Logo DBNL
Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Holland (1628)

Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Holland

(1628)–Samuel Ampzing–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Vande Christelijke Gereformeerde Lere in Holland, ende te Haerlem.

Hoe wonderlijk God Almagtig sijn H. Evangelium tegens al het geweld des Satans uyt de duysternisze des Pausdoms in 't licht gebragt, ende voordgeplant heeft inde gansche Christenheyd, getuygen de Evangelische Historien overvloedig. So is ook niet tegenstaende de bloedige Plackaeten ende vervolgingen tegens de oefeninge der Christelijke Religie de selve niettemin in dese Nederlanden over al met magt doorgebroken.

+Ende na dat de predikatien in Holland lang in't heymelijk gepleegd waren, so is de eerste opentlijke Predikatie buyten Hoorn met grooten toeloop van volk uyt alle de omliggende Dorpen aengevangen den 14. Julius 1566. door sekeren Jan Aertszen, Mandemaker, van Alkmaer geboren, waer uyt andere Steden mede eenen moed gegrepen ende sich verstout hebben het selve van gelijken in Gods name in yver te beginnen, ende so werde onder anderen de eerste Predikatie van gemelden Jan Aertszen buyten Haerlem gedaen den 21. Julius des Sondaegs in eene vergaderinge van ontrent 300. personen, waer onder ontrent vijftig mannen, ende de andere voords vrouwen waren; ende des anderen daegs wies het getal tot 700. personen, waer by gemelde Predikant de vrijmoedigheyd nam aen de Overheyd der Stad te schrijven, dat de Predikatien buyten de Steden in de andere Provincien vande Gouvernante waren toegelaten, ende dat sy daerom in Holland niet en behoorden verhinderd te worden. Besiet Pieter Bor in sijn Twede Boek der Nederlandsche Oorlogen.

+Ontrent desen tijd geschiede de Beelden-storminge over al in geheel Nederland. Maer alhier te Haerlem werde de Kerke den 23. August. 1566. uyt vrese der selve toegesloten, ende den 7. Decemb. des selven jaers wederom geopend: so dat de Beelden alhier uyt dese oorsake voor den storm bevrijd werden. O.M. Hebbe daerom hier over eene faute begaen pag. 165. uyt het Twede Boek van Pieter Bor Fol. 62. b. Sijn E. is qualijk bericht, ofte het is misdruckt, dat ik gevolgd hebbe, meynende seker te gaen.

+Wanneer nu de vrijheyd ende de Religioens-verwanten te gelijk daeglijkx meer ende meer aenwieszen ende toenamen, ende de ongelegenheyd des winter-tijds op handen was, so hebben die van de Religie alhier te Haerlem den 19. Octob. des selven jaers met toelatinge van de Magistraeten eene Lootze, het Geusen-huys genaemd, van seven en tnegentig voeten lang, ende seven en zestig voeten breed, op de Bane, van hout licht opgeworpen, ende binnen den tijd van drie weken voltrocken, waer in twee Evangelische Predikanten Odolphus N. van Embden, een oud grijs man, ende Sixtus N. van Leeuwaerden, de

Gemeynte des Heren met de suyvere predikatie van Gods Woord getrouwelijk gediend hebben, so lang tot dat de hitte der vervolginge door de Gouvernante op een nieu weer meer ende meer over al begon aen te steken, waer door de Kerke Gods wederom inde woestijne moste + vlugten, ende sich ook alhier inde boschen, ende sand-duynen versteken, ende onthouden.

So werde hier dan ook gemeld Geusen-huys den 30. April des volgenden + jaers 1567. in drie uren tijds geslecht, ende afgebroken, ende ook enige vroome Religioens-vewanten, als Thomas Thomaszen, Floris Huygenszen, Michiel de Wael, ende Egbert Gerritszen, gevangen genomen, om dat sy de ledige achter-kerke der Regulieren buyten de St. Jans Poorte tot openinge voor de Gereformeerde Predikatien versocht, ende tot de stichtinge van gemeld Geugen-huys op de Bane de hand mede geboden hadden, dieder ook beswaerlijk den hals souden uytgehaeld hebben, ten ware de Vroedschappen selfs getuygd hadden, dat sy uyt hoogdringenden nood om vredes wille in verhoedinge der beroerte de timmeringe van gemeld Predik-huys goed-gekend ende veroorlofd hadden, ende dat sy ook selfs uyt menschelijke swackheyd vrij wat waters in hunnen wijn gedaen hadden. O.M.

