Sûnder garânsje

32.

Hilda siet noch altyd ûnbeweechlik, foar it each rêstich, op 'e bank, mar yn har geast wie de boel losslein. It wie oft se wekker skodde wie út in lange doffe sliep. Freark hie gelyk wist se no. Se hie tefolle mei harsels dwaande west, sûnder har dat bewust te wêzen. Se wie harsels net, koe har eigen reaksjes net en libbe automatysk, sûnder nocht en sûnder doel. Se koe de moed net

[p. 122]

opbringe harsels te fersoargjen, luts op goed gelok wat oan as se nei Ljouwert moast te bestrieljen en rûn yn 'e wykeinen heale dagen yn 'e duster. Sy, Hilda, dy't der oars altyd eare yn stelde der sa fersoarge mooglik by te rinnen. Se hie folslein gjin belangstelling mear yn wat der om har hinne barde en siet dêr't se siet. Hoe't dat op Freark oerkomme moast hie se oant no ta net iens by stilstien. Se hie syn soarch en oandacht as fanselssprekkend akseptearre en der neat, mar dan ek neàt foaroer steld. Egoïst dy't se wie! En no wie er lilk by har weirûn. Freark lilk op har, dat wie wat nijs. Dat se it safier komme litten hie. En wat no?

Se kaam oerein en rûn nei it rút. Dêr lei de brot fan 'e kamperfoelje. Hoe hie se sa stom wêze kinnen. Wie it net om jin dea te skamjen? Se seach it fjild oer. Dêr, alhiel tsjin Siderius syn pleats oan, dêr rûn er, stadich as in âlde man. Ynienen wist se wat har te dwaan stie. Se rûn nei boppen en luts wat klean oan. Hastich, as hie se gjin minút te ferliezen, rûn se doe de doar út en de reed del yn syn rjochting. Hy siet no op in hikke, seach se, mei de rêch nei har ta, rûngear as wie er skjin ynein. Skerp stutsen syn kontoeren of tsjin 'e grize loft. Ut syn hiele hâlding spruts mankelikens. It byld rekke har, tagelyk realisearre se har dat der foar it earst wer wat wie, dat har rekke, dat har wat sei.

Mei't se tichterby kaam begûn se stadiger te rinnen. Hoe moast se no? Wat moast se sizze? Wat koe se oanfiere as ekskús? Neat ommers. Se rûn troch, kaam sa tichtby dat se him beroppe koe. Hy murk har net, siet ûnbeweechlik, de holle wat foardel. Net earder as doe't se deun achter him stie skrille er op. In tel seach er om, mar draaide de holle daliks wer fan har ôf. Hilda stie roerleas en wachte, mar hy die oft se lucht foar him wie. It wie wol dúdlik, sy soe de earste stap nimme moatte. Mar hoe yn 'e goedichheid begûn se no in petear? Se stapte nei foaren, lei de earms op 'e hikke en seach fansiden nei him op. Noch reagearre er net. Se seach syn

[p. 123]

stoef antlit, seach hoe't syn kaakspieren heftich ferweegden, begrutsjen wâle yn har omheech. Dyn skuld, sei in stimke yn har. Sjoch no mar datst it wer goed krijst. Wanhopich socht se om de goede wurden, sei doe: ‘Wurdst net kâld sa?’ Stommer begjin koe se ek al net fine, wol?

Hy skokskoudere, sei neat.

Se die in stapke nei him ta, rekke hoeden syn mouwe oan, luts de hân doe werom. Se koè it net!

Wer seach se nei him op. Hy moast har eagen wol fiele, mar reagearre net. Hy stoarre nei in fêst punt op 'e hoarizon.

Nochris gong har hân yn 'e rjochting fan syn earm, mar healwei luts se him wer werom. Se die in pear stappen tebek, draaide har doe om en rûn by him wei. Sa koe se it net. De muorre dy't er om him hinne oplutsen hie wie net trochhinne te kommen. Se soe skrieme wolle, mar dat koe se al lang net mear. It fertriet siet sa djip yn har, dat emoasjes net mear losmakke waarden en triennen ferdroege wiene.

Healwei de greide bleau se stean en seach noch ienkear om. Hy siet noch krekt-en-gelyk. Wêrom diene se elkoar sa sear? Se slokte en even fielde it oft der triennen komme soene. It bettere wer oer. Se bleau nei him stean te sjen. As er no mar in bytsje help bea. Krekt doe't se wer fierder soe draaide er him nei har om. ‘Freark!’ Fier klonk har stim oer it fjild. Sa fluch se koe rûn se wer op him ta. Hy seach har oan, hold har blik fêst oant se flak foar him stie. Se fielde dat se him no berikke koe, socht wanhopich om wurden, mar se kamen net. Wiene it syn eagen dy't se tsjinholden? Dy eagen dêr't sa'n ferwyt yn te lêzen stie. Wie it skamte om wat se dien hie? Nee, slimmer noch, se doarst net, it wie gewoan leffens! Under syn strange blik fielde se har lyts wurden, se sloech de eagen del. Ynienen swaaide er de skonken nei de foarkant fan 'e hikke en stuts syn hannen nei har út. Doe luts er har njonken him

[p. 124]

op 'e hikke. De earm dy't er om har hinne lei sei mear as tûzen wurden.

