|
| |
Tweede bedryf.
Namolizont. Vanli. Quizing. Kamizame.
DE morgenzon' beklimt haer luisterrijke wagen,
En heeft haer rosgespan weêr in 't gareel geslagen
Tot haer gewoone reis. de heuvelschaduw schiet
Allenxkens kleiner neêr, en mis ik niet, men ziet
Peking daer rijzen met een kroon van zeven muuren,
Gelijk een Koningin de grijze tijt verduuren,
Met torens zonder tal, en Tempelen vol schat.
Wy zijn ter goeder uur getrokken onder stad.
Wat kon zijn Majesteit by nacht en onweêr dringen
Tot reizen over steil gebergte en woeste klingen,
En woestinyen vol vernielent ongediert,
Dat, dol van honger, in eenzame nachten tiert,
| |
| |
En grimmende om een proy, rukt met schenzieke tanden
Al wat het vint van een als bloedige offerhanden?
Een duistre droom, of een vervaerlijk nachtgezicht,
Dreef my, rampzalige, ten bedde uit voor het licht:
Een veltslang, docht my, in het zorgloos hof gekroopen.
En heimlik door den rang der helbaerdiers geslopen,
Schoot haer vervloekt fenyn Heer Vader in het hert.
Hy sterft en stort ter neêr. ik stond alzints verwart
En dicht bezet in haer gevlochte slangekrollen.
De blaeugeschubde rug was van 't vergif gezwollen.
De tonge schuifelde met d'oogen gints en weêr.
Ik vluchte te vergeefs, en ploffe in 't stof ter neêr.
Zy kromt zich in de kroon, van Vaders kruin gevallen.
Daer 's onraet. ik quam naeu aen geen zy van de wallen,
Of een verrader dreefme een keizelsteen na 't hooft.
Ik riep. mijn stemme wierd door wapenklank verdooft.
Ik vong tot driemael toe, met mijn verwonderde ooren,
't Gedruisch, gewrongen uit de dondrende oorloogshooren:
De schorre krygsklaroen klonk driewerf moortgeschal;
Terwijl 't ontbreidelt grauw vast bulderde op de wal.
Toen ruk ik na de poort en vinde d'ysre staven
Op een geknarst. ik hoor een drommel ruiters draven,
En worde kreet op kreet dus schandlik gebraveert:
Uw Hof is uit. Zunchin gedoot. gy overheert.
Wat hooren wy! kan dan den hemel dit gedoogen!
Getergde Goden! ziet gy zonder toornige oogen
Die moetwil aen? ontsteekt uw blixemvuur tot wraek,
En stapel straf op straf dat alles dreune en kraek.
ô Droom! ô Heerschappy! wat slag is dit!
Kamizame. Namolizont. Quizing. Vanli.
Uw bloedverwant de tierannie ontloopen.
| |
| |
Hier schuilt verradery. brengt wapens, brengt geweer.
Indienme sterven moet, men sterv' met wapeneer.
Stâ. wie durft mijn' hoogheit overvallen?
Ik, die in dit gewaet neêrdaelde van de wallen.
Uw loosheit is ontdekt. ik weet het ryxverraet.
Ik wil, ô helt! met u den jammerlijken staet
Der burgerij, gesplist door hofkrakeel, beweenen.
Helaes! Peking is in een oogenblik verdweenen!
Waerom uw boezem niet voor andere uitgeklaegt?
Om dat ik 't hof vervloeke, en my uw deugd behaegt.
Geveinsde, uit welk een stam en stad zijt gy gesproten?
't Ondankbare Peking, welëer de stoel der grooten,
Maer nu een tijgernest, is mijn geboortestad.
Ik ben een telg van god Taimingas stamboom. had
Het nydig nootlot ons die rampen niet beschooren
Gy zoud de weerelden na uwe stem doen hooren,
Ik ben een maegt, geen man. men noemt my Kamizaem.
d'Aertskeizer Zunchin was mijn Vader: gy mijn broeder
Tot ongeluk helaes! geteelt van eene Moeder.
Zyt gy 't heldin, wat wil dit mannehulzel? ach!
Die roode lucht dreigt ons met een bebloeden dagh.
Mijn droom, en uw gewaet kan niet als rampen spellen.
Geen menschentong kan al d'afgryslijkheên vertellen.
Al klonk mijn stem gelijk het dondren in de nacht
Of als een zeestroom in het midden van zijn kracht;
Noch viel mijn magt te zwak om zulk een wicht te tillen.
'k Zal roepen dat de strant en wildernissen gillen,
De zeevoogdes het hoore in haer korale kil.
