Bibliografie van de literaire tijdschriften in Vlaanderen en Nederland. De tijdschriften verschenen in 1987

[p. 307]

Maatstaf

Opgericht in 1952

Redactie: Peter de Boer, Koen Koch, Gerrit Komrij, Ethel Portnoy, Harry G.M. Prick, Henk Romijn Meijer, Martin Ros, Rob Schouten, Th.A. Sontrop, Bart Tromp

Redactieadres: Maatstaf t.a.v. Ellen Schalker, Singel 262, 1016 AC Amsterdam

Uitgeverij: bv Uitgeverij De Arbeiderspers, Amsterdam

Jg. XXXV,	nr. 1:	januari 1987, 92 pp.
	nr. 2:	februari 1987, 100 pp.
	nr. 3:	maart 1987, 92 pp.
	nr. 4:	april 1987, 104 pp.
	nr. 5:	mei 1987, 88 pp.
	nr. 6:	juni 1987, 80 pp.
	nr. 7:	juli 1987, 92 pp.
	nr. 8-9:	aug.-sept. 1987, 168 pp. = Erotiek-special
	nr. 10:	oktober 1987, 108 pp.
	nr. 11-12:	nov.-dec. 1987, 244 pp. = Brieven-special

Artikel van de redactie

[Medegedeeld in de rubriek: Plastic zak], 4, pp. 94-102 Correspondentie i.v.m. de bloemlezing ‘Dichter bij de mens’ uitgegeven door Jeroen Koolbergen, in de periode okt. 1986-jan. 1987: Vereniging van Letterkundigen (Mette Meijer en Nelleke Fuchs - van Maaren) / Hans Warren / auteurswet

I. Poëzie

ASSCHER, Maarten Frederic Prokosch, Ode I-VIII. (Uit: Chosen poems, 1944). Inl. & vert.: M. Asscher, 5, p. 41; 42-49

BASTELAERE, Dirk van Haworth pastorie, 1, pp. 13-18 1. Poppie gezien, kassie dicht: ‘Anne, Charlotte, Emily. Wie is af’ p. 13 2. Emily Jane: ‘Anne, Charlotte, Emily.’ p. 14 3. Woeste hoogte: ‘Je hoge, ongebonden lach stuurt alles’ p. 15 4. Spinsters: ‘Voor het leven gouvernantes’ p. 16 5. Kiss of the spider women: ‘Het trekt nog in je hoofd.’ p. 17 6. Boekje open: ‘Taxus, lariks, conifeer. Evenzogoed’ p. 18 List van God, 3, pp. 39-44 Nachtzusters: ‘De zussen van m'n hart, ze zijn niet hier, / Niet nu. Ze kunnen vleugels toegevouwen’ p. 39

[p. 308]

Nachtzusters: ‘De zussen van m'n hart, ze zijn niet hier, / Niet nu. Ze dolen op de onderkant’ p. 41 Anja's wals 1: ‘Verschaf haar toegang en je tijd loopt af.’ p. 41 Anja's wals 2: ‘Met jongenshaar, in matrozenblauw’ p. 42 Anja en de basviool 1: ‘Wat is er gaande achter het bordeaux gordijn,’ p. 43 Anja en de basviool 2: ‘Gods geest waart over de hoeven’ p. 44

BOER, Peter de Het mollenfeest, 6, pp. 53-55 1. ‘Een groot kruis over de dood’ p. 53 2. ‘- Had die Judas van een Sisyphos’ p. 54 3. ‘Als wijsgeren traden zij aan het licht,’ p. 55 Twee gedichten, 10, p. 61 Amsterdam Amstel - Heerlen: ‘Buiten de trein het rad van avontuur.’ Het beeld sprak: ‘Ga jij. Waarom begraaf je mij? Ik leef.’

BOUWERS, Lenze L. Eigen haard is geen rolstoel van goud waard, 5, p. 50 1. ‘zeg, nog bedankt voor je zoveelste kaart;’ 2. ‘hard pereboomhout draagt een zachte vrucht;’

BRANDS, Wim [Gedichten] ‘Dominee, hij had een bokkewagen’ 3, p. 68 ‘Een slootkant ging in brand om mooier’ 7, p. 60

DEWULF, Bernard Tehuis, 7, pp. 59-60 Geheim: ‘Zij spreekt de splinter toe, hoger kan niet meer.’ p. 59 Boswachter: ‘Hij is even terug van weggeweest.’ p. 59 Breister: ‘Laden vol warme halzen’ p. 60

DIJK, Albert Jan van Gedichten, 5, p. 54 Het glas: ‘Elke aanraking bewaar ik’ In de arena: ‘Voor Nel is god goudmijn en dood’

