|
| |
| |
| |
Bellone aen Bant, Of vrede tusschen Brittanje, en de Vereenigde Nederlanden.
Opgeoffert aen de E. Achtbare heeren burgermeesters, De Amsterdamsche vredevaders.
DE Krijgsrol is volspeelt. de dolle Mars geweken
In 's weerelts nacht. nu eens de Vrebazuin gesteken,
De Vrêe gezongen, die, na langen oorlogsbrant,
Brittanje in eeuwige Echt verbint aen Nederlant,
En zoo veel Koningen, die enterbijl en zwaerden
Tot kouters smeden, dekt met haer olijfstandaerden.
Wat Zangheldin zal my de bloedige Ilias
Der oorelogen, afgestrêen op Nereus plas,
En vlooten overmant op eigen kust en haven,
Ontvouwen? 't lustme langs die heirbaen op te draven,
Tot Mavors, 't bekkeneel gekneust in mijn gedicht,
Zijn nachtbanieren strijkt, voor 't helder Vredelicht.
Gy Burgervaders, die, na Vorst Augustus wetten,
De Vreölijf omhelst voor schorre krijgstrompetten,
En ziet uw Waterstad, Europaes oog en pracht,
Geheven boven peil der wereltlijke magt,
Terwijl uw vlaggen met een trits van kruissen waejen,
Zoo ver de starren om den spil des hemels draejen,
Legt eens de staetzorg af, die uwe daegen slijt,
Nu mijne zangeres, in deze vreugdetijt,
Maer schromende ongetooit uw achtbaerheen t'ontmoeten,
Haer vredevaerzen legt voor 't outer van uw voeten.
| |
| |
De Maecht van Nederlant, Gradivus oorlogsstoel
Voorhenen, stondt de haet des Ibers lang ten doel,
Die haer vergeefs bestookte een bangen reex van jaren.
Al scheen haer maegdom veil voor schennende Barbaren,
Noch kochtze, barstens toe getrappelt met de voet,
D'aeloude Vryheit wêer voor loflijk zweet en bloet.
Haer krijgsleeu, uit den slaep ontsprongen en aen 't brullen,
Rijt bloetplakkaten en kastiliaensche bullen
Vaneen, verdrijft de lantschoffeerders voor zijn magt.
Gelijk de wachthond, als de winterwolf by nacht
Ten schaepstal binnen sluipt, met opgesteken ooren,
Den nachtdief naestuift om zijn roofnest op te spooren;
Daer sneeuspelonk noch rots hem dekken in den noot.
Toen kreeg de burger lucht: zy taklen vloot op vloot
In alle havens toe, bestaen des werelts assen
t'Omzeilen, zonder hulp van graedboog en kompassen
Laveeren door het ys, en varen door gevaer,
Tot daer een zon en nacht de ronde sluit van 't jaer:
Zy drijven klippen en ysbergen op, en leeren
Huishouden onder sneeu, daer grijze winterberen,
Ten grondeloozen kolk uitborlende onder 't ys,
Vervaerlijk grommen, en omsnoffelen na spijs.
Apol ziet nu verbaest hun van zijn fakkel branden,
Die hy flus in het noord zal hooren klappertanden.
Maer och! de staethulk van 't Batavische gewest,
Zoo dier in root ciment van burgerbloet gevest,
Scheen meenigmael gedreigt een krak op zee te lijden;
Daer elk het vrye lant een lit wenschte af te snijden,
En zich met 's nabuurs schâ te mesten rijk en vet,
Indien 't niet telkens zich ontwart had uit het net,
En vlijtich op de wacht, met meer dan Argus oogen,
Door 't mommen heengezien der geblankette loogen;
Afzondrende als een pest de vrienden om gewin.
Geveinsde vriendschap is een dubble vyandin.
| |
| |
De Londenaer, zoo wijt ons in het oog gezeten,
Daer hy de noortzee kan met bei zijn armen meten,
En overreiken, met ontzachelijke hant,
Van zijn krijtrotzen af, op 't Schevelinger strant,
Benyde ons lang, en zocht zijn mogentheit te stijven
Met Neerlants ondergang; dat leer Leicesters drijven:
En trotze Kromwel die, arglistig op dien trant,
De heele weerelt blaekte in fellen oorlogsbrant.
De tweede Karel, in zijn staetgeheimenissen
Bedrogen, meenden mee in recht gety te vissen,
Om 't alles met zijn staf, in een zeeoorlogskans
Te dwingen. Nederlant, gewogen in balans,
Viel na zijn evenaer te zwak voor kroon en degen:
Geen Koningen, indien de waterleeu verlegen,
Het zeil moest zwichten, voor der Londenaeren vlag,
Die hy niet buigen kon door 't Brittenlandsch gezag.
Dies komt hy onverwacht, hem in den schilt gevaeren,
En speelt als watervoogt, zijn roofrol op de baren.
Men wenschte vruchteloos, een haven in te slaen,
Eer 't staetschip deerlik strande, in zulk een zeeorkaen
Gezukkelt; maer vergeefs, de baetzucht stopt haer ooren.
De melkkoe moest om hals, men had haer dood gezwooren.
's Lands Staten vaerdigen, om dien verwoeden brant
Te blussen, eerze kroop door merg en ingewant,
(Maer als gedwongen, en die liefst den krijg ontvlieden)
Haer oorlogsvloten af, om London 't hooft te bieden.
