van haer habijt ende clederen, spijs ende dranck.
Dat XVIII capittel.
Als die oude cronijckscrivers ende historiographen bescriven, so en was dat habijt der mannen ende vrouwen in Hollant niet veel verscheiden, mer was bi na alleens. Dat is een focke oft een mantel boven onder den keel, mit eenen silveren knoop die se vergelden mocht, of mit een haeck toegheknocht ende seer enghe ende nauwe om tlijf, soedat men byna alle die leden mochte sien. Die sommighe, die naest der zee woenden, droeghen vellen van wilde dieren, dier doe veel waren. Mer die vrouwen droeghen linnen doecken op hoer hoefden, mit purpur ghescakeert, ende en hadden geen hangende mouwen als die mannen. Ende haer habijt was om die schouderen, ende voer in den hals, op dien borst veel lagher uut ghesneden, hoewel datter nochtans strenghe, reine ende eerlicke echtschap onder hem allen was, ende dat seer te prisen staet; soe was een ygelick man mit een huysvrou te vreden. Ende die meyskens (dat boven andere natien te verwonderen staet) quamen alle maechden onghevioleert ende onbesmet in der echte. Ende wast by alsoe datter eenich meysken openbaerlick int wilt levede oft int heimelick te schande gecomen waer, die en conde tot ghenen tiden in der echte comen oft huwelicken, hoe schoen, hoe rijck oft hoe jonghe si was. Mer die maechden namen hoer man als een lichaem, een siel, een leven. Veerder en dochten si niet oft begheerden si; ende en pleghen nyet te segghen: 'Waer is mijn man', mer 'waer is mijn echte' (och, hoe verre ist nu van daer!) Voert plach die man hoer op haer bruytstoel te offeren een juck ( dat is een paer ( ossen, een ghetoemt paert, een schilt mit een kuys oft een swaert. Met dese ghiften wort dat hijlick ghevesticht, in tegenwoerdicheyt van dye ouders ende andere vrienden, ende leerden hieruut die bruyt, dat si mit horen man moste liden ende dogen, al dat hem op comen mochte; ende dat si quam als een geselinne van allen arbeit, periculen ende pelgrimage tot horen man gelijck te leven ende te sterven, alst van node was, ende die sake dat eyschte in noden ende striden. Die kinderen worden van haer eyghen moederen opghevoet. Ende twas schande die se buyten bestede, uutgheseyt nootsaken. Die knechten ende dienstmaechden van den huyse mitten kinderen plegen mitten meester ende vrouwen an een tafel te eten, als si gheen gasten en hadden; dien si tot allen tiden gaerne ontfingen ende vrientlick tracteerden. Haer kinderen en hijlicten si niet uut voerdat si volwassen waren ende starck, opdat si vrome ende cloecke vruchten voertbrengen mochten. Die jongelingen en mosten haren baert niet laten scheren, voer dat si enen viant des lants verslegen often minsten sijn wapen benomen hadden, omdat si souden weten dat hoer gheboorten loen ware beschermenisse des lants, ende eer hoerre ouderen. Haer spijs was voermaels simpel ende slecht, sonder enighe bereidinghe van cruyden oft zautsen, ende sonder enige leckerheit als vruchten, caes, butter, eyer, versch wey oft heuy, opruyt van melck, daer si allene den honger mede mochten verdriven ende den dorst laven. Haer dranck was vochticheyt van gerst ende haver, gesoden in water; mer die naeste der zee woonden plegen winen te copen. Ten was niemant scande voermaels in desen lande, den helen dach ende nacht over te drincken, ende hadden hoer wapenen by hem als si ghingen om te hoveren ende drincken, als om wijsheit ende grote saken te tracteren; dwelck nochGa naar voetnoot115 der lantluyden costume is op desen dach. Eens ter maent plegen si te vergaderen ende raet te houden, totten ghemenen lants oerbaer. Ende daer mocht een ygelick vry spreken ende sijn goetduncken segghen, sonder verboeren. Waeruut die prinche mitten edelen ende wisen een conclusie ende slot maecten, niet mit auctoriteyt om te gebieden, mer om tvolck te onderwisen. Ghenoechdet den ghemeenten, dat sach men lichtelick an den swaerden, dye sij
Auteursrechtelijk beschermd