Stil sieten se deun neist elkoar, midden op it keale fjild. ‘Se sizze altyd dat it tige yngripend is as immen mei kanker te meitsjen kriget,’ begûn er sêft. ‘Dat soe yn myn eagen wol wat tafalle. 't Is mar krekt hoe't jo josels opstelle, tocht ik. Ik wit no dat it gjin kwestje fan opstellen is. It komt gewoan oer jin, mei alles dat der omhinne swevet, de ûnwissens, it ôfwachtsjen, de eangst. Lang koe ik it oan. Ik wie sterk, realistysk, nofteren sels, op punten dêrsto it dy oanseachst. Ik koe it foar mysels beredenearje. Wy wiene der op 'e tiid by, do wiest operearre, der wiene gjin útsieddings en mei in bestrielingskuer der achteroan hiest in optimale behanneling en wiene dyn kânsen hiel goed. Ik hie alle hoop, teminsten salang asto dat ek hiest. De earste tiid wiest sa flink en moedich, fleurich sels, ek al slieptest amper en seachst der út as in geast. En elk sei: Goh, dy slacht har der flink trochhinne. Mar, do feroarest, al gong it sa stadich dat ik it earst net iens fernaam. Do begûnst de belangstelling yn de gewoane dingen om dy hinne te ferliezen, yn 'e bern, yn my, ek yn dysels. Do hiest nergens mear nocht oan, koest de hiele dei wat op 'e bank omhingje. En do fersleaukest. Yn 't earstoan ferteldest my fan elke bestrieling, watst meimakke hiest, sjoen hiest, field hiest. Faak yn triennen, want do koest dy wrâld mei alles datst dêr seachst net by dy wei sette. Al gau seist dêr amper mear wat oer. Yn 't begjin praten wy, soms oeren, nachts faak, ek dêr hiest gjin ferlet mear fan. Do sluetst dy al mar mear op yn dysels, holdst dy grut foar de bûtewacht, lakest en wiest sabeare fleurich by al dy ferhipte besite en hûnderten telefoantsjes. Wiest wer allinne dan leist dyn masker ôf. Toandest foar my oer gjin inkelde emoasje mear en dat makke my bang. Sa faak besocht ik dy oan it praten te krijen, oan it gûlen byneed. Do kappest it ôf mei: Lit

[p. 125]

my mar, ik bin wurch. Foar de bern diest dyn bêst de skyn op te hâlden dat it goed mei dy gie, mar Selma moat it wol troch hân hawwe. Lang koe ik it oan. Ik soe sterk wêze moatte foar ús beiden. Mar Hilda, de eangst krige my ek te pakken. Kinst it measte beredenearje, mar krekt dat stikje datst net beredenearje kinst dat docht it him. Do wiest net de iennichste dy't de ferhalen fan 'e lju krige, ik likegoed. Minsken binne hufters soms en sizze yn harren ûnnoazelens dingen dy't dy danich út it lykwicht bringe. Yn 't begjin lake ik om sokke ferhalen. Mar, der bleau wat fan hingjen. Yn 'e krante foelen my doe ek de advertinsjes op, fan faak jonge minsken. Ik hearde se ek, de ferhalen fan muoikes dy't oan boarstkanker stoarn wiene en hoe't se lit hiene en datsoarte bangpraterij. Wannear oft it begûn dat ik dêr net mear oer koe en de lju frege om oer wat oars te praten, wit ik net, mar it feit wie der: Ik koe der net mear oer. En oer mear dingen net. As ik thúskaam en do sietst wer midden yn 'e brol en hiest neat klear, dan fleach it my oan en moast ik my ynhâlde om dy net troch elkoar te rammeljen. Dat slagge my noch hieltyd, om't ik seach hoest mei dysels oan wiest. Begrutsjen wûn it alle kearen wer fan argewaasje. Allinne, fan 'e moarn... doe't ik dy kamperfoelje seach...,’ hy swei en seach even fansiden. Deastil siet Hilda neist him, har fingers fimelen oan in knoop fan 'e jas. Wer fochten de triennen fergees om los te kommen. Wat koe se sizze? Koe se ien reden neame dy't har gedrach rjochtfeardige? Sizze: Ik sil 't net wer dwaan? Ek net, want wat se al of net dwaan soe wist se sels ommers net iens. Wachte er wol op in antwurd?

Doe't er op 't lêst fan 'e hikke ôf sprong en op nei hûs rûn wist se dat se har kâns foarbygean litten hie.