Sûnder garânsje

14.

Unbegryplik dat it gewoan wer dei waard en it libben fierder gong dêr't it juster opholden wie, tocht Hilda. De nacht wie foarby, dat wie teminsten wat. Wat har no fierder te wachtsjen stie hie se gjin idee fan. Se ferskode wat, besocht in nofliker hâlding te finen, mar dat slagge net. Se lei as in hûn oan it keatling en koe gjin kant út.

[p. 54]

Doe't se even troch it gerdyn fan 'e buorfrou kipe, seach se dy lyk yn 'e eagen.

‘Moarn,’ sei dy fleurich, ‘ek al wekker? Ha jo wat sliept?’

‘Jawol hear.’ Wat doel hie it te fertellen dat se de hiele nacht wekker lein hie?

Frou Meier luts it gerdyn wat fierder iepen. ‘Sa, kinne wy elkoar teminsten wer sjen.’ Se gappe ris en seach op har horloazje. ‘Hast seis oere, it feest kin wer oan gean. Ik bin safier dat ik tsjin seizen út mysels al wekker wurd.’

‘Komme se dan sa betiid al?’ Och wat wist sy ek fan it sikehûslibben, mei syn fêste wetten en rituëlen.

De doar swaaide iepen en in suster strûsde deryn mei in hâlding fan: Kom, wy sille der wer ris even flink tsjinoan. ‘Moarn dames. Lekker sliept?’ Sûnder antwurd ôf te wachtsjen begûn se mei har wurk: de ûnderstekker, termometer, pols fiele. Hilda seach nei har, wylst susters fingers om har pols slueten. Doe't harren eagen metten glimken se beide. In jong dinkje noch, amper tweintich. Se hie wat fan Selma, tocht se. Selma. Ynienen wiene har tinzen thús. Hoe soe it dêr wêze? Freark soe it de bern justermiddei fertelle. Hoe soene de reaksjes west hawwe? Soene se bot kjel wurden wêze? Of hie Freark net alles ferteld? Grif wol, it wiene gjin lytse bern mear en se hiene rjocht op de wierheid. De wierheid. Dat ôfgryslike wurd, dat sy net iens útsprekke doarst: Kanker. Oer susters holle hinne, op it ljochte gerdyn, skimere it meunster. Se besocht der net nei te sjen. Toe no, net dwaan, der net oan tinke. Der kaam in broeder yn, mei in metalen bakje yn 'e hân. Hy stelde him foar as Johan, luts yn ien beweging de tekken fan Hilda ôf en sei dat se even in prik hawwe moast tsjin tromboaze. Hilda ûndergie it allegear, as gong it in oar oan. It waskjen, it fersoargjen fan 'e wûnen, it ferskjinjen fan it bêd. It wie har wol bêst. In frjemde berêsting hie besit fan har nommen. Doe't de gerdinen

[p. 55]

iepenskood waarden, koe se op ôfstân dielnimme oan 'e wrâld dêrbûten. In wrâld dêr't se no gjin diel fan útmakke. Se seach it ferkear op 'e rûnwei. Minsken, hastich op wei nei it wurk. In pear protters fladderen foar it rút lâns, sa fredich, as wie der neat te rêden. Se seach no earst dat de sinne skynde. Unbegryplik.

De wrâld wie ferdield yn twaen, de moaie helte wie oan 'e oare kant fan it rút. Sa no en dan slûge se wat, om dan kjel wekker te wurden en om 'e nocht te besykjen har tinzen op in rychje te krijen. It wie sa frjemd allegear, sa Ûnwêzentlik. Se koe it noch net befetsje dat sy it wie dy't hjir lei. De tinzen bleaune yn flarden kommen en fuortdêrnei wie se se wer fergetten. Dat soe wol fan 'e narkoaze komme.

Healwei de moarn kaam de sjirurch, mei de haadsuster achter him oan. ‘Moarn, frou Wiersma. Dat wie even skrikken.’

Hilda seach him oan, reagearre net.

‘Ik moat tajaan dat ik jo tefolle hope jûn hie,’ sei er. ‘By ien op 'e hûndert gefallen sitte wy der neist. It muoit my dat jo dat krekt wêze moasten.’

Se seach nei syn hannen, smelle hannen, mei lange fingers. Dy hannen hiene it dus dien, dy hiene se der útsnijd, dy ferneatigjende kankersellen.

De sjirurch kichte even. ‘De lymfeklieren binne opstjoerd, dêr ha wy mei in wike útslach fan, dan binne jo hjir noch wol.’

Hilda knikte automatysk. Se diene mar, it wie har allegear wol bêst.

‘In dei as acht, tsien rekkenje ik, dan kinne jo nei hûs, dêrnei moatte jo fiifentritich kear te bestrieljen.’