Doorluchte Wassenaer, onwetent van zijn lot,
Streeft met de Leeusbannier, als Hollands watergod;
En, brandende om in zee de legerbyl te dragen,
Wort als een Faëton geblixemt uit de wagen:
Men hange 't zeekasteel, waer in hy is verbarnt,
By Tifys Argo, in het blinkende gestarnt.
De vloot quam eindelijk de lenden binnen slepen,
Als een getrede slang, met klein verlies van schepen.
| |
| |
De Britze wreetheit, als een losgebroken hond
Toen aen het hollen. 's rijxgevangens in den mond
Der naere kerkers, op het bloedspoor der Barbaren,
Van honger uitgeteert, als vorsteschendenaren,
d'Ostindiaensche vloot, met onwaerdeerbre schat,
Te Bergen ingelant, des Noortschen Konings stat,
Ter haven uitgeëist, en tegen 't recht der Vorsten,
Met haven schennende bannieren ingeborsten,
De kust van Frederik ontveiligt met geschut.
Maer Bitter wacht hun op zijn tanden, tot 's lands nut,
En groetze met kanon, tot zy de gronden peilen,
En storten uiten stroom met opgezwolle zeilen.
Zoo rukte Antoni voort, toen d'Actiaensche slag
Den Nijl bestorven, voor den Tiber duiken zag.
d'Amerikaner, lang benepen in de banden
Der roofharpyen, die van d'Afrikaensche stranden,
Daer Kormantin alre hun vlag ten dienst moest staen,
Ten westen uitgespat, Guineer en Indiaen
Beheerschten zonder recht, en planten hunne vaenen
Op 't zorgloos Kormandel, in 't oog der Aziaenen,
Zach nu de Ruyter, met een magtige oorlogsvloot,
Gelijk een blixem, strantkasteelen stoot op stoot
Verdelgen, vlooten op die riddertocht verzinken,
De Britten Kormantin verlaten op zijn winken,
En al het land getemt voor 's overwinners voet,
't Geen Thetys in het west beknabbelt met haer vloet.
Toen streeft hy langs de Noort, door starreloose nachten
En winterstormen heen, die spillen al haar krachten
Vergeefs. Neptuin beschermt de Zeevoogt met zijn heir,
Stuurt met zijn waterstaf, door 't ongestuime meir
De Vloot den Eemsgod toe, die van zijn glazen wagen,
't Hoogammiraelschap aen den helt zach opgedragen.
Terwijl het zeeverlies van Wassenaer ons drukt,
Schynt al de weerelt tot ons onheil omgerukt.
| |
| |
De Belt, bevreest zich in de nederlaeg te stellen,
Was overbodig om aen Karels zy te hellen.
De Lelikoning, op zijn mogentheit parmant,
Sloeg onze koopvaerdie in een bepaelder bant.
De Zwedenrijker had tot maetschappy geen ooren,
Genegen, om de twist in haere wieg te smooren.
De Brabander, te zeer met Hollants ramp verkuist,
En Vlaming quinkeleerde en lachte in zijnen vuist:
Nu voelen zy te laet, zieltoogende in hun stuipen,
Die heimelijke wrok zoo scherp in d'ogen druipen.
Germanje stont in roer, en Munster rukte alrêe,
Doch onder 't masker van erfnabuurschap en vrêe,
Gelijk een kuikendief, door 't omgewroete Drente,
Ten platte landen in van Groeningen en Twente,
Ontheisterende met een zaemgedrieschten hoop,
Het schuim van Oostenrijk, wat zijn verwaten loop
Niet stuiten kon. zoo zat de magt van Hun en Gotten,
En wrede Tacers, die met heele legerrotten
Kruisvlegel Attila voor 't heidens moortaltaer
Trou zwoeren, Aquileie en Duitslant in het haer.
De roover, lacchende om de Kristenlandsche ellende,
Zette al de weerelt in een bloetbad overende,
En scheurde trouweloos, met zijn vervloekten staf,
De Kristenheerschappy de grootste slippen af;
Tot hy gedondert, dat de velttent schudde en kraekte,
't Meineedig ingewant met bloetrivieren braekte.
Leer Duitsche Nimroth, hoe geen oorlogsman met recht
Zich van het zwaert bedankt, voor hy het neder legt.
De purpre dageraet rees op haer beurt in 't ooste,
Toen Michaël, die zich het zeegevaer getrooste,
Door zware zorgen in zijn yver onverslapt,
Met een gewenschte wint al d'ankertouwen kapt,
Verzelschapt over zee van gadelooze Witten,
Beschermers van den Staet, zeegeeszels voor de Britten,
| |
| |
Oprechte Scevolaes en Brutezen voor 't lant,
Met zee Alciden, die zich wenschen in den brant
Te smoren, of bekranst met scheepskroon en laurieren,
In 't aenzien van de nijt, te helpen zegevieren.
Grootdadige van Nes juigt in het krijgsgevaer,
En zwaeit den sabel van het hoog kampanje om 't haer.
Manhafte Gent rukt voort met zijnen waterstander,
En leeft in vuur en smook gelijk een Zalamander.
d'Ervarene Evertszoon, die grijze waterleeu,
Gebiet als Amirael den onverschrokken Zeeu.
De strijdbre Tjerk wenscht reets, met zijne Vriessche benden,
De Koninglijke vloot te vallen op de lenden,
Met duizent helden, die hem volgen op dien tret.
Driemael dreef d'avontzon haer paerden in het wed,
Driewerven had de maen haer hoorenen volslagen,
Toen Albermarle met zijn zeeslot op quam dagen,
Als of de weerelt en Neptunus ruime plas,
Voor zijne watermagt slegts in te slokken was.
