Logo DBNL
Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Holland (1628)

Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Holland

(1628)–Samuel Ampzing–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Andere Paepsche Tyrannije ende Conscientie-dwang uyt bitterheyd der Religie.

Den 25. Meij 1557. werde Tade Ians dochter, uyt Vriesland, den tijd + van ses jaeren uyt de Stad van Haerlem, vrijheyd van dien, ende jurisdictien van Kermerland ende Rijnland gebannen, sonder daer weder in te komen binnen den selven tijd op pene van gegeeszeld te worden: om dat sy in anderhalf jaeren te biechte nochte ten heyligen Sacramente geweest en was, tegens de ordinantien der heyliger Kerken.

+Den 8. Oct 1573. werde Kornelis van Kortelaer gecondemneerd op't Schavot geleyd ende aldaer met roeden gegeeszeld te worden, ende dan ook gebannen uyt deser Stad, ende de vrijheyd van dien, binnen 'sdaegs sonneschijn te ruymen, om te gaen werken inde Veenen, in dorpen sijne Majesteyt toegedaen wesende, den tijd van eenen geheelen jare, sonder binnen den voorsch. tijde binnen deser voorsch. Stad ofte vrijheyd van dien te komen, ofte uyt de Veenen te gaen, ofte te komen in enige steden ofte dorpen sijne Majesteyt niet toegedaen wesende, op pene van wel strengelijk gegeeszeld ende gebrandteykend te worden, anderen ten exepele: om dat hy hem vervorderd hadde, uyt der Stede van Leyden vande vijanden ende rebellen vande Ko: Ma: seker missive te brengen tot binnen deser Stad Haerlem aen mijn Here van Liques, Gouverneur der selver Stad, vereyschende van hem andwoorde wederomme.

+Dito werde Huyg Pieter Aelbertszen, om dat hy twee ofte drie reysen te Leyden ende in den Hage was geweest, gecondemneerd, de Heren vanden Gerechte in den name van Justitie om vergiffenisze te bidden; ende veertien werke-dagen tot sijn eygen kosten aen deser Stads werken te arbeyden ter plaetze daermen wijsen soude; ende van nu voordaen tot Paeschen eerstkomende toe alle Sondagen Misze ende Predicatie te horen, ende daer van den selven tijd goed bescheyd te brengen, met verbod van niet meer te komen ofte te converseren in steden ofte dorpen sijne Ko: Ma: niet toegedaen wesende, op pene van wel strengelijk gegeeszeld te worden anderen ten exempele.

+Dito werde Trijn Gijsbrechts, van Sparendamme, mede also verwesen, om dat sy te Leyden by haeren man, den Prinze van Oranjen dienende, geweest was, ende wat gelds van hem gehaeld hadde: op gelijk scherp verbod van sulkx niet meer te doen onder straffe van strenge geeszelinge.

+Dito Pieter VVillemszen, dan Haerlem, van gelijken: om dat hy te Warmond by sijnen meester Gerrit van der Laen Kasteleyn ofte Kapiteyn van den Prinze op't Huys voorsch. geweest was.

+Den laetsten Octob. 1573. werde Ian Klaeszen tot vergiffenis-bidden verwesen, ende ses-weken-arbeyd aen de Stads werken voor drie grooten daegs, ende een half jaer binnen de Stads vrijheyd gebannen, op gelijk verbod ende straffe als boven: om dat hy te Leyden was geweest.

+Dito most Aelbert VVillemszen, Slotemaker, om gelijke oorsake, om dat hy op weg was geweest na Leyden ende Delf te gaen, vergiffenis bidden, drie weken sonder loon aende Stad werken, een jaer binnen de vrijheyd blijven, in geene herbergen komen, misze ende predicatie horen, op pene van twee jaeren gebannen te worden.