DUCAL, Charles Gedichten, 3, pp. 72-76 Misverstand, pp. 72-73 1. ‘Sinds kort dwaalt hier een vrouw in huis.’ p. 72 2. ‘Voorlopig nog in huis, de oude koffer’ p. 73 3. ‘Mijn vrouw is getrouwd met een dichter,’ p. 73 Gemeenschap: ‘Toen ik de kamer binnensloop’ p. 74 Het huis: ‘Kamerplanten. Het uitzicht vermomd.’ p. 74 Dulcinea: ‘Elke zondag trekken zij de straten in,’ p. 75 Opstand: ‘Het huis komt in opstand.’ p. 75 Hoofse liefde: ‘De hertog zocht naar een metafoor’ p. 76 Regie: ‘Plaats der actie: kille kamer.’ p. 76

EIJKELBOOM, J. Gedichten, 6, pp. 34-38 Archeologie: ‘Het bijna slapend opgerold geraamte’ p. 34 Verschijning: ‘'s Nachts stond hij bij me.’ p. 35

[p. 309]

Vita vapor^1: ‘In een hotel te Gent’ p. 36 Kennis der natur: ‘In de volgauto hadden wij af en toe uitzicht’ p. 37 Troost: ‘Op vederlichte voeten’ p. 38

ENT, Anton Vicus pacis, 2, pp. 62-65 1. Clingendaal: ‘Moeder van de kersebloesem.’ p. 62 2. Langewelle: ‘Een zachte moeder in de tuin’ p. 63 3. Langewelle: ‘Emmers wierp ze naar de jongen achter glas’ p. 63 4. Langegeer: ‘De witte brug was eens mijn troon’ p. 64 5. R.: ‘Smaak had ze. Bloempotten van Collier’ p. 64 6. Groenezoom: ‘In deze buitenwijk vermoed ik vaag’ p. 65 7. Ver weg: ‘Nu zie je zelf wat er van komt: kranten vol’ p. 65

GEERDS, Koos [Gedichten] Eendenkooi: ‘Goed toeven moest het zijn waar alles werkte,’ 3, p. 17 Album: ‘Zwijgen is zilver, kijken goud. Weet je nog’ 5, pp. 51-53

GERLACH, Eva Vluchtig geheugen, 10, pp. 58-60 1. ‘Hun raam stond open, het blonk.’ p. 58 2. ‘Je bent er nog want ik zie je’ p. 59 3. ‘Als zij het huis uitkomen, stap je met afgewend’ p. 60

HERMIS, Kees Februari, 6, p. 42 ‘De dagen schraal, vreemd’

JANSMA, Esther De dienares, 3, p. 58 ‘Onder haar haren houdt ze vlinders’

KORTEWEG, Anton Gedichten, 4, pp. 44-46 ‘Het komt wel goed met je als je als man’ p. 44 ‘Een mond of tien bijeen, vergaderd in’ p. 44 ‘O regelingen, plannen, schema's, nota's,’ p. 44 ‘Je kan het best bij de Plantsoenendienst.’ p. 45 ‘De zonnebloem werd zwart, de schommel rot.’ p. 45 ‘Biesheuvel lezen. Binnen handbereik’ p. 45 Weggaan: ‘Als een auto die lang in de regen gestaan heeft’ p. 46 Aankomen: ‘Zoals op weg naar Rotterdam een mamoettanker’ p. 46

KOTTMAN, Petra Bot, 3, p. 71 ‘Ik heb het koud. Jij doet er alles aan’

LIEBENTRAU, H.G. Moderato^2, 2, pp. 23-25 1. ‘Enige matiging dient nu betoond.’ p. 23 2. ‘Er zat een reiger boven op de kerk.’ p. 23

1 Opdracht: Voor Tom Lanoye

2 Gedateerd: Cassato, 16 oktober 1984

[p. 310]

3. ‘Siciliaanse muzen, gunt ge mij’ p. 24 4. ‘Ik vraag nog steeds naar de bekende weg.’ p. 24 5. ‘Sprak ik van waarheid? Heb ik opgerakeld’ p. 24 6. ‘Was ik vervlogen? Had ik meegerekend’ p. 25 7. ‘Dit voorlaatst glas wordt op het heil geleegd’ p. 25 8. ‘Schriftspooksel zegent mens noch hond noch worm.’ p. 25 Autres morceaux^1, 7, pp. 45-47 1. ‘Met veel geduld heeft u aan dat plateel’ p. 45 2. ‘Twee stukken vielen uit uw handen toen’ p. 45 3. ‘Drie dagen later was er veel berouw’ p. 46 4. ‘Wanneer dit vaatwerk wordt verbeurdverklaard’ p. 46 5. ‘Sommige woorden liggen toegedekt.’ p. 46 6. ‘Hoor ik de schuifel van de goudfazant?’ p. 47 7. ‘Geweren afgeschoten in het groen.’ p. 47

