|
| |
| |
| |
Dérde bedryf.
Eerste tooneel.
Tys Tafelbézem, Jórden.
KOm ik nae 't mael, zo héb ik me nooit schendiger verkeeken.
Maar séllemént daer komt Jórden, 'k zórg, dat hy men an zél spreeken.
Wél Tafelbeuzem, bén je daer? ik wensch je goeden dag;
't Is al wat ongemiens, dunkt me, als men jou ien reis spreeken mag.
Wat, je plégt veur een jaar óf twie, zo spytig niet te weezen.
Je bragt men daaglyks wat nauws, en kwamt me de Krant veur leezen:
Maar men ziet je 'dikwyls nou niet in de tydt van een half jaar.
Wél, hoe praat je zo, je hébt abuis, men lieve Béstevaâr.
'k Was eergistren nóch by Kwieryn, tót jouwent, en veur acht dagen
Had ik een hoopen nieuws, én liet wél exprés nae je vraagen:
Maar je waert niet t' huis.
Wél, hoe is 't nou? héb je nou niet en beet?
Neen, 't is nou vry stil.
Hoort men niets van de Bisschop, nóch van de Zweed?
Héb je ook niets van de Fransman konnen ervaaren.
| |
| |
Neen. Maar évenwél dit moet ik je nóch in 't korte verklaaren,
Naamelyk, dat je zeun Kwieryn me daer zo leelyk heeft geloerd,
Straks waeren we nóch by één, én 't lykt, de droes heeft hém wég gevoerd.
Hy zey, hy wou me van daag eens ekselént trakteeren;
Maar ik vrees, hy geeft me van de wapper, én wil me wat scheeren.
'k Had hém, verstae je wél, een' overzeesch' Koopman toegebragt,
Daer hy een' mooye party van een duizend pond, óf acht
Geparste tabak an verkócht had, met groote avant aasie;
En je weet, ik bén gien makelaar, 'k verdien gien kortaasie;
Maar om 'er iens lustig voor te slémpen, dat kan ik, als een héld.
Dat weet ik wél van ouds, dat je liever vry lapes hébt, als géld.
Maar ik zie, Bestevâar, dat je gien tyd hebt, je wilt voort wandelen.
Neen, vaâr, 'k héb gien haest, 'k héb niets noodigs te verhandelen.
Hoe bén je van hém geraakt?
Dat zél ik je zéggen mét der haast.
Daer stond en Kwakzalver, die zo grouwelyk, en verbaast
Schreuwde, én tierde, óf m'er de Duivel leevendig zou villen:
In 't énd was 't: hier héb je een olytje, om de tandtpyn te stillen,
Veur hooftpyn, kwatérnen, benaauwde borst, én een kwaê maag.
Ik dócht, dat is veur myn niet; de myne is me dikwils al te graag,
Bezonder, als ik maar iens daags, én dat tót mynent moet eeten.
'k Héb mén évenwél by dieluisbosch lang staen vergeeren.
| |
| |
En 'k vrees, ik bén je zeun Kwieryn, én de slémp licht kwyt.
Wél, dat 's te slécht veur zulk een gaauwerd, dat 's te groot een spyt.
'k Bekén 't, én 't verdriet men al, dat ik hém dus vergeefs loop zoeken.
Ik zou me zélfs schier zo wél, als de Kwakzalver vervloeken,
En op Hobooker hey wénschen, die dat marktschreijen eerst bédócht.
En al die pispraatjes, en kwakzalvers loopjes heeft opgebrógt,
Daer moest een keur weezen, waer by exprésselyk wierd verboden,
Dat al die te gast moesten gaen, óf die iemand te gast noodden,
By niemand van dit vólk moesten staan gaapen, op groote straf.
Daer 's by men keel te veul an gelégen: want daer het gaet, schénk, schaf,
Behoorde men al zyn affaeres om nae te laaten;
En die gien slémp verzuimde, mógt dat vólk wat hooren praaten.
