Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe die gravinne solliciteerde an grave Kaerl van Angiers om coninc Willem te bevechten, ende van sine hoemoedige woerden ende opsetten, die al te niete ghingen.
Dat XXII capittel.

Margriete, die gravinne, die dit misval van horen kinderen, heren ende ondersaten sere bescreide ende beclaechde menichwerve, dochte allewege om verhael hierof te gecrigen; sodat si des te rade wert, ende toech tot grave Kaerl van Angiers, coninc Lodewijcs broeder van Vranckrijck, solliciteerde ende lach hem an mit vriendelicker bede ende mit groten gaven, of hi in Henegouwen comen woude mit machte van volcke, ende coninck Willem scriven dat hi wreken woude der gravinnen van Vlaenderen, ende sijns verbeiden tot Assche opter heiden. Si woude hem dairvoer geven alle tlant van Henegouwen. Ende dit dede si om heere Jan van Avennes, horen outsten soen, te onterven, ende oec dat bloet van Hollant, dat van hem quame, overmits dat hi coninc Willems suster te wive hadde. Om deser gheloften willen is grave Kaerl rechtevoert in Henegouwen gecomen, ende heeft daer ontfaen steden, sloten ende dorpen als een recht here ende grave van Henegouwen, ende vermat hem des hoemoedeliken, ende sprac smadelicken uut hoevaerdiger herten, daer hy cleine daden na dede: mocht hi den waterconinc opt velt belopen, hi soude so in den stride mit hem ommegaen, ende Vlaenderen so wreken, dat men eweliken daerof soude weten te seggen. Dese grave Kaerl reet tot coninc Lodewijc sinen broeder, ende gaf hem alle saken te kennen: hoe dat hi mitter gravinnen overdragen waer, ende dat hi Henegouwen daerop in hadde. Ende begeerde hulp ende troost daerom van hem te hebben. Die coninc Lodewijc antwoerde hem wiselic, ende seide: 'Ic en hebbe nye ghehoort, dat Willem, dye Roemsche coninc, ye saken dede die tegen ons gingen; ende en willen daerom geen saken doen, die hem scadelic sijn, also lange als hi blijft buten onse landen, ende den onsen niet en verdrive ende en wil; oec tegens hem niet vechten om eens wijfs overmoet willen.' Doe grave Kaerl dese antwoerde van den coninc sinen broeder hadde, is hi totter gravinne gecomen, ende heeft hoer alle dese antwoerde vertogen. Die gravinne trooste grave Kaerl op die woerden uutermaten wel, ende sprac: 'Heere grave, weest goetsmoets: ghi soudt tot Asch opter heiden leggen VII jaer, eer die coninck ymmermeer daer quame. Ende weest hierom wel te vreden want ic loeft God, dat Henegouwen nimmermeer comen noch erven en sal an Jan van Avennes, minen soen, of op sine kinderen die van den geslachte²⁸³ oft van den bloede van Hollant gecomen zijn, daer mi dat onverwinlicke verlies of gecomen is.' Nu heeft die gravinne Jan van Avennes, horen outsten soen, Henegouwen wedergenomen van quaetheden, dat si hem gegeven hadde, opdat die van Hollant niet geerft en souden worden in den horen; ende heeftet uut nyde dairom an enen vreemden man, als an grave Kaerle gebracht. Alijt, coninc Willems suster, dye grave Jans wijf was van Avennes, behagede qualicken die mare die si van der gravinne van Vlaenderen vernam, toech haestelicken tot Aken, daer si coninc Willem, horen broeder, wiste te wesen, ende clagede hem, hoe dat die gravinne Jan horen man ende hoer cleinkinderkijns goedeloes maken ende tslants verdriven woude, bi enen vreemden man, grave Kaerle van Angiers, dien sijt gegeven hadde om hoers verlies mit hem te wreken over tgeslachte van Hollant. Als coninc Willem dese clage van sinen suster verstaen hadde, nam hi enen corten raet, ende screef aen grave Kaerle, dat hi ofliete ende hem nyet en onderwonne tslants van Henegouwen in te nemen, want hi daer recht noch reden toe en hadde, ende liet hijt, hi wouts hem dancken. Grave Kaerle screef den coninc weder seer hoevaerdelicken, dat hij in gheenre wijs doer hem doen noch laten en woude, mer leefde hi, dat hi hem bereiden mochte op dat harde velt, hi soude sinen toern ende der Vlamingen scade also an hem wreken, dat men ewelic daerof soude singen ende lesen. Na

283 geslathte AB.

[p. 172r]

desen en heeft grave Karel niet ofgelaten, hi en creech alle dye steden in Henegouwen in handen, uutgenomen Adingen, daer ghing hi voer sitten, ende belach dat. Coninc Willem wert desen hoemoet laten weten, dair hi grave Kaerle rechtevoert enen brief wederop dede scriven, aldus: Ware hi een goet man ende koen, hi quame tot Assche opter heiden, ende verbeide sijnre daer. Grave Kaerl antwoerde weder, hi en ware so bloden katijf niet, men souden daer vinden; ende rechtevoert dede hi der gravinne dit te weten. Dye gravinne troeste den grave wel, ende sprac: 'Here, weest goetsmoets: hi en compt uuten water niet opt lant te striden; ende daerom, trect opt velt, ende slaet u daer neder, ende legt daer II of III dagen; hi en wert nimmermeer so koen, dat hy daer compt. Ende ghi sulter bi bliven grave van Henegouwen.' Grave Kaerle die loech op haer, ende seide, hi soude so doen; ende ontboet coninc Willem, dat hi tot Assche toge, ende sijnre daer III dagen verbeide: hi souden daer vinden. Als coninc Willem desen brief quam, verbeide hi hem, dat hi aldus van grave Kaerle gedreycht was, ende dede rechtevoert mit sinen conincliken brieven vermanen alle sine luyden, dat si hem bistonden; den armen woude hi gelt gheven, ende opten rijken woude hijts gedencken. Ende bi desen sijn in sijn hulpe gecomen een groot swaer heer van volc, daer hi mede toech doer Brabant; ende ruste nyet, hij en was tAssche opter heiden, opten benoemden dach, dair hi hem nedersloech mit sinen ridderen ende knechten ende anders sine goede luden, ende verbeide den grave Kaerle III dagen langer dan den termijn geset was. Tot noch toe heeft grave Kaerle voir Adingen gelegen, ende als hi vernam dat dye coninc tot Assche lach, ende wachte sijnre, doe brac hi zijn besit op, ende is binnen der stede van Valencijn getogen, ende besloot hem daerbinnen tegens die Hollantsse gasten, die hi te voren scandelicken versproken hadde. Als coninck Willem vernam dat grave Kaerle gevloden was binnen Valencijn, brac hi op, ende volchde hem na, ende toech voer Adingen, daer hi blidelic ontfaen wert, ende quam voer Valencijn, ende sloech hem daer neder. Grave Kaerl, als hi sach dat hem coninc Willem ghevolcht was, ende heeft Valencijn belegen, ontsach hy sine grote mogentheit, ende is after uutgetogen, over die Scelt, na Vrancrijc toe, ende was seer blide dat hi also uut des conincs handen was gecomen. Doe die van Valencijn grave Kaerle quijt waren, en wisten si niet beters, dan si den coninc hoer poerten openden, ende lieten hem mit al zijn volc incomen, ende baden hem dat hij se tot zijnre genaden nemen woude; dwelc hi goedertierlic dede, ende nam se in sijnre genaden ende gracien.