|
| |
Vyfde bedryf.
Xunchi. Trazil. Nojoza.
DAt nu Peking, vol rook en vlamme,
Taimingaes Keizerlijken stamme
Geheel vergete en smoore in bloet,
Dat, als een doorgebroke vloet,
Of hoogen waterval, komt storten
Langs 't neêrgeblixemt hof, en korte
Den roem van haer gedachtenis
Nu 't al door my vertreden is.
En gy, ô hooft der muitelingen!
Hoe dorst gy na die glory dingen,
Meineedige, die zoo verwoet
Geplast hebt in uw Koningsbloet?
Dat roept mijn armen nu tot wrake,
Die ziet gy uit mijn oogen blaken,
En heft gy 't onbeschaemt gezicht
Noch ongedoodverst in het licht?
Gy hoeft my 's Keizers dood zoo scherp niet toe te byten.
Ik deede een andre daet die moogtge my verwyten;
Dat ik, niet denkende op uw Krokodillenaert,
De kroon, zoo duur gekocht, niet beter heb bewaert.
Ik heb mijn Vorstlik recht gewroken;
Maer wie heeft eerst 't verbond gebroken?
Toen na het Ningiveens gevecht
Voor eeuwig d'erftwist wierd beslecht,
Heeft toen Zunchin niet op uw raden
| |
| |
Den oorloge op zijn hals geladen,
En, buiten alle recht, geslaekt,
De vredebanden, nieugemaekt?
'T is waer. ik heb hem eerst den oorlog doen belooven,
Om dat gy grooter buit met plonderen en rooven
En land ontheisteren veroverde als in twist,
En 't rijk, in schijn van vrede, uithongerde met list.
Uw vreede stont hem duur; en nu is 't eerst gebleken
Hoe zuur die valsche vree het rijk komt op te breken.
Ach! had ik Sina, voor die zware donderslag,
Veel liever met haer Vorst verdelgt in eenen dagh!
Ik sal die fiere tong bedwingen.
Wie kan van wederspannelingen
En Vorstenvlegels, snoot van staet,
Dat tegenspartlen zonder maet,
Verdragen, zonder zich t'ontsteken!
Ik zal dien harden kop haest breken.
Dan zal ik, stervende, noch wenschen dat het hof,
U en uw ryxboelin verplettere tot stof.
Die kroonvloek stuite al 't hemelheir der Goden
Die Tartarie in hare bergpagoden
En kerken viert, de weerelt door; maer gy
Rampzalige wat trotze razerny
Doet u aldus uw slaefsche stant vergeten?
Voor, voort, men sla den dollen aen een keten.
Leg eerst al 't Vorstlik hulzel neêr.
Hoe, bied een slave ons tegenweer?
Waer zal die trotze moet noch enden!
Voort, voort. men scheur het van zijn lenden.
Moet ik in 't aengezicht van mijn verheerde troon
Afleggen heerschappie, en vrygeboorte en kroon?
En zien een halven man, verwijft in alle leden,
Gewentelt in het gout, mijn eigen stoel betreden?
ô Goden! had Trazil noch voor een man gebukt,
| |
| |
Die hem al vechtende den scepter had ontrukt:
Dan zou zijn mond zich niet van 't slinx geval beklagen.
Nu is hem Sina niet ontweldigt, maer ontdragen,
Verradelijk, gelijk een nachtbeer blode en mat
Een onverdachte proi in zijne tanden vat,
En zuigt het laeuwe bloet uit aderen en schonken,
En hangt op 't lekker aes ten halze vol gedronken.
Hoe heeft my 't onheil steets de voeten dwars gezet!
En in de door, ook zelfs, de galgendoot belet.
Dees' goude koordenstrop was om mijn hals gewrongen,
Toen uwe hinderlaeg my schielijk heeft besprongen,
En d'eervergeten Moor van d'ebbentak gesneen,
Om uwen Olifant, geketent, voor te treen.
Fy had den donder my veel liever neergeslagen,
Als dat d'elendige Trazil u schimp moet dragen,
De veltheer, uw krijgsgeeszel vol van lof,
Zal aenstonts zelf verschijnen in het hof.
Hy moet zich in Pekings verderf vermaken,
Daer eene zee van vuur d'aeloude daken
Aen d'oostergas verdrenkt in smook en puin,
Met alle die hartnekkig hunne kruin
Opsteken, en den blixem der Tartaren
Niet vreezen in zijn gruwlik schilt te varen.
Het grof geschut van geen gewelt gestuit
Braekt storm op storm zalpeterwolken uit,
En dondert en rammeit de burgt en rotsen
In stukken, die de Noordsche standers trotsen.
Gy moet Peking, noch stikkende in den gloet,
De drooge keel verzaden met uw bloet.
