Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe dat here Pelegryn, here van Lederdam, verdranck.
Dat XXII³⁵⁷. capitel.

In ditselfde jaer was een heer van Lederdam, geheten Pelgrim, ende was heren Folperts soen van Lederdam³⁵⁸, daer hiervoer of is gheseit. Dese Pelgrom van Lederdam was een uutnemede quaet, boes tiran; hy hadde den duvel trou ende sekerheit belooft, dat hi in gelucheit ende voerspoet leven soude, alsoe langhe hi met genen paerden over enige rivier oft lopende water en voere. Ende soe wanneer dit gesciede, dat hy alsdan sterven soude, ende ewelic verdoemt wesen. Dese here meende den duvel te bedriegen ende beval sinen knechten dat si nijmmermer tot geenre tijt mit paerden over enighe wateren varen souden. Ende aldus leefde hi na sinen appetijt,

357 XXI AB.

358 Ldeerda AB.

[p. 194r]

sijn leven leyende in wellusticheit ende besmettende met bose ende quade vyleinighe werken. Hi en versmade niet alleen die Heylige Kerke, mer hi beroefde se oec daer hy konde ende mochte. Ende als hy in desen bosen leven hem lange doer die barmherticheyt Goods geoeffent hadde ende hem niet midallen en beterde ende out van jaren gheworden was, soe ist gevallen des dages na Onser Liever Vrouwen Hemelvaertsdach, int selfde jaer voerscreven, dat hi getogen is mit veel gewapents volc, die mit hem tot alre boesheit waren geneycht, int Sticht van Uutrecht, bernende die husen ende dorpen, die scamele arme lantluden berovende ende vangende, ende vele quaets doende. Ende als hi met deser victorien weder na huys mit vroechden soude trecken, so zijn hem die vianden nagevolcht om haer gevangen te verlossen ende den scade die hen was gedaen te wreken. Dit siende, is hi snelliken getogen na Bozichom, ende is aldaer in een scyp gegaen om over die Lecke te varen. Ende als si een weinich van den oever van der Lecke int watre waren gevaren, soe is daer comen springen ende lopen een vervaerlic swart paert, neijende also vreseliken dat si mit allen sere vervaert worden. Het is haestelic, al grimmende, mit groter wreetheit in dat scip ghesprongen, ende heeft dat scip also swaer verladen dattet gelic een steen nedergesoncken is in der Lecken, met alle sijn gheselscap, ende sijn allegader verdroncken. Ende dye heerlicheden van Lederdam ende Haesticht is gecomen op heer Jan, die XI heer van Arkel. Ende na den doot des heren van Lederdam, so is dat oude vervallen casteel van Lederdam, daer hiervoren of geseit is, also gruweliken ende vreseliken allen menschen gheworden overmits die gremmige ende vervaerliken geluyt der menigerley stemmen ende der helscher vlammen ende stanke, dat niement om die vreselike teykenen ende wonderlike dingen die daer gescieden by oft na en dorste comen, of hi worde volna ontsinnich ende rasende of onmachtich sijnre leden, dat hy nauwelic vandaen geraken en konde. Ende dit aldus lange durende, sijnder geweest twe gesellen, die uut vermetelheit op enen middaechstont gegaen zijn op dit casteel, om te ondersoeken wat dit wesen mochte. Ende comende in dit voervallen casteel, hebben si alle die plaetsen om gegaen ende doersocht, ende sijn ten lesten gecomen in een ouden vervallen open kelder. Ende die ene, als hi een seer weinich tijts daerin hadde gewest, is hy seer vervaert wesende weder uutgecomen; ende als die ander hem volghen wilde, is hi vastgehouden geweest, staende of hy met kettenen gebonden ware. Ende als hy dus stont, riep hi vreseliken van groter vresen ende vervaernissen. Mer sijn medeghesel en dorst hem niet naken, mer meer afterwerts tredende, trooste hi hem, ende beloofde hem dat hi den priester van Lederdam halen soude mitten Heiligen Sacrament, om hem te hulpe te comen ende te verlossen. Daerentusschen dat hi ghing om den priester, die ander, die daer vast stont gebonden, hoerde menigerlei vervaerlike stemmen ende vreselike blasinghe, blasphemerende ende vermaledidende God alsoe seer, dat hi volnae dol ende onsinnich geworden was. Die priester gecomen wesende mit veel sijnre ondersaten, die hem sere verwonderden, hoerde een stemme al schimpende ende lachende spreken: 'Ende hadde die Scepper alre dingen u niet bescermt, ic soude u geliken dat stof der zonnen gewreven hebben.' Ende mit vreseliken slagen ende vervaerliken gecrije liet hy hem gaen. Ende uutcomende is hi volna uut sinen sinnen geweest; mer als hi een luttel tot hemselven gecomen was, heeft hy den priester ende alle dye daer waren geseit openbaerlic wat hi gehoert ende gesien hadde, lovende ende danckende God, dat hi hem bescermt hadde. Ende na dien tijt was hi alle tijt sieck, overmits der groter vresen die hi daer ontfangen hadde. Dit mirakel ende wonder over alle die landen verbreyt wesende, en dorste niement in lange tiden dit vervallen casteel genaken ter tijt toe, dat here Jan van Arkel doer raet ende ingheven van devote heilige mannen, dit casteel mit processien van sinen ondersaten oetmoedelic gaende ende Gode biddende, met heilich water dese plaetse liet dickwil besprengen, ende dede dat Heylige Sacrament daer-

[p. 194v]

om dragen van devote heylige priesteren. Ende dye priester dede een sermoen voer al dat volc, biddende allegaeder den bermhertige Here dat hi dese plaetse wilde reynigen ende allen kersten menscen wilde beschermen voertan voer alsulken vervaernissen, dwelc also is ghesciet; want elc die wilde, mochte voertan op de plaetse comen sonder vervaernisse ende vrese. Vele meer andere wonderlicke dinghen worden daer gesien ende gehoort, die om die cortheit aftergelaten worden.