Zoo schen het blixemvuur aertskeizerbeul Trazil,
Die al t'ontydig van Heer Vader opgeheven
Tot vorstelik bewint, van vleyers aengedreven,
| |
| |
In zijn geveinsde borst een heimelijke vlam
Van heerschappylust voede, en haet op onze stam;
Die uitbrak reets als gy na Xuny waert gezonden.
De zon is driewerf van haer daghkarros ontbonden,
En voor de vierdemael gestegen op haer koets.
De Maen, die d'eerste nacht het hof noch zag goedsmoeds.
En Vader met het hof in zachten slaep verzopen,
Zag hem ten derden keer van moorderen bekropen.
En van Trazil doorpriemt met zijn verwaten' hand.
Ai my wat schrík doorwroet mijn pijnlik ingewant!
d'Aertsvogelwichhelaer heeft dat my niet gezongen.
De bleeke boschnon die, in lanen op driesprongen,
Orakelvaerzen spelt, en, schuw van onzen dagh,
Terwijl zy wetten stelt voor 't onderaerdsch gezach,
Uit wisse tekenen 't geschiedbaer' kan voorzeggen,
Quam zulk een bittren brok my nimmer voor te leggen.
Noch, onbeteutert in die noot
Staroogende op Trazil, hoe, zoektge dan mijn doot,
En meentge, sprak hy, dus de Vorsten te behagen?
Ontrouwe voesterling! die ik heb opgedragen
Tot zulk een eer! gâ heen fokt jonge tigers aen,
Op datze in d'ouderdom haer klaeuwen aen u slaen,
Zoo lang men niet vermag is weldaet ongemeten;
Daer na wort niet zoo licht, zoo sprak hy, en 't vergeten
Smoorde in zijn styve mond. men kroone dan mijn zoon
Was 't laetste woort, ô smert!
Hoe is 't mijn maegdelief? wat zal ons noch ontmoeten!
Ik haek na 't eind. vaer voort.
Recht eerst my op mijn voeten
En luister. heel de lucht wort met gejuich vervult.
Trazil, voor d'ugtentzon, aertskeizer ingehult,
Van schelm Maövenlung en schelmscher kamerlingen,
| |
| |
Verraders die om roof hun opperheer bespringen.
Men woedt dien gantschen dagh en voornacht. Xanchion
En Quanki sneuvelen. de trotze Zochtizon
Bepleit uw kroonrecht met den schitterenden degen,
En wort, terwijl hy pleit, van achteren doorregen.
Omringt de schenders riep uw halsvrient Ozadis,
En boorde met het stael Xarin door d'eechenis.
De nacht komt eindelijk met damp en schaduw vallen.
De poorten worden toegebolwerkt, en de wallen
Met oorloogsvolk bezet. het ontrou graeu bewaekt
De kopre poort van 't hof. rijxkantsler Koja blaekt,
Beweert manhaftig uwe erfheerschappy met woorden.
Maer och! ik vrees zy zijn t'ontzinnig heet op moorden!
Men zocht alom na my, die dus onkenbaer was,
By Zochidon, en toen, by d'oude waterplas,
Die niet bewaekt wiert, u in dit gewaet gaen zoeken.
Afgrysselijke nacht! wie zoude u niet vervloeken.
Zoo bralt een landgedrocht op uw verheven troon!
ô Goden wreekt gy niet dien gruwelijken hoon!
Ach! zoo men Goden vond die noch na 't menschdom zagen
Die weereltpeste waer al lang met blixemslagen
Te grond verplet. nu zijn de Hemellingen doot.
Den aertstieran, die zijn gerechte Vorst doorstoot,
Op heldeschenkels treet, 's ryxerfgenaem doet vluchten
En, harder als een rots, vast schatert om zijn zuchten:
Slaet heel de weerelt in zijn onverdraeglijk juk.
Zoo krijgt den grootsten schelm het opperste geluk.
Maer daer geen Goden zijn zal ik een Vorst vertoonen,
En klauteren, ten spijt van 't noodlot, op mijn troonen.
Doorluchte Vorst, waer drijft de spoorloosheit u heen?
De Goden geven kroon en scepters maer te leen;
De leenheer mag met recht zijn leen verheergewaden.
Zult gy 's volks boosheit op de goede Goden laden?
Dat niet elke ondeugt strax haer straffe is troebereit,
| |
| |
Komt niet uit d'onmagt Gods maer zijn lankmoedigheit.
De vrye Godheit is aen geenen tijt gebonden.