Den 30. Julius 1570. werde in tegenwoordigheyd van Schout, + Burgemeesteren, ende Schepenen alhier in de Groote Kerke het Pardoen van den Paus over dese Nederlanden verkondigd voor die gene die van de Roomsche Kerke waren afgevallen, mits penitentie doende, ende biechtende, waer toe drie biecht-vaders geordineerd waren, die den biechtenden besegelde brieven leverden; met welk Pauselijk Pardoen sy met-enen van den Koning van Spanjen in genaden aengenomen waren, achtervolgende sekere brieven, die ter peuije van het Raedhuys op den selven dag ook werden afgelesen. O.M.

Hoe nu de Stad van Haerlem door Gerrit van Berkenroede, ende + Hans Kolterman, aen den Prinze van Oranjen is gekomen, ende de Religie binnen haer vrij gelaten, dat hebbe ik pag. 166. &c. verhandeld, het welke den 4. Julius 1572. is voorgevallen, na dat ontrent 900. Prinzen-zoldaten daegs te voren om de Stad hengelden, ende sich lieten sien, om de vrese in de burgers te brengen, diese vijandelijk meynden te beschadigen, so sy den Prinze van Oranjen tegens Duc d'Alve niet en waren toegevallen, als ik zedert uyt goede Memorien van dien tijd ben bericht.

Daer na is de Spaensche Belegeringe de Stad over den hals gekomen, + waer door sy van den vijand is veroverd, ende de Religie wederomme verloren: waer van ik hier boven pag. 181, &c. seer overvloedig gesproken hebbe: tot der tijd dat de Stad inden jare 1577. den 1. Maert onder de Regeringe van den Prinze van Oranjen, uyt kragt vande Pacificatie ofte Vredehandelinge van Gent, wederom is gebragt, ende de Religie openbaer aengesteld, ende toegelaten: waer van

ik desgelijkx in 't voorgaende pag. 293. &c. gewag gemaekt hebbe.

+Als nu de Stad van Haerlem door de Pacificatie van Gent, ende Satisfactie ofte gemaekt verdrag met den Prinze van Oranjen, ende de Staeten des Lands, wederom onder het gebied van den Prinze aldus was gekomen, so heeft de Bischop met de Regeerders der Stad+ den 20. Maert den Kerkmeesteren van Bakenes geboden, dat sy gemelde Kerke binnen drie dagen voor die van de Gereformeerde Religie souden opruymen, ende openen. Het welke van hun achter-volgd ende nagekomen sijnde, so is den 24. dito des Sondaegs de eerste Predikatie aldaer gedaen van Thomas Tilius, een seer geleerd ende godsalig man, gewesen Abt van S. Bernart, een Klooster by Antwerpen op de Schelde gelegen. Ook werde den 7. April op Paeschdag het hoogwaerdig Avondmael naer de instellinge des Heren door den selven aldaer aen de Gemeynte uytgedeeld. Dese Thomas Tilius, was alhier van Delf gekomen, ende maer voor eenen tijd geleend, waer na hy wederom na Delf is vertrocken, alwaer hy in den Evangelischen dienst den voorderen tijd sijns levens standvastig is gebleven, ende in den Here ontslapen, ende begraven: so dat hy geen eygen Predikant deser Gemeynte geweest sijnde, maer alleen eenen kleynen tijd by leninge, hier over in het Register der Haerlemsche Predikanten pag. 141. van mij niet en is gesteld nochte geteld geworden.

+Korts voor desen tijd iszer een zoldaet dronken sijnde 's avonds onder het Paepsch-Lof inde Groote Kerke gekomen, met een mom-aensicht voor het Koor stil staende, ende voords niets anders doende, nochte sprekende, waer over hy beklaegd, ende gevangen sijnde, na drie weken, door tuschen-sprake van sijne beschuldigers, wederom werde losgelaten.