Ik had me van daag, dat weet ik altyd wel, zo niet vergist.
Doe je bést om zulk een' keur; maar zie toe, dat j'ém terwyl niet mist,
En zélfs te laat komt, om van de brókken je deel te krygen.
Die zél ik wél beloopen, zonder iens na men aâm te hygen.
Jy ook zo, Béstevâar. De Droes haal je wél wég,
Met al dat gevraag, al dat geteem, én al dat gezég.
| |
| |
Hoe zél hy lachchen, dat ik hémop 't maal kom betrappen.
Maar, zie ik wél, zo komt hy daer zélf uit de mótkas stappen.
Het mael is, by men keel, al te lyf, én de hond in de pót.
Daer kom ik bezukt kaal óf, én stae én kyk, als Pier snót.
Ziet hoe zwiert hy? hy zou 't mael wél schier weêr uitbraaken.
| |
Twéde tooneel.
De Oudste Kwieryn, Tys Tafelbézem.
WEes maar te vreên, kind, ik zél je 't Jak zo nét laaten maaken,
Dat het je verwonderen zal.
Wél, héb ik dat an jou verdiend?
Amise, is dat mét me handelen, als mét je béste vriend?
Héb ik je daerom zo lang after je gat geloopen?
En zo veul boodschappen gedaen, én brieven bestéld mét hoopen?
Zél men me zo zonder wurmkruid loozen, én me laeten staen
By een Kwakzalver, om zonder my by Lievyntje te gaen.
'k Héb je veur een aâr kaerel gehouwen, voor een' man mét eeren.
Maar ik zél 't je betaalen; je zelt me zo licht niet weêr scheeren.
Wat boodschappen? wat brieven? wat Kwakzalver? bén je dól,
Of zót vént? wat reutel je van scheeren? je hébt je gat vol.
Neen zéker, dat is 't niet, daer héb je wél zórg veur gedraagen.
Ik zég, vént, laat me gaan, óf je krygt je huid vol slagen.
| |
| |
Wat bruit me déze gék! wél hoe, ik weet niet, wie je bént.
Ja, ja, houw je dronken, én doet of je me niet en ként.
Wél kaerel, wie moeit je! héb ik je ooit van men leeven
Gezien? ik zég laat me gaan, óf ik zél je een oorvyg geeven.
Zo kén je me niet, fijn man; én je weet niet, wie dat ik bén?
Wél, zou 'k het zéggen, als 't niet waar was; 'k zweer, dat ik je niet kén.
Kwieryn, zie toe, pas op.
Wat valt'er veul op te passen:
Ik zél me van jou wél wachten, jy zélt me niet vertassen.
Wél, kén je Tys Tafelbeuzem niet, jou ouwe groote maat?
Je raaskalt, vryer; me dunkt, dat je niet wél mét je zinnen staat.
Hoor hier, hoor hier; waer wil je je wyss jak daerheen dragen?
Je had het Lievyntje gegeven, ként 'er niet behaagen?
Ik die nooit wyf had, nóch van jou, nóch jouws gelyken weet,
Ik jakken steelen? voort vlégel, eer 'k je den rug eens meet.
Wél, Kwieryn, word je gek? zyn je de harsens benomen?
Had je flus 't jak niet an?
Vént, je zélt van den duivel droemen.
| |
| |
Ik flus het jak an, jou beest? meen je dat al de luy dronkerts zyn,
Als jy, én jous gelyk, die zich alle dagen in de wyn
Dol én vol zuipen, én niet weeten wat ze beginnen.
Gaat een schoft slapen, vént, én vergaar, zo doende, je zinnen.
Dat zél je rouwen: Dat gaer, récht toe récht an, nae je wyf,
Die zél ik al 't bruitje zéggen, én stuuren je die op 't lyf,
Die zél je 'er veur begroeten, én dat moes janken wel verleeren,
En doen je dat vrolyk half uurtje ten nagelen uytzweeren.