+Den 14. Novemb. 1573. most Iakob Schoorl. om dat hy ook maer op weg was geweest na Leyden te gaen, de Justitie om vergiffenisze

bidden, een geheel jaer binnen de vrijheyd van de Stad blijven, een geldboete van sestien guldens geven, in geene herbergen komen, te misze gaen, predikatie horen, op de verbeurte van twintig ponden heren-geld, ende twe-jarig bannissement binnen der Stad vrijdom.

Dito werde Mees Gerbrandszen, metgesel van Jakob Schoorl tot + gelijke amende verwesen.

Den 7. Decemb. 1573. werden Antonisjen Kornelis, van Lisze, ende + Maritjen Kornelis, van Overveen, een jaer uyt Stad gebannen, om dat sy die van Leyden ten dienste gestaen, ende van daer brieven aen den Gouverneur deser Stad gebragt hadden.

Den 20. Ian. 1574. werde Andries Ianszen, Kannegieter, by wien eene + groote menigte van verboden heretijke ende suspecte boeken gevonden waren, verwesen, dat gemelde boeken op de Sale van't Stadhuys souden verbrand worden, ende dat hy alle ketterije soude abjureren, ende versaken, ende een jaer lang met eene barnende toorze gaen voor't waerdige heylige Sacrament telken als't selve ommegedragen word, ende mede een jaer lang alle sonnedagen ende heylige dagen de predikatie ende misze inde Groote Kerke des morgens horen, ende sitten onder de predikatie over de predickstoel, ende 't eynden 's jaers daer van behoorlijke certificatie in handen van den Schout leveren.

Den 7. April 1574. werde Adriaen Ioriszen van Solmis, van wegen dat + hy inden voorleden turbulenten tijd hem seer rebellijken gedragen, ende begeven hadde om Koster van de Gemeynte der Gereformeerde ofte * valsche gereprobeerde Religie te wesen († uyt oorsake van welken dienste sijn medegeselle wijlen Jan van Sanen onthalsd was, met konfiskatie sijner goederen) sonder dat hy zedert de reductie deser Stad hem bequaem gemaekt hadde der gratie ende pardoen, van wegen sijne Majesteyt inde maend van Augusto alhier gepubliceerd, maer zedert dien tijd tot sijne apprehensie toe altoos gelatiteerd hadde, van sijne gevangenisze ontslagen, mits dat hy volgens sijne presentatie alle ketterijen ende valsche leringen abjureren ende versaken soude, hem bequaem makende tegens den hoog-tijd van Paeschen tot de verdienste van't voorschreven pardoen, mits gaende te biechte, ende ten heyligen Sacramente, ende dat hy mede sweren sal van nu voordaen hem te dragen ende te reguleren naer de Katholijke Religie van de heylige Roomsche Kerk, gelijk een goed Katholijk man toebehoord.

Den 6. Septemb. 1574. hebben Stoffel Iakobszen, van Leyderdorp, + ende Ocker Ianszen, van Voorhout, gevangens, by haeren solemnelen Ede gesworen in handen van Sebastiaen Kraenhals, Schout, dat sy hen van nu voordaen dragen sullen als goede Katholijke luyden, achtervolgende de Religie van de heylige Katholijke Roomsche Kerke.

Den 5. Iun. 1576. werde Iakob Ianszen, Schemaker, gecondemneerd,

+op de Markt geleyd, ende gebonden te worden aen de galge, aldaer staende, den tijd van een ure lang, ten aensien van eenen ygelijken; ende voords den tijd van vier jaeren gebannen uyt deser Stad, ende de vrijheyd van dien, etc. om dat hy gedurende het beleg deser Stad by sijne Majesteyts rebellen was geweest, ende na dat hy daer na 't pardoen van sijne voorsch. Majesteyt mede genoten ende verdiend hadde, niet op en hiel sijn afgunstig hert ende quaede wille tot sijne Majesteyt te dragen, hem daeglijkx verblijdende in sijn Majesteyts tegenspoed, ende hem bedroevende in des selfs Majesteyts victorie, ende tonende de volheyd van sijn herte, hem niet geabstineerd nochte geschaemd en hadde 'tselve opentlijk met den monde uyt te spreken, ende met teykenen te bewijsen; ende ook om dat hy hem niet gedragen ende geregeleerd en hadde als een Katholijk ende Christen mensche schuldig was, also hy zedert 'tverdienen van 'tvoorsch. pardoen nochte te bieche nochte ten heyligen hoogwaerdigen Sacramente geweest en hadde.