Hem volgen Askueen, en Robberts, en Barklajen,
Al Barbarossen, die den waterscepter zwaejen.
De donder van 't kanon, op fijn en grover stem,
Verstrekt een krijgsmuzijk, en geeft het strijden klem.
't Schijnt dat hier Cykladen en Cyaneesche klippen,
En steile Syrten langs het water heneglippen,
Of dat kasteelen, trots ten Hemel opgebout
Met hooge toorens, zich ontmoeten op het zout.
De zeeklaroen klinkt op: de bloetvlag uitgesteken,
Geeft aen den vloteling wêerzijts het oorlogsteeken.
Men klampter zy aen zy: het marmer staet in brant.
Jupijn, verlegen of Tyföeus uit den bant
Gewrongen, 't zwaer gebergt geschud had van zijn lenden,
En Etne op Osza rolde, om Goden aen te schenden,
Daegde al den Hemel door zijn Schildknaep op de been;
Daer niemant op den last des Donderaers verscheen:
| |
| |
Verwijfde Bachus zach rinkinkende Bachanten,
Op Yde en Dyndimen, de druifstandaerden planten,
En Moeder Cibyle, op het uitgezopen vat,
Zich krullen met Sileen, in geilheit uitgespat.
Mars weigerde om Jupijn, het zeegedruis te staken:
En docht om Venus, noch haer malsche roozekaken,
Maer op kartouwen, met zalpetervier bevrucht,
En kogels, die een gat rammejen in de lucht.
Neptuin was door zijn kil ten afgront ingekropen.
Sylvanen, Saters en Dryaden 't velt verlopen,
Zoo verre d'Yssel, half verworgt op zijnen gront,
Westfaelsche havikken ten wissen roofdoel stont.
De groote Ruiter prest zijn oorlogsvlotelingen,
Om voor haer goet en bloet ten vyant in te dringen,
En Britz Kartage, dat trouloozer als Algeer,
Den draeiboom sluiten wou op 't vrygevochten meir,
De wiek te korten, en te steken na het harte,
Tot haer vermaerden val aeloud Kartage tarte.
Daer gaet het dondren aen, dat, op dit vlak gestuit,
Den heuvel onder my doet davren van 't geluit.
Auroor zach viermael met haer komst den strijt hervatten,
Ten vijfdemael de vloot van Monk voor stroom aen 't spatten
Den Teems voorvlugtig op: de moedige Askué,
Met kloeke tegenstant veroveraert op zee:
Barklai op 't zeetonneel in heldenmoet doorschoten,
Nu met zijn waterslot vervullen onze vloten,
En dartig in die storm genomen, of verbrant.
Hoe schrikte Karel toen? hoe juichte Nederlant!
Daer 't strijdbre Vlissingen de vlam in d'oogen flikkerde,
Kadzande aen d'overzy en 't strant te Breskens blikkerde
Van 't zegevier, gelijk het krijtgebergt, wanneer
De lucht in wêerligt staet by helder zomerwêer.
Of als te Domburg de konijnerijke duinen,
Wen Jovis strenge vuist haer hemelhooge kruinen
| |
| |
Van boven beukt, en zet den oever slag op slag,
By oogenblikken in een flonkerenden dagh.
De Myterdrager mee wierd feller aengegrepen,
Dies hy, mismoediger dan oit, en hart benepen
Om Karels nederlaeg, van wie hy omgekocht,
Gelijk een roofgriffoen het heir te velde brogt,
Zijn schijnrecht nu niet meer bepleite metten zwaerde,
Maer voor bepluimden helm, het koorgewaet aenvaerde.
Soo wiert allenx de kust gezuivert van gewelt.
Onnoosle Venerijk, gelegen in het velt,
Docht om geen oorlog meer, en liet zijn veltpijp klinken.
Op knapen op, verweit de geiten, datze drinken,
En dryftze totten buik, in malsche klaverblaên.
Geen hongerige wolf zal nu uit roven gaen.
De wolf hond blijve aen band. ik zal uit deze weiden
U volgen met mijn oogh. gy zult het vee geleiden.
De krijg is weggejaegt, wy zullen nu niet meer,
In scherpe bramen en haegdoornen, 't krijgsgeweer
Ontschuilen, en verstikt in zonnelooze gaten,
Genade smeeken aen moetwillige zoldaten.
Wat zaegtge och! Venerijk in uwen ouden dagh!
Of weetge 't niet? dit veld wierd dorder als het plag.
De lauwerier bestorf als vale olijf boomblaeren.
Den wijngaert hing het hooft, en liet den popel varen
Haer egemael, hoe trou verbonden in den echt.
De heersche krekel zweeg: en Veldeling, arm knecht!
Vertrat uit ongedult zijn hardersfluit in stukken,
En sprak, och Venerijk gy zult geen vrugten plukken
Van uwen arbeit. ruim den strooperen het velt.
Nu is het lant geschuimt van ontugt en gewelt,
Op Melker laet uw fluit op dezen driesprong hooren.
De krekels zingen mê, de wijngaerds hebben ooren,
Het lauwerbosch wort groen, en 't klaverland krijgt moet.
De krijg is weggejaegt. het vee vol frisscher bloet
| |
| |
Sleept d'uier na. de braem zal muskadellen dragen,
De honig vloeien van de distelen en hagen.