Wat droes wil dat zéggen? is 't vólk hier altemaal zót óf buis,
Ofscheeren zy malkaar zo wat? Maar wie komt daar weêr uit den huis?
| |
Derde tooneel.
Kniertje, De Oudste Kwieryn, Tys Tafelbézem.
MEn Heer Kwieryn, onze Juffrouw doet je zeer minnelyk vraagen,
Of je dit yzertjen iens na de Goudsmid wilt draagen,
En zy bid je, dat je 't teugen een aar, wat zwaerder van goud
Verruilt, óf dit oopkooken, én wat wyer laeten maaken woudt.
O ja, zeer gaeren, zoerertje; dat zél zo geschieden.
En zo ze iets meer begeert, ze mag vryelyk gebieden.
Maar, weet je wel, wat veur een yzertje dat dat it, men Heer?
| |
| |
Dat zélfde yzertje héb je weleor,
Mét een behéndigheidt uit je wyfs béste Kas genomen.
Dat's nooit geschied, dat ik weet, dat moet je voorzéker droomen.
Hoe, weet je 't niet; is 't je vergeeten? 't was ommers nóch krom.
Wacht, wacht, laat ik my bedénken, ja, ja, 't is waar; ik kom
'Er weer op; ik héb'er dat zélfde yzertje gegeven:
Maar die twé ringen, die ik 'er by gaf, waar zyn die gebleeven?
Daer zyn gien ringen by geweest, dat is een groot abuis.
't Yzertje dient niet verzweegen, dat gaet na zen huis.
| |
Vierde tooneel.
Knierje, De Oudste Kwieryn.
ZO zou je dit ook wél vergeeten.
Neen ik zél 't wél bezórgen.
Wanneer zél je 't weêr bréngen?
Maar évenwel, men heer Kwieryn, nóch een woord.
Mag ik je wat vérgen? 'k héb in lang van je schâ niet gehoord.
Of je men een' haernaeld, mét een paar parreltjes woud koopen?
Ik zél 't weer an je verdienen, én wél iens zovlytig loopen,
| |
| |
Als je me van doen hébt, én passen, als een vink, op je geboôn.
Fiat; héb j'er maar goud toe; ik zal dan het arbeidtsloon
Wél, je hoeft me gien gouwe te geeven;
Een zulvere zélt me wel doen.
Daar is niet veel an bedreeven;
Dat zal ik wel doen mét de allereerste gelégen'tydt.
Zél ik Juffrouw ook nóch wat zéggen?
Ja, zég, ik ga 't mét alle vlyt
Zo bestéllen: dat is, ik ga 't mét ten eersten verkoopen.
Wég, wég, Sinjeur Kwieryn; ay wilt al je bést wég loopen.
Wat! ryd je de koekkoek, meid?
'k Bid je om réden, gae maar wég;
Wég, wég dóch, 'k zél 't je daer nae wél zéggen; doet dóch wat ik je zég;
Ik bid je, hoor nae men woorden zonder lang te draalen.
Ik ga; maar weet ik, wat ze meent, zo moet me de koekkoek haalen.
Wat zou'er een huis gelégen hébben, had zen wyf hém gezien.
Kyk, hoe komt daer die sleeplénden an.
| |
| |
| |
Vyfde tooneel.
Bélie, Tys Tafelbézem.
JA, laat jy me maar betien;
Ik zweer 't je, ik zél hém dat ten duursten op doen breeken:
Mienden hy me dat schélmstuk zo heimelyk te besteeken?
Mén béste jak, mén béste jak, ik vergeef 't hém men leeven niet,
En men gouwe yzertjen, dat ik noch van onze Peete Griet
Geörft héb, zél hy dat an zen snóllen, an zen hoeren geeven,
En nóch alle daag mét myn in zulk een' onienigheid leeven?
'k Zél toonen, dat het me lied is.
| |
Zésde tooneel.
