Sûnder garânsje

29.

‘Och heden jo hawwe al besite? Hie dat mar sein, dan wie 'k ommers wer fuortgien.’

Hilda glimke. ‘Dat wie my ek te mâl, jo hawwe der in hiele loop om makke.’ De wiere reden, dat se no ferlost wie fan muoike Gryt har yslike ferhalen, hoegde frou Meinsma net te witten. Hilda brocht de beide dames mei-elkoar yn 'e kunde: ‘Frou Meinsma, meiwurkster fan ús winkel, frou De Jong, in muoike fan my.

Frou Meinsma moast der om laitsje. ‘Meiwurkster, seit se, ik bin de wurkster mar hear. Ynterieurfersoarchster neame se dat tsjintwurdich. Flauwe kul. Wy binne en bliuwe gewoan foar it smoarge wurk. Sil 'k hjir mar delploffe? En, fertel ris, hoe is it no mei jo, frou Wiersma?’

‘Goed hear.’

‘Jo sjogge der ek goed út. Aardich goed, bedoel ik.’

Hilda glimke. Leagenje gong frou Meinsma net al te handich ôf.

‘It nimt oars wol, dat bestrieljen,’ mong muoike Gryt

[p. 110]

har yn it petear. ‘Ik sei krekt tsjin Hilda dat se goed om iten en drinken tinke moast. Se is sa meager as in roek, gjin gesicht.’

‘Falt wat ta hear. Frou Meinsma, in kopke kofje? En muoike ek noch wol ien, tink?’

‘Hoe faak moatte jo te bestrieljen?’ frege frou Meinsma.

‘Fiifentritich kear. Ik ha no fjouwer kear hân, dat it begjin is der.’

‘As der mar gjin chemo-kueren achteroan komme,’ sei muoike Gryt. ‘Ik ha it allegear fan hiel tichtby meimakke,’ lei se frou Meinsma út. Hilda wist wat der no komme soe en besocht net te harkjen. ‘In goede freondinne fan my hat it ek hân, mar dy wie sa benaud foar dokter dat se der earst skoften mei omrûn hat. En doe't se har op 't lêst al safier krigen, doe siet it al troch it hiele lichem. Se hat noch wol chemo-kueren en sa hân, mar it helle neat mear út.’

Hilda kniep de hannen ta fûsten. Die se it derom of wie se sa stom? Mem en muoike Gryt wiene eartiids al fjoer en wetter, se koe it har no begripe.

‘Ferskriklik,’ reagearre frou Meinsma. Doe, mei in blik op Hilda, ‘mar frou Wiersma wie der moai op 'e tiid by. Trouwens, der is gjin gefal gelyk. Ik kin sa fiif froulju opneame dy't it ek hân hawwe en dy't stokâld wurden binne.’

‘Der binne ek oaren,’ muoike joech it noch net op.

‘Tink mar ris om 'e kranten. Hast alle dagen stiet der ommers wol ien yn: “Na een moedige strijd...” En faak jonge minsken.’

Krampachtich besocht Hilda oan wat oars te tinken. Lasanje, se soe jûn lasanje meitsje. Wat moast dêr allegear yn? Gehak, paprika's, sipels..., hie se dat wol yn 'e hûs?

‘Wat is it hjir in blommesee,’ sei frou Meinsma wylst se om har hinne seach. ‘Sa te sjen ferjitte se jo net.’

‘Nee,’ antwurde Hilda. ‘Ik wurd knap bedoarn. Safolle

[p. 111]

oanrin. En fertel ris, hoe is it op 'e saak?’

‘Net sa drok, tocht ik, teminsten de tiid dat ik dêr oan 't wurk bin, komme der net folle klanten. Ik ha trouwens sels in hiele moaie jas kocht, fan 'e nije kolleksje. In trenchcoat mei losse fuorring. De koarting dy't wy krije skeelt moai.’

‘Jò krije ek al koarting?’ reagearre muoike. ‘Toe mar. Ik tocht dat dat allinne foar it personiel wie.’

‘Frou Meinsma heart ek ta it personiel!’ Dat mins te eameljen. Se wie ek noch sa jaloersk as de pest.

Frou Meinsma glimke. ‘Ik moast jo de groetnis dwaan fan 'e oaren. De baas komt meikoarten sels ek in kear. En fansels ferjit ik wer dat ik wat foar jo meinommen hie.’ De tas kaam iepen en dêr kaam in doaske bonbons út.

‘Kinst wol oer sûkelade op 't heden?’ woe muoike witte.

‘O jawol hear. Wêrom net?’ Se die it derom, Hilda wie der no wis fan. Se genoat fan it ûnrêst siedzjen. Wêrom?

‘Wurdst net mislik fan it bestrieljen?’