Zoo ver de zomerpalm met ongeschoren kruin,
Zich boven 't mankop heft, de scharpe helm in duin,
Het hooft steekt boven mosch en laege violieren,
Zoo ver verwint d'olijf de bloedige laurieren.
Nu zal het wollig vee, dat d'ysselboorden bijt,
Geen plonderaers ontzien in dees gerusten tijt.
Wie kan den schuuren d'oogst benyden, 't land de vruchten,
De kudde 's harders staf? maer zoo de krijgsgeruchten
Eens keeren, zal de schuur ontledigt zijn van graen;
De landen zonder vrugt, 't kamuisde geitje staen
Vrybuiteren ten doel, en bitze wolvetanden.
Gy hoorde uit die vallei, deze omgelegen stranden,
Dees zilvre bronnen, die waranderyen mee,
En gintze boomgaerts, hoe zy riepen om de vree.
Nu is de krijg verjaegt, en hebben mijn gezangen,
(Die d'oude Boschman pleeg te hooren met verlangen,
En sprak voor elk: toen ik de laetste zangprijs streek,
Uw zang ô Veltpoëet, vermaekt my als de beek
Het hart,) een weinig kragts, 'k zal oevers, vlieten, velden,
Doen luistren na den roem der moedige oorlogshelden.
Vorst Maurits zal voor al mijn digtery beslaen,
Ik zal hem volgen by den bruinen Braziljaen,
En zien hem onvertzaegt de wilde zee bevaren,
In andre lucht, by menscheneters en Barbaren.
Dan wort mijn hardersfluit, behaegt hem deze vlyt,
Gehangen aen dien Pijn, en zijnen naem gewyt.
Gewasse geitjes, voort ten berg op van de stranden,
Gy zwelt van waterzucht, gaet scheert de klaverlanden.
Terwijl zich Venerijk dus moede zingt en klaegt,
Baeut hem de berggalm na. de krijg is weggejaegt.
De bloedige oogstmaent, van de vierde zon beslapen,
Zag Amstel, Teems en Maes in arren moet te wapen
| |
| |
Gerukt, elkander wêer bestrijden op den vloet,
En al de zee geverft met dierbaer kristenbloet.
Doorschote helden van Oostende tot aen Doever,
Gerabraekt van 't kanon, met stukken op den oever
Geslingert, 't lichaem van de Nederlandsche vloot
Gesplitst, en 't grootste deel verstoven zonder noot.
ô Tjerk en Evertzoons, helthaftige zoldaten,
Drie blixems van de zee, helaes! wat zal 't u baten,
Dat gy de watervloek zoo streng de slagpen kort,
Nu gy al vechtende op de doften nederstort?
Men zag u op het dons geen zachte dood verwerven,
Maer op het zeealtaer in 't bloedig harnas sterven,
In 't barsten van 't kortou, en 't snorren van het loot.
Noch zufte d'Amirael en Gent in zulk een stoot
Voor geen gevaer, maer vliegt met d'overige kielen
Ter roofvloot in, om wraek van zoo veel heldezielen.
Eneas eischte dus, in 't heetste van het woên,
Den dollen Turnus op, prins Pallas schim ten zoen.
Zoo zietme in 't vechtperk, als de hooren wort gesteken,
Den Leeu de nêerlaeg van zijn strijtverwanten wreken.
De Britsche Koning, toen verwinnaer in zijn oog,
Brak alle ontzach de nek. geen zee ging hem te hoog.
Nu rukt hy in het Vlie met branders en Galjooten,
En blakert met zijn toorts gelaeden koopvaertvlooten,
En ziet al lachende, uit zijn hoog paleis, den brant
Der rietedaken, op het weerelooze strant,
Afweiden in een oogst. maer d'ontrou heeft haer palen.
Gods geesselroê klimt lang om strenger nêer te dalen.
De boosheit, eenmael uitgebuldert op 't tonneel,
Maekt ruimte voor de wraek en sluit het treurig deel.
Te vinnigen gewelt spat van zich zelf in duigen:
Dat kan 't geblixemt hof der Koningstat getuigen;
Zoo lang de hooge Tour, met haer verzengde kruin;
Zal ooggetuige zijn van Londens smokent puin.
| |
| |
Al 't ront gewaegde, toen die vierorkaen quam bruizen,
En slokte een langen reex van zesmaelduizent huizen
In 't gulzig ingewant. Apol zach uit zijn trans
Het roostend krijtestrant in vier staen op die glans,
En meende of Pluto wêer, door min gelokt na boven,
Die gloejende Etna met zijn kar was door gestoven;
En liet de vierpoel van den afgront zonder slot.
Brittanje treurt vergeefchs om 't ongenadig lot
Der grootste ryxstat, nu haer heerschappie aen 't gijpen,
Wanhoopte al 's weerelts magt in haren klaeu te grijpen.
De Zwedenrijker zocht allengs het krijgsgewelt
Den voet te ligten, Zeine en havenrijke Belt,
Aen Nederlant in trou door hoogen eed verbonden,
Te zoenen met den Teems, op 't stuivend graf van Londen.
Breda wort eindlijk, op der eedverwanten eis,
Tot een vergaderplaets gekooren van den pais.
Terwijl hier d'Engelschen den vredehandel slepen,
Prest d'onverzufte Wit de vaerdigste oorlogschepen
Te water, om te zien wat zucht de Britten joeg,
En t'ondertasten of de ryxpols onraet sloeg.