LOWLAND, Jacob Gedichten^2, 4, pp. 84-87 Disease: ‘It's a disease without a ready cure:’ p. 84 A dainty dish: ‘You thought you'd go to England. So you went.’ p. 84 Shower: ‘You try to take a shower. From the faucet’ p. 85 To be from Betelguese: ‘It's difficult to be from Betelguese’ p. 85 Streetcar. Amsterdam. Summer: You're riding in a streetcar. Amsterdam.’ p. 86 Ardennes: ‘All morning cycling through the twisting lanes’ p. 86 The art of surviving: ‘The riffraf rage and batter at the gates.’ p. 87 A page from Cinna's daybook: ‘I spent the morning working on my Zmyrna.’ p. 87

MARIS, Etta Umberto Saba, Il canzoniere (Een keuze uit Saba's gedichten). Inl.^3 & vert.: E. Maris, 10, pp. 87-88; 89-94 Uit: Quasi un racconto (1951): Dialoog, p. 89 Uit: Poesie dell'adolescenza e giovanili (1900-1907): Glauco, p. 90 Uit: Casa e campagna (1909-1910): De geit, p. 91 Uit: Parole (1933-1934): Sneeuw; Poëzie, p. 92; 94 Uit: Mediterranée (niet gedat.): De roof van Ganimedes, p. 93

NIEMEIJER, Marnix Th. Gedichten, 4, p. 83 Kwelder: ‘Stil overvloeit soms water even land en water’ Duin: ‘Niet anders dan bestoven lucht is het: genomen’

STARKENBURG, Ilse Gedichten, 1, pp. 35-38 ‘soms vallen de dingen’ p. 35 ‘een vogel draagt in zijn snavel een touw’ p. 36 ‘ik zie ze bewegen’ p. 37 Noodweer: ‘auto's rijden langs de rand’ p. 38 Gedichten, 4, pp. 15-18 ‘november was langer’ p. 15 ‘in de hitte’ p. 16 ‘ik moet een beestje verzorgen’ p. 16 ‘er kwam geen einde’ p. 17 ‘in een ander gebouw wordt gelachen’ p. 18

1 Opdracht: Voor een verzamelaar van porcelein; gedateerd: 12-14/6/1986

2 Met ‘Aantekeningen’ (p. 87)

3 ‘Umberro Saba: dichter van tegengestelden’

[p. 311]

STERREN, L. van der De bierdrinkers, 5, pp. 73-75 ‘Een dodelijke langdradige zondagochtend. In de’ Drie gedichten, 10, pp. 8-9 De fee: ‘Feeëriek schrijdt hij door het huis, bekijkt’ p. 8 De vreemdeling: ‘Toen op een dag een vreemdeling heel frank en vrij’ p. 9 Kermis: ‘Plots leeft het dorp als een navrante pelgrimsplaats:’ p. 9

WARMENHOVEN, Kristien Irina Ratoesjinskaja, Dertien gedichten. Inl.^1 & vert.: K. Warmenhoven, 4, pp. 57-59; 60-71 ‘'Zeg me de waarheid, zigeunerin’; De mussen van Boetyrki, p. 60; 61 ‘In een belachelijk windjak -’; ‘Mijn gehate vaderland!’ p. 62; 63 ‘Wat zal ik zeggen, O God, dat niet al is gezegd?’ p. 64 ‘Een wiskundige spin (er bestaat geen weemoediger dier!)’ p. 65 ‘... En het was allemaal stomvervelend -’ p. 66 ‘De een krijgt in zijn droom al zijn schulden betaald,’ p. 67 ‘Als een zwaluw van Mandelstam’ p. 68 ‘Vraag jezelf niet af - ben ik een dichter?’ p. 68 ‘Ik overleef en zal beleven dat men vraagt’ p. 69 ‘Zij werd uitgedost in een feestjurk.’ p. 70 ‘Deze avond vraagt om een wandeling.’ p. 71

WIJK, Willem Jan van Gedichten, 7, p. 58 Buitendijks: ‘Kruipen in klei’ Peinteur naive: ‘Ze schildert’ Provincie: ‘Koerende duiven’

WIJNBERG, Nachoem M. Twee gedichten, 2, p. 77 De borsten: ‘De borsten hebben de grootte’ Ontwerp: ‘Jouw mannequins lopen misschien’