Den 15. Maert quam een ander dronken zoldaet in de Kerke in sich selven knorrende, ende sijn ponjaerd treckende, de welke hem van de kosters, ende andere kerken-dienaers werde benomen. Dese desgelijkx in hechtenisze gesteld, brak den 11. April uyt de gevangenisze, ende vlugte uyt de Stad.

Dit waren kleyne beginzelen van meerder beroerte, ja van bloed-stortinge. Evenwel is datmael sulke ordre gesteld, datter dat geheele jaer geen onheyl nochte swaricheyd en is ontstaen.

+Middeler tijd ging Amsterdam door dwang ende nood, volgens de meermaels gemelde Pacificatie, den 8. Feb. 1578. tot den Prinze ende de Staeten over. Maer also sy niettemin het hoofd noch al na den vijand schenen te hebben, ende de sake groot perykel liep, dat Don Jan van Oostenrijk, met correspondentie ofte verstand van die van binnen, op de Stad wel iets mogte voornemen; so hebben de Staeten door hunne Gecommitteerden, ende burgers van de Religie, sich van de Stad versekerd, de hecken verhangen, de Magistraeten veranderd, die de versekerdheyd der Stad tegens den vijand door de schutterijen

met geweld tegenstonden, ende de selve met Papen ende Monnicken uytgeset, de Kerken ende Kloosters gestormd, ende de gansche Paperije afgeschaft. Dit geschiede eerst in Meij, ende na voords in Augustus des selven jaers.

Dit exempel der naburige Stad Amsterdam maekte de Haerlemsche + zoldaeten vrij dapper gaende, ende tergde de selve ten hoogsten tot gelijke plonderinge na weynige dagen. Ook werde nu elders hier te lande de Roomsche Paepsche Religie buyten de steden gepleegd: ende de gelegenheyd der tijden, ende verdeeldheyd der gemoederen, ende begin van nieuwe krijgen, en konden de openbaere oefeninge des Papistische afgoderije, ende belachelijke superstitien langer niet lijden.

Vnum nemus non alit duos Etithacos.
 
De Gods-dienst openbaer verscheyden in een Land.
 
Is niet dan swaricheyd en oproer voor de hand.

Daer waren nu drie vaendels zoldaeten onder Jonker Arent van Duvenvoorde Kolonel, ende Hopmannen Teylingen, ende Reynoy in Stad. So is derhalven den 29. Meij des selven jaers, op Sacraments + dag, alst de Papisten naer hunne ergerlijke ende afgodische gewoonte noemen, drie ofte vier dagen na den aenvang vande Amsterdamsche beroerte, alhier gelijke swaricheyd ontstaen. Want als de Groote Kerke op gemelden dag vol mannen, vrouwen, ende kinderen was, ende daer onder wel 200. burgers met toorzen, om voor het Sacrament + te gaen, menende hunnen ommegang binnen de Kerke te doen, om dat sy de selve langs der straeten niet en durfden nochte en mogten plegen: so hebben de zoldaeten 'smorgens ten negen uren een rumoer ende beroerte voor de Kerke gemaekt, ende sijn ontrent tien uren, na dat de Misze uyt was, ende de toorzen aengesteken werden, ende de processie haeren aenvang soude nemen, met een groot gedruys in de Kerke komen lopen, so dat mannen, vrouwen, ende kinderen, uyt vrese, over hoop liepen, ende tot alle de deuren uytvloden, ende in het gedrang over malkanderen vielen. Daer werden sommige Papen ende Burgers gewond, ende daer onder een half-slecht Pape doodgeslagen; ook werde een stom onnosel mensche van Sandvoort, Maerten Michielszen genaemd, hebbende eene brandende toorze in de hand, dwers door't lijf gesteken, maer werde noch van de wonde genesen: veel Papen, ende anderen werden hunne tabbaerds, mantels, ende taszen, ende den vrouwen hunne heupken beroofd, ende benomen, ende de ringen van heure handen gestreken. De Bischop Govert van Mierlo, datmael gepredickt hebbende, was mede in de Kerke, ende werde van eenen Provoost gesalveerd, ende versteken, dien hy met andere zoldaete ontrent vijftig guldens aen geld, die hy over sich hadde, vereerde, ende geraekte also niet