De Ridder Michaël en Gent, die door hun daden
Verdoven d'eertrompet der Roomsche krijgsbravaden,
Bestaen een heldenstuk met Witte, groot van naem,
Dat eeuwig klinken zal in d'ooren van de faem;
En 't eenig strekken, dat den Kartagees mach trotsen,
Die zich een heirbaen vont door ongenaekbre rotsen
En Alpen, altijt grijs van hageljacht en sneeu.
Nu zwichte d'Afrikaen voor Hollands oorlogsleen,
Die, als een zwangre vloet ter ryxstroom ingebroken,
's Lands vyand op zijn kust en haven durft bestoken.
De Brit, op eigen gront dat zarren ongewent,
Zette alle rijken van verbaestheit overent.
De Ruiter zelfs besluit de Teemsmont met zijn vlooten,
Daer Gent en Ruwaert Wit Rochester opgeschoten,
| |
| |
Charnesze en Quinenburg doen buigen voor haer vlagh:
Die in het aengezicht van Londen dagh aen dagh,
Op 't hooghkasteel geplant, gezwaeit op 's Konings erven,
Den trotsen Jork van spijt deed barsten en besterven.
Geen krijgsgewelt kon nu den waterleen doen staen;
Die vaert op strantkasteel en batteryen aen,
Knarst havenketenen van 't Britsche Damiaten
In flarden. mast aen mast geketent mag niet baten,
Noch dat de diepe vloet met vloten wert gedamt,
Wanneer de Leeu het al met zijn gezicht ontvlamt,
En slingerende de harpuistorts in de kielen,
Door Herkles Brakel al hun zeemacht kan vernielen,
En zet, tot wederwraek van 't Vlie, aen 't Britsche strant,
Geen visschersstulpen, maer ryxvlooten in den brant.
De Teems, Vulkaen alom ziende op zijn vloet gevaren,
Dreef zijn dolfijnen om door d'aerzelende baren.
De blanke Teemsmeermin, met hangende paruik,
Verkoelde 't hooft in zee, en brak haer glazen kruik.
Men zegt dat Proteus, hier gewoon met vee te landen
Uit Vader Oceaen, stont met geheven handen
Te gapen heel den dagh, na 't rijden van de zon,
Om in zijn armen den vermeetlen Faëton,
Indien de blixem hem weer rabraekte uit den wagen,
't Omvangen, en Apol ten troost, aen lant te dragen.
Door zoo veel arbeit wiert de hoogmoet eens geplet!
De kust, van Marrigats tot Olfarnes bezet,
Zag van het Koningsdiep, tot aen de zeeusche Wielen.
Geen vlotten, die den Leeu niet in de mond en vielen.
De vrede op haren troon, aen 's aertryx laetste strant,
Kreeg kondschap door de faem van Londens havenbrant,
En telkens fors in haer verzoeken afgeslagen,
Bestont op 't laetste zelf de vredetocht te wagen:
Zy had de lokken in een krans van palm gevat,
Met paerlen geschakeert en Indus ryksten schat,
| |
| |
En kon, indienmen maer de tooizel zou bekyken,
De Luchtpostinne met haer regenboog gelijken.
De rechterhand beknelde een scepter van olijf.
Het hagelwit zattijn vloeide ongeploit van 't lijf,
En liet den boezem, noit van veinzery bekropen,
Tot tuige van haer trou, voor vreedzaeme oogen open.
De liefde, oprechtigheit en zeegnende overvloet,
Met jeugt en vrolijkheid, verstrekten haer en stoet:
Z'ontmoete in deze pracht de maegt der Nederlanden,
En moedigtze om Bellone in 't noorden aen te randen.
't Gewapent Nederlant, gemaetschapt met de vree
En haer trouwanten, zet den steven over zee,
En komt de Krijgsgodes in haren zetel trotsen.
Zoo ver de Noortzee breekt op onbewoonde rotsen,
De steile Noortbeer met een klau het juilent strant
Van boven dreigt, de wolf gebroken uit den bant,
Van dollen honger balkt in wilde woestijnye,
Verstrekt de ryxgrens van Bellonaes heerschappye.
Hier kent het stael geen roest: de razernyen gaen
Als trouwantinnen, van haer bloedtroon af en aen.
De muuren der spelonk zijn, door haer eige handen:
Bemaelt met beelden van haer grootste dwingelanden:
Hier slaet de Macedoon de Grieken in de vlucht,
Daer tast hy Porus aen, die voor zijn geessel zucht,
Gints wort Darius, met gestreken veltstandaerden,
Geplondert van zijn schat, en Perziaensche paerden.
Men ziet'er Hannibal, dicht aen Amilkars hant,
Itaelje dwingen, van zijn grooten Olifant,
Die op Romeinen stapt, en afgerukte brokken
Van d'Alpen, daer Afrijke is overheen getrokken.
De strijtbre Julius toomt, aen de Fransche kant
De zeine, in Oostenrijk den Donau, met zijn hant.
Hier zietmen Tamerlan, op zijn vergulden wagen,
En Bajazeth, hem in de kevy naegedragen.
| |
| |
Van daer, steekt Attila zijn moortblazoen om hoog,
En dreigt ten Hemel in te schieten met zijn boog.
De Tarter Xunchi doet de magt van Sina wijken,
Verovrende in Peking de kroon van dartig rijken:
Men ziet in 't blaeu verschiet, hoe Sinaes dwingelant
In pruimboomschaduw, drijft op zijnen koussebant.
