Bibliografie van de literaire tijdschriften in Vlaanderen en Nederland. De tijdschriften verschenen in 1983

[p. 288]

Raster

Tijdschrift in boekvorm^*
Opgericht in 1977

Redactie:

Nrs. 24-26: H.W. Bakx, J. Bernlef, P.W.M. de Meijer, H. Tentije, J.F. Vogelaar

Nr. 27-28: Dezelfden behalve P.W.M. de Meijer, maar met C. Offermans

Redactie-adres: Raster, De Bezige Bij, Van Miereveldstraat 1, 1701 DW Amsterdam

Nr. 24:	[april] 1983, 326 + [II] pp. = Gestoorde teksten
Nr. 25^**:	[augustus] 1983, 200 pp.
Nr. 26^**:	1983, 208 pp. = De mythe
Nr. 27-28:	1983, 256 pp. = Americana

* Met gegevens over de medewerkers achterin elke aflevering

** Inhoudsoverzicht nrs. 21-25, pp. 189-103

** Inhoudsoverzicht nrs. 21-25, pp. 189-103

I. Poëzie

BERGE, H.C. ten Texaanse elegieën 5^1: ‘Kill your darlings, dichter!’ 25, pp. 123-126

BERNLEF, J. Lars Gustafsson, Balladen. Vert.: J. Bernlef, 25, pp. 92-106 Ballade voorafgaand aan de regen; Ballade over het gif, pp. 92-93; 94 Elegie over een dode labrador; Ballade over een Chinese prent, pp. 95-96; 97-98 Ballade over kinderen; Ballade over Philip Martin, pp. 99-100; 101-102 Ballade over de honden; Ballade over de voetpaden in Västmandland, pp. 103-104; 105-106 Vier gedichten, 25, pp. 129-134 Uit het binnenland: ‘Even onmogelijk je wind te herinneren’ p. 129 Korrespondenties: ‘Tussen de kieren van het droombegin’, p. 130 Wolf, p. 131-133 1. ‘Het hele land een raderwerk’ pp. 131-132 2. ‘Nu niets meer over hem wordt vernomen’ p. 133 Winterwegen: ‘Niet alleen vossesporen, de achterwaarts’ p. 134

DEDINSZKY, Erika Twee gedichten, 25, pp. 117-122 Slinger en weefgetouw^2: ‘gele handen in de doorschijnende wind’ pp. 117-118 Nu eens Euridice: ‘beklim de ladder naar het licht’ pp. 119-122

1 Opdracht: Voor E. de V.

2 Opdracht: Voor Sándor Csóori

[p. 289]

TENTIJE, Hans Samuel Beckett, Dieppe 1-4. Vert.^1: H. Tentije, 25, pp. 74-81

ZONDERLAND, Peter Kassel D 7, 25, pp. 127-128 1. ‘wat als men tekens wil, beelden’ p. 127 2. ‘de golf door de wal gekeerd’ p. 128

1 Nederlandse vert. naast de Engelse én Franse tekst van Beckett

II. Proza

KLERKS, Tom Samuel Beckett, Eerste liefde (1945). Vert.: T. Klerks, 25, pp. 7-27

VLOT, Henny Italo Calvino, De herinneringen van Casanova^2. Vert.: H. Vlot, 25, pp. 82-91

2 De voorpublikatie van het boek waaraan Calvino momenteel werkt, verscheen in La Republica van 16.8.'82

IV. Kritische bijdragen

BAKX, Hans W. Dromen dunner dan glas, 25, pp. 135-145 - Met afbn. & ill., pp. 138-145 John Paxtons Crystal Palace (London, 1851) Bruno Tauts paviljoen voor de Werkbundausstellung (Köln, 1914) Ludwig Mies van der Rohes Seagram Building (New York, 1958) Paul Scheerbart, Glasarchitektur (1914) S.M. Eisenstein, Glass house (scenario-aantekeningen, 1927-1928) Tevens ill. van Willis Polk, Uriel Birnbaum, Wassili Luckhardt, Wenzel Hablik Paul Scheerbart, Glasarchitectuur. Vert.: H.W. Bakx, pp. 146-158 - Met prt. 25 van de oorspronkelijk 111 paragrafen van diens Glasarchitektur