ZWAAL, B. Gedichten, 7, pp. 75-79 ‘snel en gevlekt’ p. 75 ‘zij hijgt en durft niet aan haar dorst te komen’ p. 76 ‘hoofd’ p. 76 ‘smelten, uw rubberen borst brandt in de zon.’ p. 77 ‘thé complet.’ p. 76 ‘striemen strelen op straat de schaduw van de maanval’ p. 78 ‘sap uit mijn nepe’ p. 79

1 ‘Over de dichteres Irina Ratoesjinskaja’

II. Proza

AUGUSTIN, Elisabeth Het patroon. Herinneringen, 5, pp. 80-85

[p. 312]

BOON, Louis Paul Vertellingen van Jo^1, 10, pp. 25-57 - Met ill. Over een valschen Sinterklaas; Ruzie met den Does, pp. 25-26; 26-27 Vertelling van Jo en Pippo over de sinema, pp. 27-28 Doodbrief van Pippo; De sigaar; De foor, pp. 28-29; 29-30; 30-32 Op bezoek bij nonkel Theodoor; Verzenderkensdag, pp. 32-33; 34-35 Portret van onze pa; Met onze pa naar Brussel, pp. 35-38; 38-40 Een filosoof; Iemand van de sport; Den Donkeren, pp. 40-41; 42-44; 44-46 Over Kamiel en over de automobiel, pp. 47-49 Genezing door muziek; Moderne spoken, pp. 50-52; 52-54 Prijskamp in geschiedenis, pp. 55-57

BOYCE, Pleuke Karlheinz Böhm, 6, pp. 39-42

BRUYN, E.B. de [Autobiografische verhalen] In en om Perugia, 1, pp. 82-91 Engels intermezzo, 3, pp. 59-68 De tweede Franse ronde, 4, pp. 2-14

CAPELLEVEEN, Paul van James Purdy, Slaap lekker (o.t.: Sleep tight, 1979). Vert.: P. van Capelleveen, 1, pp. 7-12

HAAN, Frans de & KAAS, Marianne Jules Renard, Dagboek 1887-1910 (Een keuze). Inl. & vert.: F. de Haan & M. Kaas, 7, pp. 21-22; 23-44

JACOBS, Pszisko Goed dat ik mijn schoenen aan heb, 1, pp. 27-34

KAAS, Marianne & SJOUWERMAN, Petra Jules Renard, Een passionette. Uit: Crime de village (1888). Inl. & vert.^2: M. Kaas & P. Sjouwerman, 10, pp. 2-8

KOLK, Geert van der Ray z'n foto's, 1, pp. 2-6 Dagen als gras, 4, pp. 72-82

KUIJER, Guus Het geheim van het ijzer, 10, pp. 62-87

LIGTVOET, Frank Reimar Schefold, La Galite. Vert.: F. Ligtvoet, 1, pp. 19-26

LOEBER, Rita Henri-Frédéric Amiel, Een kuur in de badplaats Scheveningen. Vert.^3: R. Loeber, 4, pp. 21-43

1 Inleiding door Jos Muyres (pp. 23-24): de tekeningen zijn waarschijnlijk van Maurice Roggeman, sommige misschien van Louis Paul Boon zelf; de vertellingen verschenen in De Roode Vaan 1945-1946; in XXXVI, 1988, 4, p. 1: ‘de illustraties zijn van Maurice Roggeman’

2 Vertaald door een werkgroep van het Instituut voor vertaalkunde van de Universiteit van Amsterdam. Eindredactie: M. Kaas & P. Sjouwerman

3 Met ‘Een woord vooraf’ door Martin Ros, pp. 18-20 - Met prtn.

[p. 313]

LOTICHIUS, Erik Zijn tachtigste verjaardag, 10, pp. 95-100

OORT, Dorinde van De bovenburen, 7, pp. 61-74

PEEREBOOM, J.J. Net weer Napoleon, 2, pp. 2-22

WOLFERT, Marianne Reclining women, 3, pp. 69-70

IV. Kritische bijdragen

BINA, Vladimir Milan Jungmann, Kunderiaanse paradoxen. Vert.: V. Bina, 5, pp. 55-73 Over het werk van Milan Kundera en de kritiek van de onofficiële kringen in zijn land tegenover het enthousiasme in het Westen

BOER, Peter de Een zwerver uit de tropen. Gesprek met Albert Helman, 6, pp. 19-33

Brinkman, Maarten Nederlandse socialisten in de Koude Oorlog 1948-1958, 7, pp. 80-91 ‘De harde opstelling van de Nederlandse sociaal-democraten tegenover het communisme in de Sovjetunie en in eigen land was bepaald geen produkt van de Koude Oorlog, maar had een lange traditie’ (p. 80)

BRUIN, Kees Een verloren zaak. Nobilitatie in Nederland, 3, pp. 2-17 Over het nogal terughoudend adelsbeleid in Nederland en de voorkeur voor het toekennen van ridderorden

