Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Hoe dat die Duytschen groote victorie hadden tegen den Romeinen, ende hoe die Romeinen weder victorie hadden van den Duytschen van mannen, wiven ende kinderen.
Dat XXV capittel.

In den jaer als die stadt van Romen gestaen hadde VI C XLII jaren, als Orosius scrijft, sijn die Duytschen ende Walen, te weten Cimbri, dat sijn die Vlamingen; Theutones, dat sijn die van Frankenvoert, Beijeren, Duringers; Ambrones, dat sijn die Zwitsers, Zavoijers, Bourbonnoijsers ende Lotrijkers, dese sijn ghesamender hant verenicht, ende hebben conspiracie ghemaect onderling, om dat Roomsche Rijck te vernijelen ende verwoesten, ende die landen op hoer oude vrijheit weder te brenghen. Teghen dit wrede volck is van den Romeinen gheseint¹³⁵ Gajus Manlius, raetsheer, ende Quintus Cepio, rechter. Dese sijn ghecomen mit swaer volck in der provincien, leggende an beiden siden van der riviere van der Roen, daer dese Walen ende Duytschen vromelijck vechtende teghen den Romeinen verslaghen hebben LXXX

135 ghseint AB.

[p. 20r]

duysent Romeinen ende XL duysent van den vreemden, die den Romeinen int heer volchden ende dienden. Daer wert Marcus Emilius verslaghen, ende des raetsheer Manlius' twee zonen, alsoe datter van tgansser heer van den Romeinen niet dan X ontquamen die dese droevighe bootschap te Romen mochten brenghen. Ende dye Walen ende Duytschen en behilden niet van alle den rove oft goet der Romeinen, mer si worpent alle, gout ende silver, int water, dat si by den Romeinen bevonden. Si verdroncken alle die paerden mit costelijcke zalen ende bereytselen, ende alle die Romeinen die si levendich vonden, hinghen si an boemen, ende en wouden niet hebben uut allen sulcken groten roof, mer het was hem alleen ghenoech, dat si hem van der wreetheit ende ghijericheit der Romeinen ghevrijt hadden. Waeruut dat te Romen in der stadt niet alleen grote droefheit van screyen ende wenen geweest is, mer oec grote anxt dat die Walen ende Duytschen sonder vertreck souden Italien overvallen ende te nijete maken dat Roomsche Rijck. Mer onlanck daer na, te weten int navolghende jaer, is gheseint van den Romeinen teghens dese Walen ende Duytschen opter plaetsen daer die twee rivieren die Roen ende Ysere ineen vloyen, Cajus Marius, raetsheer, ende heeft se na langhe striden ten lesten verwonnen. Daer bleef verslaghen die hooftman der Walen ende Duytschen, ghenoemt Teuthobecchus, mit tweehondert duysent man, LXXX duysent ghevangen, ende drie duysent isser ontgaen. Die vrouwen van desen volcke, vroem van herten, dan, of sy verwonnen hadden, begeerden van Marius den Roomschen cappetein, dat hi haer gonnen wylde, dat si onder dyen maechden, dye te Romen waren, in Vesten tempel dienen ende leven mochten. Ende als hem dit gheweighert wert, sijn si alsoe mit toornicheit onsteken, dat si alle hoer waghenen ineen brochten als blochusen, ende hebben den Romeinen enen groten strijt verwect, ende hebben se vromelick boven uuten waghenen verdreven. Mer als si sagen dat die Romeinen oneerlijck ende wredelick¹³⁶ mitten vrouwen leefden die sy ghevangen hadden, ende sneden hem die vlechten ende thaer mitten herne van den hoofde of, soe hebben si in haerselven haer wapenen ghekeert, ende hebben in den eersten hoer kinderen, out ende jonck, mit stricken gheworcht, ende teghen die stenen mitten hoefde gheslagen, ende hebben se soe ghedoot. Ende als si alle hoer goet hadden verbrant, hebben si hemselven enen wilighen doot anghedaen, ende verhinghen ende verdeden hemselven, opdat die Romeinen anders ghenen

136 end weredelick AB.

[p. 20v]

roof vinden en souden, dan hoer dode hangende lichamen. Ende na desen is Marius na Romen ghetoghen, ende wert daer mit groter blijscappen ontfanghen.