Diergelijke vonniszen sijnder ontallijke meer: maer dese sullen overvloedig genoeg wesen.

+So word dan de groote Babylon, de moeder der hoererije ende grouwelijkheden der aerde, te rechte geseyd dronken te wesen van den bloede der heyligen, ende van den bloede der getuygen van Jesus. Apoc. 15. 6. 7. So dat de bloedverwige Roomsche Kardinaelen hunnen rechten wapen-rock ende levereije dragen.

Ik en kan hier evenwel niet verswijgen, nochte verbergen, dat onder dese luyden, die dese Spaensche ende Roomsche vervolgingen uytgestaen hebben, enige ook geweest sijn die om de Wederdoperije geleden hebben, ja den dood gestorven sijn: hoewel ik die willens op dien naem niet en hebbe willen melden, nochte uytdrucken, ofze hun veel-licht onbekend mogten wesen, op dat die van hunne Secte met mijnen arbeyd hun vermeynd Offer-boek niet en stofferen, ende hunne martelaers door mij niet en komen te roemen, ende te verheffen: also de sake alleen, ende de straffe geenzins, den Martelaer voor Gode maekt, ende die voor geen bloed-getuygen des Heren en mogen gerekend worden, die om hunn Gods-lasterlijke opinien ende ketterijen sterven, maer veel meer dobbel-ellendig te achten syn.

Maer niettemin nochtans moet ik dit daer by seggen, dat of wy schoon de grouwelen der Wederdoperije, die ons nau een enig stuck der leren ongeschonden ende onbedorven laten, van herten vijand sijn, so wel als de Papisten, die het dan noch met hunne Antischristische lasteren ende afgoderijen niet een hayr beter en maken: so en konnen wy evenwel hunne grouwelijke tyrannije niet voor goed kennen, ende + onse siele en sal inde vergaderinge dier bloeddorstigen niet komen. Men moste ook billijk onderscheyd maken tuschen de Sectenmeesters ende vervoerders, ende tuschen de arme verleyde menschen. Behalven datter ook wel middel is de belhamels te stueren ende in te binden by

andere gevoegelijke wegen.

Ist dan ook niet gansch onbillik ende onverdragelijk, dat onse Romanisten den meester over-al maken, ende het hooge woord voeren willen, daer sy niets te seggen en hebben, ende daer sy swijgen ende duyken mosten: so sy anderen by sich niet lijden en willen, daer hun haen koning is, maer de selve ten vuere ende ten swaerde ten uytersten met de hoogste bitterheyd vervolgen?

Souden dan ook de Wederdopers wel so onvernuftig wesen, dat sy sich in den voorspoed der gemeyne vijanden souden verblijden, die met hun ende ons wel-eer so geleefd, ende omgesprongen, ende nu ook noch niets beters in den sin en hebben? Oft souden sy wel so ondankbaer wesen, dat sy na den ondergang ende 't qualijk-varen der Gereformeerden souden haken, ende verlangen, onder welker vleugelen sy so gerustelijk mogen blijven sitten, ende schuylen, ende op hunne bedden in de pluymen so gemaeckelijk rusten, ende duyken, ende in vrede by huys over den haert blijven hangen, ende sich koesteren, terwijl de anderen dickwils met ongemack ende gevaer op hunne wachten ende tochten voor den vijand staen? Ofte en konnen sy sich ook noch niet over hunne lasteringe schamen, waer mede sy de Christelijke Overheden, voor alle hunne trouwe sorge, moeijte, ende kommer in hunner beschuttinge tegens het geweld der Spaenschen, uyt Gods Gemeynte sluyten, ende tot het helsche vuer verwijsen?