MEULEN, Alice ter Toestanden, gebeurtenissen en momenten. Een taalfilosofisch perspektief op tijd, 25, pp. 107-116 ‘Wat dan is de semantische struktuur van de voorstelling van het tijdsverloop die ons verslag van de veranderingen in de wereld tot uitdrukking brengt?’ (p. 109)

ORANJE, Wilfred Naoem Klejman, De geschiedenis van een idee. Over Het glazen huis van Sergej M. Eisenstein. Vert.: W. Oranje, 25, pp. 159-186 - Met tekeningen Over Eisensteins project waarvoor de eerste aantekening dateert van 13 jan. 1927, dat niet werd verfilmd maar toch van belang is voor de filmhistoricus Klejmans tekst verscheen in Iskoesstwo Kino, 1979, 3, pp. 93-113

[p. 290]

TENTIJE, Hans ‘Zonder stem tussen de stemmen’. Enkele opmerkingen over de poëzie van Samuel Beckett, 25, pp. 66-73 Over diens gedichten La mouche (Franse tekst p. 73, Ned. vert. p. 69) en Dieppe (in Les Temps Modernes, nov. 1946) - Zie: Poëzie

VOGELAAR, J.F. Theodor W. Adorno, Poging om het Eindspel te begrijpen. Vert.: J.F. Vogelaar, 25, pp. 28-65 O.t.: Versuch, das Endspiel zu verstehen (Noten zur Literatur, II, 1961); over Becketts Fin de partie

Bijzondere nummers

Gestoorde teksten/Verstoorde teksten
(nr. 24, 326 + [II] pp.)
Eindredakteur: J.F. Vogelaar

VOGELAAR, J.F. Inleiding bij Tekstverstoringen, pp. 7-15 Over opzet, benaming en indeling van het bijzonder nummer: ‘Gestoorde teksten - teksten met “deviant taalgebruik” zijn tevens “verstoorde” teksten - de boosheid die erin woedt is onmiskenbaar’; met bibliografie, [pp. 327-328] Tekstverstoringen 1 ‘Er is geen strikt onderscheid gemaakt tussen de schrijvers die tot de literatuur gerekend worden en pathologiese schrijvers,... in hun teksten schrijven zij hun leven zelf’ (p. 16)

GRAFTDIJK, Thomas Oskar Panizza, Eigen levensbeschrijving (17 nov. 1904). Vert.: Th. Graftdijk, pp. 39-49 Robert Walser, Vier vertellingen. Vert.^1: Th. Graftdijk, pp. 50-58 Ik schrijf hier decoratief; Toen ik kadet was, pp. 51-52; 52-54 De gekke Hassberg; De zwarte hand, pp. 54-56; 57-58

HELDRING, H. Danielle Sarréra, De Ostjaak (O.t.: L'Ostiatique). Vert.: H. Heldring, pp. 94-97 - Met facs.

KAAS, Marianne Christian Delacampagne, Het schrijven in waanzin. Vert.: M. Kaas, pp. 153-177 Over taalgebruik bij o.a.J.P. Brisset, Charles Jaufret, Aimable Jayet

MEEUSE, Piet Harald Kaas, Twee verhalen. Uit: Uhren und Meere (1979). Vert.: P. Meeuse, pp. 98-102 De geboorte van de poëzie uit de afwezigheid der dingen, pp. 99-100 B. keert terug, pp. 100-102

1 Inleiding (p. 50) door J.F. Vogelaar

[p. 291]

Harald Kaas, Taal en waanzin. Een gesprek over de spelregels van verbale verstandhouding. Vert.: P. Meeuse, pp. 103-111 O.t.: Wahnsinn und Sprache. Ein Gespräch über die Spielregeln verbaler Verständigung. Uit: Die Königskinder (Tintenfisch, XIII, 1978, pp. 38-49)

MOYAERT, Paul Een betekenisproduktie zonder geschiedenis. Enkele opmerkingen over het psychotisch discours vanuit psychoanalytisch perspektief, pp. 134-152 - Met facs.

