Hier beghint die thiende divisie ende heeft XIII capittelen.
Dat eerste capittel.
Paeusen.
Anno M LXXIIII.
Gregorius die VII was die C LXVII paeus uut Lomberdien ende sat XII jaer, een maent, IIII dagen. Hi was een man van goeden leven, ende leet veele persecucien voer die rechtvaerdichheyt . Hij was seer hart ende streng tegens denghenen die mitter sonde der simonie besmet waren, want hi verwanGa naar voetnoot135 bij mirakel enen biscop van simonye die niet seggen en mochte et Spiritui Sancto; mer Gloria Patri et Filio, dat seide hi volcomelic; mer dat ander en mocht hij nyet seggen, ende maecte hierop een statuyt. Mer die keyser vergaerde hiertegen een conicilij van XXIIII biscoppen, diet mit hem hilden, ende waren den paeus hierin teghen, ende setten hem of also veel als in hem was, ende coren enen anderen, die si Clemens hieten. Dese paeus, als hi op enen Heylighen Kersnacht stont in der missen, ende hadde die ablutie genomen, quam Cincius, des rechters soen, ende nam hem ghevangen; ende leyde hem in enen starcken toern. Mer die Romeinen quamen terstont, ende verlosten hem, ende verdreven Cincium uuter stadt. Deze Cincius quam in Duytslant totten keyser Henrick den IIII, ende claechde hem over den Romeinen. Ende binnen desen tiden hadde die paeus een concilium van C ende XX biscoppen, ende dede den keyser mit alle sine adherenten in den ban, ende absolveerde allen vorsten, heren ende steden van horen eet, die si hem hadden gedaen; ende gaf hem macht enen anderen Roemschen coninc te kiesen, als si deden, ende voer ghescreven staet. Daerna quam die keyser te Romen mit sinen valschen paeus, ende beleyde den paeus mit sine cardinalen op Engelenburch; mer doe die hertoge van Calabren ende Poelgen den paeus te hulpe quamen, ruijmde die keiser, ende die paeus toech mitten hertoge tot die stede van Salernen, daer hi starf, denwelken God na sijnre doot mit vele miraculen verchiert heeft.
Victor die III was die C LXVIII paeus, ende sat een jaer, IIII maenden ende VII dagen. Hi was een vroem bescermer sijnre voirsate tegen den valschen paeus ende den keiser, waerom dat die keiser grote indignatie op hem creech, ende dede hem venijn mengen in sijn kelck, dair hi misse mede dede, dair hi of starf. Hi was van God begavet mitter Geest der Prophecien, ende sach dat God in der woestenie timmerde een cloester van der Carthusers oerde; ende als hi gestorven was, wert hi tot Sinte Jans te Latranen begraven. Dat paeusdom vaceerde V maenden.
Urbanus die II was die C LXIX paeus, ende sat XII jaer, IIII maenden. Hi was een man van groter leringe ende heylicheit. Hij dede vergaderen een concilium tot Claremont, in welcken hi vele goede ponten insette ende confirmeerde den ban, die sijn voirsaet tegen den keyser ende sinen opgeheven paeus ghegeven hadde. Hierna hilt hi noch een concilium te Tours in Vrancrijc, daer hi een schone ende heerlicke oratie dede voir den gheestelicken ende waerlicken princen ende heeren van kerstenrijck, die dair vergadert waren, ende verwecte dat volc also mit sine beclaechlicke woorden, die hij vertelde, van die grote scoffierlicheden die die Turcken ende ongelovige heidenen God ende Sine Lieve Moeder ende der Heyliger Kercken deden, datter opter selver tijt boven III C M menschen hem teikenden mit dat Heylige Cruys, ende namen den cruysvaert an, roepende al gelijck: 'God wilt, God wilt!' Welcke woerden die paeus horende, seyde: 'Ghi vrome ende cloecke mannen van wapenen, dese woirden moeten u een schilt wesen teghen alle anvechtinge der heydenen.' Dit ghedaen sijnde, quam hi weder in Ytalien te Romen,