Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe dat die Denen ende Noormannen wonnen ende destrueerden desen landen van Hollant, Zeelant ende Vrieslant, mit dat hele Sticht van Uutrecht, ende voert int generael van al tquaet dat si deden.
Dat XCIII capittel.

In den jaer ons Heren, doe men screef VIII C ende XXXVIII, dat is int XXIII jaer des keysers Lodewycs³⁴⁰ die Goedertieren, des groten Kaerls zoen, hebben die Denen (die men oec Noormans hiet, wanttet mannen waren comende uuten noorden) Walslant doergelopen, ende veel quaets daerin gedaen, nemende van den Friesen trybuyt. Dese sijn naderhant gecomen int rijc ende landen dye Kaerle die Caluwe van zijn II broeders, als Lotharys, keyser van Romen, ende Lodewyc, coninc van Germani-

340 Lowycs AB.

[p. 85v]

nien of Duytslant te dele gevallen was, te weten alle die rijke ende landen streckende³⁴¹ van der Bertaensche zee totter Masen to, in welcke landen, als die cronijcmeister seyt, dye Noortmannen gecomen zijn mitten Frisen, die si doe onder trijbuit ende subjectie hadden, ende vernieldent al, comende mit scepen tot Parijs toe, ende vochten mitten Friesen vromelic III staende striden, in diewelke twee si victorie cregen; mer in de derde worden si voervluchtich, ende liepen wederom te scepe, ende tegen over in Vrancrijc³⁴², daer si veel steden innamen, te weten Bordeus, Petragoricen, Zanctonen, Tours, Lemovicen, Orliens, mit alle die stedekens, dorpen, daer omtrent gelegen, ende zijn wederom ghecomen³⁴³ doer die Bretaensse zee in die rivire van der Loyre, ende wonnen die stat van Nantes, ende verslogen den heiligen biscop opten heiligen Paeschavondt, doen hi dat fondt consacreede ende wijde mit alle die clercken ende leken. Daerna quamen si tot Angijers oft Anzeroijs ende tot Thours, ende verbranden buten Sinte Martijns kerck, ende vernyeldent alomme, mer dat lichem was gebrocht³⁴⁴ in der stat van Tours, eer dat die Denen dat lant overvielen. Daerna, onder desen keyser Lodewyc den II, quamen die Denen oft Noortmans in Engelant, ende vingen den alre kerstenlicxsten coninc Eadmunt genoemt, Sinte Aelbrechts broeder, de tot Egmont leit, ende hebben hem wredelic getracteert als een misdadich mensce, ende sloegen hem scandelic zijn hooft of. Dat welke hooft een wolf nam, ende lieper mede int bosch, ende hiltet ongescent in zijn voeten. Doe dit veelder kersten menscen sochten, hoerden si een stemme roepen aldus: 'Hier, hier, hier!' Si zijn dat geluyt des stemmes gevolget, ende vonden dat hooft leggen bi een wolfs cule, ongescent, ende brochtent voert tot kennisse van andere gelovige menscen, ende hebben zijn martelye verbreit, daer alle tvolc van Engelant seer in verblijt waren, wantter ontallike miraculen gescieden. Na desen zijn veel Denen uut Engelant gezeylt, ende zijn gecomen in Hollant ende Zeelant, dat men doe Oest-Francrijc noemde, ende verslogen veel van den inwoenres van den lande; die andere liepen op tslot tot Voerburch, dat voermaels coninc Aurindilus hadde gesticht ende gebouwet, om hemselven daer op te bergen. Mer overmits Goods verhengenis, ende om die zonden der menscen, hebben die heydensche Denen dit slot vechtender hant gewonnen, ende versloegen daerop II vrome ridderen van Hollant, als here Geerlof ende here Dibbolt, mit een grote menichte der kersten menschen, vechtende vromelic voer tgelove Cristi ende voer hoer lant ende kinderen. Ende die Denen worpen ende destrueerden dat slot ter aerden toe, ende togen voert tot Noortwijc, daer oec van coninc Aurindulus³⁴⁵ een swaer, starc slot gebouwet was geweest, ende namen aldaer gevangen den heiligen priester Yeroen, de uut Engelant onlancs comende van biscop Hungerus van Uutrecht daer geset was, om tvolc te leren ende in Cristus gelove te houden. Ende want si hem in geenrewijs van den gelove trecken mochten, hebben si hem wredelic gedoot ende martelyt, wiens lichaem daer begraven wert, ende namaels onder den anderden grave van Hollant gevonden wert, als ghi na horen sult. Ende die Denen slogent al doot, die si op tslot vonden, ende worpent neder ten gronde. Hierna liepen si alle die dorpen, steden ende plaetsen doer van Hollant, ende wie se niet en ontfingen mit vreden oft horen wille deden, die sloegen sy doot, ende maecten alle tlant woest, nemende na hem wiven ende kinderen ende beesten myt een groten rove van menigerley goeden. Hyerna zijn si gesceyden uut Rijnlant, ende quamen in Kenemerlant, ende overvielen dat vermaerste dorp van den lande, geheten Egmondt, ende vernyelden aldaer die kerck ende tGoodshuis in der eren des heiligen confessoers Sinte Aelbrechts gesticht ende gefondeert. Vandaen sijn si den

341 strecende AB.

342 Vranrijc AB.

343 gecoeen AB.

344 geebrocht AB.

345 Anrindulus AB.

[p. 86r]

³⁴⁶ Rijn opgetogen, ende hebben dye heilige biscoplike stadt van Uutrecht belegen, ingewonnen, ende alle die poorten, toornen, muren, mittet slot, ter aerden geworpen, als onder biscop Hongerus' tijden geseyt sal worden. Dit gesciet wesende, togen si na Wijck te Duersteden, daer boven³⁴⁷ dye XL prochijkercken inne stonden, die voermaels doer Sinte Swidtberts ende Marcellijns predicacie ende miraculen totten gelove Christi gebrocht was, ende vernyelden die stadt, ende verbranden alle dye kerken dijer in stonden, ende namen tvolc datter ontgaen was mit enen groten roof gevanghen. Voort togen si van daen den Rijn op, mit swaer volc, ende veel scepen, ende vernyeldent al datter was, ende en lyeten nergens niet staende bliven, nyemant sparende, noch geestlic, noch waerlic, jonc noch out. Si verbranden Nyemagen ende Julius' slot, dat coninc Kaerl die Groot onlancs vernyewet hadde. Dyergeliken Keyserswaert, Coellen, Aken; ende coninc Kaerls slot oft pallaets daer si hoer paertstal of maecten. Voert wonnen si Mets, Bonne, Ments, Trijer, Ludic, Tongeren, Maestricht, Sint Truden, ende meer andere steden, sloten ende cloosteren die si al verbranden. Wat quaet dese ongelovige Denen meer gedaen hebben, ende hoe si mit lange jaren totten gelove Christi gecomen zijn, ende in wat landen si daerna rustelic geseten zijn, suldi na horen. Tis ons genoech, dat wi weten dat si dese landen ende omtrent ons geseten vernyelt ende verwoest hebben.

346 LXXXV AB.

347 bonen AB.