Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hier beghint dye VII divisie, ende heeft XIX capittelen.

Paeusen.
Anno IX C XCVIII.
Dat eerste capittel.

Silvester die II was die C L paeus, een Wael, ende sat IIII jaer, een maent ende IIII dagen. Hi was een monick; ende om groot opter aerden te worden ende geeert, gaf hij hemselven over den duvel. Ende lyet dat cloester ende habijt varen ende toech in Spangen, in der stadt van Hispalim, daer hi seer studeerde, ende wert een groot geleert doctoer, ende hadde grote heren te leren, als Otto, keyser van Romen, Robbert, coninc van Vrancrijc, ende meer andere grote heren kinderen. Hi worde eerst doer dese heren hulp ghemaect biscop van Riemen; daerna van Ravenne, ten lesten mit des duvels hulp paeus van Romen, mit condicien dat hi na sijnre doot mit lijf ende siel des duvels eygen wesen soude. Op een tijt begeerde hi te weten hoe langhe hij noch int paeusdom leven soude. Die duvel seyde: 'Also lange als ghi tot Jherusalem gheen misse en doet.' Die paeus verblide hem seer, ende docht dat hi opt eerst tot Jherusalem int Heilige Lant niet comen soude. Ende na tvierde jaer sijns paeusdoms is hi in des Heiligen Cruyskerck gecomen binnen Romen, die men hiet Jherusalem, om misse te doen. Staende in sijn dienst, bevoelde hi hem also, dat hi sterven moste, ende dat hem die duvel bedrogen hadde; waerom dat hi uut gansser herten ende berouwe hem keerde tot die barmherticheit Goeds, belidende aldaer voer allen menschen sijn grote dwalinge, ende beval dat men zijn lichaem an stucken van lit te lit sniden soude, ende legghent op een waghen. Ende waer die paerden mitten waghen dat brochten, sonder die te stueren van yemant, dat ment

[p. 112v]

daer begraven soude. Ende siet, die paerden ghingen sonder stierman tot Sint Jans kerck te Latranen, ende dair wortet begraven; dit ons sondige menschen tot een exempel ende lere, dat wi bi God genade mogen vinden also veer wi ons geven gansselick, uuter herten, mit berouwe ende leetwesen onser sonden, tot penitencie ende beteringe ons levens.

Van desen paeus scrijft Bonifacius Simoneta een wonderlic ding ende mirakel; dat so wanneer een paeus van Romen sal sterven, so beroeren hem mit geluyt die gebeenten in der tomben van desen paeus Silvester, of sijn graf bedout ende wort onlancs te voren vuchtich nat of swetich.

Johannes die XVIII was die C LI paeus, wyens geslacht ende landt ons onbekent is; ende sat nyet meer dan III maenden. Hi en bedreef niet sonderlincs dan dat hi insette die gehoechnissen van allen gelovigen sielen te houden des dages na Alre Heyligen dach, doer instancie ende versoeken des abts van Cluniaeck.

By sijnre tijt openbaerde een comeet ende meer andere vreemde teykenen in der lucht. Ende daer was groote aertbevinge, daer vele steden of nedervielen ende ghedestrueert worden.

Johannes die XIX was die C LII paeus, een Romein, ende sat IIII jaer ende IIII maenden. Van desen en leest men niet sonderlinxs, dan dat hi den Romeinen in groten vrede hilt. Ende als hij gestorven was, werdt hij in Sinte Pieters kerck begraven. Dat paeusdom vaceerde XX daghen.

Sergius die IIII was die C LIII paeus, een Romeyn, ende sat II jaer ende VI maenden. Hi was een liberael ende milt man tegen den armen, van goeden leven ende conversacye. Hi en bedreef nyet in alre tijt dat men met recht straffen mochte. Hij sette al sijn betrouwen op God, ende regeerde alle ding wel ende gerechtelic, sonder clagen. Bi sijn toedoen worden alle dye Saracenen uut Sicilien verdreven van den princen van Ytalien. Dese paeus is heylichlic gestorven ende in Sinte Pieters kerck begraven.

Benedictus die VIII was die C LIIII paeus, een Ytaliaen van⁹⁰ bi Romen, ende sat XI jaer, XI maenden. Hi croende den keyser Henrick den anderden, wiens hulp ende bystant hi altijt gebruycte. Ende na des keysers doot wert hi uut Romen verdreven, ende een ander in sijn stede geset; mer hi maecte vrede met sijn vianden, ende quam weder te Romen in sijn majesteyt, ende starf daer, ende wert in Sinte Pieters kerck begraven.

Petrus Damianus, een doctoer, scrijft van desen paeus, dat op een tijt een bisscop quam in een woestenye daer hi sach desen paeus sitten op een swart paert; ende vraechde waerom dat hij aldus sat op een swart paert. Hi antwoerde ende seyde: 'Ic lide grote pijn, mer gaet tot alsulcken plaets; dair suldi vinden een hope ghelts van mij, daer gebercht. Ghevet dat den armen in mijnen naem, want alle die aelmissen van mi voir ghedaen en sijn mi niet te stade gecomen, omdat ic se van onrechtvaerdich goet gedaen hadde.' Die biscop volbrochte trouwelic des paeus gebot, ende nam daeruut alsulcken leringhe ende exempel, dat hij sijn bisdom resigneerde, ende nam een geestelic leven an.

Johannes die XX was die C LV paeus, een Romein, ende sat XI jaer, IX dagen. Hi wert seer van den Romeinen gequelt mit twist ende oploepinge, mer hij werdt overmidts hulp ende bystant des keysers Coenraet daerof verlost; denwelcken hi mitter keiserliken crone gecroent heeft. Dese paeus leven wert van allen menschen seer gepresen, ende na sijn doot stont Sinte Pieters stoel ledich VIII dagen.

Benedictus die IX was dye C LVI peaus, een Ytaliaen bi Romen, ende sat X jaer ende IIII maenden. Dese paeus worde van den Romeinen verdreven als een ruyt ende ongeleert man, ende setten een ander in sijn stede. Mer na weinich dagen verdreven si desen mede, ende namen Benedictum weder doir hulp sijnre vrienden. Mer want hi voersach dat hi van den Romeinen⁹¹ weder te liden soude hebben, heeft hi een ander dat paeusdom gheresigneert of, als enige segghen, vercoft,

90 aldus C; ontbreekt AB.

91 Romeine AB.

[p. 113r]

geheten Johan, archidiaken, die Gregorius die VI genoemt wert, waerom dat hi van allen menschen besculdicht worde, ende int eynde van God oec verdoemt; want na zijn doot openbairde hi een heylich heremijt seer griselic ende wanscapen. Die heremijt vragede hem, hoe hi also lelic ende mismaect was; antwoerde hi: 'Want also ic sonder wet ende redelicheit geleeft hebbe, ende Sinte Pieters Stoel scandelic bevlect, so ist dat ic meer schijn een beest te wesen dan een mensch.' Ende na zijnre doot en vaceerde dat paeusdom niet, want hijt vercoft hadde. Aldus was dye XIIII twist tusschen desen Benedictum ende die ander die in sijnre tijt waren.