Sûnder garânsje

36.

De grize loft drige del te kommen op 'e stêd. Reindrippen tikken in mismoedige meidij op 'e golfplaten fan it fytsehok. Yn in grutte wetterplasse wjerspegele it kantoar, dat yn it beweegjende wetter nuver ferfoarme waard. Selma seach dernei wylst se har yn 'e reinjas wrotte. Doe seach se omheech nei de loft. 't Waard foarearst noch net droech, dat wie wol dúdlik. Hoe soe 't ek oars, as sy nei hûs moast reinde it. De rits woe uteraard ek wer net en doe't se der in raam oan joech skuorde er in ein los. It makke har sin, dat hjoed dochs al net sa bêst wie, der noch minder op. Alles siet har tsjin. En de brief fan Herman dêr't se al skoften nei útseach, soe der hjoed ek wol net wêze. Der wiè wat mei him, oars hie er ommers al lang skreaun. En thús, mem!

Wat in doffe ellinde. Wrantelich skuorde se de fyts út it

[p. 138]

rek en op 't stuit dat se har omdraaide seach se dat se net allinne wie yn it fytsehok. Ut it healtsjuster wei kaam in frouljusfiguer op har ta. Selma bleau stean en wachte, fielde dat der wat barre soe, dat dy figuer wat mei har te krijen hie. Sa gau't se de frou werkende gong der in skok troch har hinne: Dat wie Herman syn frou! Wat die dy hjir? Sûnder erch die se in stap tebek, kniep de hannen stiif om it stjoer. Doe stie de frou foar har.

‘Sorry,’ sei se, ‘ik hoopje net dat ik dy kjel makke ha, mar ik hie op dy wachte.’

De útdrukking yn har eagen koe Selma sa gau net pleatse. Heechhertich? Lilk? Of earder ûnwis?

Selma reagearre net.

‘Do bist dochs Selma Wiersma?’ frege de frou.

‘Ja.’

‘Ik nim oan datst witst wa't ik bin?’

‘Wy hawwe elkoar in kear moete, ja. Jo binne frou Redeman.’

‘De frou fan Herman,’ sei se mei in lichte klam op ‘frou’.

Swijend stiene se elkoar in tel op te nimmen. Se wie âlder as Selma miende en hie wat ûntagonkliks. Brune eagen, hege wangbonken en in blanke hûd, mei tearkes om eagen en mûle. Mei har beskieden make up en modieuze reinjas, makke se in fersoarge yndruk. In frou mei styl. Dêrneffens fielde se har sels suterich yn har stikkene plastikjas en it hier ferwaaid. Dit wie se dus, ‘dy frou’, de figuer dy't altyd op 'e achtergrûn drige, as sy en Herman byelkoar wiene.

De stilte, inkeld ferbrutsen troch it tikjen op it dak, waard hast pynlik. Se moast wat sizze, mar wat? De frou like ek net op har gemak. Se kichte even foardat se sei: ‘Do begrypst tink wol dat ik dy net samar opwachtsje.’

Selma knikte.

‘Ik eh... ik woe as it kin graach even mei dy prate.’

‘Ik moat eins nei hûs.’ Se hearde sels hoe swak har

[p. 139]

ferwar klonk.

‘Hast dochs wol èven tiid? It hoecht net lang te duorjen.’

‘Jawol, mar...’

‘Lit ús hjir dan wei gean. Myn auto stiet hjir achter.’

Selma skode de fyts werom yn it rek. Se hie gjin kar.

De frou wist it fan Herman en har! Mar wàt? En hoe moast it no? Wie Herman hjir no mar. No moast se foar har beiden opkomme. Swijend rûn se mei de frou nei de auto en stapte yn. Der hong in rook fan in djoer parfum yn it weintsje. In hân mei readlakte neils draaide it kontaktkaike om, gouden earmbannen tinkelen tsjinelkoar. Wis en krêftich wiene har bewegings doe't se de auto kearde en de strjitte útried.

Stil siet Selma njonken har, seach sa no en dan even fansiden. Hoe soe dit gean? Wat woe dy frou fan har? Koe se dat net riede? Dy frou koe mar ien ding wolle, Herman werom, mar noch sy noch Herman woe dat. Tûzen om trettjin, dat se ferlieze soe.

As twa elkoar frjemde busreizgers sieten se neist elkoar. Wêrom sei it mins no neat? Begûn se no mar, dit swijen wie sa aaklik. Wanhopich besocht se sels in ûnderwerp foar in petear te finen. Wat yn 'e goedichheid seist tsjin de frou fan de man dêrsto in ferhâlding mei hast? De frou fan de man dêrsto... It hie suver wat komysk. Se koe dochs ek min oer it waar begjinne?

De frou remme fûl foar in stopljocht. Se ried hurd, grimmitich suver en like Selma's oanwêzigens finaal fergetten. Of die se dat mei sin om har te narjen, har út it lykwicht te bringen? No, dat slagge har dan knap.

Selma seach nei de hân dy't op 'e fersnellingsknop lei. Sy droech de trouring noch, njonken in oare gouden ring mei in briljant. Grif krigen fan Herman, doe't it noch goed wie tusken har beiden. Lang ferlyn dus. Wat soe se witte fan Herman en har? En hoe yn 'e goedichheid wie se dêr achter kommen? Se hiene ommers altyd uterst foarsichtich west. Soe Herman him ferpraat ha?

[p. 140]

Nee, grif net. Herman wie liep genôch, dy ferprate him net.

Wer seach se fansiden. Oan it antlit wie neat ôf te lêzen, of it moast wêze dat se de mûle stiif ticht kniep en sa wat grimmitichs krige. Se woe grif ergens hinne, dêr't se prate koene, om har koe dat likegoed yn 'e auto.