PINXTEREN, Hans van Briefwisseling tussen Antonin Artaud en Jacques Rivière. Vert.: H. van Pinxteren, pp. 17-24 Correspondentie uit de jaren 1923-1924 nadat J. Rivière, secretaris van de Nouvelle Revue Française, gedichten van Artaud had afgewezen = Correspondance avec J. Rivière. In: Oeuvres complètes I (1956) Antonin Artaud, Fragmenten uit een hels journaal. Vert.: H. van Pinxteren, pp. 25-31 = Fragments d'un journal d'enfer. In Oeuvres complètes I (1956) Het alter ego van Artaud, pp. 32-38 Deze tekst sluit aan bij Moord in de onvoltooide tijd (1982, 23, pp. 151-164)

SLOOTEN, Johanneke van Bert van der Meer: ‘Ik ben de overheid’. Gesprek met Johanneke van Slooten [en de geneesheer-directeur], pp. 64-74 Gevolgd door een selectie uit de brieven die Bert dagelijks schrijft aan de ‘Directeur-Geneesheer’ en aan de ‘Directeur Economie’ (pp. 75-82) Jan van den Berg: ‘Drinkt inkt!’. Gesprek met Johanneke van Slooten, pp. 112-116 Gevolgd door teksten: Zwammmmmmmm; Inkt, pp. 117-119; 120-121 - Rectificatie, 25, pp. 194-197; 197-199

VOGELAAR, J.F. Ernst Herbeck, De dichter Alexander. Vert.: J.F. Vogelaar, pp. 59-63 Korte autobiografische tekst (Ernst Herbeck = Alexander) en gedichten Adolf Wölfli, Teksten en tekeningen. Vert.: J.F. Vogelaar, pp. 83-93 - Met ill., prt. Michel Thévoz, Uit: Le langage de la rupture. Vert.: J.F. Vogelaar - Met ill. Emile Josome Hodinos of Het verleden ontleed, pp. 122-128 De zwervende identiteit van Aimable Jayet, pp. 129-133 Tekstverstoringen 2 ‘De keuze is er vooral op gericht geweest een zo groot mogelijke verscheidenheid van teksttypen te laten zien... het is zeker niet de bedoeling geweest een rariteitenverzameling aan te leggen’ (p. 178)

VOGELAAR, J.F. Dossier, pp. 179-237 Bloemlezing van 66 fragmenten, ‘literaire en niet-literaire’ waarvan ‘de namen van de auteurs in de noten achteraan genoemd zijn om de proef op de som te kunnen

[p. 292]

nemen, in hoeverre het van de verwachtingen van de lezer afhangt of een tekst voor pathologisch wordt aangezien of niet’ (p. 178) - Noten, pp. 234-237 Michel Foucault, De waanzin, het afwezige werk. Vert.: J.F. Vogelaar, pp. 238-248 O.t.: La folie, l'absence d'oeuvre (La Table Ronde, 1964, 196, pp. 11-21) Tekstverstoringen 3 ‘de logofielen... ze ontwikkelen geen nieuwe taal, maar verbouwen als het ware de normale taal’ (p. 249)

LOO, Everdien van der Henri Michaux, In de vernieling. Vert.: E. van der Loo, pp. 308-326 38 teksten geschreven bij schilderijen van ‘gestoorden’. Uit de bundel: Chemins cherchés Chemins perdus Transgressions (1981)

