Sûnder garânsje

30.

In tûke fan 'e kamperfoelje skraste sa no en dan oer it rút. It lûd yrritearre Hilda dy't noch yn 'e duster, it hier wyld om 'e holle, op 'e bank hong. Har eagen stiene flau yn it bleke antlit en har hiele hâlding drukte wanmoedigens út. Se stoarre ferfeelsum ta it rút út. Boppe de tryste deadske greiden stie in tryste deadske loft, like tryst en deadsk as sy harsels fielde. Al dagen, wiken oanien. Wie bûten alle libben ferdwûn nei 't like, gjin bist, gjin fûgel mear te sjen, it libben siet ek djip yn harsels weikrûpt, foarsafier as it der noch wie. Koe men dit noch libben neame? As jo net de kâns krigen sels te lib-

[p. 114]

jen, mar alhiel libbe waarden, wie dat dan noch wol libjen? Hilda seach nei it kaartsje op it buro. Tsien streekjes, se wie der noch lang net. De hjerst stimde jin weemoedich, sei Femke juster. Och ja, moai praat. It wie de hjerst net en weemoed koe men dit ek net mear neame. Wer skraste de tûke oer it rút en wer seach Hilda dernei, sûnder der wat oan te dwaan. Gean der dan hinne, hold se harsels foar. Skuor dat ding dêr ôf, ast dêr net oer kinst. Se die it net, lykas mei safolle dingen. En wêrom net? Wêrom al? De reden om it net te dwaan wie like wichtich as om it al te dwaan, mar net-dwaan wie makliker en dus die se neat. In simpele, mar domme redenaasje, se wist it, mar se koe har der net mear drok om meitsje. Wat die it derta? Wie der noch wol wat dat der wòl ta die? Fannacht hie se wis west fan net, mar nachts lykje de dingen altyd slimmer as oerdei. Fan alven oant twaen hie se sliept, doe wie de pil wer útwurke en hie se al dy oare ferskuorrend lange oeren wer wekker lein, harkjend nei Freark syn sykheljen. Jo koene josels dan tachtich kear foarhâlde: Net prakkesearje, it slagge net. Wat die in minske dat wekker lei? Tinke. Jo koene de tinzen dochs net útskeakelje? En wêr tocht in minske dan oan? Fansels oan wat him nei lei, wat him dwaande hold. En as dat net al te fleurich wie begûn er te prakkesearjen, liet er syn tinzen yn rûntsjes draaie, hinne en wer, foarút, achterút, krekt salang oant it ien grutte tizeboel wie en hy der sels kop noch sturt mear oan fine koe.

Opnij skraste de tûke hinderlik oer it glês en foardat se it sels goed en wol yn 'e gaten hie skeat Hilda oerein, raamde de túndoarren iepen, fleach op bleate fuotten oer it terras, dwers troch in border en skuorde doe mei in ferwoaste krêft de hiele kamperfoelje, troch Freark sa mei soarch opbûn oan in wif latwurk, fan boppen.

Net earder as doe't se wer op 'e bank siet besefte se wat se dien hie. No en? Dy ròttûke, dêr waard in minske dochs hartstikke gek fan? Se huvere en luts har skonken

[p. 115]

op 'e bank wylst se de duster der omhinne tearde. Hie se de ferwaarming al oanset? Grif wol, mar se wie ommers sa faak kâld.

Se hearde stappen fan boppen kommen en seach automatysk op 'e klok. Healwei alven. De jonges koene it noch net wêze. Dy woene útsliepe en Selma siet yn Amsterdam by Mieke Kuipers. Dan wie it Freark dus, dy hie it ek mar lang útholden.

Se gappe doe't er troch de doar kaam. Dat er wachte oant se útgappe wie, ear't er wat sarkastysk ‘moarn’, sei, ûntgie har. Se grommele wat werom.

Hy kaam stadich op har ta, de klean al oan, it hier noch wiet fan 'e dûs. Se rûkte syn after shave wylst er him foaroer bûgde en har in tút joech. ‘Moarn wyfke,’ sei er no wat freonliker. Doe seach er om him hinne, nei in keamer dêr't noch neat oan dien wie. ‘Hast de kofje noch net klear? En wat is 't hjir kâld.’

Se antwurde net, luts de duster noch wat stiver om har hinne. Hy rûn nei de termostaat, sette him heger en rûn doe troch nei de keuken, dêr't se him mei it kofjesetapparaat omheisterjen hearde.

Gean der no hinne, sei se tsjin harsels. Toe no, hy hat in hekel oan soks en hy wit amper hoe't it moat. Se die neat.

Se hearde dat der wat op it oanrjocht foel, dat er ynholden flokte, noch die se neat. Wie it útdaagjen, of woe se allinne mar dwers? Se woe net útdaagje, of dwers, se woe neat, dat wie it, hielendal neat.

It duorre nochal wat ear't er, de kofjepot ûnhandich yn 'e iene en twa bekers yn 'e oare hân, de keamer wer yn kaam. Hy sette de saak swijend op it taffeltsje del.

‘Dat binne bekers,’ sei se.

