Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Van den strijt ende victorie den die Hollanders hadden voer die stede van Bonne boven Coelen.
Dat XVII capittel.

In den tijden dat uuten gebode van Vitellius onderkeiser of hoeftman in Duytslant die Hollanders ende Kenemers op wege waren om tot Romen te reisen heeft Claudius Civilis der Hollanderen princepalen cappetein brieven gesent onderweghe ende heeft se weder om tot hem getoghen in Duytslant. Ende siet, doe si quamen totten Roomschen oppersten cappetein genoemt Flaccus Ordeonius, seiden si aldus, om een oersaeck te vinden langer niet te dienen onder den Romeinen: 'Wi willen hebben dubbelt zoudt, ende daertoe gheridt van paerden, die ons vermindert sijn, doe wi bevochten die van Avernen ende die Bourgongoenen. Ende noch hier en boven begheren wi een sonderlinge doecht ende ghifte die ons Vitellius beloeft heeft, of wi en sullen anders nemmermeer te Romen comen.' Dit seiden si doer ingheven ende informacie van horen cappetein Civilis, gheboeren uut Hollant, om een saeck ende occasie te maken thuis te comen, want si boven XX jaren den Romeinen gedient hadden. Mer Flaccus Ordeonius en woude se niet exauctoreren, dat is horen eet, verdragen ende dienste die si mitten Romeinen hadden, ende gheboot se mitten raet van Romen dat si in horen dienst bliven souden. Die Hollanders en hebben dit ghebot niet gheacht ende sijn neerwaerts tot horen cappeteyn van Hollant, Claudius Civilis, edel van gheboorte, ende ofcomende van coninclicken gheslachte, horen heer, getogen, ende sijn bieen vergadert. Dit anmerckende Flaccus, der Romeren cappetein, screef an den cappetein ghenoemt Herennius Gallus, die doe tot Bonne lach, boven Coelen, mit groot volck, dat hi die Hollanders scutten ende den wech benemen wilde. Hi soude van achteren comen ende bevechten se, alsoe datter gheen van allen weder in Hollant comen en soude. Die Hollanders, Catwijkers, Kenemers, mit hoer hulperen, senden oec een legaet ende bode uut tot Bonne, ludende aldus: Den vromen cappetein van Bonne, Herennius Gallus, salicheit! Wi Hollanders mitten onsen begeren vrijgheleij

[p. 13v]

ende passage, om in onsen landen te comen; ons en is gheen viantscap noch oerloech tegens den Romeinen, voer den welcken wi menichwerf onse bloet ende goet ghestort ende gheset hebben. Ende nu, want wi overmits den lange ende ydele ridderscap der wapenen vermoyt sijn, soe begheren wi onse lant weder te sien, ende setten ons voertan in vreden. Ist dat ons nyemant teghen en vallet of misdoet, onse wech en sal nyemant hinderlick wesen; ist anders dat ons wapenen ghemoeten, wi sullen mitten swaerde enen wech vinden. Die van Bonne wouden den Hollanders besoeken, ende en wouden se gheen passage gheven, noch doerlaten. Ende Herennius Gallus, die cappeteyn, lyet uut Bonne een legioen van drie duysent vromer mannen ende knechten mit veel van der vergaderinghe der Belgiers oft Triersche mitten lantluden, die onversaecht ende stout sijn int angaen ende voer tperikel. Dese quamen al ghelijck als verwoede honden alle die poorten van Bonne uutspringhen, om den Hollanderen te bevechten, clein int ghetale bi dat si waren. Dit merckende die Hollanders, ende ghedachtich wesende hoer oude ende besochte ridderscap, hebben hemselven alsoe dicht ineen ghevlochten ende in alsulcker oerden ghestelt, dat se die van Bonne an ghenen canten, noch van voren, noch van afteren en dorsten bevechten. Mer die Hollanders sijn onversaecht gheweest, ende sijn seer stoutelicken ende vromelijcken mit horen cleinen menichte tegens den groten swaren hoop van Bonne inghedrongen, ende hebben se ghescoert, ghesplittet ende vaneenghescheiden ende voervluchtich ghemaect, ende den legioen van drieduysent man verdreven, ende liepen snellicken na der poorten van Bonne toe. Die Hollanders sijn se naghevolcht, ende hebben groot volck gheslagen, dat die graften van Bonne mit veel doden vervollet waren, ende veel blevender doot overmits drange ende benautheit van haer eyghen volck, ende oec overmits dat se die Hollanders so vromelijcken ende stoutelijcken vervolgeden, bevochten ende versloegen. Doe si nu dese victorie ghecregen hadden, en deden si niet meer quaets, noch enighe scade in alle hoer voertganghe ende passage, mer si scuweden die stadt van Coellen, excuserende den strijt voer Bonne als dieghene die vrede ende passage begheert hadden, dwelck hem geweygert was, waerom dat si hemselven mit hemselven behelpen mosten, ende enen wech mitten swaerde maken. Ende dit was na der gheboerten ons Heren omtrent lxxiii jaer. Dit is allene gheseyt om te weten van die grote vromicheit, cracht ende ridderscap, dien die Hollanders voermaels onder den Romeinen ghetoent ende bewesen hebben boven andere nacien van der werlt. Mer dit is noch van den minsten bi datghene dat men noch elck op sijn tijt ghesciet wesende sullen setten, te weten, hoe si den Romeinen uut Hollant verdreven, ende keiser Vitellius slot, ghenoemt Are Romana, dats Romenbuch, liggende buten Leyden, verdestrueert ende ter nedergheworpen hebben, dat sommighe lekeluden uut dwalinghe ende qualicken noemen Rodenburch. Men siet daer noch die fundamenten van tswaere werck ende burch datter ghestaen heeft, daer men in den jaere ons Heren M V C ende II, ende noch dagelicx vint vele stenen beelden van afgoden ende afgoddinnen, ende ander costelike ghesteenten, ende vele gouden silveren ende metalen penninghen. Ende bisonder wert daer ghevonden enen gouden penninck, alsoe groot als een halve stuver van finen goude, dick ende swaer, weghende twe gouden ducaten, ende was van keiser Nero ghemuntet, onder denwelcken Vitellius voornoemt doe sijn dienre ende capetyn was. Op desen pennings een side stont ghescreven: Nero imperator pace terra marique parta Ianum clusit, dat is gheseit in Duytsche: Nero, die keiser, nadat hi vrede te water ende te lande vercreghen hadde, heeft hi Janus' tempel toeghesloten.