Gints zietmen Mahomet, uit zijn vervloekte schansen,
d'Afuiten beuken van 't belegerde Byzanfen.
Zy heeft' er Scanderbeg in 't harnas by gezet;
Die drijft zijn rossen in het Turksche bloet te wedd',
En trapt de pannen in van Agaes en Vizieren.
Maer Alva, om het hooft betulbant met laurieren,
Staet op haer paviljoen, en zwelgt het burgerbloet,
Met Spaensche bekers in. de bloetraet is zijn stoet.
Dit 's muurtapyt. de vloer licht blank van harrenassen
En wapens. zy schijnt zelfs uit yzer opgewassen,
En draeit den norsen kop in 't roestige gezeet.
Zy vult de moortspelonk met een verbaesde kreet
Zoo dra de vrê genaekt. gescheurde harnasplaten
En holle schilden, op die klok als uitgelaten,
Aen 't wederkryten, dat het dreunde, en al de lucht,
Vergiftigt van die smet, nabaeude met een zucht.
Nu zweeg het al. wanneer de moedige heldinne,
De Nederlantsche maegt haer wrede erfvyandinne
In 't aenzicht snaeude, 't is genoeg mijn burgery
Gemartelt, aertsbeulin, bloetgierige harpy,
Mijn lenden voelen noch het snerpen van uw roeden,
Mijn ingezeten zie ik van uw stramen bloeden,
En noch geen einde van hun plagen. Spanje trat,
Meer dan een halleve eeu, mijn ingewanden plat;
En liet de steden woest, de vestingen verlaten,
Het lant gebrantschat van Maranen en Kröaten:
En had ik niet mijn keel ontladen met de vloet
In d'Oceaen, 'k was lang verzopen in mijn bloet;
| |
| |
En 't prat Kastilje, dat my zag in zee gedolven,
Had my de waterzucht verweten in de golven.
Maer 'k heb my 't juk ontrukt, en uwe haet ten tros,
De stormen uitgestaen, als een verheve rots.
Mijn vryheit hout haer stant in 't oog van zoo veel spoken.
Nu wil ik zelf de krijg in haer spelonk bestoken:
Zoo spreektze, vliegt haer in, ontruktze uit d'ysre vuist
Den sabel scherp van sné, met burgerbloet begruist:
De menschentalktoorts kletst en slingertz' onder 't vechten
Haer driemael om het hooft, de blaeuwe slangen rechten
't Geschubde lijf om hoog, en biezen slag op slag.
De vrede zelf treet toe, en noopt met haer gezach
De jeugt en vrolijkheit, haer trouste hovelingen,
Om d'oorlogsmoortholwacht vrymoedig te bespringen.
Schuimbekkende Bellone, in dollen overmoet,
Stampt dat de rotsteen dreunt van haer gelaersden voet,
De zon van schrik bezwijmt; verdagvaert al de vloeken
Van Acheron byeen, om noothulp op te zoeken.
Zy rukken 't ondier, dat noch schoorvoet, en zich stug
Om hoog hout, dat het kraekt op zijn metalen rug:
En vleuglen onbeweegt die bloetharpyehanden
Met ketenen, en slaen haer lijfstaffiers in banden;
Die bulderen vergeefsch, met hun verwoeden muil,
En knarssetanden in den onverlichten kuil.
De poort is toegebonst, en duizent grendelslooten
En boomen, houden hun ten kerker ingestooten.
Een frisscher weer verspreit zig al de weerelt door,
Op 't zuivren van die smet. de zon vervolgt haer spoor
Met herelijker glans, de zoele wint van 't westen
Ons toegëademt, veegt de lucht van alle pesten.
De havengoden zien nu overal uit zee,
Gelade kielen, lang verlegen om de vrêe,
Met witte wimpels van de stengen, binnen varen.
Neptuin, beheerscher van d'onmetelijke baren,
| |
| |
Glipt over 't marmer op zijn hoge zeekaros,
Door ebbe en dyning heen, en geeft den breidel los
Aen 't weelig zeegespan. de Vader onder 't draven
Drijft vast de schepen met zijn drietant in de haven.
Trompetter Triton, 't hooft met lisch bevlochten, steunt
Den watergod; terwijl alom den oever dreunt
Op zeetrompetgeklank, gehoort van duin en toren,
Baeut hy de strantgalm na met zijnen waterhoren,
En lokt de Nimfen, uit haer kil, in open lucht:
Die volgen op 't geluit. Cymodocé, bevrucht
Van Glaukus, streeft vooraen. en daer op al de reien
Der zeegodessen, die in 't ruime zout vermeien.
De schoone Doris en haer dochters, rijk bevracht
Van zeekleinodien, tot sluiers uitgewracht,
Het gele hair gestrikt met gout en paerlesnoeren;
En konstig afgerecht, om herten te beroeren
Van goden, die, op haer bevallicheên verzot,
Vergeefsch ontworstelen hun pijnlik minnelot,
En Galaté, noch in haer Acis doot verslagen.
Zy maken reien om den hobbelenden wagen,
En zwemmen af en aen, in een zeespiegelstrijt.
Elk prijst de vrede: elk heeft de vrede 't hart gewijt.
Waer onder d'Amstelnimf, de schoonste der Najaden,
Met hals en boezem uit de golven steekt in 't baden,
En zingt uit vollen borst in dezen waterdrom.
Elk luistert toe. de wint en Oceaen wort stom.
ô Michaël! vergeef mijn yver onder 't zingen.