sonder groot gevaer behouden in huys. Als nu het volk aldus uyt de Kerke meest verstoven was, so hebben de zoldaten de Kerke met alle de outaeren van linnen, kappen, kasuyfelen, ende andere goederen beroofd, ende alle de kisten opgeslagen, ende niet meer dan een ofte twee outaeren een weynig gesmeten, ende geschonden, so dat het hun meer om den buyt als om de beelden te doen was. De Schout Nikolaes Ruychaver, ende Burgemeester Pieter Kies sijn in de Kerke gegaen, ende hebben veele vrouwen uyt den nood geholpen, ende de zoldaeten mede eyndelijk uyt de Kerke gekregen, ende de selve doen toesluyten, tot der tijd dat die voor die van de Gereformeerde ende in't land aengenomene Religie werde geopend. Wanneer nu de Kerke aldus gesloten + was, so sijnse op staende voet na de Minder-broeders gegaen, die aen tafel saten, also het middag was, de welke voords van den disch vlogen, ende uyt het Klooster vloden, het welke de zoldaeten gansch ende al beroofden. Namiddag ontrent drie uren hebben sy het Klooster + mede met geweld opgeslagen, ende van gelijken uytgeplonderd. Meer Kloosters ende Kerken en hebben sy niet overweldigd, noch gesmeten: maer sijn alleenlijk in sommige + Vrouwen-Kloosters geweest om eenen roof van linnen, ende wollen, beneffens dat sy heur ook de spijse ende kost benamen. Ondertuschen nu dat de zoldaten dese moedwille bedreven, so hebben sy den trommel geslagen, ende het Markt-veld ingenomen, vresende van de burgers overvallen te worden, also der eene groote beroerte, dien ganschen dag ende nacht in Stad was. Dit is de naekte waerheyd van dese sake, in aller getrouwicheyd van mij voorgesteld, sonder het minste te verswijgen, naer het beste bericht, dat ik so uyt de Historien, als oude Memorien van dien tijd, hebbe konnen bekomen.

+Een van dese zoldaten, die den Pape doorsteken hadde, is daer na door last vande Staeten van Holland met der dood gestraft.

+Ook werden die drie Vaendels voords uyt de Stad gelicht, Kolonel Jonker Duvenvoorde, ende Hopman Reynoy den 11. Junius, de eene na Delf, ende de andere na Leyden, ende Hopman Teylingen den 17. dito na 'sGraven-Hage vertreckende, na dat hun met trommel ende stads klocke wel scherpelijk belast was hunnen roof weder te geven: in welker plaetze den gemelden 11. dito een ander Vaendel in Stad is gekomen.

+Als nu de Groote Kerke aldus vast toegesloten stond, ende geene doden daer in begraven werden, ende gemeld Vaendel zoldaeten in Stad was, ende die van Amsterdam in Augustus wederom aen't beelden-stormen geraekten; so wilden onse Haerlemmers den 3. Sept. ook wederom met geweld volgen, ende in de Kerke breken, om alles voords te beroven, ende in te smijten: maer werde hun van den Luytenant belet, ende verhinderd.

So hebben ook de Heren van den Gerechte den 4. Sept. geordi-

neerd, dat een yder sijn goedjen te huys soude halen, die enige Epitaphien + ende grafzieraed in de Kerke hadden, eer dat sy het tuychien quijt raekten. Ook werde het nieuwe Sacraments-huys met de outaeren ende beelden by last ende ordre vande Heren afgebroken, ende weg genomen, ende de gansche Kerke van de Afgoden opgeruymd, ende ontledigd, ende tot den waeren Gods-dienst geheyligd, ende voor de Gereformeerde Religie, ende suyvere predikatie des H. Evangeliums geopend, die aldaer van Johannes Damius werde aengevangen, welke onwaerdeerlijke segen ende genade Gods over onse Stad noch tegenwoordig duerd tot op desen huydigen dag. God geve sulkx tot de voleyndinge der wereld!

De Paus-gesinde Burgeren hielden sich over desen ganschen handel + geheel qualijk te vreden, ende gaven voor, dat hier mede de Satisfactie ende het verdrag met den Prinze van Oranjen ende de Staeten des Lands was ingebroken, ende vernietigd, door de welke hun de vrije oefeninge hunner Roomsche Religie was ingewilligd, ende toegelaten, die hier mede niet alleen verstoord, maer t'enemael weg genomen werde; welke klagte ende beschuldinge sy ook noch daeglijkx by gelegenheyd vernieuwen tot opsprake ende laster der Religie, ende Regeringe deser Landen.