Hy wachte even, seach har oan. Moaie eagen hie dy man, mei hast froulik lange eachteisters. Soe se no wat freegje moatte? Se koe neat betinke, dat se knikte mar wer.

‘Wy sille ek noch de lever en de longen ûndersykje.’ Hy kaam tichterby, bûgde him foaroer, seach nei de slank-

[p. 56]

jes en nei de sydkant fan it bêd. Doe knikte er, joech har even in knypke yn 'e earm en sei: ‘Oant moarn.’ De wite jas wyndere achter him oan wylst er mei de suster de keamer út rûn. Hie se no wol wat frege? Se wist it net. Te folle hope jûn, sûze it har yn 'e holle. Ien op 'e hûndert gefallen sitte wy der neist. Acht dagen, of tsien of sa, hjir bliuwe. En dan? Bestrielje. Acht kear? Nee, folle mear. Wat sei er no? Se koe it net mear betinke. Wêrom koe se dat no net betinke? It makke har wrantelich. En dêrnei? Wat barde der dan? Kwea-aardich. In kwea-aardige tumor. Wat hold dat yn? Wat hie sa'n ding dien mei har lichem? En hoefier siet it fierder al troch har lichem? En wat woene se mei har lymfeklieren? Wêr sieten dy eins? Dat se dat net iens wist. ‘Se wiene mis Hilda, finaal mis.’ Dat sei Freark. ‘Dyn kânsen binne goed,’ dat sei er ek. Hoe goed? Wat moast in minske mei kânsen as it om syn libben gong! In minske woe wissens, garânsjes. ‘Kin wol sitten bliuwe,’ sei de röntgenolooch. ‘As jo it my freegje hoecht it der net út.’ Stel dat se nei dy man harke hie? ‘Fuorthelje litte,’ sei Freark, ‘dan binne wy wis.’ Freark. Se woe nei hûs. No daliks. Se koe dit net... net hjirre... net allinne... Ynienen wiene it allegear triennen, se rûnen har yn it hier.

Se skokte oer de hiele lea, stuts de holle heal ûnder de tekkens, besocht sa de snokken te smoaren, mar de buorfrou hie it al heard. ‘Gûl mar,’ sei se, ‘toe mar fanke, it sil dy opluchtsje. Do moatst ek safolle ferwurkje. Ik tocht juster al, sy befettet it noch net, de klap komt noch wol. Gûl mar, bern.’ Stadich skode in fine earm it kleed tusken de beide bêden ticht.

Bern, sei se, tocht Hilda, doe't se wer wat ta harsels kommen wie. In bern fan fjouwerenfjirtich, mar miskien wie se dat noch wol yn frou Meier har eagen. Dy wie tsjin 'e santich. Se socht om 'e nocht om in bûsdoek, fage doe mar mei it lekken oer de wangen.

‘En? In bytsje opluchte?’ Sêft en meilydsem wie de stim

[p. 57]

oan 'e oare kant fan it kleed.

‘Ja,’ sei Hilda. Se skode it gerdyn wer iepen. ‘It fleach my even oan, sorry hear.’

‘Dêr hoechst dy net foar te ûntskuldigjen. Foar my net en foar nimmen. It is net neat watst no trochmakkest. Do wiest hjir ommers alhiel net op klear.’ Ynienen seach se Hilda glimkjend oan. ‘Hearre jo wol dat ik samar “do” sis?’

‘Dat mei,’ antwurde Hilda. ‘Graach sels. Witte jo wat it is, ik kin de saak noch net goed befetsje, net goed op in rychje krije. Elk wie der sa wis fan dat it goedaardich wêze soe. Ik kaam hjir allinne om even in knobbeltsje weihelje te litten. Ik hie no al wer thús wêze kinnen.’

‘Ik tocht justermoarn al dat it net ynoarder wie. Do bleaust salang fuort.’

‘Hoelang?’

‘Wol in oere. En ik frege hieltyd oan 'e suster oft dy ek wat wist, mar neat fansels. Ik wie der senuwachtich fan, wolst dat wol leauwe.’

Hilda glimke. ‘Dat is aardich fan jo. Wy kenne elkoar amper.’

‘Yn it sikehûs learst elkoar goed kennen. Ik bin hjir al fjouwer wike en ha al hiel wat ôfpraat mei myn keamergenoaten. Hast elkoar ek nedich, bist op elkoar oanwiisd. En as it goed is, kinst in soad oan elkoar ha.’ Se swei. In skoftsje wie der oars neat te hearren as de sikehûslûden. Hilda woe wat sizze, sakke doe wer fuort. Frjemd dat se no sa slûch wie... Se hie it troffen mei frou Meier. In leave frou... se soe... Dat frou Meier it kleed wer súntsjes tichtluts fernaam se al net mear.