Einlings draaide se in strjitte yn en stoppe foar in kafee. Doe earst draaide se har nei Selma om en sei: ‘Hjir mar?’

‘Bêst.’ As in skoalfamke rûn se achter de frou oan. Dy socht in taffeltsje yn in hoeke, fier by de oare besikers wei. ‘Kofje?’ frege se, doe't in betsjinster nei harren ta kaam.

Selma knikte. Skou seach se de frou even oan. Se fielde har lang net noflik ûnder de blik fan de brune eagen. Spot lei dêr yn en minachting. Net earder as doe't de kofje foar harren stie ferbruts de frou de stilte. ‘Froulju sitte ornaris net om wurden ferlegen,’ begûn se, wylst der sels even in glimke om har mûle spile, ‘mar dat jildt net foar alle sitewaasjes. Ik ha bot tsjin dit petear oansjoen, it hieltyd wer útsteld, dat meist wol witte, mar ik mien dat ik der wol rjocht op ha.’

Selma fielde hoe't har hert lûder begûn te slaan, doe't se besocht yn 'e ferdigening te gean: ‘Ik begryp earlik sein net wat jo wolle.’

‘Och kom no Selma. Do begrypst it donderske goed. Nee? Lit my dy dan even helpe. Do bist dwaande mei dingen dy't in fatsoenlik famke, sorry, in fatsoenlike frou, net docht. Do bist dwaande om dingen dy't goed en moai wiene kapot te meitsjen. Moat ik noch dúdliker wêze? Do, Selma, bist dwaande my myn man ôf te pikken!’

‘Nee!’ reagearre Selma fel wylst se rjocht oerein sitten gie. ‘Dat is net wier!’

‘O nee?’ It brún fan 'e eagen like no grien fan lilkens.

‘Do doarst it ek noch te ûntkennen?’

‘Ja! Sa as jo it sizze, sa is it net. Ik pik jo jo man net ôf, hy hat sels...’

[p. 141]

‘Welja, jou him de skuld mar, dat is moai maklik.’

‘As jo sa wolle, sis ik neat mear. Jo riede nei dingen, jo witte neat.’

De hannen op 'e tafel waarden ta fûsten knypt, de frou sykhelle even djip ear't se mei dúdlik ynholden lilkens sei: ‘Ik tocht dat wy as folwoeksen minsken hjir oer prate koene, mar do reagearrest as in bern. Ik soe net witte wat myn eigen man úthellet? Kom no! Ik bin net achterlik. Al moannen bist dwaande dy tusken ús yn te kringen. Dò hast neat te ferliezen, dò net nee!’

‘Ik ha net...’

‘Mei ik miskien even útprate? Do wachtest him op as er fan 'e saak komt en stapst by him yn 'e auto. Dat wit ik, immen hat jim sjoen en net ien of twakear.’

‘Wa dan?’

‘Wa dan, seit se! God bern, do bist noch naiver as ik tocht. Wolst it witte? Johan Meerstra, haad fan 'e boekhâldôfdieling en in neef fan my.’

‘De rotsak!’

‘Aha, do joust it dus ta.’

‘Nee, ik jou neat ta, mar dy fint is in glûpert.’

‘Jim binne tegearre sjoen yn 'e stêd, meardere kearen. Do hast sels de brutaliteit hân by ús thús te kommen.’

‘Ik...’

‘Ik bin der noch net. No kin ik fansels de skuld net alhiel by dy dellizze. Ik sil earlik tsjin dy wêze: ús houlik hat der wolris better foar stien. Wat dat oanbelanget hast it psychologysk goede momint útpikt. Ik wol ek net ûntstride dat Herman in swak hat foar moaie froulju en benammen as se jonger binne as syn eigen. Hy is ek mar in minske, ek mar in man better sein. Doe't ik der achter kaam datsto dwaande wiest him de kop gek te meitsjen en bliken die dat hy dêr net alhiel ûngefoelich foar wie, ha wy praat. Earlik praat sûnder dingen te ferswijen. Doe hat er tajûn dat jim elkoar moeten, mar ek hoe't it kommen wie, hoest it hieltyd wer besochtst en

[p. 142]

hy net los fan dy komme koe.’

‘Leagens! Allegear leagens!’ Selma wie wyt weilutsen en trille der oer. ‘Lit my...’

‘Daliks. Ik woe it ferhaal graach even ôfmeitsje. It sil dy net ûntgien wêze dat myn man ynienen foar langere tiid nei it bûtenlân moast. Net hỳ moast dêrhinne, mar syn kollega. Allinne, wy wiene it der yn dy tiid krekt oer iens dat it foar alles better wêze soe as hy in skoftke fuort koe. Dò soest him dan net mear lestich falle kinne en in wike as wat apart soe ús houlik te'n goede komme, dat dêrom hat hy de opdracht oernommen fan syn kollega. En dat woe ik dy even fertelle, foar it gefal datst fan doel wiest it noch net op te jaan. En no meisto.’ Triomfantlik seach se Selma oan. Se gong wat rjochterop sit ten en glimke. De glim fan 'e oerwinner, wachtsjend op 'e beleanning.

Selma siet ûnferweechlik, de eagen fiksearre op it antlit fan dy frou. Herman, hie hy har dy leagens ferteld? Dit koe se noait allegear sels betocht ha? Ja mar, dat bestie dochs net? Soks die Herman net! Dat fan Stockholm wist se net.

‘Ik wachtsje,’ sei de frou.

Selma seach har oan, sûnder in wurd te sizzen kaam se oerein en rûn stadich nei de doar. Se fielde mislikens op kommen, it hiele kafee like op en del te gean. By de doar seach se om, de frou siet noch krekt gelyk, de glim like fêstferzen op har antlit. Doe steutere se derút.