Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hier beghint dye XII divisie, ende hevet tweentwintich capittelen.

Paeusen.
Anno M.C. ende XXV.
Dat I capittel.

[p. 135v]

Honorius die Twede was die C LXXII paeus, een Ytaliaen, ende sat V jaer, II maenden. Hi was een man van cleinre gheboerten; nochtan maecte hi vele doerluchtige ende geleerde mannen tot cardinalen, wiens raet, hulp ende wijsheyt hi in allen saken plach te gebruyken. Ten lesten starf hi, ende werdt tot Sinte Jans te Latranen begraven

Innocencius die II was die C LXXIII paeus, een Romein, ende sat XIIII jaer, VII maenden, VIII dagen. Een raetsheer van Romen hadde tegen hem enen anderen paeus gecoren, mer Innocentius dede se al te banne, ende verwantse, ende bleef paeus. Dese paeus, merckende dat hi mit vreden binnen Romen niet bliven mochte, reysde hi in Vrancrijck, dair hi II concilien hildt, ende ordineerde vele goede punten; dair hi van allen biscoppen ende prelaten van Walslant ende Duytslandt tot eenen warachtigen paeus geconfirmeert worde. Waerom dat die coninc Lotarius van Romen, hertoge van Sassen, hem weder te Romen brochte mit grooter macht, ende sette hem in sijn stoel. Daer die paeus tot dancberheit hem weder salvede ende croende tot enen Roemschen keiser. Dairna starf hi, ende wert mit groter eren tot Sint Jans te Latranen begraven.

Celestinus die II was die C LXXIIII paeus, uut Tuscien, ende sat V maenden, XIIII daghen. Binnen sijnre tijt leefde hi seer rustelic ende vrelick sonder enige oploep oft tegenspoet; want doe tertijt grote pestilencie ende sterfte te Romen ende overal was, daer hi oec mede of starf, ende wert tot Sinte Jans te Latranen begraven.

Lucius die II was die C LXXV paeus, een Lombert; ende sat XI maenden ende IIII dagen. Dese was seer naerstich om den kersten menschen ende princen te vermanen, dat Heylige Lant te bescermen voer den ongelovigen. Hi starf mede, ende wert tot Sint Jans te Latranen begraven.

Eugenius die III was die C LXXVI paeus, van Pisen, ende sat VIII jaer, IIII maenden ende XX dagen. Hi worde van den cardinalen om sijn heylich levens willen paeus gecoren, mer dat sonder consent der Romeinen. Waerom uut vresen reysde hi uut Romen in een cloester geheten Farsen, daer hi als een paeus gecroent worde; mer na worde hi van den Romeinen mit groter eren ontfangen. Ende als hi mercte der Romeynen bedriechlicheit, is hi getogen in Vrancrijc, tot sinen geestelicken vader Sinte Barnaert, dair hi in alre oetmoedicheit mitten broederen bleef wonen ende ommeghing. Ende als hi den coninc Lodewijc mittet cruys geteykent hadde om op die Turcken te trecken, is hi weder te Romen ghetogen, ende aldaer ghestorven; ende wert begraven in Sinte Pieters Kerck.

Anastasius die IIII was die C LXXVII paeus, een Romein; ende sat omtrent II jaer. Hi was een man van groter barmherticheyt die hi bewees tegen den armen, want bi sijnre tijt grote sterfte ende duertide was onder den armen, al kerstenrijck doer. Hij starf ende werdt tot Sinte Jans te Latranen begraven.

Adrianus die IIII was die C LXXVIII paeus, uut Enghelant, ende sat IIII jaer ende X maenden. Hi was een glorioes ende groot wel gheleert man, ende werdt van Eugenio in Noerweghen ghesent; denwelcken hij totten kersten ghelove brochte. Hi salvede ende croende keyser Vrederick den Eersten mitter keyserlicker cronen; ende als die Romeinen tegen den keyser op stonden, stelde hi hem mit sijn volck daertegen; mer dye paeus badt den keyser oetmoedelic datter gheen bloetstortinge en geschiede. Hi nam sijn woenstat in die oude stadt van Romen, dien hi mit vele huysen ende castelen verbeterde. Ten lesten starf hi, ende wert tot Sinte Pieters begraven.

Alexander die III was die C LXXIX paeus, van der Seyne, ende sat XXI jaer ende XIX daghen. Hi was een streng ende hoemoedich man om die gheestlicke jurisdictie te bescermen. In den eersten, als hi paeus gecoren worde, hadde hi grote twisten tegen den keiser Frederick den Eersten, die IIII paeusen tenden een tegen desen Alexander gecoren hadde, die hi verwan ende quader doot storven. Hi wert seer gestarct van den coninc van Vrancrijc, Engelant ende den coninc van Sicilien, die hem weder te Romen deden comen; ende dede den keiser mit sine paeusen ende

[p. 136r]

¹⁵⁶ mit alle sine adherenten te banne. Waerom die keyser te Romen quam mit groot volck van wapenen, ende verdestrueerde Ytalien uutermaten seer, ende beleyde die stat van Romen. Waerom die paeus vervaert wesende, toech an sijn cocxs cleder, ende quam al heimelicken onbekent tot Venegen, ende ghinc int cloester van Onser Vrouwen als een lekebroeder, ende wert daer gemaect een gardenier, die den hof ende boemgaert regeerde. Ten lesten werdt hem een monick kennende, ende gaft den hertoge ende Raet van Venegen te kennen, hoe dat die paeus in ombekenden habite in dat cloester waer. Dit vernomen hebbende, quam die hertoge mit al den Raet; mit groter solemniteiten ende feesten brochten si den paeus in Sinte Marcus Kerck, mit crucen ende vanen, ende setten hem voer dat outaer, dair hi al den volcke die benedictie gaf, ende dancte den Raet ende alle dat volc sere van haer goetwillicheit. Die keiser vernemende dat die paeus tot Venegen was, sende darwaerts sinen soen Otte mit groot volc van¹⁵⁷

wapenen; mer die Venechianen togen hem tegen, ende vochten enen strijt te water; ende des keysers soen werdt gevangen; ende comende by den paeus, ende daer wert een soen gemaect tusschen den paeus ende sinen vader. Die keyser dit verhorende, quam des anderen dages te Venegen ende was bereyt den pays te onderhouden als dat hi die Heylige Roemsche Kercke wedergeven soude, alle dat hij haer benomen hadde; ende dat hi voert staen soude tot correctien van den paeus. Dit gedaen sijnde, ghing die paeus staen voer die doren van Sinte Marcus, ende in tegenwoerdicheit van alle dat volc, geboet hi den keyser op sijn knyen te vallen, om gracie te bidden; ende hi sette sinen voet in des keysers hals, seggende: 'Daer staet gescreven: Ghi sult wanderen op die slangen ende baselisken, ende sult ondertreden leeuwen ende draken.' Doe sprac die keyser: 'Ic onderwerp mij Sinte Pieter, wes navolger ghi sijt.' 'Mer di niet mi ende Sinte Pieter?' sprac die paeus, ende dede hem opstaen ende custe den keyser; ende daermede worden si goede vrienden. Ende die paeus verleende doe den Venechianen ende begaefde se mit VI costelicke ghiften ende andere privilegien. Daerna toech hij te Romen, ende starf daer in goeden vreden.

156 C XXXVIII AB.

157 aldus C; ontbr. AB.