Ik wete nu ook seer wel, dat onse Stad voor't verhael sulker Paepscher Tyrannije, ende diergelijke geschiedeniszen, in haer bedreven, weynig ge-eerd word, ende dat het met mijn Tytel van Lof, ende met mijn voornemen, niet al te wel over een en komt: maer hoe konnen wy sulkx nalaten, als wy eene volkomene beschrijvinge ende historie maken sullen: behalven dat ik ook niet sien en kan, waerom onse eren-tytel, ten aensien van het meeste ende voornaemste onser verhandelinge, ende dat eygentlijk onse Stad betreft, niet en soude in sijne volle waerde blijven? Ik kan ook met waerheyd sonder roem seggen, dat ik onse Stad allerwegen so gaerne eren soude, als iemand ter wereld, niemand te na gesproken; dat ik ook meyne in dit mijn werk, naer mijne swackheyd, met der daed overvloedig te betonen. En wat hier nu dese sake belangd, wie en siet niet, dat alle de schande deser Tyrannije eygentlijk geheel ende al op de Paperije, ende niet op onse Stad en rust, ende alleen tot haeren last leyt, ende op haere rekeninge staet? dat ik nu noch niet en segge, dat sulkx onse Stad niet eygen, ende alleen, maer met alle, ten minsten met alle de Hoofd-steden van 'tLand, ja van de gansche Christenheyd, inde al-gemeyne Antichristische bloedige vervolginge gemeyn is geweest.

 
Maer Rosa kreeg sijn loon. Die boef bestond met liegen,+
 
Met konsten, en praktijk de luyden te bedriegen,
 
En dwong also het volk het geld behendig af:
 
'Twas billijk datmen hem wat op sijn rugge gaf.

Den 7. Decemb. 1549. werde Mr. Iakob Rosa van Kortrijke gecondemneerd een half ure te staen op het Schavot met sijn papieren, briefkens, ende boeken om sijn hals, ende daer na wel strengelijk met roeden gegeeszeld te worden, ende gebannen uyt der Stede van Haerlem, vrijheyd van dien, ende jurisdictien van Kennemerland ende Rijnland ten eeuwigen dagen, sonder daer weer in te komen opte verbeurnisze van sijn lijf; ende sijne voorsch. papieren ende boeken verbrand, ende metten viere te niete gedaen, mitsgaders ook enige ringen met de gesteenten genepen ende gebroken te worden, ende de stucken in handen vanden Officier als gekonfiskeerd te blijven: om dat hy hem vervorderd hadde de luyden te trecken dat sy geloof souden stellen inde hulp van den Duyvel, ende in superstitie, also God verlatende, daermen alleen troost hulp ende bystand aen schuldig is te soeken, ende dit al in verminderinge des Christen geloofs, deur welke treckinge, middelen, ende logenen, die de selve Mr. Jakob daer by voegde, hy twist makende was onder 't gemeene volk, pertuberende de gemeene vrede, ende also met onrechtvaerdigheyd geld van de luyden krijgende om vagabondelijk leuij ende leckerlijk te leven, ende al 'tselve niet latende, hoewel hy ter cause van dien tot Aernhem inden Lande van Gelre gevangen was geweest, maer noch daer in blijvende, ende contunierende twist twedragt ende ongeloof te stichten.

 
+Torentius die mag met sijne slimme treken
 
Seer wel in onsen tijd by Rosa sijn geleken,
 
Geen minder schalk als hy, een slim geslepen gast.
 
Wel houd de Magistraet hem hier in't Werkhuys vast!