‘No en? Dêr kin kofje yn, net?’ Hy geat se oan 'e râne ta fol. Doe gong er foar har oer sitten en naam har swijend op. Dat fernaam se wol. Se fielde hoe't syn eagen oer har duster gongen, it antlit, it hier, mar it die har

[p. 116]

neat. Se wie allinne benijd hoe lang oft er it folhâlde soe dêr neat fan te sizzen.

‘De jonges sille sa ek wol ûnder komme,’ sei er.

‘Dy komme noch lang net en oars ek mar al. Der is no kofje.’

Oan syn djip sykheljen murk se dat er him mei muoite ynhâlde koe. Syn eagen giene fan har nei it rút. Even wachte er, doe sei er: ‘Wat is 't dêr keal. Dêr mist wat.’

‘O ja?’

Hy rûn nei it rút. ‘Ferdoarje! Myn kamperfoelje!’ rôp er lilk. ‘Sjoch no ris, dy leit alhiel oer de grûn, mei latwurk en al. Wa hat dat dien?’

‘Wit ik dat?’

‘Hy kin der net ôfwaaid wêze, it waait ommers amper.’

Sis it no, sei in stimke binnenyn har. Doch no net sa gemien, dat fertsjinnet er net oan dy.

‘Ik moat him daliks wer fêstmeitsje,’ sei er wylst er nei de keuken rûn. ‘As er mar net brutsen is. Hy begûn it krekt sa moai te dwaan. Ferdoarje noch ta, hoe kin dat no?’

Kinst him noch achternei gean, sei se tsjin harsels. Better it sels te sizzen, foardat er derachter komt.

Se seach him om it hûs hinne kommen, hammer en spikerboel yn 'e hân. Hy wie de túndoarren hast foarby doe't er stean bleau, tichterby kaam en him foaroerbûgde nei de border. Op it stuit dat er yn 'e gaten krige dat de túndoar noch op in kier stie, seach se syn antlit feroarjen. Se makke har lyts op 'e bank. Hy soalde it ark op 'e grûn en kaam mei lilke stappen op 'e túndoar ta, skuorde dy hast út 'e heakken en stie doe foar har. Mei hast ûnminsklike selsbehearsking slagge it him neutraal te sizzen: ‘Hilda... dò hast it dochs net dien?’

Se fielde hoe't har holle hinne en wer skodde.

‘Nee, fansels net. Wat reden soesto ha ús kamperfoelje te fernielen?’ Us kamperfoelje, sei er no, net myn.

Hy bûgde him foaroer, besocht har oan te sjen. Se

[p. 117]

ûntwiek syn twingende eagen. Yn 'e stilte dy't folge doarst se net op te sjen.

‘Ferdomme!’ raasde er ynienen sa lûd, dat se kjel oerein skeat. ‘Ferdomme Hilda, wat skeelt dy! Dat wâdet dwers troch de borders hinne, sjoch dan, hast de drek noch tusken de teannen en skuort de kamperfoelje fan 'e muorre. As ik net better wist soe 'k tinke datst dyn ferstân net hieste. Hilda, hearst my net?’

Se antwurde net, besocht it triljen fan 'e lea ûnder kontrôle te hâlden.

‘Wiken oanien doch ik alles om dy te helpen, om it dy wat makliker te meitsjen. Dei en nacht stean ik foar dy klear. Ik ha mei dy te dwaan, it is net neat datst trochmeitsje moatst. Ik ha geduld mei dy ast dwers bist, besykje dy moed yn te praten ast somber bist, mar ferdomme Hilda, dò makkest dit net allinne troch, ik likegoed! Tochtst dat it foar my sa maklik wie? Tochtst dat ik likegoed net myn eangsten hie? Do wurdst al mar stiller en tryster, uterest dy net mear, gûlst net mear, teminsten net dêr't ik by bin. Do dochst neat mear en wolst neat mear. Alles dat ik útstel hast gjin nocht oan. En do dochst frjemd. Slútst dy ôf foar my, foar de bern en nei bûten ta spilest de flinke fleurige Hilda. Wêrom Hilda? Wêrom? En neam my ien reden wêrom dy kamperfoelje der ôf moast. Hilda, ik freegje dy wat!’

‘Hy skraste tsjin 't rút.’ Se doarst net nei him op te sjen.

‘Hy skraste tsjin 't rút, seit se. No, en?’

‘Dêr kin 'k net oer, krekt sa as immen mei in leppel oer in board skrast. Dêr krij ik pikefel fan.’ ‘Krekt. En dus is it hiel logysk datst nei bûten fljochst op bleate fuotten en de hiele saak fan boppen raamst.’

‘Ik die it sûnder erch...’

‘Jawis, soks docht men sûnder erch. Hiel begryplik.’

‘Leau my dan net. Ik hie it al dien foardat ik der erch yn hie.’

‘Hiest it tûkje der ek ôfknippe kinnen.’

‘Ik hie sa gau gjin skjirre...’

[p. 118]

‘Ik hie sa gau gjin skjirre en dus moast ik de hiele boel wol fan boppen roppe! Witst watsto bist? In lyts bern! Do stelst dy oan. Hast it sà slim en bist sà bot mei dysels dwaande datst ferjitst dat wy der ek noch binne. Ik ha lang geduld mei dy hân Hilda, mar sels oan myn geduld komt in kear in ein. Asto sà wolste, dan sûnder my!’

De klap fan 'e doar kaam noch fûler oan as syn wurden.