Een heldendichter zal u 't zeegewelt zien dwingen,
En vierig worstelen in 't aenzien van de dood;
Tot aerde en hemel schudde, op 't dondren van uw vloot.
Geen Hektor, noch Achil vermoeide zoo veel pennen,
Als op uw dapperheit het witte velt berennen.
Eer vintmen d'oevers bloot van schulp en zeegewas,
Geen levende eb en vloet in Thetis pekelplas,
| |
| |
Eer zal de kiel het velt, de kouter 't water kloven,
d'Araxes, bruizende ten bergen opgestoven,
Met omgedreven stroom zich domplen in zijn bron,
De Bosfor in d'Eufraet, eer ik, zoo lang de zon
Den Dierenriem doorsnijt, uw oorlogsmoet zal zwijgen.
De Griexe Jason booge op zijne waterkrijgen,
En d'overzeesche vacht, den tempeldraek ontrukt!
Hoe veel Chimeren hebt gy strijdende onderdrukt,
En roofgedrochten, tuk op koopvaerdy vlootschenden.
Nu lacht de vrede ons toe na doorgestrede ellenden.
Gelijk de zuiderzon nae stormen, en een zee
Van regen, schooner gloeit op een gewenschte ree.
Nu weet ik eerst, waerom ik duikeren noch meeuwen
Zag dalen op het strant, en hoordeze onwêer schreeuwen,
In een verbaefde vlugt. 't is overal mooi wêer.
Wy kennen blixemtorts noch donderklooten meer.
Het middagvier, ten trans geklommen in het zuien,
Veegt 's weerelts aengezigt van donkre winterbuien.
Zeehelden takelt nu de kielen toe. gaet heen.
De vrye baren zijn van niemant afgesneen.
Vliegt na den Indiaen met opgespanne doeken.
Een ander ga om winst het koude Noorden zoeken,
Of streve daer de Kreeft het dorstig zuiden barnt:
Wy zullen uwen roem verheffen aen 't gestarnt,
En uwe hulken, rijk geladen, herwerts drijven,
Met lauwerkransen op 't kampanje, en vette olijven
Gevlochten om de stenge, en wimpelrijk toppet.
Maer gy ô knapen! lokt de visschen in het net:
De zee, een zenuwe van 's werelts heerschappyen,
Staet open voor uw buis en haringvisscheryen.
De walvisvanger breek door ysselijke zee,
En sleep een vetten buit van zeegedrochten mee.
Maer zegt, wanneerge vry van plondren en vrybuiten,
De stille baren deelt met kleine visscherschuiten,
| |
| |
En zet den krommen boeg met rijke vracht na strant;
Dit gaf ons d'Oorlogshelt. En gy die 't Vaderlant
Beschermde, ô Ammirael! hoe zal ik u vergelden
Den dienst, zoo trou volvoert met uwe waterhelden!
'k Wensch u een zegebeelt te bouwen met mijn hant.
Zoo klonk de Macedoon, aen 't Indiaensche strant,
De marmerrotsen af, en boude een zegeteeken,
Dat eeuwig van zijn naem en dapperheit zou spreeken.
Zoo zoekt de Reiziger langs grondelooze zeen,
In 't stuivent puin den gront van Herkules trofeen.
Komt watermaegden, laet ons 't strijdbaer hooft omringen,
En op een hoger trant zijne oorlogsdaden zingen.
Zoo sprakze, en 't wiert van al haer zustren toegestaen.
Die buigen driemael 't hooft. Neptuin heft zelver aen,
En Triton doet het strant op zijn trompetten spreken.
Mits vloog de vlugge faem in alle weerelts streken,
En bragt Venetien, die steiger van de zee,
De blijde boodschap van de Nederlandsche vree,
En 't eeuwige verbont van zoo veel trougenoten.
Dat stoot getrooster met zijn galeassevlooten
d'Erfvyant op het hart, en doet de wimpelmaen
Der Turken, voor den Leeu van Markus ondergaen.
De Kandïer verdronk in zijne vreugdetranen,
En wenschte nu eerlang de Kristenlandsche vanen,
't Besnedendom ten trots, te groeten van zijn strant.
Dan sprong de waterleeu van Kandie uitten bant,
En gaf, al brullende als een onverzaegden wachter,
De vlugtelingen een verwoeden klau van achter;
Dat Mahomet, van dien vervarelijken slag
Verzet, 's ryxstander streek voor d'Europesche vlag.
De kristevredemaer versmolt de razernyen
Van Tarter en Sarmaet, op 't velt van Walachyen.
De Nester stak het hooft uit zijn bebloede vloet.
't Benaeut Podolie, baldadig en verwoet,
| |
| |
Vertrappelt van den hoef der briesschende oorlogspaerden,
Beplant met bosschen van ontrolde roofstandaerden,
Kreeg moet, zoo Nederlant medogende in haer lot,
De hant wou bieden, zich 't ontslaen van Agars rot.
Soo vliegtze in Poolen, lang gebrantschat van Tartaren,
En rukt door Russie en de wilde noordsche baren
Voorvlugtig op, daer d'een, en d'ander Indiaen
De west, of oosterzon ziet in zijn aspunt staen:
Zy woelen overhoop, om met bevrachte schepen
De speceryoogst van Bengale mê te slepen.
Men scheept aen d'andre kant, in sloten, zwaer van hout,
De schat van Ameryke en voertze door het zout.
Het vruchtbre Pruissen giet met volgeladen kanen,
Den kostelijken oogst van haer voedzame granen
Ten milden Wyssel af, langs Donaustroom en Belt,
En wisselt voor gewasch een rijken schat van gelt.