BÜCH, Boudewijn Bibliopolis 1-5, 2, pp. 66-76; 3, pp. 77-82; 4, pp. 89-93; 5, pp. 76-79; 6, pp. 56-60 1. De literaire pathografie, 2, pp. 66-76 - Met facs. Over Oscar Wilde; Arthur Rimbaud; de veroordeling van Jan Hanlo (met tekst van het vonnis van 1963) en van Willem de Mérode (met tekst van het vonnis van 1924) en over zijn biograaf Hans Werkman; over Gerrit Achterberg 2. Johannes Pieter van Cap(p)elle (1756-1831), 3, pp. 77-82 Hij werd hoogleraar in de Nederlandse taal- en letterkunde aan het Athenaeum te Amsterdam in 1815, en niet Bilderdijk; Van Capelle's college dictaat van 1820-1821 ‘Over de dichters der zeventiende eeuw waarna eenige aanmerkingen op Hooft volgen’ 3. [Verkoops- en veilingscatalogi], isografie en beschrijvingskunst, 4, pp. 89-93 Buitenlandse catalogi, o.a. van Karl Geigy-Hagenbach, en Nederlandse! Isografie en het werk van lithograaf Th. Delarue van 1828 e.v. Oproep tot het identificeren van een gedicht uit 1735 van een zekere Jan Luiken, uit de veiling (Carel Vosmaer) 4. [Speurtocht naar gegevens over Clavijo y Fajardo over wie Goethe in 1774 een toneelstuk schreef], 5, pp. 76-79 5. [Nadar en zijn fotografisch werk], 6, pp. 56-60 Tevens over diens belangstelling voor lucht- en ballonvaart en contacten met antiquaar K.H. Schadd uit Amsterdam

[p. 314]

BURUMA, Ian De etsen van Sjoerd Bakker, 5, pp. 31-40 - Met portfolio, pp. 33-40

DEEL, T. van Van de Haarlemmermeer af. Gouaches van Bob Nieuwenhuysen, 6, pp. 43-52 - Met portfolio, pp. 45-52

FONTIJN, Jan De jeugdliefde van Frederik van Eeden en Henriette Ortt, 1, pp. 51-58 - Met afbn., prtn. De merkwaardige relatie, waarin de puriteinse liefdesmoraal een rol speelde, tussen Henriette Ortt en Frederik van Eeden, die een ‘literaire weerwraak’ nam over haar afbreken van de relatie en haar huwelijk met Isaac Valeton - cfr. Johannes Viator, Van de koele meren des doods, De nachtbruid - en hun contacten tot Van Eedens dood († 1911)

HAGERAATS, Koos Van het spiegelbeeld naar het beeld zelf. Van Mulisch naar Brouwers, 3, pp. 18-39 Het werk van Brouwers in het licht van dat van Mulisch, die hij bewondert, al ‘is Brouwers beslist geen epigoon meer’ (p. 36)

HÖWELER, Marijke Het werk van Ans Markus [Gesprek], 4, pp. 47-56 - Met portfolio, pp. 49-56

JANSEN, Marc Russische witgardisten voor en tegen Franco, 3, pp. 83-91 - Met afbn., prtn. Over de ‘witgardisten’ (die na hun nederlaag in de Russische burgeroorlog 1918-1920 uit Rusland waren gevlucht) en de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) L.H. Grondijs en Rusland: daden en menigen van een Nederlandse witgardist, 6, pp. 67-79 - Met afbn., prtn.

KRALT, Piet Willem Kloos, 1885, 6, pp. 2-19 Over zijn vriendschap met Jan Veth (pp. 2-8) en Albert Verwey (pp. 8-12) en de weerslag in diens sonnetten; 1885: het jaar van de oprichting van De Nieuwe Gids en van Kloos' depressie; over de invloed van Eduard Hartmann op Kloos' individualisme (pp. 15-17)

LEPPERS, Ger J. Rentes de Carvalho, Eça de Queiroz (1845-1900). Een inleiding tot zijn leven en zijn werk. Vert. & Noten, 2, pp. 26-57; 58-59 - ‘Met portfolio (afbn., facs., prtn.), pp. 33-40 Met Aanhangsel: Eça de Queiroz en Nederland, pp. 60-61

LODEIZEN, Frank Herinneringen aan Hans Andreus, 1, pp. 39-51 - Met portfolio, pp. 41-48 De portfolio bevat auteursportretten door Frank Lodeizen: Gerard den Brabander, Simon Carmiggelt, Jan Cremer, Jan Kal, Marga Minco, Hans Plomp, Bert Schierbeek, Simon Vinkenoog, Peter Vos, en zelfportretten

[p. 315]