Dit en diend dan alhier niet onbeandwoord te blijven: waer toe + twee dingen onderscheyden moeten verhandeld worden, te weten de plonderinge der zoldaeten, ende de daed der Magistraeten.

Wat de zoldaeten belangd, het en is het eerste niet, dat hunne moedwilligheyd tot eene ongetoomde ongebondenheyd losbreekt, ende uytberst, die dickwils niet wederhouden nochte ingebonden en kan worden.

Inter arma silent leges.
 
In't midden van der wap'nen-kragt
 
So is der wetten tucht veracht.

Men kon ook wel gelijke ja swaerder exempelen der Spaensche moedwille aentrecken, waer de sake daer mede goed gemaekt, ende geholpen. Doch wy en willen met geene exempelen schermen; veel min desen overlast ende onsturigheyd voorspreken. Wy en prijsen dese daed niet meer, als de Papisten. De Staeten hebben den doodslager ook gestraft. Ende de Stad is flukx mede van de reste deser moedwilligers verlost, ende ontlast, na dat sy hunnen ingeropten roof ten dele wederomme hadden uytgebraekt. De valsche Gods-dienst ende afgoderije moet by wettelijke wegen ende met ordre, ende niet by maniere van oproer nochte wrevelmoed geweerd worden. Dese sorge is geenen bijsonderen personen, maer de Magten der Steden ende Landen van den Here

bevolen. God heeft den Goden scherpelijk belast de afgoderije niet te dulden, nochte door de vingeren te sien, maer de selve met rechten ernst in de vrese Gods te verstoren, ende uyt te roden. So spreekt de Here Deut. 7. 5. Hunne outaeren sult gy verscheuren, hunne kolomnen breken, hunne hagen afbouwen, ende hunne afgoden met vuer verbranden. Dit + hebben Moses, Assa, Hiskias, Josias, ende andere godsalige Regenten ende Vorsten in den volke Gods gedaen, die van herten voor de ere des Heren geyverd hebben.

Maer waer in toch sijn de Regenten so van de Stad als van 't Land met enigen, ook den minsten, glimp van reden te beschuldigen, ofte waer mede hebben sy de Satisfactie ingebroken, lieve vrunden, datmen daer over alhier by wijlen so gaet afwaeijen, ende sijn misnoegen tonen? Is gemelde Satisfactie ofte Verdrag met den Prinze ende Staeten uyt kragt vande Gentsche Pacificatie met de Regeerders onser Stad, gelijk ook met Schoonhoven, Amsterdam, ende andere Steden niet ingegaen? Is mede de voorschreve Pacificatie in haere waerde gebleven, ende niet tot water ende wind geworden? Was die ook meer dan provisioneel, ende voor eenen tijd, tot nader goedvinden van de Generaele Staeten, die in hunne Vergaderinge op het stuck vande Religie ende op alles goede ordre souden stellen? Maer hoe haest (eylaes!) is de twespalt der wapenen wederom ingebroken, die noch huyden duerd, waer door sulkx alles is verhinderd, ende nagebleven! So sijn dan de Staeten gedeyld geworden, ende andere resolutien ende besluyten naer gelegenheyd van den tijd genomen. 'Tis dan meer dan kinderlijk (mijns oordeels) op de Satisfactie te willen staen, in de Gentsche Pacificatie gegrond, daer zedert sulke veranderingen sijn voorgevallen. Ende waerom toch sal den Papisten de vrijheyd hunner Roomsche Religie meerder in dese Verenigde Provincien, dan den Gereformeerden de oefeninge van hunnen waeren Gods-dienst uyt kragt van de Gentsche Pacificatie, in de verheerde Nederlanden toe komen, ende toegelaten worden? Wie en weet ook niet, dat onse veroverde Hollandsche Steden, ende met-namen de onse mede, niet vrijwillig, nochte uyt liefde van de Gentsche Pacificatie, maer uyt enkelen dwang van hongers-nood sich eyndelijk by de andere Steden van Holland tegens de Spaenschen hebben moeten voegen? Het is wel waer, dat wy voor de vrijheyd der conscientien vechten: maer dat doen wy tegens de Papisten, die sulkx met magt trachten te verhinderen: so sy dan noch selfs niettemin die alhier by ons genieten, also sy in hunnen gelove niet ondersocht, geperst, nochte besaerd en worden, al word hun de oefeninge van dien by t'samenkomsten billijk verboden, daer den onsen evenwel by hen inde verheerde Landen gelijke vrijheyd niet en mag gebeuren.