‘Nee muoike, alhielendal net.’ Wêrom die in minske soks?

‘Der binne genôch dy't dat wol wurde. Ik ha ien meimakke...’

Hilda fielde de lilkens yn har omheechwâljen. Har toan wie skerp doe't se sei: ‘Jo wurde allinne mislik as yn 'e buert fan 'e mage bestriele wurdt! By ús is dat ûnmooglik, hat de spesjalist my útlein. As froulju mei boarstkanker àl mislik wurde fan it bestrieljen, dan is dat suver en allinne psychysk.’

‘Liket my frjemd ta,’ snúfde muoike, dochs wol wat kjel wurden fan Hilda har reaksje.

‘Wat is jim tún noch moai,’ sei frou Meinsma. No koe dat min moai neamd wurde, want alles wie ferwaaid en heal fergien, mar Hilda wie har tankber dat se it praat in oare kant út stjoerde. ‘Jim ha wol in allemachtich grut hiem. As ik dan oan ús skiterich túntsje tink. Wa moat dat ûnderhâlde?’

[p. 112]

‘Wy mei-elkoar. Myn man docht it measte, dy hat der o sa'n nocht oan. De jonges meane by't simmer altyd.’

‘Hoe giet it mei jo bern?’

‘Bêst hear.’

‘Helpe se jo no wat?’

‘Ik ha trije kear wyks in gesinshelp, fierder rêde wy it sels. Benammen Selma nimt my hiel wat wurk út 'e hannen.’

‘Hoe giesto eins nei Ljouwert ta?’ frege muoike. ‘Meist sels net ride, tink?’

‘Nee, ik gean hiel lúks alle dagen mei in taksy. Dy wachtet dan, as it wat slagget bin ik binnen in healoere klear.’

‘Giest middeis wol even op bêd?’

‘Net mear. Ik kin nachts sa min sliepe en as ik middeis lizzen gean wol it nachts alhielendal net.’

‘Dat is net bêst,’ sei frou Meinsma. ‘Dan duorje de nachten lang.’

‘Ik krij in slieppil, dat ik sliep wol in pear oerkes, mar fierder wurdt it neat.’

‘Tink derom datst net oan dy pillen ferslave rekkest,’ warskôge muoike. ‘Ik ken ien dy't hieltyd mar swierdere slieppillen krige en der op 't lêst alhiel net mear sûnder koe. It is ek poer fergif fansels. As ik dy wie hold ik der daliks mei op.’

‘Ja muoike, sa gau as ik der wer sûnder kin, doch ik dat wol, mar safier bin ik no noch net.’ Hilda seach temûk op 'e klok. Dat mins! Soe se hast wer opstappe? Se hie hjir de hiele middei al sitten.

Doe't muoike al in moai skoft op 'e tekst wie, tsjin frou Meinsma, oer in achternicht dy't de iene of oare yslike operaasje hân hie, gong de telefoan. It wie in goekunde dy't even hearre woe hoe't it mei har gie. Automatysk antwurde Hilda al mei: ‘Bêst. 'k Klau al wer moai by de wâl op.’

‘Seit se,’ lústere muoike tsjin frou Meinsma. ‘Mar ik wit wol better. Sy rêdt it net, tink om myn wurden. Se giet

[p. 113]

der psychysk ûnder troch. Tink om myn wurden.’

‘Fjouwer kear,’ sei Hilda. ‘Nee, ik bin der noch net. Witst wat ik doch? Ik set streekjes op in kaartsje, hiel bernich. As der fiifentritich streekjes steane stek ik de flage út.’

‘Wel ja,’ jeuzele muoike, ‘doch mar fleurich. Ik sjoch dêr wol trochhinne. Ik sit dermei. As soks yn jo neiste famylje foarkomt, dat giet jo net yn 'e kâlde klean sitten. Ik ha it earder meimakke. Ik sil 't jo sizze, ik sliep der nachts soms net fan.’

‘Ja bêst hear,’ sei Hilda, ‘komst mar ris del. Belje dan earst al even, want do bist net de iennichste. Ik ha no ek besite, twa stiks ja. Goed, ik sil der wer hinne. Betanke foar dyn telefoantsje. Dach Femke.’

Frou Meinsma gong oerein. ‘Kom, ik stap mar wer ris op. Jo sille hast wol mei it iten oan 'e gong moatte.’ Se knypeage nei Hilda.

Dy spile it tankber mei. ‘O heden ja, is it al sà let?’ Beide seagen no nei muoike. Dy koe net oars as ek oerein gean. ‘Dan gean ik ek mar. Ik kom meikoarten wolris wer hear. En tink derom fanke, de kop derfoar hâlde. Ast de kop hingje litst bist ferlern.’