Bélie, De Jongste Kwieryn, Tys Tafelbézem.
De Jongste Kwieryn, meenende in 't huis van Lievyntje te gaen.
NOu is 't wérk verknóld; daar is men wyf juist.
Als je op den tril gaet, wil je me dan niet weer overhaalen?
Of kén de buit niet toereiken, dat je weer nae huis komt taalen?
Wél, wat wou je daar meê zéggen, dénk ik?
| |
| |
Al die babbleguiggjes an een' zy, Kwieryn.
Vaar jy maar voort, Bélitje.
Hoe, kén hy dat zo onthouwen? 't is hém al lang vergeeten.
Wat schort 'er an, zég ik?
Hoe stae je zo beteuterd?
Wie? ik? ik geef nérgens na.
Zét jy me weêr een' dag scheer, als ik by je te gast zél komen.
Zou, Bélitje, wakker, kyf, én doet hém van den duivel droomen.
Kyk, hy wénkt me, dat ik zwygen zou.
Schaamje, Tys, dat je zo liegt, ik jou wénken? ik jou?
Ik bén een' bedurven' vrouw!
Wat schort 'er? wil je 't me niet zéggen?
| |
| |
Hoe slécht houdt hy hém? by mient het mét een stout bakkes t'ontléggen.
Ik héb hém niet gewénkt, liefste, ik zweer't je by men keel.
Kom maar weer op je propoost; men gelooft je in dit deel.
Van 't jak: wil je 't niet weêr van de Snyer haalen?
Ontként hy dat, zo hoef ik 'er niet meer na te taalen.
Watz'er te doen? heeft het Els ons buurwyf ook weer verknoeid.
Of heeft'er Tryn Kals mét ons huishouwen bemoeid?
Heeft onze Stoffeltje stutten geloopen?
Wil de meid de betielen niet weer koopen,
| |
| |
Dat komt wél te pas, dat 's 'em juistom op zen kóp geraên.
Wél wat héb ik gedaan, myn hartje?
Als je me noodt, neemt dan de maaltyd weer allien op je tanden.
En lach me dan daerna nóch leelyk uit, mit je dronken gat.
'k Héb hier sint de mórgen myn' voeten niet omtrént gehad.
Maar waar om scheer je me, Tys?
Dat moet je je zélfs vraagen.
Is 't niet waar, zo moeten me men voeten niet van hier draagen.
Zou ik 't niet ontkénnen?
Hiel je je strak niet dronken? én héb je me niet gezeid,
Dat me de key leuterde, dat je myn, nóch myns gelyken
Ik kom zo van den Olifant te kyken,
Die heeft me tót nouw opgehouwen mét de kunsjes, die hy deê.
Mén ként je wél: je beeldt jou in (maar ik lach'er meê)
Dat ik altyd zou zwygen, én de hand op de mond léggen:
Maar, spyt je bakkes, ik héb 't je wyf allegaâr gaen zéggen,
| |
| |
Al 't bruitje vertéld, én wat je veur een' lichte veugel bint.
Wat heeft hy je vertéld? wat is het? zég het me; wil je kind?
Of je 't niet wist? is me men jak niet uit den huis ontdraagen?
Wist ik het, ik zou 't niet vraagen.
En men goud yzertje? heeft dat ook niemand wég gebrógt?
Bén je 't kwyt? je meende ommers, dat je 't verleid had, én zócht
'Er lang na; je zélt het nóch wél érgens in een 'hoek vinden.
Of je veinst, óf niet; dat kluwentje zél hém wél ontwinden
Ontkén van den hoogen boom óf, én lieg vry al je bést.
Hoe je 't draait, óf keert, 't zél 'er dóch uit moeten op 'tlést.
Je zélt'er niet deur komen met al die vonden én laagen.
Hou jy je bakkes. Kind, wat zég jy?
Men jak is men ontdraagen.
Dat weet de diefbést, vraag je dat myn?