De boosheit krijgt haer loon, maer op gepaste stonden.
hou op. mijn gramschap holt. getrouwe Kamizaem,
Is dit op vaders troon, als wettige erfgenaem,
't Zwaert gorden op de zy, ten schrik der nagebuuren?
Is dit mijn standerdvlag van vyandlike muuren
Zien spelen met de wint? zal zoo mijn legerhaen
Niet langer onder dwang der Niülhanners staen,
En, moedig op zijn proi, de weerelt overkrajen?
Moet ik in zulk een schijn, ô smart! de ryxstaf zwajen?
Wat tooverboel hulp dus mijn aenzien in de gront?
Och! waer ik omgebragt in mijn' geboortestont!
Heer broeder hier is niet met klagten uit te rechten.
Brengt wapenen. brengt stael. 'k zal 't wolvenest bevechten.
Hoe brult gy dus ontzint? ei hoor hoe dat geluit
De vlakten overgalmt, en door de wederstuit,
Het ongedierte wekt, door sluimer overwonnen.
Vermomt u alle. koomt, ik heb een list verzonnen,
Waerdoormen zonder vrees belanden kan in stad.
Krijgshelden, volgt my op dit ongebaende padt.
Zûnchi. Nojoza. Ridderschap.
't Geluk begunstigt nu mijn triomfante vanen.
Mijn tochtgenooten, zoo, volhart met moet. wy banen
Ons dus een heirbaen tot d'onsterflikheit. mijn troon
Rust onbeweegelijk op zulke zuilen; schoon
De weerelt dreunen zal door 't schielijk nedervallen
Van 't overtrotsch Peking, met al haer oorlogswallen:
Daer Mandoryn Trazil de dwinglandy herstelt,
En doet zijn Meesters 't leet opkroppen met gewelt;
Of paeit het gierig graeu met goederen en renten,
En scheurt het vloekgespan met strenge dreigementen.
| |
| |
En daer de leeuwevacht zijn moetwil niet voltrekt
Blijft met de vossehuit zijn tieranny bedekt.
Peking! de grootste stad van vyftien koninkrijken,
Die zoo veel Koningen voor uw ontzag doet wijken,
Strijk nu het vaendel voor mijn opperheerschappy;
Ik zal uw nek ontslaen van zijne tieranny,
En met de tweede zon op uwen zetel streven.
Lang moet d'aertskeizer leven!
Trê toe mijn keizerlijke bruit.
Ontzachelijke Vorst, wat wil dat naer geluit?
Wat doet de Ridderschap zoo groven keel opsteken?
Waer is de vyand? of is hy met smaet geweken?
Ontstelt u niet. ik wacht geen vyand voor de nacht,
Of d'aenslag was te niet, die my heeft hier gebracht;
Maer dan zal ik hem zelf met al mijn heir bestoken:
Dat houd my in 't gezicht der bergen neêrgedoken.
En zoo my Hungüan verzekerde in mijn tent,
Is noch 't oneenigh hof mijn krijgslist onbekent.
Niet kan de vyand zoo van hoop tot winst ontblooten,
Als krijgsbeleit en hulp van oorloogslotgenooten.
Zoo moetmen de Sineesch in 't noorden met verraet
Bespringen, dan met dwang de halfgesplitste staet
Ontzenuwen, en haer regering onderdrukken.
Mijn oorloogskunde zal den aenslag doen gelukken:
En Sina, dat door krijg of uiterlijke magt
Van Keizer Tamerlan noit t'onder is gebragt,
Doen buigen voor mijn stael. de bloem van mijn Soldaten,
En oppersten van 't hof, mijn moedigste onderzaten,
Heb ik op 't harnas dicht vermomt, met vreemt gewaet,
Die als een ambachtsman, deze als een heer van staet,
Waeghalzen altemael, ter hooftstede ingezonden.
Uw wakkre ziel is vol van oorloogswondervonden.
| |
| |
Gewelt wort met gewelt verdreven, krijgslist meer
Elk zal zich in 't geweer
Vertoonen, en de burcht met Sinkio bezetten,
Op 't hitsent stormgedruisch van Hungüans trompetten.
Uw krijgsdeugd evenaert met Tamerlans beleit;
Maer uw grootmoedigheit verwint zijn dapperheit.
Nu zie ik eindelijk de goude tyden naken,
Dat u de dankbaerheit een stasibeelt zal maken,
In hemelruim gewelf, de weerelt door beroemt,
Xunchispagode, uw naem ter heughenis, genoemt.
Dan zou zy u in 't koor mijn zyde doen bekleeden,
Daer ik in marmer noch op uw besnede leden
Verlieven zoude, en weêr herleven vol van lust.