Ik zal u eerst dat zegebranden
Door 't hofverschiet langs dees' waranden
Vertoonen, en Peking, van hier,
Begraven onder 't oorlogsvier,
Zoo ver' het my durft tegenkantten;
| |
| |
Dan moogt gy zelf uw vloekverwanten,
Gesleept, gescheurt op 't moortschavot
Van ons baldadig legerrot,
Beschreyen met uw rijxvoogdye.
De veltheer zal noch voor den dagh
Dat schouspel, onder 't hofgelach,
Met my bezien; maer d'oorlogshooren
Doet my de legervreugde hooren.
Den grooten moor stapt herwaert aen.
Ik hoor de zegetrommels slaen.
Ik zie hem zelf een legergod vertonen,
Om 't strijbaer hooft, bekranst met lauwerkroonen.
Mevrou laet my een wijl alleen.
Trauwanten, brengt Trazil beneen.
Quarong. Xunchi.
Dat alle landen voor dit krijgsgeluk verstommen.
Zoo moet uw majesteit gelijk een zon, geklommen
Door d'oorlogsnevelen en 't harte van den nacht,
Al 't ondermaensche volk doen schrikken voor haer magt.
Nu vreest uw staetgalei geen oorloogsbarreningen.
Gy zult het yzervolk in d'yzerryken dwingen,
En zwemmen 't marmer door aen sweerelts morgenstont
In 't holgebuikte vlot. gy zult de goude mont,
Van mijn geboortevloet, daer 't middaghvuur de mooren
Braet in een andre lugt, doen na uwe krijgswet hooren;
En zien den Tiber, die de kristenoevers schaeft
En op zijn Priesterdom ten starrenhemel draeft.
Ik heb mijn Keurebende, en 't leger van Tarutzen
Vervarelijk gehelmt met ruige wollefsmutzen,
Daer eene beerenhuit haer hopmans pantzer strekt,
En met bebloeden muil dat forsche voorhooft dekt,
| |
| |
Met Nairos troepen, en die aen de watervlieten
Van 't klippige Luzzon vergifte pylen schieten,
Ter oostburgt aengevoert, daer 't winterleger stout
Het hooft durft bien, en in twee rotzen zich onthout.
De stormklaroen ontvonkt de moet. wy, onbezweken,
Slaen stormgereetschap in de burgtgehuchte, en steken
De stander op. en staet een krijgsman 't roemen vry,
De dubble rots bezwijkt voor uwe heerschappy.
Dat nu d'onmeetbre kreits van vijftien koninkrijken,
Na 't vallen van Peking, haer trotze vlag leer strijken.
Ik kenne uw wapeneer, en als na 't ongeluk
Der hooftstad, Sina zich zal buigen onder 't juk,
Zal ik uw oorlogsdeugd met grooter staet bedenken.
Geen roem vergroot uw lof, geen laster kanze krenken.
Dat ik uw Majesteit ootmoedig diene en eer,
Is 't opperste geluk dat ik van haer begeer.
Sinkio. Hunguan. Quarong. Xunchi.
Ik koom den grooten Cham, 't Sineesch gezach, begroeten
Op d'erftroon van Peking, en kusse deze voeten,
Die beide weerelden doen davren op haer tret.
Zoo wort d'aeloude wrok door nieuwe wraek verplet!
D'erfvyandschap, de haet en moort, gezusterlingen,
Gedondert, door uw hand, uit alle wereltkringen!
Uw krijgsliê dringen vast, gelijk een vogelvlucht
Die in de laegten strykt uit d'onbepaelde lucht,
Zich uitspreit in het dal en vult 'et berggeweste,
Ter poorten in, langs brug en neergeschote veste.
Zy woelen in een ty van roof begeerte en eer.
Men telt de baren eer in 't grondelooze meir
Die d'yszee doet op 't hooft door gryze beeren rollen,
Wen donderzwangre lucht zwart en om 't hooft gezwollen,
Het golvenrak bestormt met hagelbui en wint:
| |
| |
De koorenairen, die den rijken landman vint
En oegst, wanneer de zon, het leeuwenhooft doorreden,
Vast arbeit met meer gloet den staert voorby te treden,
En geeft al 't koorenvelt een tabbert geel van gout,
Zijn minder als het volk dat Sinaes pracht beschout:
En, in 't bespiegelen der hooftstad opgetoogen,
Geen stad, maer weerelt schijnt t'ontdekken met hun' oogen.
De Neêrlaeg van Peking zal alle steden 't hooft
Doen onderhalen, eer 't de Keizer zelfs gelooft.
Lang leef de weereltvorst!
'K zal u verlooren schat herstellen en vergrooten.
Het Akkerlant, van daer Kanton in zee gestort,
Door duizent aders, speelt by d'Indianen, wort
Aen Sinkio en u, die, uit de stam geboren
Der Hunguannen, steets de landlucht hebt verkooren
Voor 't ongestadig Hof, om uwe dienst, vereert.