SLOOTEN, Johanneke van Ir. Kuperus in gesprek met Johanneke van Slooten. PyQuRus-het GéGUSARIUM-888, pp. 283-307 - Met facs. ‘Ing. P. Kuperus, zichzelf noemend PyQuRus (58 j.), heeft in de loop van de laatste tien jaar... een eigen logica ontwikkeld, de zgn. 4'US-logica ofwel het viervoudigedenksysteem... Vanuit zijn huis, het GéGUSARIUM... verspreidt hij... (zijn boekjes en pamfletten)... vanwege de uitgebreide symbolentaal en de impliciet erin verwerkte denksystemen, zeer moeilijk te lezen... alleen toegankelijk voor ingewijden’ (pp. 283-284) - Met vbn.

VOGELAAR, J.F. [Uiteenzettingen over logofielen]. Vert.: J.F. Vogelaar, pp. 250-282 Jean-Paul [lees: Jean Pierre] Brisset, De oorsprong van de taal. Michel Foucault over Jean-Paul Brisset, pp. 250-254 Foucaults voorwoord ‘7 propos sur le 7e ange’ in Jean Pierre Brisset, La grammaire logique [1878] suivi de La science de Dieu (1970), pp. vi-xix Ferdinand de Saussure. Anagrammen, pp. 255-264 Jean Starobinski, Les mots sous les mots (1971), met fragmenten uit de niet gepubliceerde Cahiers van Ferdinand de Saussure (1906-1909); fragmenten uit Michel Pierssens, La tour de Babil (1976) over Mallarmé, Roussel, Brisset, de Saussure (pp. 255-256 en pp. 262-263) Het gevecht tegen de moedertaal van Louis Wolfson, pp. 265-282 Michel Pierssens, De toren van Babbel (o.t.: La tour de Babil. La fiction du signe), pp. 265-269; gevolgd door Schizologie van Gilles Deleuze (vert.: Kees Beentjes, pp. 269-282)

De mythe¹
(nr. 26, 208 pp.)

Poëzie

BALKT, H.H. ter Gedichten, pp. 103-106 Uitlegging waarom een ouwe, eenogige aan nierziekte gecrepeerde kat rechtstreeks naar de hemel gaat^2: ‘Omdat een kat zeven levens heeft’ p. 103

1 Met een inleiding door Pieter de Meyer: Bij het thema van dit nummer: de mythe, pp. 7-9

2 Opdracht: Voor Wannes

[p. 293]

Uitlegging over het nut van nachtschaden: ‘De gevaarlijke tabak en de vrolijke mensen’ p. 104 Uitlegging van het rapenveld^1: ‘Dat is lang geleden’ p. 105 Uitlegging waarom het altijd sneeuwt op aarde: ‘Uit de elektrische treinen sneeuwen vonken’ p. 106

BERG, Arie van den Ei, ij, pp. 107-108 IJpolder: ‘de kleur van de lucht en de kleur van het gras’ p. 107 Raadselvers: ‘een doop-, een doodshemd zonder naden’ p. 108

BUDÉ, Frans De weg naar Tollund, pp. 74-75 1. ‘Van foto's ken ik je voeten’ p. 74 2. ‘In treurnis hang je’ p. 74 3. ‘Plakken winterveen’ p. 75 4. ‘In laarzen kwam het volk’ p. 75 5. ‘De schrik voorbij’ p. 75 Een jas van zand^2, pp. 76-78 1. ‘Reis naar zee-’ p. 76 2. ‘Het raam dat de avond sluit.’ p. 76 3. ‘Bleker dan het strand’ p. 77 4. ‘Tot in de oksels van het duin’ p. 77 5. ‘Het licht ruikt oud.’ p. 78

GRAFTDIJK, Thomas Het verlorene zal ik zoeken, pp. 148-149 1. ‘Het verlorene zal ik zoeken’ p. 148 2. ‘Kindse boer die van de bossen en de wolven’ p. 148 3. ‘Ziehier mijn zaligheid: in nooddruft het verlorene’ p. 149

