Hoe dat die coninc tot Romen reysde, ende van der rebellicheit der Sassens ende West-Phalers, ende hoe sijn eerste wijf starf.
Dat XLVI capittel.
Int jaer VII C ende LXXX is die kerstelichste coninc Kaerle van Franckenrijck uut groter devocien mit zijn coninginne ende II sonen tot Romen getogen, daer hem ende sine vrienden die paeus Adrianus mitten Romeinen mit groter eren ontfingen, brengende ende geleyende hem in Sinte Pieters kerck, danckende den coninc van Goeds wegen, dat hi so trouwelic voer tkerstengelove ende die heylige kercke gestreden hadde. Ende heeft daer in die kerck voornoemt beide Kaerls sonen tot coningen gesalvet, als Puppijn over Ytalien, die den paeus Adrianus selver van der fonten geheven hadde; ende Lodewijck over heel Aquitanien, dats Langedock. Ende coninc Kaerl is mit groter privilegien ende gracien van Romen gesceiden, ende nam int neder comen mit hem Kaerlemans, sijns broeders wijf, mit hoer kinderen, dien hi altijt in groter waerden hilt ten eynde toe. Op dese selver tijt vernemende die West-Phalers, dat coninc Kaerl tot Romen gereyst was mit zijn wijf ende kinderen, zijn si te samen vergadert by der riviere van der Heese, ende deden veel quaets ende moorts onder den West-Francken, doerlopende dat lant mitten viere ende swaerde waer si conden ende mochten. Dit verhorende coninc Kaerl sant derwerts een nyen heer van volc, mer die West-Phalers hebben se verwonnen ende verslagen. Ende die coninc dit verstaende, vergaderde terstont alle tvolc van wapenen dat hi konde ende mochte; ende is mit groter macht weder in Sassen gecomen. Die Sassens dit vereysschende zijn sere vervaert geweest ende verslegen. Overmits dat die coninc selver in persone quam, worden si overal verstroyt, verjaecht, gevangen, geslegen, ende en wisten hem nergens te bergen voer des conincs mogentheit. Ende hi doerliep dat lant van der Heese of totter riviere van der Albe, rovende ende brandende, vangende ende slaende, ende nyements in genade nemende, wrekende den injurie ende scade die si hem in sine landen hadden gedaen. Binnen desen tiden is die coninginne Hildegaert sere sieck geworden; waerom die coninc alle ding in rusten ende vreden geordineert ende gestelt heeft, ende comende in Francrijck bi sinen siecken wive en leefde si niet lange daerna, ende starf, ende wert begraven te Tours in Sinte Martijns kercke. Dese Hildegaert was een dochter van Swaven, een heylich wijf van leven, ende hadde bi horen man den coninc III sonen, als Kaerle, Puppijn ende Lodewijck, ende III dochteren, als Rotruyt, Berge ende Gille. Ende als die coninc zijn huysvrouwe mit groter droefnissen ende wenen eerlick begraven hadde, toech op tslot tot Harstalle in Brabant, ende bleef daer alle die winter tot meye toe. Ende nam doe sijn ander wijf, geheten Fastraert, des graven Rodolfs dochter van den Rijn, daer hi een soen bi wan, ghenoemt Dirck, ende twe dochteren.