Die maer den nektar van uw rozelippen kust,
Zou door die hemelspys zich overheert bevinden,
Al trotsten hy de min gelijk een eik de winden.
Zijn boezem, schoonze 't ys in koelheit overtrof,
Zou, door uw zon ontdoit, uw onwaerdeerbren lof
In vloeyent maetgezang door groene beembden zingen,
Daer hem in eergespan de boschleeu quam omringen:
Het moortziek Tigerdier zijn hongersnoot vergat;
De bergboschslang met bloet en bloedig stofbeklat,
't Gestarde Nylgedrocht tot dat geluit ging nooden.
Wanneer uw ziele is opgevaren tot de Goden
En in een God herschept, zal d'eerlooze Sineesch
Uw naem niet hooren of noch popelen van vrees.
Wat krijgsman zult gy niet ontleeuwen door uwe oogen!
De vrouweschoonheit houd ook Goden opgetogen.
Wat wilden Mexikaen wierd niet gelijk een lam
Indien hy opzicht op uw heerlijk wezen nam.
Heel Sina is te licht om tegen u te wegen.
Wat soudenier verneemt den roem van uwen degen,
Diens middelrif niet blaekt in loflik oorloogsvier?
| |
| |
Een oorloogsman trotzere op palmtak en laurier,
Behaelt op 't bloedig velt met moorden en vernielen,
Ik kieze een nachtgevecht van twee verliefde zielen.
't Sineesche hooftpaleis schokt door uw taje speer.
Gants Barbarie stort voor uwe voeten neêr.
Zoo worde uw grooten naem vermaert aen alle kusten,
Zoo lang de weereltkloot in d'arm der zee zal rusten.
Uw oogen, die te pronk in 't sneeuwit voorhooft staen,
Zijn als twee zonnen die des nachts niet onder gaen,
Maer flikkren vol van gloet.
Die eer betreft de Goden!
Indien gy waert bestuwt met vlugge minnebooden,
En naest de minvoogdes op 't smookent kooraltaer,
Met vroolik handgeklap, festoen en kerkgebaer,
Bewierookt wierd, zy zou haer rozenhoet vertreden
En kiezen voor 't albast uw overschoone leden.
Als 't goude borstpantzier uw strydbre schoften dekt,
De purpure plumaedje uw helmkam overtrekt,
En gy aldus gehult de mingodin ontmoetten,
Zy zoude u voor geen mensch; maer oorlogsgod begroeten.
Zoo dra de zon noch eens haer daghkaros beklimt,
En aen d'onmeetbre kreits der hemeltransen glimt,
Zult gy, uit zacht robijn en leenig elp gesneden,
De koningin zijn van de koningin der steden.
Ga heen besneden Moor verzel de ryxvorstin
Haer schoonheit heeft mijn ziel geteketent aen de min!
Xunchi. Ridderschap.
Geen oorlogsman vertrout zijn krijgsgeheim aen vrouwen;
Maer u mijn Ridderschap zal ik een stuk ontvouwen,
Helaes! wat schrikkelijk geluit,
Galmt in al 't heir dat op dit woest geberchte stuit!
| |
| |
Heeft Hungüan mijn kroon verraden, en de wallen
Geopent voor Trazil om 't leger t'overvallen?
Mijn krijgsverwanten, voort te wapen. yder sta
Voor zijne benden, of ontzie mijne ongenâ.
Mijn stormhoet zy u alle een stander onder 't strijden.
De vlucht staet yder vry, beweegt zich die ter zyden.
Nojoza. Xunchi. Quarong. Ridderschap.
De Keizer zy gerust, geen vyand zal zijn magt
Bestormen; maer de vreucht breekt teffens onverwacht
Het volk de lippen op. de veltheer is gekomen.
Zoo is Trazil gevelt, de koningstad genomen.
Het lust my 't krijgsgeval te hooren uit zijn mond.
De Goden zijn met ons getreden in verbond.
'K verdeelde aen 't balsembosch mijn legermagt in benden.
Een groot gedeelte viel het landvolk op de lenden,
En stroopte, in 't aengezicht der keizerlijke stad,
De waterdorpliê, van hun koopmanschap en schat,
Die langs de Noortrivier, voor wint en stroom gedreven,
Op vlottent rietgebouw, zich na Peking begeven.
Mijn keurtroep brak verwoet in Xanzis ingewant,
En stelde 't korenrijk geweste in rook en brant;
Tot eindelijk Likungs, te velt geprest door 't dringen
Der noot, en 't aengeklag der waterdorpelingen,
Van overal een heir te been bragt, en gesart
Door d'oude wrok, viel ons afgrijsselijk op 't hart.