HAGENAARS, A. Gedichten, pp. 139-141 Oordeel: ‘Met tegenwind duw ik de wissel in’ p. 139 Bezoek: ‘Terug naar het land. Een avond beladen’ p. 140 Inzicht: ‘Verwijder ik me allengs minder over’ p. 141

TENTIJE, Hans Yves Bonnefoy, [Gedichten]. Vert.: H. Tentije, pp. 174-189 In het drogbeeld van de tempel [o.t.: Dans le leurre du seuil, 1975], pp. 174-178 De dialoog van angst en verlangen [o.t.: Dialogue d'angoisse et de désir, uit: Pierre écrite, 1965], pp. 185-188

ZWAAL, B. Teksten, pp. 142-147 ‘links van de oever loopt het veer naar de andere oever’ pp. 142-143 ‘er roept wat’ pp. 143-145 ‘bij een leeg landschap horen de huizen van patronen’ p. 146 ‘een voet’ p. 147

1 Gedateerd: (1982)

2 Gedateerd: Hotel Malherbe, Caen 1981

[p. 294]

Kritische bijdragen

BAKX, Hans W. Peter Rosei, Over Walter Pichler. Vert.: H.W. Bakx, pp. 79-93 - Met ill. pp. 94-102

BOEKE, Yond Furio Jesi, Parodie en mythe in de poëzie van Ezra Pound. Uit: Letteratura e mito (1968). Vert.: Y. Boeke, pp. 50-73

GRAFTDIJK, Thomas Rolf Peter Janz, Mythe en moderne tijd bij Walter Benjamin. Uit: Mythos und Moderne (1983). Vert.: H. Graftdijk, pp. 31-49 Over Benjamins houding tgo. de mythe - enerzijds dringt hij aan op de rationele vernietiging ervan, anderzijds wil hij de mythische wijze van vertellen behouden zien - waarbij ook zijn beoordeling van Kafka en van de Griekse tragedie ter sprake komt

KAAS, Marianne Marcel Detienne, Orpheus en de honing [O.t.: Orphée au miel]. Uit: Faire de l'histoire III (1976). Vert.: M. Kaas, pp. 10-30 ‘Tweeledige analyse, verticaal voor de betekenisniveaus en horizontaal voor de correlaties tussen de verschillende mythen’ van de mythe ‘Aristaeus - Orpheus - Eurydice’ uitgaande van het verhaal in Vergilius' Georgica. Boek 4

KEUKEN, Johan van der & STAAK, Frans van de Negatieven en ontkenningen. Gesprek met filmmaker Kees Hin, pp. 109-124 Met Filmografie van Kees Hin (pp. 125-130) en afbn. (pp. 131-138)

LOO, Everdien van der Jean Starobinski, De poëzie, tussen twee werelden. (Uit: Yves Bonnefoy, Poèmes, 1978). Vert.: E. van der Loo, pp. 150-173 Over het oeuvre van Yves Bonnefoy, dichter en essayist, waarin ‘de relatie met de wereld en niet de gedachtenwereld van het ik centraal staat’ - Zie ook: Poëzie, sub: Tentije Hans Yves Bonnefoy, De graven van Ravenna. Vert.: E. van der Loo, pp. 189-205 ‘Die intense schittering die, naar ik ben gaan inzien, onontbeerlijk is om te kunnen leven, is in Ravenna nog volmaakt zuiver en ongeschonden, nog steeds verschaffen de graven door hun oorspronkelijkheid ons toegang tot een andere wereld van de geest’ (p. 196)

Americana
(nr. 27-28, 256 pp.)
Eindredactie & inleiding¹: J. Bernlef

Poëzie in vertaling

BERNLEF, J. Lawrence Raab, De treurverhalen van de wind 1-10, pp. 138-140 William Carlos Williams, Gedichten, pp. 34-35 - Met prt. Tractaat; Portret van een dame; De wind wakkert aan; Danse russe, pp. 34-36; 37; 38; 39

