Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe dat coninc Kaerl der Lomberden coninc ghenoemt Desiderius verwan, ende hoe hij tot Romen quam by den paeus.
Dat XXXVIII capittel.

Int jaer VII C ende LXXIII, als die paeus Adrianus ende die stat van Romen mit alle dye ecclesie ende geestlicheit seer gequelt ende vernedert wert van den coninc der Lomberden, Desiderius ghenoemt, heeft hi een sijnre cardinalen ende legaet gesonnen tot coninc Kaerle, hertelic begerende ende biddende dat hi tot Romen comen wilde, om Sinte Pieters goeden te bescermen. Coninc Kaerle op die tijt wesende int dorp Theone genoemt, tusschen Mets ende Tryer, dit verhorende van den legaet, is seer beroert geweest mit mededogen des paeus ende der Romeinen, scrivende haestelic tot Desiderium, coninc van Lomberdien, dat hi alle die steden, landen, sloten, die hi Sinte Pieter genomen hadde, weder soude vredelic overgeven, gelovende hem hier voer te geven XIIII M scellingen gouts. Ende als die coninc Kaerl sach, dat hi des conincs van Lomberdien woesticheit noch mit bede noch mit gaven verwinnen noch bemorwen en mochte, vergaerde hi een grote menichte sijnre vorsten, princen ende

[p. 66v]

edelen, biscoppen, abten, ridderen ende andere vrome uutgelesen mannen, ende heeft se an II delen gedeelt: dat eerste heer bestuerde ende leyde Barnardus, hertoech, daer hi mede quam doer Jupiters berch; mit dat ander heer quam coninc Kaerl selver, doer tmarcgraefscap van Tarvisien in zijn rijck, ende sloech zijn tenten neder int velt. Doe dit coninc Desiderius der Lomberden vernam, heeft hi die cluse mit yseren instrumenten ende mit macht van volc also besloten, dattet den Fransschen niet wel mogelic en was daer doer te comen; mer want God altijt vecht voir die sine, ende coninc Kaerl anders niet en socht dan Sinte Pieters recht te bescermen doer bede des paeus, so isser des snachts alsulcken vervaernisse gecomen onder Desiderius' der Lomberden conincs volc, dat si alle voervluchtich worden, ende lieten alle hoer tenten ende instrumenten, mit alle hoer ander haven, afterbliven. Dit merckende coninc Kaerl²⁶³ vervolchde ende beliep hem omtrent Vercellen ende Savone, dair seer gevochten wert mit groten verlies van veel volcs an beyden siden; ende coninc Desiderius nam zijn vlucht na Papien. Die plaets dair dese strijt geviel plach voermaels te hieten dat Scone Bosschelkijn, mer nu is si genoemt Mortaria, dats die Dootvijl, omdatter so vele cloecke vrome mannen verslegen worden. In welcke strijt van coninc Kaerls side gebleven sijn, mit vele edelen ende onedelen uut Franckenrijc, Engelant ende Duytslant, die vrome grave Amilius, coninc Kaerls dochter man, ende here Amicus, zijn thesauryer ofte trysoryer, ridder; welcke twe malcanderen in gedaente, in spreken ende in leden also gelijck waren, dat men den enen voer den anderen niet lichtelick versceyden en mochte. Waerom dat tot een ewige gehoechnis doer bede des heylighen biscops Albijns van Angiers op die voernoemde plaets II kercken getimmert sijn, die ene van coninc Kaerl in der eren des heiligen apostel Sinte Pieters, in dewelke Amilius rustet, mit veel ander heren. Die ander van die coninginne Hildegaert in der eren des heyligen confessoers Eusebius, biscop van Vercelles, daer dese slach bi gevallen was; ende daer rustet here Amicus, ridder, mit vele geboertige mannen. Doe dit geschiet was, ende coninc Kaerl vernam dat coninc Desiderius in den strijt ontgaen was ende tot Papyen gecomen was, heeft hi die stat mit crachte van volc beleyt, die hi na X maenden, doer Goeds gracie, ingecregen heeft. Ende nam den coninc Desiderium mit zijn wijf ende kinderen ende veel zijnre vorsten ende heren gevangen, ende senden se in Walslant, bi den eerwaerdigen vader Agilfridus genoemt, biscop van Ludick, daer si allegader in ellende gestorven sijn. Ende doe Papien ingewonnen was van den coninc Kaerl, hebben hem alle die andere steden van Ytalien ende Lomberdien in ghenaden des conincs van Franckenrijc gegeven; ende daermede ist trijck der Lomberden vergaen, dat gestaen hadde II C ende IIII jaren. Ende terstont gaf coninc Kaerle der kercken van Romen alle hoer verloren ende vervreemde goeden weder, ende gaf noch hierenboven uut sijns selfs jurisdictie den heyligen apostel Sinte Pieter zijn enige ende bisonder patroon, dat hertoechdom van Spoleten ende Beneventen, een stat van Apulien, mit Sinte Michiels berge, genoemt Garganus. Waerom die paeus Adrianus begerende ende willende den coninc Kaerl dancberheit bewisen, heeft vergadert een concilium van C ende LIII biscoppen ende abten, in welke die vaderen mitten paeus gesamenderhant sloten ende over gaven, dat voertan coninc Kaerl macht, auctoriteit, beveel ende recht soude hebben, enen paeus te kyesen, den stoel van Romen te ordineren, ende die hoge digniteyt des patriarchscaps. Voert heeft dit concilium voornoemt den coninc gegeven alle investituren ofte collacien der biscoppen, abten ende beneficien, doer alle die provincien ende landen daer hi in domineerde ende here ware. Ende dat men niement biscop consecreren en soude, sonder des conincs consent ende toelaten, diffinierende in den ban te wesen alle diegene die tegens dit decreet rebelleerden, ende alle hoer goet publiceert te wesen, die nyet tot beken en quamen, ende van hoer stoute vermetelheit resipisceerden. Dit gesciede int jaer VII c ende LXXIIII.

263 Kael AB.