Joeko uit het land van de zon

Het gaat een hele tijd niet goed

Nee, het gaat de eerste tijd helemaal niet goed met Joeko.

In het begin, toen hij pas was aangekomen, had hij het nog wel naar zijn zin. Er waren ook zoveel dingen, die hij in zijn eigen land nooit gezien had.

Maar nu is de bruine jongen uit Suriname helemaal veranderd. Bij zijn vriendjes in zijn eigen dorp was hij altijd vrolijk en opgewekt.

Hier in Nederland is Joeko een stille jongen geworden.

[p. 54]

Een jongen, die zich met niemand bemoeit. Weet je, hoe dat komt? Dat zal ik je vertellen.

In september is de zomer voorbij. De bladeren worden door de wind van de bomen geblazen. Het regent hard en het waait dikwijls. Dan wordt het in ons land al zo koud, dat je een jas moet aantrekken.

En Joeko? Die loopt te bibberen als een oud mannetje. Hij is dit nare weer helemaal niet gewend.

In Suriname, ja, daar is het elke dag zomer. Het hele jaar door. Daar heb je geen dikke trui of jas nodig. Die grijze, donkere wolken, die steeds maar over het dorp drijven, maken Joeko somber. Zo somber, dat hij elke dag meer en meer naar zijn eigen land gaat verlangen.

Oom Rien en tante Ans merken het wel. Er komt bijna geen lach meer op Joeko's gezicht.

Soms zit hij dromerig naar buiten te staren en als tante of oom hem wat vragen, geeft hij maar een half antwoord.

‘Och, het komt wel goed,’ denkt oom Rien, als hij er met tante over spreekt. ‘Het moet allemaal nog wennen. Als je zelf in een vreemd land was, zou je het misschien ook niet zo gauw naar je zin hebben.’

Daar heeft oom Rien gelijk in. Maar voor Joeko schijnt het toch wel heel moeilijk te zijn.

Op school gaat het ook niet goed. Met rekenen en taal zijn ze allemaal veel verder. Alleen met katechismus is hij de beste van de klas.

Och, dat het met het leren niet zo goed gaat, is niet het ergste.

Weet je, wat heel erg vervelend is? Joeko heeft niet

[p. 55]

één vriendje! En daar is hij eigenlijk zelf de schuld van. In het begin, toen hij pas op school was, speelde hij nog wel met de jongens uit zijn klas. Maar langzaamaan, nu de kou, de regen, de mist en de stormen gekomen zijn, loopt hij regelrecht van huis naar school en van school naar huis. De kraag van zijn jas staat omhoog, tot boven zijn oren. Hij rilt als een juffershondje.

De kraag van zijn jas staat omhoog, tot boven zijn oren.

Als de jongens vragen, of hij wil meedoen, zegt hij steeds: ‘Ik heb er geen zin in.’

‘Wat een flauwerd,’ vindt Sjoerd.

‘Laat hem ophoepelen,’ zegt Jan Willem. ‘Zo een kunnen we missen als kiespijn.’

[p. 56]

‘Wees toch flinker!’ spoort oom Rien hem aan. Want elke keer als hij van zijn werk thuis komt, vindt hij Joeko met zijn neus bovenop de kachel.

Op een keer schrijft oom Rien naar pater Antonius: ‘We dachten, dat Joeko een opgewekte jongen was en dat hij het goed naar zijn zin zou krijgen. We zorgen zo goed als we kunnen. Hij heeft nieuwe winterkleren gekregen. Maar elke dag lijkt het net, alsof hij steeds verdrietiger wordt. Hij lijkt op een gevangen vogel, die in een kooi wordt gezet. Zo'n vogel zingt niet meer. Hij laat zijn kopje hangen. Zo is het ook met Joeko. We zullen zien, wat het de komende winter wordt. Ik denk, dat hij niet in Holland wil blijven. Toch hopen we, dat het nog goed komt.’

Dat hopen de hoofdonderwijzer en meneer Reekers ook. Die hebben ook gezien, dat Joeko op het schoolplein alleen bij het schoolhek staat en dat hij nergens aan meedoet.

‘Het komt best in orde,’ zegt de pastoor tegen oom Rien en tante Ans, als zij er met hem over spreken.

En Joeko zelf? O, wat verlangt hij er naar, om terug naar Suriname te gaan. Wat heeft hij een heimwee!