Het oorloogsavontuur bleef lang in twijfel hangen,
Tot onze legermagt het spits der oorlogsstangen
Had afgebeten, en hun krijgsgeleden wijt
Van een gerukt. de wraekbegeerte en eedle spijt
Ontstak het gloeiende gezicht der Pekingezen.
Hun hooftman, blakende van ongedult in 't wezen,
Barste als een blixem, of wanhoopig boschgedrocht
| |
| |
Ter linkervleugel in, en moedigde op die tocht
Het woedent leeger aen. toen rukte ik mijn standaerden
En ruitertroepen om, die keerden met hun paerden
Den vyanden de rug, in een geveinsde vlucht.
't Sineesche krijgsvolk vulde op dat gezicht de lucht
Met kijgsgejuich, en volgde ons vruchtloos op de hielen.
Dat heet den Tarter 't rijk uitgeeslen en vernielen!
Al 't hof is op die vlucht gerust. de veltheer zal
Van daeg, hoogmoedig op 't gewaende krijgsgeval,
Het zegepralend heir onthalen. zonder vreezen
Dat d'eerste nacht het eind van zijn triomf zal wezen.
Het leger blijft uw zorg bevolen als voorheen.
Verdeel de ronden. hou het oorloogsvolk byeen.
Maek al het stormgeweer in order om te rammen:
't Harpuisgereetschap om de vestingen t'ontvlammen.
Bezwanger het kanon met dubbel scherp. men zal
De poorten met gewelt bestormen, en de wal,
Om door die bolwerkbreuk de trosboeve en soldaten,
Begunstigt van de nacht, ter rijxstede in te laten.
Veel stedelingen zijn ons trouw op hun gevaer.
Wy zullen onderwijl voor 't hooge bergaltaer
De wapengoden in hun veltpagoden groeten.
Zoo worde Vorst Trazil vertreden van uw voeten!
Den grooten Cham mag zich verlaten op mijn wacht.
ô Zon krimp in uw reis, en maek een vroege nacht!
Rei van Tratarische Priesters.
I. Zang.
Rontombekranste boschgodinnen,
En gy, ô vader van het woud,
Die het heelal in wezen houd
Door 't onderlinge wederminnen,
| |
| |
Gy hebt het opperaerdsbestier
En smelt de ziel in minnevier.
Vorst Xunchi, die het al zal toomen,
Buigt, in het aenzien van de boomen,
Voor 't brandent veldalraer.
De boschgod die zijn minnelusten
In geene bosch-maer hemeltael,
Gepropt vol kerne en woordenpael,
Daer hy zijn lustgenooten kuste,
Doet galmen door de landen heen,
En, over berggehuchte en Zeên,
Is van onze offerpriesterreyen
Voldaen. nu met bebloede meyen,
De krijg ten dienst gestaen.
De krijgsgod stuurt 'et al daer boven,
Gelijk onze oppervorst beneên.
Zy willen beide neder treên
Al wat hun luister kan verdooven.
Dies scheelt haer rijk en septer iet,
Haer grootheit, wil en aert, scheelt niet.
Wat wil dit goude tijden baren,
Nu God en vorsten evenaren!
Verlaet uw oorloogstroon.
Koom krijgsgod, help uw Zoon!
De Godheit hoeft geen ramp te vreezen,
Zy heeft al wat het oog verbeelt:
| |
| |
De weerelt van haer voortgeteelt
Moet aen haer wenk geknevelt wezen.
Haer heerschappye is onbepaelt.
Het menschlijk nootlot klimt en daelt.
Al wie zoo trots als God wil brallen,
Denk hoe tierannen nedervallen
Dit 's staetzuchts ongemak.
Wie kan 't verschil met reden wikken,
Dat krijg en min gescheiden houd?
De krijg, die niet als gruwel brout,
Verschrikt het al met wreede blikken,
Verhit op wraek en moort en bloet:
De liefde, vreedzaem van gemoet,
Heeft lust in smeeken, vleyen, streelen;
Haer wapenhuis zijn d'oogescheelen,
De tong haer scherpste speer.
Die d'ooreloog of maegden minnen
Zijn beide slaven zonder wil;
Dies trachtmen te vergeefs 't geschil
Te vinden met geslepe zinnen.
Een krijgshelt boort om soldeny
En legereere, door een ry
Van vyanden, ter dood verbolgen.
De minnaer moet zijn schoone volgen.
't Geen d'een om d'eere waegt,
Doet d'andere om een maegt.
|
|
Auteursrechtvrij