Het is hier te lande, ende elders, meer dan al te wel bekend, wat een land-gerucht van desen Ian Symonszen Torrentius, ende den handel sijner verleydinge ende ergeniszen overal veele jaeren lang is gestroijd, ende gelopen. Ik en konde derhalven niet nalaten dese sake ook met weynige woorden alhier aen te roeren. Doch en vinde nochte nodig, nochte geraden, alle sijne beschuldingen alhier op het papier te stellen, ende in het licht te geven, welke grouwelen beter dienen met eeuwig stilswijgen begraven te worden; nochte ook sijne blaeuwe glosen, ende tastelijke uytvlugten, ende ontfutzelingen daer tegens: maer ik wil mij slechts aen den blooten ende korten eysch van den Here Schout Kornelis van Teylingen houden, waer op de eyndelijke sententie ofte vonnisze der Heren van den Gerechte is geveld, ende gevolgd. Aldus dan is de gerichts-sake alhier ter Stede met gemelden Torrentius aengevangen, ende afgelopen. Na dat de Heren Burgemeesters ende

Regeerders onser Stad na lang geduld, ende verdriet, de gansche sake wel onderstaen, ende goede vaste ende met ede-besworene bewijsen ende versekerdheden van sijn quaed leven, ende schandelijke praktijken bekomen, ende sich met vijf ofte ses Advocaeten wel ende voorsichtig in alles beraden hadden, dat sy volkomen stoffe hadden, om hem op sijne ontkenninge, naer rechten te mogen pijnigen: so is gemelde Torrentius den 30. Aug. 1627. in versekerheyd genomen. Boven dien is noch de Here Officier, met den Here Secretaris Johan van Bosvelt, tot Delf en elders om meerder ende nader ondersoek ende bewijs van alles getrocken, op datter niets en soude nagelaten worden dat tot volkomene kennisse van sijne sake mogte dienen, ende behoren. Ende na dat gemelde Torrentius tot geene ronde bekentenisze sijner lasteren en was te brengen, trachtende slechts met kaele glosen ofte uytleggingen, ende gesochte verbloemingen te ontslibberen; soo werde hy eyndelijk aen de pleije gesteld, ende opgehaeld, daer hy niettemin by sijne voorgaende verschoningen ende ontfutzelingen hardneckig is gebleven, sonder dat de Heren Rechters hem tot ronde bekentenisze der waerheyd hebben konnen perzen. Derhalven de Heren met dit stuck niet weynig beducht sijnde, ten hoogsten sorge dragende voor de ere Gods, ende het nut van het gemeyne beste in desen, willende voorsichtig toesien, so veel in hun was, dat gemeld lichtvaerdig werelds-kind sijn quaed ende ongehoorde verleydinge niet verder en soude voordsaeijen, ende dat ook de Stad in geen onnodig ende oneyndelijk proces en mogte ingewickeld worden, hebben na lange beraedslaginge, ende rijp overleg der sake, voor best ingesien, de sake door een extraordinaer proces, van wegen het extraordinaer crimen ende last van den gevangen, op het Raedhuys tot een gewunst uyt-eynde te brengen, ende daerom goed gevonden, ende besloten, dat de Here Schout tot dien eynde sijnen eysch kort soude begrijpen, ende de selve door sijnen Procureur mondeling laten voorstellen, ende het vonnisze der Heren vanden Gerechte daer op doen strijken, ende uytspreken. So werde dan den 25. Jan. 1628. gemelde Jan Symonszen Torrentius, gevangen, op de Blaeuwe Kamer gebragt, alwaer een groot volk versamelde, ende toedrong, niet alleen van onse inwoonderen, maer ook van andere steden, ende plaetzen. Daer na heeft de Procureur de misdaeden van Torrentius van sijn ongeregeld ende ergerlijk leven so hier so elders gepleegd, ende sijne grouwelijke blasphemien ende lasteringen tegens de hoogste Goddelijke Majesteyt, tegens den Saligmaker Jesus Christus, ende tegens de H. Schrifture uytgespogen, ende andere sijne verleydingen, ende bedriegerijen, in eene Stad van recht ende religie niet te verdragen, kort-ingetrocken, ende sommarischer wijse, voorgesteld, ende afgelesen, ende den eysch van den Here Schout daer tegen, te weten des doods, ofte anders aen den lijve gestraft te worden, als de Heren Rechters souden goed vinden, met konfiskatie van alle sijne goederen: waer