Maar toch... het komt goed, op een vrije woensdagmiddag, in de maand december.

Joeko zit bij tante Ans in de kamer. Hij tekent. Tekenen kan Joeko uitstekend. Dat kunnen de meeste kinderen uit Suriname heel mooi.

‘Waarom ga je niet naar buiten, Joeko? Het zonnetje schijnt. Ga toch spelen.’

Dan schieten er opeens tranen bij Joeko te voorschijn. Hij kijkt tante hulpeloos aan en hij zegt met een huilende

[p. 57]

stem: ‘Niemand wil met me spelen. Niemand! Ze hebben allemaal een hekel aan me. Allemaal!’

‘Dat denk je maar,’ antwoordt tante. ‘Maar als je zelf niet eens moeite doet om vriendjes te krijgen, gebeurt er natuurlijk niets. Je denkt veel te veel aan Suriname. Je lijkt op een oud mannetje. De kinderen uit Indonesië, die hier wonen, zijn toch ook niet flauw. Die spelen gewoon mee. Ze voelen ook wel, dat het hier heel anders is als in hun land. Maar ze stellen zich niet zo aan als jij.

Weet je, wat je moet doen? Je gaat het dorp in en als je een paar jongens ziet spelen, zeg je heel gewoon: ik doe ook mee. En dan is er niet één jongen, die durft te zeggen, dat jij niet kunt meedoen. Je hebt er zelf voor gezorgd, dat de jongens niet met je spelen. Ze hebben het dikwijls aan je gevraagd. En wat deed je dan? Dan liep je weg en je zei, dat je kou had en dat het in Suriname veel fijner was.’

‘Denkt u, dat ik mag meedoen?’

‘Wel ja, jong. Kom, ga nu maar. Die tekening maak je vanavond af. Hier, steek een rol zuurtjes bij je. Je geeft de jongens er een paar en je zult zien, dat je ineens een heleboel vrienden hebt.’

Daar gaat Joeko het dorp in. Waar zullen de jongens uit zijn klas zijn? Natuurlijk bij de houtzagerij, langs de rivier. Hij weet de houtzagerij bij de rivier wel. Hij is er eens een keer met oom Rien geweest. Bij de houtzagerij liggen een heleboel balken in het water. Er liggen ook bootjes. Die worden door de mannen van de houtzagerij gebruikt. Als Joeko bij de rivier komt, zijn er een heleboel jongens, ook uit zijn klas.

[p. 58]

En natuurlijk is Jan Willem er bij. Die heeft zoals altijd het hoogste woord. Jan Willem is ook de eerste, die Joeko ziet aankomen.

‘Hé, slome!’ roept hij. ‘Doe je ook mee? Of durf je niet?’

‘Wedden, dat hij in 't water valt?’ zegt Jan Willem. ‘Hij glijdt uit, wat ik je smoes.’ En meteen schreeuwt hij weer naar Joeko: ‘Doe je mee? Of kunnen ze in Suriname niet balkje lopen?’

Zo noemen de jongens dat spelletje om over de gladde balken te lopen. Als je de balken onder je voelt wegzakken, spring je vlug op een andere. Het is een kunst om geen natte voeten op te lopen. En het is een nòg grotere kunst om niet uit te glijden. Op heel wat plaatsen liggen de balken een eind uit elkaar. Dan moet je een grote sprong nemen. Spring je mis of glijd je uit, dan tuimel je in het water en loop je een nat pak op. Dan moet je vlug naar huis, om droge kleren aan te trekken. En meestal krijg je dan een flink pak slaag op de koop toe.

‘Doe je mee?’ vraagt Jan Willem weer, nu Joeko op de kant staat te kijken.

Joeko lacht als een boer die kiespijn heeft. Maar hij wil nu toch wel meedoen. Hij denkt aan wat tante gezegd heeft: Je moet niet zo flauw doen.

Joeko haalt de rol zuurtjes uit zijn broekzak.

‘Willen jullie er een?’ vraagt hij.

De jongens komen over de balken naar de kant toe. Ze dringen om Joeko heen, en de zuurtjes zijn al gauw in de mond van de jongens verdwenen.

‘Doe je nou mee, of niet?’ vraagt Sjoerd.

‘Ik doe mee,’ antwoordt Joeko lachend.