MEULENKAMP, Wim Ironbridge - De industriële revolutie geconserveerd, 3, pp. 45-58 - Met portfolio, pp. 49-56 ‘Ironbridge, Coalbrookdale... Cradle of the Industrial Revolution... herschapen in... een openluchtmuseum dat ca. tien vierkante kilometer beslaat’; met citaten uit 18de-eeuwse en vroeg 19de-eeuwse werken

MOHAMMED, Nasr Het kan vriezen of dooien, 6, pp. 61-67 Nederland gezien door een buitenlander; integratieproblemen

PRICK, Harry G.M. ‘Ik zag mijn vreugdedroom in wanhoop tanen’. Lodewijk van Deyssel en zijn vader [Jozef Alberdingk Thijm], 7, pp. 2-20 Uitgewerkte versie van een lezing, gehouden op 27 okt. 1985 in het kader van een drietal SLAA-lezingen te Amsterdam, gewijd aan de vader-zoon relatie N.a.v. de heruitgave van Van Deyssels ‘De wereld van mijn Vader’ (1986), in 1893 gepubliceerd onder de letters, A.J.

STEVENS, Herman Het paradijs herwonnen. Over ‘De dokter en het lichte meisje’ van S. Vestdijk, 10, pp. 10-22

TOPOR, Roland Mon rêve avec Mark Brusse, 7, pp. 48-57 - Met portfolio, pp. 49-56 Bibliografie en biografie, p. 57

VENEMA, Adriaan Twee biografieën [Uit: Schrijvers, uitgevers en hun collaboratie], 5, pp. 2-31 P. Hijmans, J.W.F. Werumeus Buning, pp. 2-14 Wim Huberts, George Kettman jr., pp. 14-29

WERKMAN, Hans De biograaf en zijn verantwoordelijkheid, 10, pp. 101-105 Reactie op Bouwewijn Büch, Bibliopolis 1 (2, pp. 68) over Hans Werkmans De wereld van Willem de Mérode

WOLZAK, Henk In gesprek met Charles B. Timmer [n.a.v. zijn 80ste verjaardag], 2, pp. 78-79 Met bibliografie tot en met 1986, pp. 90-99

Bijzondere nummers

Erotiek-special
(nr. 8-9, 168 pp.) - Met afbn., ill.
Poëzie

LIEBENTRAU, H.G. Gehoorzaamheid: ‘Je werd op dat begeesterend moment’, p. 109

[p. 316]

SCHOUTEN, Rob Met de hand. Zeven gedichten, gekozen en vertaald: R. Schouten, pp. 40-45 Fleur Adcock (1934- ...), Tegen paren, p. 41 Katrine von Hutten (1944- ...), Een jubelkreet vanuit het struikgewas, p. 45 Heinrich Lautensack (1881-1919), Onan, p. 40 Helmut Mader (1932- ...), Onanie (Drie strofennacht), p. 44 Gerhard Rühm (1930- ...) (Drie) Thusnelda - romances, pp. 42-43 Friedrich von Schlegel (1772-1829), Sonnet, p. 42 Paul-Jean Toulet (1867-1920), De eerste keer, p. 40

ZWAGERMAN, Joost Gedichten, pp. 47-82 ‘... beheerste jij van alle goocheltrucs en kunsten nog het meest’ p. 77 ‘... danste jij als woonfantoom, mijn in te kleuren’ p. 77 ‘... viel jij voor mij, voor het kijvend’ p. 78 ‘... dacht jij clown te zijn maar tijger eveneens,’ p. 78 ‘... beoogde jij zo hoog te zijn als hoger nog’ p. 79 ‘... sommeerde jij mij, jij concubine’ p. 79 ‘... fantaseerde jij het ogendicht en mondjestoe'’ p. 80 ‘... spande jij je bloemenmeisje opgedoft van top tot teen’ p. 80 ‘... wenste jij zowel komisch en voldongen’ p. 81 ‘... dineerde jij geheel alleen met volgepropte mondjesmond’ p. 81 ‘... leerde jij als mij weerom te keren’ p. 82 ‘... bediende jij jezelf gespeend van blozen bosjes’ p. 82

Proza

CAPELLEVEEN, Paul van Hans Henny Jahnn, Drie fragmenten. Inl.^1 & vert.: P. van Capelleveen, pp. 138-140; 141-165 De ontmoeting (Uit: Flusz ohne Ufer [1929], pp. 141-149 Het zwembad (Uit: Jeden ereilt es), pp. 149-150 Perrudja (Uit: Perrudj [1929]), pp. 158-165

1 ‘Dat gedoe van ons - dat is waarschijnlijk liefde’