Eyndelijk, ende insonderheyd, de Prinze ende Staeten hebben dit verdrag ende Satisfactie met de Heren onser Stad ingegaen. Maer en

weten nu onse Papisten niet dat hoog-gemelde Prinze ende Staeten met de Heren onser Stad naderhand eene nieuwe Satisfactie getroffen hebben, waer mede die eerste is te niet gedaen? Ergò

Fuimus Troes, fuit Ilium, & ingens
Gloria Teucrorum.
Tempora mutantur, & nos mutamur in illis.
 
Het is de tijd geweest van onse Roomsche Heren:
 
Nu iszer onse beurt. So kan de kanze keren!
 
De tijd en blijft altijd niet eenderleij van staet,
 
Nu siet gy dat het dus, nu dat het anders gaet.

Het sal nu nodig wesen, dit gemeld nader Verdrag alhier mede by dese handelinge te voegen, luydende van woord tot woord als volgd.

 

ALso de Burgemeesteren ende Regeerders der Stede van + Haerlem seer ernstelick vervolgden, ende aenhielden omme vande Staeten 'tLande van Holland te hebben remboursement, ende betalinge, so van 'tgunt uyt de Stads beurse op de souldije van enige Kapiteynen, Officiers, ende zoldaeten, item van arbeydsloonen, omme die Stad, ende bresschen, by den vijand geschoten, weder te restaureren, ende jegens den vijand te fortificeren, verschoten, ende betaeld es geweest: als ook van't gunt haere borgeren, inwoonderen, ende andere particulieren noch ten achteren sijn, so wel voor 'tonderhoud van de zoldaeten, die in den belegge gedurende ontrent seven maenden in groot getale binnen den selve Stede waren, ende op de toesegginge van betalinge, by den Staeten die van Haerlem gedaen, daer binnen ontfangen sijn geweest, als van verschoten penningen, ende geleverde waren, die sy tot het voorsch. onderhoud fortificatie, ende redemptie van heur lijf ende goed (als de vijand de Stad deur hongers nood bekomen hadde) hebben moeten leveren, ende opbrengen, ende voords generalicken van alle andere onkosten by den selven borgeren, inwoonderen, ende andere binnen der voorsch. Stede ter selven tijde, daer voren, ende na, tot dat de selve Stad weder onder 't gebied ende gouvernement van sijne Prinzelijke Excellentie gekomen is, gesupporteerd. Ende omme te verhoeden dat ter cause van de Satisfactie, by die van Haerlem van sijne Excellentie ende den Staeten verkregen, egene tvvist ofte onverstand tusschen den selven Staeten ende Regeerders van Haerlem naermaels en soude mogen op