op, na enige pleydoije ofte rechts-bepleytinge tuschen sijnen Advocaet ende gemelden Procureur, de sententie ofte het vonnisze der Heren van den Gerechte is uytgesproken, als dat hy gevangen om sijn bedreven quaed werde verwesen in de kosten sijner gevangenisze, ende twintig jaeren lang op sijne eygen kosten geconfineerd, ofte verbannen, ende bewaerd te sullen worden ter plaetze die de Heren souden beramen, ende goed vinden.

 
+'Ksou 'tVVederdopers-volk hier konnen laten steken,
 
+'Ten ware dat ik most van Ian Matthijszen spreken,
 
Die juyst van Haerlem was: mijn Stad, vergeeft het mij
 
Dat ik hem hier verhael, ik kan hem niet voorby.
 
Die booswicht gaf sich uyt voor een Propheet des Heren,
 
Ja wilde datmen hem als Enoch soude eren:
 
Vraegt Munster na sijn leer, sijn leven, dood, en straf.
 
Van hem en sijns gelijk daeld dese Secte af.

In't jaer onses Heren 1532. woonde alhier te Haerlem een Backer, Ian Mathijszen genaemd, een ongeleerd man, maer stout, ende oproerig, listig, ende wel bespraekt: dewelke met vuyle vleeschelijke lusten ende wulpschen brand der onkuyscheyd ontsteken, op sekere jonge ende schoone brouwers-dochter verliefde, trachtende daer op voords naer sijn uyterste vermogen gemelde dochter tot sijne wille te krijgen, ende sijne eyge huysvrouwe, die hem te oud ende niet schoon genoeg en was, te verlaten: waer toe hy dan geenen gereeder nochte bequaemer middel siende, dan den weg der bedriegerije van geestdrijverije, verbergde sich onder den schijn des Engels in geveynsde heyligheyd, roemende veel van hemelsche gesichten, ende goddelijke inspraken, ende openbaringen, door welke valsche ende listige behendigheyd hy eyndelijk tot sijne wille ende voornemen gekomen sijnde, heeft de gemelde dochter schandelijk geschaekt, ende heymelijk t'Amsterdam gevoerd, ende sich aldaer voor eenen Wederdoperschen Leraer ende Vermaender opgeworpen. Daer gaf nu dese heylige man groote dingen voor, ende sprak niet dan van heymelijke drijvingen des Geests, ende verborgene openbaringen Gods, die hy noch niet en mogte uytspreken, nochte iemand te kennen geven, verklarende dat hy de twede Enoch ende getuyge Gods was. So heeft hy daer op ook sommigen de handen opgeleyd, ende als nieuwe Wederdoopersche Apostelen twee ende twee te samen uytgesonden, namelijk Gerrit Boekebinder, Jan Beukelszen, Kleermaker van Leyden, die hy tot Munster in Westphalen heeft afgeschickt, al waer gemelde Jan Beukelszen na een wonderlijk ende sonderling Koning werde: item Jakob van Kampen, Houtsager tot Amsterdam, Diderik Kuyper, Bartholomees Boeke-binder, Leendert Bouwenszen, David van Hoorn, Klaes van Alkmaer, Kornelis uyt den Briel,