Kritische bijdragen

BRACHES, Ernst Eroten?, pp. 110-118 - Met afbn. S. Reinach, Répertoire de la statuaire grecque et romaine (1897-1924)

LEENHOUTS, Ton Alastair (1887-1969), pp. 46-64 - Met portfolio, pp. 49-64

MEULENKAMP, Wim & WESTERINK, Karin De schouders van Grace Kelly of Little Merlins cave: de Engelse landschapstuin als erotische metafoor, pp. 2-24 - Met afbn. Over Engelse landschapstuinen gekenmerkt door de ‘waving’ en de ‘serpentine line’ die het mogelijk maakt aan te sluiten bij een literaire traditie: de geo-erotica; over openbare parken in London en prostitutie ^2

2 Vignetten van Gabriel Kousbroek

[p. 317]

PORTNOY, Ethel Rachilde: haar soort liefde, pp. 97-109 Leven en werken (pp. 104-107; 107-109) van Rachilde (1860-1953), vrouw van Alfred Vallette, uitgever en medestichter van Le Mercure de France, voorafgegaan (pp. 97-109) door ‘een parafrase van... haar roman Monsieur Venus’ (Bruxelles, 1884)

SCHILDERS, Ed De wereld volgens Pierre Louÿs (1870-1925), pp. 25-39 - Met foto's In diens proza en verzen, aantekeningen op bibliografisch en lexicografisch gebied, foto's - 420 kilo erotica waarvan een groot gedeelte ‘vooralsnog als verloren moet worden beschouwd’; met 4 bijlagen: 1. Het sprookje van de koningin. Uit: Dialogues ou petites scènes amoureuses, p. 36 2. Vijf kwatrijnen, uit: Pybrac [1939], p. 36 3. Des liaisons dangereuses (auteurs en andere personen rond Louÿs), p. 37 4. Pierre Louÿs: postume erotica (verschenen tussen 1926 en 1984), pp. 38-39 ‘Coïre’: de encyclopedie van het samengaan, pp. 83-95 - Met ill. Over zijn gelijknamig boek over de geslachtsdaad, met in beknopte vorm een idee van enige wat curieuzere hoofdstukken, in de hoop een uitgever te vinden; de gereproduceerde etsen van ‘Ferren’ (p. 84), Frans de Geeters (p. 86, 87), Peter Johann Nepomuk Geiger (p. 90, 91, 92, 93, 94, 95 + notitie, p. 96), Rudolph Lamm (p. 85), Lobel Riche (p. 88, 89) behoren tot de verkoopcollectie van Frans Peeters te Tilburg

TROMP, Bart Aantekening over de erotiek van damesondergoed, pp. 128-137 - Met afbn. Op basis van het standaardwerk van Cecil Saint-Laurent: A history of women's underwear (1986)

VOGTSCHMIDT, Anne-Claire Ronald Sales, pp. 119-128 - Met portfolio, pp. 121-128 + omslag

ZOEST, Aart van der De geur van bloed, sperma, urine en kots, Commentaar bij [Georges] Batailles ‘Verhaal van het oog’, pp. 65-76 Histoire de l'oeil verscheen in 1928 onder pseudoniem Lord Auch

Brieven-special
(nr. 11-12, 244 pp.) - Met afbn., facs., ill., prtn.

BRASSINGA, Anneke Een filosoof en zijn Sophie. Brieven van Denis Diderot aan Sophie Volland. Vert. en Nawoord, pp. 156-160; 161-162 Brief gedateerd: Grandval, 15 (of 17) oktober 1759

BROLSMA, Simona & BROLSMA, Ulke ‘Ik moet voor jullie een grote biecht afleggen’ / Theodor Storm als briefschrijver, pp. 180-192 Theodor Storms leven en werk, diens vriendschap en correspondentie met Gottfried Keller

[p. 318]

EMRICH, Elke Karl Kraus [† 1936], Rainer Maria Rilke [† 1926] en Sidonie Nádherny von Borutin [† 1950], pp. 113-123 Beeld van Sidonie en haar relatie tot Rilke en tot Kraus op basis van de uitgave van Rilkes brieven (1973) en Kraus' brieven (1977)

ESTER, Hans De conversaties per brief van Theodor Fontane, pp. 169-179 De rol van de brieven in Fontanes leven en in Fontanes werk

HAAN, Frans de Een gewoon leven: Georges Perros, pp. 207-213 ‘Over de mens en over diens levensopvatting zoals die blijkt uit diens ‘Une vie ordinaire’, ‘Papiers collés’ en diens correspondentie

HAGERAATS, Koos Het heimwee van de oude Faust. Over de brievenboeken van Jeroen Brouwers, pp. 235-243 Kroniek van een karakter. Deel I. De Achterhoek; Deel II. De oude Faust