1 Inleiding: ‘Americana’, pp. 7-9

[p. 295]

Tussen muren; Nantucket; Dit om even te zeggen; Valse vrede, p. 40; 41; 42; 43 De laatste woorden van mijn Engelse grootmoeder. 1920, pp. 44-45

NIJMEIJER, Peter John Ashberry, Gedichten, pp. 110-114 Le livre est sur la table; Hotel Dauphin, pp. 110-111; 112 Sonnet; Groot telraam, p. 113; 114 Robert Creely, Gedichten, pp. 115-124 De kraai; Ik ken iemand; Stoute jongen; Gewoon vrienden, p. 115; 116; 117; 118 Lied; Het reclamebord; De redding, p. 119; 120, 121 De taal; Het raam; Later, p. 121; 123; 124 Charles Simic, Gedichten, pp. 125-135 Wandtapijt; Voor de slachtoffers, p. 125; 126-127 Ik ben terug in je vettige ketel; Bijl; Reizen; Veiling, p. 128; 129; 130; 131 Laan van Euclides; De gevangene; Arceringsarbeid, pp. 132-133; 134; 135

Proza in vertaling

BRUIN, Paul de John Hawkes, Travestie (fragment), pp. 191-203

DAM, Irma van William Gaddis, The recognitions (fragment), pp. 242-253 Thomas Pynchon, Laaglanden (o.t.: Low-lands), pp. 167-185

NIJMEIJER, Peter Donald Barthelme, [Vertellingen], pp. 206-225 Ons werk en waarom we het doen; Wat nu te doen. Uit: Amateurs, pp. 206-211; 212-216 Critique de la vie quotidienne. Uit: Sadness, pp. 217-225

Kritische bijdragen

BERNLEF, J. William Carlos Williams, De Amerikaanse achtergrond. Vert.: J. Bernlef, pp. 11-33 Uit de verzamelbundel: America and Alfred Stieglitz (1934) Frank H. Rossiter, Charles Ives: goede Amerikaan en geïsoleerd kunstenaar. Vert.: J. Bernlef, pp. 52-66 - Met prt. De dollar als stilleven. Over het werk van Charles Sheeler, pp. 68-91 - Met ill., prt. Samuel Charters, De taal, de stem. Uit: The legacy of the blues (1975). Vert.: J. Bernlef, pp. 92-107 Over de spiritual en de blues; ‘de taal van de blues geeft een duidelijk beeld van een dialekt dat zich van de invloed van de blanke kultuur losmaakt’ (p. 106)

BOOMSMA, Graa Een diaspora van woorden in een Odyssee zonder Odusseus. Over The recognitions van William Gaddis, pp. 228-239 - Zie ook: Proza, sub: Dam, Irma van

[p. 296]

BRUIN, Paul de Donald J. Greiner, Enkele opmerkingen over John Hawkes. Uit: Comic terror (1978). Vert.: P. de Bruin, pp. 188-190 - Zie ook: Proza

THIELEMANS, Johan De vitaliteit van de twijfel. Een portret van de postmoderne roman in Amerika, pp. 149-166 Met toelichting (pp. 153-157) bij Mulligan Stew van Gilbert Sorrentino ‘het merkwaardigste voorbeeld... van de weigering [der postmodernisten] om een bredere sociale invloed te hebben... [leidend] soms tot een beklemmend narcisme’

VOETEN, Bert Wallace Stevens, Adagia (een keuze). Uit: Opus posthumous (1957). Vert.: B. Voeten, pp. 47-50

XXX Stud Terkel, Amerikaanse dromen, verloren en gevonden (fragmenten). Opgetekend door S. Terkel (in: American dreams lost & found (1980) - (interviewboek). Vert. pp. 204-205, 226-227

Illustratie

Zuyderland, Siet Conney Island, pp. 108-109, 136-137, 186-187