Wie wapenhandel lust, en allerliefst verkeert
Daer heele legers in slagorden 't zamenhorten
Begeer het maer. ik wil nu niemands lust verkorten.
Verbreiden, zoo lang gy uw hofpoëten stof
Tot rymery verschaft om heerlik op te brommen.
Men zal aen 's weerelts kim noch Xunchis eindkolommen
Uit marmerrotzen zien ten hemel opgehaelt,
Opdat gy van die kruin ons als een zon bestraelt!
Binnen.
Ik niet. 'k bemin 't verraet. maer hate
Verraders die hun Vorst om wat genots verlaten:
Want die zijn vaderlant uit dolle wraek verkoopt,
Zal zelf den donderaer, schoon hy de bergen sloopt,
En aerde en hemel mengt niet vreezen aen te schennen.
'T is raedzaemst haer die lust, eer 't meer gebeurt, t'ontwennen.
| |
| |
Zoo lang die slange my in 't rustloos ingewant
Mag nestlen, vreeze ik. volg haer op de waterkant,
Trauwanten, en breng my haer hoofden voor de morgen.
Een Vorst moet voor zijn rust meer als zijn opspraek zorgen.
Trazil.. Quarong. Nojoza. Xunchi.
Betrokken hemel stort een dichte watervloet
Een regenoceaen op deze zee van gloet,
En toom het oosten dat met opgespalkte kaken,
Die snelle vuurstroom jaegt door zulk een rist van daken,
Hoftimmerraedjen en Pagoden nieu en out,
Gepropt van peerelschat, bevloert met zijde en gout,
Zoo zult gy dan Peking begraven in haer assen!
Die koningin die elk was boven 't hooft gewassen,
Zal haer gefoltert lijk verliezen onder 't puin,
En gaen voor eeuwig schuil met haer verbrande kruin.
Zoo zal den dageraet de rijxstat zien verslagen
Die 's avonds noch de kroon des weerelts had gedragen,
En als een middelpunt den weg te wyzen plach,
Door 't flikren van haer gout aen d'ondergaenden dagh.
Most ik Peking in smook en vlammen zien verteeren
Ter nêer gesmeten van grifoenen die 't beheeren,
En na haer sterfnacht zelf op 't doodsche kerkhof staen,
Die liever in haer brand zou stikken en vergaen
Dan dus, geketent en ontbloot van onderzaten,
Een halve vrouw te zien met zijne nachtsoldaten;
Die, vreezende met my een tocht in 't oorloogsvelt
Grootmoedig uit te staen, mijn volk met kracht van gelt
Heeft omgekocht, en als beschaemt zijn kop t'ontdekken,
In 't zonnelicht, by nacht, ter nachtstorm aen quam trekken!
De hemelvierschaer wreek dat gruwlik landverraet.
Zoo blaft een dollen hond die aen den halsbant gaet.
Heb ik u, in 't gezicht der ringmuur, niet verslagen,
| |
| |
De leeuwstandaerden zelf van uwe tent gedragen,
En uwe benden zoo met stryden afgemat,
Dat gy uw hielen lichte en bergde 't lijf in stad,
Daer gy uw ongeval en neêrlaege op mogt kroppen;
En wy met weinig volks, dat met bebloede koppen
U als een hartejacht vervolgden op die tret,
Den vlugter kennende aen zijn hoog gepluimt helmet?
Toen was mijn heir verdeelt. en, om die hoon te wreken
Heb ik het krijgsgeluk daer na meê afgekeken,
Toen gy mijn hant ontsnapte aen 't biezige moeras,
Daer d'ongenaekbre rots ter noot uw vryburg was.
Al d'oorlogsroem die gy in 't krijgsvelt hebt verkregen,
Toen d'eere u waerder was als uw bevochte zege
Legt, met het oosten van Peking, gesmoort in stof.
Ik ben beschaemt dat gy, een krijgsman zoo vol lof,
Die met d'opstaende zon den naem der Morianen
Verhefte, tot daer 't licht de groote hemelbanen
Doorvlogen, 't gloeient hooft in zee verkoelt, uw faem
Dus brantmerkt, moedig op uw nachtverraders naem.
Getergde Vorst die alle vier de winden,
Op uwe stem ontbinden kunt en binden,
Gaet u die hoon niet boven het gedult?
Verdraegt gy dat een Moordenaer, gehult
En tegen regt op Sinaes troon gedrongen,
Van schelmen die met hem hun Vorst besprongen,
U zoo verwaent in 't aengezicht braveer?
Besnoei die hoogmoet. treê die trots in 't stof terneêr.
Doorluchtigste Monarch, zijn magt leit al aen mooten:
Zoo zie ik den Sineesch zijn wrevlig voorhooft stooten.