HANSSEN, Léon Een symbolische copula. De brieven van Carel Dinaux aan Thomas Mann, pp. 33-46 Over Dinaux' plaats in de Nederlandse Thomas Mann-receptie Brieven van 22. Januar 1925 (pp. 34-37); 6. Dezember 1927 (pp. 37-39); 9. August 1947 (pp. 40-41); 22. Juni 1955 (pp. 41-43) Dilettanten in de genialiteit. Jan Romein en Jef Suys in de eerste jaren van hun vriendschap, 1919-1931, pp. 93-112 De betekenis van hun correspondentie voor de geschiedenis van intellectueel links Nederland - de Kommunistische Partij; ook voor de professoren in de geschiedenis: J. Huizinga; de opvolger van P.J. Blok: niet N. Japikse maar H.T. Colenbrander; over Max Weber

HEES, Pieter van Utrecht-Londen: de briefwisseling tussen Pieter Geyl en Gustaaf Renier, pp. 162-168 Hun correspondentie omvat 900 brieven over de jaren 1917-1962; over hun brieven na 1936 toen Geyl hoogleraar werd te Utrecht en Renier hem opvolgde als reader in Dutch history aan University College, over het opkomend nationaal-socialisme

JONG, Mels de Paul Léautaud als briefschrijver, pp. 201-207 Diens brieven aan zijn moeder, Jeanne Forestier; aan Anne Cayssac; aan Marie Dormoy, die diens literaire nalatenschap bezorgde, vormen ‘een onmisbare begeleiding’ van de dagboeken

JONKERS, Ronald Georg Christoph Lichtenberg, een dagboek in brieven, pp. 192-200 Ze bieden ‘een amusant en gedetailleerd beeld van het leven in de laatste 30 jaar van de 18de eeuw’ (p. 195)

[p. 319]

LUGER, Ben Ik neem de pen op..., pp. 2-10 ‘een verkenningen van eigenaardigheden’ van de roman: in briefvorm Jan ten Brink, De roman in briefvorm, 1889 J.B. Brookes, The lust turf, 1828 J.W. von Goethe, Die Leiden des jungen Werthers, 1774 Multatuli, Minnebrieven, 1861 Samuel Richardson, Pamela, 1740; Clarissa Harlowe, 1748 Nico van Suchtelen (& Annie Salomons), De stille lach, 1916 Betje Wolff & Aagje Deken, Sara Burgerhart, 1782 Choderlos de Laclos, Les liaisons dangereuses, 1782

MARIS, Leo van Félicien Rops en de moderne tijd, pp. 141-155 Selectie uit ‘Les muses sataniques: Félicien Rops. Oeuvre graphique et lettres choisies par Thierry Zeno’

OOSTHOEK, Andreas Martinus Nijhoff, een ondernemer in Parijs, pp. 11-13 Uit diens Parijse correspondentie: 5 brieven (pp. 16-23) aan diens vrouw, Netty Wind

PRICK, Harry G.M. ‘Zooveel hoop en teedere levensvreugde’ /Lodewijk van Deyssel in briefwisseling met François Erens, pp. 214-234 Zeven brieven van Van Deyssel (uit 1884, behalve de laatste uit 1887) en vier van Erens (uit 1884, behalve de laatste uit 1887) (pp. 215-228)

SIEGEL, Klaus Het bevroren vuur van Friedrich Hebbels brieven, pp. 70-82 ‘Een schrijversleven, zoals dat neergelegd werd in tien delen brieven’ en er duiken er nog steeds op

STRATEN, Hans van Harry Domela, de rijke dame en de rozenkrans-communist. Een schandaalroman in vijftien delen, pp. 83-92 Fragment (pp. 84-92) uit een brief aan Jef Last uit Antwerpen (okt. 1939) over diens verblijf te Mondorf (Luxemburg) op terugreis uit Spanje

VERSTEEG, Jan & OUT, Michèle & BARNAUD, Madeleine Spreken is zilver, schrijven is goud/ De brieven van Madame de Sévigné, pp. 54-69 Haar brieven zijn ‘niet alleen maar een historisch document... zij zijn ook en vooral een literaire goudmijn’ (p. 69)

WOLF, Ruth ‘Mijn leven is op zijn bestemming aangeland’ / Goethe in brieven van Rahel Varnhager-Levin, pp. 47-54 Over haar bewondering voor Goethe, in haar brieven o.a. aan Karl August Varnhagen, met wie ze in 1814 huwde, en die passages uitgaf reeds in 1811 en 1821 in Morgenblatt für gebildere Stande en in Der Gesellschaft

ZWAGERMAN, Joost Drie liefdesbrieven, pp. 124-129; 129-134; 134-139