Heuiter, P. de
Heuiter, Pontus de * 23 augustus 1535 Delft; † 6 augustus 1602 Sint-Truiden, priester en
geleerde, die een van de eerste voorstellen voor een spellingregeling van het Nederlands heeft
ontworpen.
De Heuiter heeft na 1555 rechten gestudeerd in Parijs en is waarschijnlijk in 1567 tot priester
gewijd. In 1572 was hij rentmeester van het kapittel van Gorinchem waar hij, na de inname
van de stad, met een aantal geestelijken door de Watergeuzen gevangen is gezet. Zijn
medegevangenen werden omgebracht (martelaren van Gorcum), hij ontliep dit lot,
waarschijnlijk door zijn katholieke geloof af te zweren. Na te zijn ontsnapt is hij opnieuw als
priester werkzaam geweest in de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden, het laatst in Sint-Truiden. Hij heeft een aantal werken gepubliceerd, vooral op het terrein van de geschiedenis:
Rerum Burgundicarum libri sex (1583-1584), Rerum Belgicarum libri quindecim (1598), De
veterum ac sui saeculi Belgio, libri duo (1600), Historia secessionis Belgicæ (1649).
Zijn rondzwervingen door de verschillende Nederlandse gewesten hadden De Heuiter
geconfronteerd met de verscheidenheid binnen de moedertaal. Wellicht hebben de contacten
die de geleerde geestelijke bij de uitoefening van zijn ambt met het onderwijs heeft gehad,
hem de problemen doen zien die de ‘gewone man’ had bij het schrijven van de moedertaal.
Om een helpende hand te bieden heeft hij Nederduitse orthographie geschreven, ‘Manier
houmen opreht [“correct”] Nederduits spellen ende schriven zal’. In dit boekje wordt de
verfraaiïng en zuivering van de gesproken taal en verbetering van de spelling nagestreefd. Het
is in 1581 bij Christoffel Plantijn in Antwerpen verschenen.
Auteursrechtelijk beschermd