rijsen, ende oversulkx die Satis-factie geannulleerd ende te niete gedaen worden, sonder voordaen van eniger waerden ofte kragte van d'een ofte d'ander sijde gehouden te worden. So hebben die voorschreven Staeten ten overstaen ende met advijse van sijn Prinzelicke Excellentie met die van Haerlem onderlinge veraccordeerd, ende verdragen, dat den selven van Haerlem ter oorsake voorschr. ende in voldoeninge van heuren gepretendeerde ende voorgenoemde achterwesen in volle betalinge van alle 't gunt voorschreven is gegeven, ende ten vrijen eygen opgedragen, geven, ende ten vrijen eygen opdragen mitsdesen den voorschr. Burgemeesteren ende Regeerders, ten behoeve der selver Stede, heuren borgeren, inwoonderen, ende andere alsboven, die partijen van goederen hier na verklaerd: Eerst alle die goederen toebehorende den Conventen, Geestelijke Collegien, ende Gilden, die binnen die Stad Haerlem, ende Parochie van dien, ten tijde van de Satisfactie gestaen ofte geweest sijn. Ende daerenboven die goederen vanden Kanonicken, eertijds Moniken tot Amsterdam ende Heylo geweest sijnde, mitsgaders ook die helft van de goederen behorende tot de twee Conventen inde Beverwijk gestaen hebbende, daer van die Staeten d'ander helft tot henwaerts behouden, om by henlieden ad pios usus geemployeerd te worden, mits dat die lasten daerop staende, mitsgaders van de alimentatie vande Conventuaelen, een Predikant, ende Schoolmeester vande plaetze, ook half ende half gedragen sullen worden, van welke goederen eensdeels by sekere Gecommitteerden vande Staeten inventaris ende staet gemaekt is. Ende sullen de voorschr. Burgemeesteren ende Regeerders van Haerlem van wegen ende uyt den name der voorschr. Staeten, den Conventuaelen, Collegien, ende Gilden, die als noch geenen inventaris ofte staet overgeleverd en hebben, behoorlijke staet afeyschen, ende doen overleveren van alle die goederen, die ten tijde vande voorschr. Satisfactie henluyden toequamen, ende ook van alle den voorsch. Conventuaelen, Collegien, ende Gilden overnemen die brieven ende munimenten die sy van de selve heure goederen hebben. Tot alle 't welk sy ook den onwilligen sullen mogen bedwingen met gijselinge ende apprehensie van heuren personen, die daer inne weygerig bevonden sullen worden, ist nood, waer toe die voorsch. goederen by hen luyden geaenvaerd ende gepossideerd

te worden, als andere Stads-goederen, ende de selve te mogen verkopen ten behoeve ende profijte als boven: welverstaende dat die van Haerlem die Conventuaelen, ende andere Geestelicke personen, wesende wettige lidmaten vande selve Conventen, ende Collegien, voor date vande Satisfactie aengenomen, naer behoren eerlick ende wel sullen alimenteren, ende onderhouden, naer 't vermogen der selver goederen, in conformité vande Pacificatie van Gent. Ende sullen alle die Conventuaelen, haere residentie inden belegge ende daer voren binnen Haerlem gehad hebbende, hen by den anderen mogen versamelen in een bequaeme plaetze, ofte Convente, dat hen die Burgemeesteren ende Regeerders daer toe sullen laten volgen, ende toeeygenen, omme heur leven lange, ofte so lange hen dat geliefd, by den anderen te wonen, omme d'andere Kloosteren ende Conventen by de voorsch. Burgemeesteren ten behoeve als voren geaenvaerd te worden. Alle welke goederen van de voorsch. Conventen, Collegien, ende Gilden die voorsch Staeten beloofd hebben, ende beloven by desen, den voorsch. Burgemeesteren, ende Regeerders ten behoeve als voren, te laten ten vrijen eygen, mit alsulke lasten, als die by den jegenwoordigen Conventuaelen, Gildebroederen, ende Geestelijken personen ende heuren voorsaeten mede belast ende beswaerd sijn, sonder meer, ende ook dese alienatie ende opdragt by allen contracten van peyse, bestand, ende andere, staende te houden, ende te doen valideren: welverstaende dat indien, naermaels die van Amsterdam, ofte enigen anderen Steden by bewilliginge vande Staeten, ofte anders dan by transactie ofte enige andere onerose titule, die goederen vande Conventen ende Collegien binnen heure Steden gelegen quamen te behouden, dat die voorsch. Staeten in sulken geval die van Haerlem in gelde betalen sullen de somme van twee honderd duysend ponden, van veertig grooten 't pond, over vier als dan eerstkomende jaeren, latende hen lieden niettemin die voorsch. goederen behouden sulkx ende inder voegen als andere Steden dat toe gelaten sal sijn. Onder stond geschreven, geextraheerd uyt sekere Copie van een Acte ofte overgifte van den Staeten van Holland van date den 23. Aprilis anno 1581.

Onderteykend Guillem de Nassau, ende C. de Bechtere.

 

Dese na-beschreve Heren waren doe ter tijd Burgemeesters ende Schepens der Stad Haerlem.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen