Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Van dat leven suster Gheertruyts van Oesten tot Delft.
Dat V capittel.

Het is geweest int jaer Ons Heren M III C XL, een jonghe maecht gheheten Gheertruijt van Oesten, geboren van Voerburch, ende woende toe Delft op dat oude Begijnhof. Dese maecht heeft haer also vuerichlic gheoeffent in die passie ende liden ons Heren, dat dye littekenen der vijf wonden sienliken zijn geopenbaert in haer handen ende voeten ende in haer side, van denwelken vele kersten menschen hem verwonderden, ende God van hemelrijck daerin glorificeerden, loefden ende dancten. Als dese maecht gecomen was tot haer jaren, heeft si om die liefte Goods dese tijtlike dingen ende alle cijerheit des werlts versmaet, ende heeft haer begeven op dat Begijnhof, om God daer stadeliken ende trouwelic te dienen. Si was seer oetmoedich in woorden, in werken ende in habiten, lijdsamich ende verduldich in allen tegenspoeden. Ende int beginsel haere bekeringe soe en hilt si niet op XIIII dagen ende nachten lang van screyen ende suchten; binnen dyewelken tijt si quijtsceldinge vercreech van alle haer sonden, als haer God namaels openbaerde ende te kennen ghaf. Ende in dese tijt so waren haer tranen haer broot nacht ende dach. Ende als si enige lichamelike spijse at, dwelc seer luttel ende weinich was, die at si mit groten suchten ende wenen. Seven jaer lang was si in groter

[p. 205r]

penitencien ende strengicheit van leven, dat si niet of weinich sliep, in denwelcken tijt si vele temptacien ende becoringen van den duvel leet, haer treckende ende scuddende bi den armen of hi haer roc ende pels van den live getogen soude hebben. Ende als si aldus van den duvel worde gequelt, so noemde si hem dicwils, hem verwitende sinen val ende nederlage, seggende: 'Gaet wech, ghi bose duvel.' Ende als die duvel dyt hoerde, soe voerde hi haer dicwils van deen plaetse op dander, ende bi wilen in die lucht; mer hi en mocht haer niet misdoen, want God de Here die en wouts niet verhengen, ende bescermde se. Sy oeffende haer daghelixs in dat leven ende liden ons Heren, ende na den loep des tijts van hare oeffeninge, so maecte si haer gebeden ende oeffeninge gelic den diensten der Heiliger Kerken, want in den Advent so overdocht si dye grote verlangen ende begeerten der ouder vaderen; daerna, in de Hoechtijt der Geboerten ons Heren Jesu Criste, overdocht sy in groter soeticheit haers herten hoe soetelicken de reine, onbesmette Moeder ende Maget Maria voertgebrocht heeft Haren alren liefsten enigen Soen, ende hoe naerstich Si was Hem te voeden mitten alre soetsten melc Haere maechdeliker borsten. Ende als si dit mit groter dancberheit aldus overdochte ende becommert was, so heeft God een groot teiken van haere dancberheit willen bewisen, behalven die gracien die si van binnen hadde verborgen. Want het is gheboert op een tijt als si haer oeffende in die geboerte ons Heren mit groter soeticheit haers herten, dat haer maechdelike borsten worden swellende ende groot, ende gaven scone witte melc uut; ende dit wonderlike teiken duerde van den Heiligen Kersdage of, tot Onser Vrouwen Lichtmis toe. Ende binnen alle dese dagen soe en mocht si nyet versaet worden van die uutnemende soeticheit, overdenkende die hoecheit des Godliken wysheit, om dat menscelicke gheslachte te verlossen. Vele wonderlike dingen gescieden noch hyerna. In dese voerseyde tijt, als sij hoer dus was oeffenende in die gerechticheden Goods, quam tot haer een devote maecht geheten Lielt, ende woonde op datselve Begijnhof. Dese, vervolt wesende mitten Heiligen Geest, seyde dat dese suster Gheertruyt noch wonderlike gracien toecomen souden, want si voerseide een heel jaer te voren, eer dattet ghescyede, dat si noch binnen een jaer ontfangen soude dye littekenen van den vijf wonden³⁹⁰ ons Heren Jhesu Cristi in haer handen, voeten ende in haer side; ende als die oetmoedige dienstmaecht ons Heren, suster Gheertruit, hadde gehoert, haer onwaerdich kennende van alsulke gracien, seyde si mit groter oetmoedicheit: 'Van waen soude mi dat comen, dat in mi souden gescien ende comen sulke gracien. Ic bekenne myselven te wesen een arm sondich mensche, ende ic en hebbe in mi geen doechden³⁹¹, dan mi van die overvloedicheit des Godliken bermherticheits gegeven worden.' Een jaer daerna, als de heilige Goede Vrijdach anstaende was, heeft haer dese suster Geertruyt nedergestelt, knielende mit groter devocien ende ijnnicheit voer dat beelde des Heyligen Cruys, biddende lange tijt ende in haerre herten overdenkende die grote sware bittere passie ende liden ons Heren Jesu Cristi. Ende als si aldus opgetogen was mit wonderlycke grote devocie, ende ontsteken in die liefde haers Brudegoms ons Heren Jesu Cristi God, Die daer wonderlic is in Sinen heiligen, heeft oec wonderlike gracien gedaen, ende gegeven dese maecht, als dat si ontfangen heeft in haer lichaem die littekenen der heiligen vijf wonden ons Heren. Als si dese litteikenen hadde ontfangen ende si weder tot haerselven ghecomen was uuter contemplacien, daer si in geweest was, riep si mit luder stemmen dat begynken dat mit haer inwoende: 'Diewer, suster, coemt geringe, ende siet wat groter gracien God die Here mi Zijn arme dienstmaecht, niet uut mine verdyensten, mer uut Sine overvloedighe goetheit heeft verleent.' Ende als si quam ende sach dat wonderlyke teiken dat God deser maget hadde verleent, verwonderde si haer seer, ende dancte ende loefde God van Sine wonderlike milde gaven ende teykenen. Ende niet alleen dien heiligen Goeden Vrydach tsnachts, mer des hoghen claren dachs ende menige dagen daerna so vloijde uut die heilige wonden suverlic root claer bloet; ende dit sevenmael daechs, tot elken getiden eens; datwelke men ontfing in een scoen witten doec.

390 wouden AB.

391 doehden AB.

[p. 205v]

Dese nyevicheyt was haest openbaer ende en mocht niet verholen bliven, dat niet alleen van binnen der stede van Delft, mer van allen steden ende dorpen daer omtrent quam dat volc, ende begeerden te sien die grote wonderlike teykenen ende miraculen die God an dese maget hadde vertoont. Mer dit gheloop ende moyenisse en behaechde dese maecht niet, want overmits stadeliken toecoemst des volcs, soe voelde si verstroynge haers herten, ende dat zij belet worde van der Godliker contemplacien ende geestelike oeffeningen; ende want si mercte ende overdochte dat dye vrese allen menscen van node is, so bat si God den Here oetmoetdeliken: 'O myn alre liefste minlike Here Jesu Criste; ist uwen Godliken wille, soe begeer ick dat ghi dese vijf wonden die Ghi mi goedertierlic hebte verleent, weder van mi nemen wilt, opdat ic overmits mijn selfs behaghen niet van U verscheiden en moet worden.' Die Here verhoerde haer gebet ende nam van haer die vijf wonden, also datter gheen bloet meer uut en vloeyde; mer si behilt alleen dye littekenen der wonden tot in haer doot. Dese devote maget hadde oec een gracie van God te voorsien toecomende dingen. Op een tijt quam tot haer een werltlic vroupersoen, geheten Lijsbet, seer cijerlic ende pomposelic gaende na der werlt loop. Onder ander woerden vraechde dese vrouwe hoe si best totten ewighen leven comen mochte. Doe seyde dye maecht: 'Syet, die tijt sal comen³⁹² dat dye werlt u een cruys wesen sal ende ghi die werlt.' Dwelc also gesciede; want si also seer van dye gicht worde ghequelt, dat si noch al crupende mit crucken moeste gaen. Sy hadde enen biechtvader geheten heer Claes van Hodenpijl, cappellaen van die Oude Kerck, een waerlic priester, van wonderlicker groter devocien, dyewelcke haer raet ende leytsman was; ende als dese here Claes op een tijt mit haer sprack van een ander waerlic priester, geheten meester Dirc van Renen, hoe hy myt sine vianden was versoent; int eynde seyde dese maghet Geertruyt: 'Siet, ghi sult sien dat dese meester Dirck van sine vianden verslegen sal worden.' Doe seide heer Claes: 'Hoe soude dat gescien, want hi doch mit sine vianden versoent is?' 'Ic segge u voerwaer', sprack si, 'het sal haest also ic u voerseit hebbe, gescien.' Het is een weinich tijts daerna gevallen, dat dye voerseide meester Dirc gaende uuter poerten van Delf gecomen is onder sine vianden, die hem also wredelic ende ongenadelijc dootsloegen, dat men die stucken zijns lichaems opnam ende vergaerde se in een mande, ende brocht se tot sinen huyse. Ende veel meer andere wonderlike saken ende dingen die dese maget voerseide ende also gesciede, die te lang waren te scriven, als haer leven ende legende dat breder uutwijst. Als nu dese maghet, suster Geertruyt, lange tijt van jaren op dat Baghijnhof in groter ende strenger penitencien ende soeticheit des scouwende levens hadde geleeft, is die tijt gecomen dat si van deser werlt soude sceiden, ende mit haren Brudegom ewelick verenicht soude worden; daer si dicwils soetelic of plach te spreken ende te dencken. Soe heeft si haer daertoe gescict mit groter inwendiger devocien, om te ontfangen de Heilighe³⁹³ Sacramenten der kerken; ende berecht wesende, sprac si tot haer medesusteren: 'Mijn lieve kinder ende susteren, ic wil thuys.' Daer die ander op seyden, menende dat si uut crancheyt van hoefden sprac: 'Lieve suster, ghi sijt thuys.' 'Neen,' sprac si, 'ic en ben niet thuys; mer daer wil ick wesen, daer die straten ende poorten blinckende sijn als suver claer gout.' Daerna heeft si haren geest in dye handen Goods bevolen, ende rustede soetelic in vreden. Ende die vingeren haerre handen scenen te wesen wit als claer elpenbenen, ende haer anscijn scoen blinckende als cristael. Ende si starf int jaer Ons Heren M III C ende LVIII, opten Heiligen Drie Coningendach; ende si worde oetmoedeliken begraven buten die doere van den kerketoerne van der Ouder Kercken an dye suytside, want dye Baginen doe noch geen kerck noch kerckhof en hadden.

392 conen AB.

393 heilie AB.