Ja, 't is een zéker man, men noemt hém Kwieryn.
| |
| |
Ja, jy zélfs, schuim van alle vagebonden.
Al hoog genoeg, wyf, óf 't zou tusschen ons duikers honden.
Ik meê: je hébt het an Lievyn vereerd.
Dat heeft die schobberd uit zen duim gezoogen, liefsten, ik zweer 't:
Hy liegt het deur zen hals; 'k héb 't 'er maar te leen gegeeven.
Lien ik jou tuig wél uit? zêg; zél je zo mét myn goed leeven?
Hou jy je més niet by je; geef ik het men buuren wel te lien,
Of je mantel, óf zo. Laet jy myn goetje dan ook betien.
Ik zél maaken, dat je 't weêr krygt.
Dat je jou voeten niet weêr over men drumpel zélt zétten,
Of je bienen niet by men onder steeken, verstae je dat.
Gelyk óf ik dan by niemand naapen, óf logys vinden kon,
Die me wél trakteeren zou. Wél nou, 'k ga 't jak haalen.
Wél vriend Tafelbeuzem, ik kén je dienst niet betaalen:
| |
| |
Maar ik zél je weêr hélpen, ontsteelen ze je wat uyt den huis.
Dat zél zen leeven niet beuren; want tót mynent is munt, nóch kruis.
Maar wil je 't vergélden, zo laet me je sérvét iens meeten.
'k Héb 'et wég; ja, kom mit me, ik héb ook nóch niet egeeten.
| |
Zévende tooneel.
De Jongste Kwieryn, Lievyntje.
HOor hier eens, schaapje.
't Kan nu niet zyn; Sta een beetje. Weet je wél waarom dat ik kom?
Waerom zou je kommen, snobbelaar; zég, myn hartje, myn leeven?
Ik héb je flus een jak, én korts een goud yzertje gegeeven,
Geef me dat eens weêr, want men wyf weet het allegaâr,
Hoe 't toegegaan is: Ei békje, geef het memaar;
Ik zél je daar na wél eens zo veul moijigheid koopen.
Je bént ommers éffen mét het jak nae de Snyer geloopen,
| |
| |
Om'er een bonte rand an te zétten, én 't yzertje zou jy
Ommers doen verruilen; want het klémde an d'iene zy.
Hoe? ik het jak, én 't goud yzertje? dat is geloogen.
Ik zweer, dat ik geen van beijen sédert flusjes mét men oogen
Gézien héb. Ik kom zo uit de spullen, én nu zie 'k je eerst weêr.
Ik héb je geneust; maar 'k geef je jou bést de doen, klaar me dat meer.
Om dat ik je alles goeds betrouw, moet je me daerom bedriegen?
'k Héb'er geen gedachten toe: wat! zou ik daarom liegen?
Maar 't is om men wyfs wil, die al den horlemént weet.
Nou, nou: je zélt me veur 't lést foppen; maar dat's niet een beet.
Loopt'er meê heen, 'k héb je'er niet om gebeên. Wie hét zen dagen?
Je héb 't me zélfs vereerd, én zélfs hier in huis gedraagen.
Iens gegeeven, én weêrgenomen, is slimmer, als een dief.
Maar hou 't jak vry, hou het yzertje, héb je 't zo lief.
Jou wyf? neen, zég jou andere scheuken, én hoeren,
Versmeert het daer meê. Maar 't roert me niet.
't Hoef je ook niet te roeren,
Loop in de pomp, Jan gat, én haal de klap nae je toe.
Je zélt je leeven 't gat niet weêr in krygen.
| |
| |
Schélm, ik zél je dat nóch zuur doen opbreeken.
Wél, woudaap, meerkat, zél je me zo onbehouwen toespreeken?
Sluit de deur eens toe, héb je 't hart.
Z' is toe: ik mag 't overléggen, én men zelfs terwyl wat vertreên.
Einde van 't dérde Bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij