Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Keysers.

Anno M II C ende XXXIII.

Item. Keyser Frederic die II hadde enen zoen, geheten Henric, denwelken hy gemaect hadde coninc van Romen. Ende want hi hem sette tegen sinen vader, dede hy hem vangen ende brengen int conincrijc van Napels, ende lyet hem daer leggen in enen starcken toerne, ende dede hem van honger versmachten; ende dese Henrick en wert niet gerekent int getalle der Roemscher coningen, want hi nije ijet eerlicxs of doechtlicxs en dede tot des rijcs oerbaer. Doe nu Henric doot was, sant die keyser sinen bastert zoen, geheten Manfreet, in Duytslant, ende geboet den coervorsten dat si sinen anderen soen Coenraet kyesen souden in Henricxs stede tot een Roemschen coninc. Ende dese Coenraet, als hy tot enen Roemschen coninc ghecoren was, bewaerde ende regierde hy dat rijc in Duytslant. Ende dese Coenraet was sinen vader seer gelic in een deel punten, als in goedertierenheit ende eergijricheit, mer in stadicheit der zeden ende cloecheit gingen sijn vader te boven. Dese Coenrat wert na van sinen bastert broeder vergeven ende starf. Hi liet enen zoen after, geheten Conradijn oft Conraet, de naemaels geslagen worde van Kaerl, coninc Lodewics broeder van Vrancrijc, denwelken Kaerl die paeus Urbanus die IIII dat conincrijc van Sicilien hadde ghegheven ende beleent teghen desen Conraet ende sinen bastert broeder, Manfreet, dye alle beyde van desen coninck Kaerl verslaghen worden. Ende als dese jonghe Conraet ofte Conradijn doot was, so bestarf dat hertoechdom van Swaven an dat keiserrijc, ende en heft geen hertoge van Swaven zeder de tijt weder geweest.

Anno M II C XLIIII.

Henric²⁵³, lantgrave van Hessen ende van Duringen, Sinte Elizabeths zoen, wert gecoren tot enen Roemschen coninc, ende ghesciede aldus: Die paeus Innocencius die IIII, als hi sach dat hy niet en mocht wederstaen dye machte des keysers Fredericxs, soe quam hy tot Genuen, ende voert tot Lyons in Vrancrijck. Ende hilt daer concilium met sinen cardinalen, biscoppen ende prelaten, ende daechde den keyser daer te comen om hem voer den vorsten te verantwerden. Mer hi een quam nyet, waerom die paeus hem ofsette ende beroefde hem van den keyserlicker crone; ende mede des conincrijcs van Sicilien ende Poelgen. Ende absolveerde den coervorsten ende allen heren ende prinsen van den ede ende huldinge die si den keyser hadden gedaen, ende gaf hen macht enen anderen Roemschen coninc te kijesen; ende doer bede des paeus ende des biscops Conraet van Coelen koren si enen anderen bi keyser Frederics ende zijns zoens coninck Conraets tijden, den lantgrave Henric van Hessen ende van Duringhen. Doe dese koer gesciet was, reisde die lantgrave mit groot volc van wapenen tot Franckenvoert; ende op die tijt lach coninc Conraet, des keysers soen, in Duytslant. Dese quam mit een groot swaer heer tegen desen lantgrave, gecoren coninc van Romen, ende hadden enen

253 Hrnric AB.

[p. 164v]

groten swaren strijt tegen malcander; ende dye lantgrave behilt dat velt ende hadde victorie. Ende daer wert veel volcx van des conincs Conraets heer geslagen, ende hi ontquam mitten live. Ende dit was in den jaer Ons Heren M II C ende XLVI. Dese coninc Henric en leefde niet lange hierna, also dat niet sonderlincs van hem gescreven en²⁵⁴ wert.

254 in AB.

Anno M II C XLVIII.

Willem, grave van Hollant, Zeelant ende here van Vrieslant, als hi dese landen omtrent XIII jaer hadde regeert, wert hy tot enen Roemschen coninc gecoren, ende geschiede aldus. Als die gecoren coninc Henric ghestorven was, ende keyser Frederich ende coninc Conraet sijn soen noch in levenden lieve waren, soe arbeide dye paeus Innocentius sere, datter ene ander coninc gecoren worde. Ende men vant niemant onder den vorsten die hem des Rijcs woude annemen tegen keyser Frederic ende coninc Conraet, sinen zoen, om verdriet ende oerloghes willen. Ten lesten quam hertoge Henric de II van Brabant ende bat den paeus ende coervorsten dat si sijnre suster sone, grave Willem van Hollant tot enen Roemschen coninc kiesen wouden, alst oeck ghesciede; ende wort van den coervorsten eendrachtelic gecoren tot enen Roemschen coninc. Ende biscop Conraet van Coelen heeft hem met groter eren ende triumphen binnen der stat van Aken gesalvet ende gecroent tot enen Roemschen coninc, als dat castumelic was. Van desen coninc Willems gesten ende feyten van wapenen suldie vinden hierna, onder die titelen der graven van Hollant, ende hoe hi van den Vriesen verslagen worde int jaer M II C ende LV als hi VIII jaer hadde regeert.

Item. Dat Roemsche Rijc, nadat keyser Frederic van den paeus Innocencius die IIII verbannen ende ofgheset was ende gestorven, so stontet sonder keyser omtrent XXVIII jaren; ende daerom soe worden veel jaren desen keiser toe gescreven, al wast dat hi luttel jaren regeerde rechtverdelic ende in gehoersamheit der Heyliger Kercken. Hoewel datter IIII in sijn stede worden gecoren, als Henrick, lantgrave van Hessen; Willem, grave van Hollant; Alfons, coninc²⁵⁵ van Castilgen, ende Richaert grave van Cornubien. Mer si en waren van den paeus niet geconfimeert noch gecroent. Aldus en worden dese IIII niet gerekent van den IJtalianen in der linien der keiseren van Romen²⁵⁶ tot Rodolphus tiden toe grave van Habspurch, als na geseit sal worden.

Item. In Sinte Gabriels cloester is gevallen een grote steen, hebbende een teyken des Heilighen Cruys, ende een besceydelic Cristi, daerboven gescreven stont²⁵⁷ mit gulden letteren: Ihesus Nasarenus, Rex Judeorum. Dat is: Jhesus van Nasareth, Coninc der Joden. Ende dese steen maecte enen blinden mensche siende.

Item. Omtrent dese tijt scoerde een berch in Bourgondien van enen anderen berch, ende quam seer wonderlic staen bi andere bergen, veer van daen. Ende in desen berge smoerden boven die V dusent menschen.

255 oninc AB.

256 nomen AB.

257 stout AB.