Meynart van Delf, Roelof Maertenszen, ende meer anderen. Dese predickten dan door den Geest van hunnen Enoch het Wederdopersche nieuwe Evangelium in verscheyde oorden met groote beroerten, ende magt der verleydingen. Als dan nu dese groote Propheet ende Enoch bemerkte dat hy gelegenheyd hadde sich naer de wereld groot te maken, so heeft hy Jakob van Kampen tot eenen Bischop gesteld, ende in sijne plaetze t'Amsterdam gelaten, ende is na sijne Munstersche Apostelen vertrocken, al waer hy de stoel der Wederdopersche heerschappije gedachte te planten: daer hy dan ook sijne personagie onder eenen bedriegelijken schijn van heyligheyd so meesterlijk heeft weten te spelen, dat hy eenen grooten aenhang van ontallijke menschen aen sijn snoer heeft gekregen, die ook so seer inder ijl hebben toegenomen (also sy van alle omliggende Steden ende Dorpen, op 't aenschrijven vande voornaemste belhamels hunner rotterije aldaer als bijen te samen swermden) dat sy de Stad eyndelijk vermeesterd, ende geplonderd, den Raed ende Burgerije beroofd, ende verjaegd, ende het bewind der regeringe aen sich getrocken hebben. Wanneer dan nu dese Wederdopersche Munstersche rol-wagen naer den sin van desen Enoch so wel voord wilde, so worp hy sich tot eenen President ende hoofd van de Stad op, ende liet flukx verscheyde scherpe Plackaten aflesen, ende verkondigen, als dat een yder op lijfstraffe al sijn goud ende silver, ja alle sijne have, ende goederen, op eenen hoop, in't gemeyn, ter bestemder plaetze, souden brengen, ende niemand iet eygens voor sich achter de hand houden: als mede dat niemand sich en soude vervorderen enige boeken te hebben dan alleen den H. Bibel, ende dat alle de andere boeken souden verbrand worden, voorgevende dat God hem sulkx alles bevolen hadde. 'Tgeschiede ontrent desen tijd dat seker ambachtsman Hubrecht Truyteling iet spottelijks van desen Enoch so ontsteken werde, dat hy gemelden Truyteling op de Markt voor sijne gewapende gemeynte opentlijk dede komen: de welke na dat hy aldaer voords aengeklaegd ende ter dood verwesen was, so heeft dese Propheet selfs sijne moordadige handen aen hem geslagen, ende na dat hy hem ter aerde hadde nedergeveld, heeft hem met eene spietze in 't lijf gesteken, maer als hy soo noch niet dood en was, heeft hem op eene andere plaetze doen brengen, alwaer hy sekeren jongeling een geladen roer uyt de hand genomen, ende Truyteling daer mede doorschoten ende gedood heeft: welke grouwelijke moord dese god-vergeten boeve daerenboven noch met het bevel van God godslasterlijk durfde bekleden, ende bekladden, doch te weten van dien God der Wereld, dien hy + diende, die een leugenaer ende menschen-moorder van den beginne geweest is. Als nu dese godloose Geest-drijver dit grouwelijke moordenaers-stuck volbragt hadde, so heeft hy eene lange spietze genomen, ende is als een kranksinnig mensche daer mede door de Stad gelopen,

roepende, dat God de Vader hem geboden hadde, dat hy de vijanden, die de Stad van Munster van wegen dit Wederdopersche onwesen belegerd hadden, om die afgrijzelijke ende ongehoorde beroerte ende geweld naer verdienste te straffen, van de Stad soude drijven, ende verjagen: maer als hy nu gelijk een dolle hond ter poorten uyt tot den + vijand inliep, so werde hy terstond van eenen zoldaet bejegend, ende doorsteken, ende heeft also naer Gods rechtvaerdig oordeel het loon sijner grouwelen ende lasteren ontfangen. Dit is dan kortelijk het leven ende eynde van onsen Ian Matthijszen van Haerlem, dien Wederdoperschen Enoch, ende grooten Propheet, van wien de swermers deser Secte tot op desen huydigen dag hunne sendinge hebben, hoe meesterlijk ook dat sij sich met eenen heyligen schijn weten te bemantelen. Waer uyt wy klaerlijk voor ogen sien konnen, hoe lichtelijk ende schrickelijk de Duyvel die menschen weet te betoveren, ende in 't verderf af te storten, die van Godes H. Woord ende geopenbaerde wille tot droomen ende geestdrijverijen afwijken, ende den Duyvel ende sijne verleydinge in plaetze van God ende sijnen H. Geest aenhangen.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen