so meende die heer Parwijs, grave van Cleve te worden, hoewel dat sijn moeder doot was. Hi was grave Jans van Cleve suster soen, ende hi creech heimelic in die stede van Cranenburch, die stede van Orzoy ende enige sloten. Grave Engbert van der Marcke, die meende hi soude grave van Cleve wesen, want zijn moeder leefde noch, ende was grave Dircxs enighe dochter van Cleve, daer grave Jan oem of was, ende was een broeders dochter van grave Jan, ende daer was hi een soen of; ende meende des broeders kinder souden gaen in der keiser rechte voer den suster kinder. Ende hi hadde veel vrienden te Cleve. Ende here Adolf, die elect van Coelen, zijn broeder, quam haestelic int lant van Cleve, ende hij worde te Cleve inghelaten, ende creech dat slot ende dye stede in. Here Otte van Arckel meende, hij soude grave van Cleve wesen; want zijn moeder, al was si doot, si was grave Otte enige dochter van Cleve, daer grave Jan oeck oem of was. Ende grave Otte was een ouder broeder dan grave Dirc was, mer zijn moeder was doot. Die van Cleve, mitten meesten deel van den ridderscap ende steden, die en wouden die van Parwijs niet hebben, noch oec die van Arkel; ende si en hadden oec grave Engbert nyet al te gaerne gehat, mer si hadden hem liever dan Parwijs of Arkel. Mer si begeerden te hebben ende te houden heere Adolf, den elect van Coelen ende van Munster; want hi noch niet gewijt was, ende een seer lief getal ende gemint man was, also verde, als hi zijn electie van den bisdom overgeven wilde. Ende als grave Engbert van der Marcke ende here Ot van Arkel dit vernamen, dat si niet hebben en souden, soe vielen si beide mit heer Adolf den elect toe, tegen Parwijs. Ende here Adolf creech dat gehele lant van Cleve, sloten ende steden, in, sonder dat Parwijs in hadde. Ende heer Adolf gaf sijn electie van den bisdom van Coelen ende van Munster⁴³¹ over bi des paeus consent ende des Gestichts, ende resigneerde over here Engbert van der Marcke, sinen oem, die bisscop tot Ludic was; ende heer Jan van Arkel, biscop van Uutrecht, heer Otten broeder van Arkel, die worde biscop van Ludic. Ende heer Adolf, als hi sijn electien van den II bisdommen overgegeven hadde, so seynde hi terstont an keyser Kaerl van Romen, ende liet hem geven ende verliden dat graefscap van Cleve tot enen goeden onversterflic erfleen. Ende doe wort hi gehult ende ontfangen gheweldich heer ende grave van Cleve. Ende heer Otte van Arkel die hadde een somme van penningen, voerdat hi quijtscout sijn anseggen van den lande van Cleve. Ende vrouwe Johanna van Brabant die dadingde daerna tusschen desen graef Adolf ende den here van Parwijs, als dat die here van Parwijs hadde oeck een somme van penningen, ende hi gaf weder over Cranenburch, Orzoy ende al dat hij in hadde. Ende hij gaf mede over alle recht ende toesegghen, dat hi totten lande van Cleve mochte hebben. Ende aldus werdt grave Adolf grave van Cleve; ende daerna starf grave Engbert van der Marcke, sijn broeder, sonder kinder, ende hij worde mede grave van der Marcke. Ende dese grave Adolf van Cleve nam te wive Margriet, grave Gerrits dochter van den Berge, die een canonisse was tot Sinte Cecilien binnen Coelen, daer hi an wan VII sonen ende IX dochteren: Adolf, den eersten hertoge van Cleve; Dirc, here van Dinslaken, ende Gherrit, grave van der Marcke; ende dese twe storven beide sonder kinderen. Ende dye heerlicheden quamen weder an dat huys te Cleve. Van dye ander IIII sonen en hebbe ic niet of bevonden gescreven. Die eerste dochter hiet Margriet, ende hadde te man hertoghe Aelbrecht van Beyeren, grave van Henegouwen, van Hollandt, Zeelant ende Vrieslant, keyser Lodewijcs soen van Romen. Die ander dochter hadde coninck Kaerls soen van Bemen, keyser van Romen. Dye derde dochter hiet Beatris, ende hadde den grave van Nyvers; die IIII dochter Katerine was joncfrouwe van Moenreberch; ende noch V dochteren, mer daer en vinde ic niet of bescreven. Die eerste soen Adolf ende die eerste herto-

431 Muuster AB.

[p. 217r]

ge van Cleve hadde te wijf des palsgraven dochter, hertoghe Robbrecht van Beyeren, coninc van Romen, gheheten Agnies; mer hij en hadde daer geen kinder bi. Doe nam hi te wive hertoge Jans dochter van Bourgongen, daer hi an wan III sonen ende VII dochteren, als hertoge Jan van Cleve ende van der Marcke; die ander soen hiete Adolf, here van Ravenstein. Ende dye hadde te wive des conincs broeder dochter van Poortegael, dair hi an wan here Phillips van Ravensteyn, die te wijf hadde des graven dochter van Simpol, conincstabel van Vrancrijck, die tot Parijs onthoeft worde. Die eerste dochter van hertoge Adolf van Cleve hadde te man hertoge Willem van Beyeren, grave van Henegouwen, van Hollant, van Zeelant ende van Vrieslant. Die ander dochter Katerine hadde te man hertoge Aernt van Gelre. Dye III dochter, Elizabeth, hadde te man den grave van Swartsenburch. Die IIII dochter, Agnies, hadde te man den jongen coninc van Navaern. Die V dochter Helena hadde te man den hertoge van Bruynswijc. Die VI dochter hadde te man hertoghe Kaerl van Orlyens, coninc Lodewijcs vader van Vrancrijc dye XII. Die VII dochter starf jong, ende die joncste soen starf oec jong. Hertoge Jan van Cleve, hertoge Adolfs outste soen, hadde te wive grave Jans dochter van Stampus van Nyevers ende van Ryters, daer hi an wan IIII sonen ende een dochter, als Jan, dye hertoge van Cleve ende van der Marcke worde; die II soen hiete Engbert, grave van Stampus, van Nivers ende van Ryters; die III hiete Phillips, die IIII Gerrit: dese storven ongehijlict. Die dochter is noch onbestaet. Johan, hertoghe Jans soen, hadde te wive des lantgraven dochter van Hessen ende van Duringen; daer hi een soen an wan, die te wive nam hertoge Willems enige dochter van Gulic ende van den Berge, wiens moeder was des marcgraven dochter van Brandenburch.