Wie oit gelijk een leeuw met u te strijden quam
Zal, door die fierheit, zich herscheppen in een lam.
Want om uw nieuwe troon te grootscher op te treden,
Moet dezen dwingelant uw trap zijn van beneden.
Zoo leertmen 't al den kop verpletten
| |
| |
Dat tegen Xunchi zich durft zetten,
En onverzeert op Tigers gaen
Die alle jagers tegenstaen.
Hoe brullende in getergde toren,
Het moet haer lusten ons te hooren.
Zoo leeftmen draken, hoe verwoet,
De lendnen intreên metde voet!
Waer samlen nu mijn hoftrouwanten?
Tast toe, tast toe, van alle kanten,
En wurgt aen deze Hofpilaer
Den grooten Keizermoordenaer.
Binnen.
Mijn ongevallen zijn tot zulk een top gerezen
Dat my de strengste doot nu moet genadig wezen.
Verraders, toeft niet, komt. verworgtme op deze steê.
Ik walg van u, van 't hof en van mijn zelven meê.
Wie zich te blint vergaept aen staet en Vorstendommen,
Zie my, weleer ten top van mogentheit geklommen,
Die met mijn scepter reikte aen 't eind van d'oceaen:
Die andre weerelden deed in mijn boejen slaen,
Daer andre starren om een andren hemel waren,
Zie my, zoo groot een Vorst, in ketens des Tartaren.
Maer gy scherprechteren zegt uwen dwingelant
Dat ik de doot ontfang gelijk een Vorstlijk pant.
Zoo moet hem 't zelfde licht, dat hem om hoog zach klimmen,
Rampzaliger als my zien dalen by de schimmen.
Quarong. Xunchi.
Dat Polizangi nu vry opzie uit zijn kil
En spelemeie om hoog, hoe dwingelant Trazil,
Geblixemt in zijn hof, wort op het hart getreden.
Hy hoore van zijn strant de barsse wapens smeden
Voor hooftstad Kambalu, die trots een stedekroon
Van twalef voorsteên met haer poorten draegt ten toon;
En breit haer grenzen uit aen 't zuiden by de mooren
| |
| |
Daer ganges paerlen teelt en d'oevers kroont met kooren.
Of trapt de poolsche gront; of dempt Vizul met steen
Aen 't lenteblazent west. of breekt door Sina heen,
In 't oosten van Japan dat drieënvyftig kroonen
Voor groot Meäko doet verneedren en vertoonen,
Zoo dikmael haer tieran de groote vierschaer spant.
Of zent om speserie in der Molukken land.
Of boort door 't heet Peru en 't land der Patagonen,
Dat strijdbre Reuzenlant daer Polifemen woonen;
Tot daer het vierendeel der groote weereltkloot
Een eeuwig leven stelt in kruisgodkristus doot.
Laet nu ô Hemelzoon! uw legerleeuw doen blijken
Dat gy beschermheer zijt van zoo veel Koninkrijken;
En dat Trazil hier stâ, of zijn gelijkenis,
Ten spiegel, welk den loon der Keizermoorders is.
Zijn koopre beeltenis' bewake dees' pilaren,
Tot d'aerde in d'ope keel der omgelege baren,
Waer op haer aspunt drijft, verdrinke en ondergaê;
Maer 't Vorstelijke lijk ontfange ik in genaê.
Zoo lang Trazil verwoet het zwaert op zy kon dragen
Was hy mijn gramschap waerd, nu is hy neêrgeslagen.
Men paei zijn grootsche Geest, en geef de romp aen 't graf.
Genade maekt een Vorst aenzienlijker dan straf.
De veltmaerschalk daeg' voort zijn hoofden en kornetten,
In hunne vaendels met opstekende trompetten.
Verzekre zich met kracht den rijkstroom de Kiang
En d'oppersteden in dien wijden ommevang.
Zoo wort een havixheir omringt van Adelaren.
Neem alle havens in en sleutels van de baren.
Wijk geen Sinezen als op d'oever van de doot.
Gy zult my zelf met een geweldige oorloogsvloot
De rijxrivieren als een blixem af zien drijven
Om uw grootdadigheit in oorloogsramp te stijven.
Wanneer ik Sina, die geslage vyandin
| |
| |
Van onze dapperheit, het bekkeneel heb in
Getrapt, zal ik vol vuur uit alle weerelttransen
Vervloekte Mahomet bestoken in Byzanzen,
En doen 't besnedendom, met haer gehoornde maen
En maenbannieren, in een bloedzee ondergaen,
Tot heel het aertrijk schuile, in schaduw van mijn standert.
Zoo blijft geen' heerschappy ter weerelt onverandert.
EINDE.
|
|
Auteursrechtvrij