Zoo woelt de bie, en gaert, tot arbeit uitgelaten,
Uit korzikaenschen Tym een berg van honigraten,
En hangt op zomerroos, en riekende jasmyn:
Men ziet'er in het wasch met kneden bezig zijn:
Een groot gedeelte, lang de velden omgezworven,
Keert vuige bommels van haer honighuis en korven.
De gantsche weerelt juigt op deze vredemaer.
De faem braveerde met haer vrêbazuin, van daer
De strantaraber, uit de blozende oosterkimmen,
De zonnewagen steil ten zuidas op ziet klimmen,
Tot daer Apol in 't west de lange heirbaen kort,
En hygende in de schoot van Thetis nederstort.
De vierstellaedjen nu en teerton aengestoken,
Den zeekortouwen weer de monden opgebroken,
Maer in een andre schijn als flus, toen elke schoot
Een leger zielen dreef na Charons oeverboot.
't Verslindende geweer word aen de wand gehangen:
Matroos bepronkt zijn zael, met wimpelen en stangen
| |
| |
Of geeftze aen mot en roest te slijten, helm en speer
Valt d'akkerman ten buit, de zwaerden smeetmen weer
Tot kromme zikkels, om den koorenoogst te scheeren.
De huisman mag na zijn verlaten akkers keeren,
En drijven 't kouter door zijn s'moeders ingewant,
Die hem den dienst vergelt met onbekrompen hand.
Astré en overvloet, van 't aerdrijk opgevlogen
In 't woeden van den krijg, verlaten 's hemels bogen
Zoo prachtig met een riem van starren omgezoomt,
En keren weder, nu Saturnus goudeen koomt;
En stort ons in den schoot, den rijkdom aller stranden.
Gelijk de goutvloot quam 't Aziongaber landen,
Toen Judaes stamleeu, in de tijt van Salomon,
Zijn weereltheerschappy bepaelde met de zon.
Kom knaep, breng rozen aen, breng lely en olyven,
't Is nu de rechte stont om vreugde te bedrijven:
De berkemeier schuim van Fransche en Rijnsche vocht.
Gebruik de vrêe: want ze is met dierbaer bloet gekocht.
Dat tuig de Vlaemsche zee, geverft met bloetkoralen.
Dat tuig de zeevoogt, die de lijken neer zag dalen
In zijn verglaesde kil, en dreefze op 't barre strant.
Dat tuige d'oever, die de helden rolde in 't zant,
En uit medoogen, met zijn kouden arm omvatte.
Dat tuig d'alziende zon, die 't bloet in 't aenzicht spatte.
Dit noodlot volgde altijt der Batavieren moet;
Dat hunne vryheit wort bezegelt met hun bloet.
Dat zal d'aeloude stam der Burgerharten spreeken,
Die onverschrikt, toen Rome, uit alle weereltstreeken
Gesterkt, den vryen Rijn wou boejen met gewelt,
Haer rechten met haer hooft verdadigde in het velt.
Maer is uw moet te groot, om in een laffer leven
By uwe haertgôon, 't hart een stille rust te geven,
En hebtge zulk een lust ô helden! om al weer
Door dapperheit te staen na een onsterflijke eer;
| |
| |
Welaen dan, ziet den Turk, met Saiken, en Tartanen
En roofgaleien, trots beschaduwt van zijn manen,
Kanée en Kandie blokkeeren, uit de golf:
Van daer, den ryxvizier als een getergden wolf,
Of woedent everzwijn, 't benaeut Sefalonye
Met boejen dreigen, van zijn slaefsche heerschappye:
En zwelt wanneer gy 't ziet van edel ongedult.
My dunkt ik hoor alree hoe Hollands zeeleeu brult,
De dikke manen schut, en vierig voortgevaren,
De roofschavotten breekt der middellandsche baren.
Dan zie ik Zoliman gemuilbant in zijn hof.
Dan krijgt mijn heldenzang een ruime zee van stof.
Gy Vredevaders die, door loffelijk regeren,
Ten hoogsten top gevoert, alle eeuwen kont braveren;
Ai belgt u niet, indien mijn zangnimf, laeg van toon,
De wêerglans volgt van uw doorluchte wapenkroon,
Die met haer vier verligt het oog van beide poolen,
En uw matroozen al de weerelt om ziet doolen:
Vergeeft het my, zoo ik d'aeloudheit zwijgen leer,
Den naneef schrikken, wen hy hoort met welk een eer,
Gy, winnende in verlies, hebt Vlooten afgezonden,
Den donder brakende, uit vijfduizent kopre monden.
August, gâ, zet nu 't rond voor uw triomf in roer,
Als gy de vlotten slaet van een Egyptsche hoer.
Maer onze blijdschap barst eerst uit met volle stromen,
Als wy den dollen Mars door uw gezag zien tomen,
De Hydra van 't geschil verdrinken in zijn bloet,
Dan rolt al 's weerelts magt van zelf u te gemoet.
Men zal van Kato Graef, en Staetheer Witsen spreken,
En Pankras groot van naem, en Reinst een onbezweken
Hanthaever van den Staet, op vaeder Numas wet,
Zoo lang men 't klinken hoort der goude vrêtompet.
Zoo moet ik Amsterdam geduurig zien vergrooten.
Zoo blyve Janus kerk voor eeuwig toegesloten.
|
|
Auteursrechtvrij