Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Holland

Omgebragte van wegen de Religie vande Papisten binnen Haerlem, getogen uyt het Correctie-Boek der Stad van dien tijd, inde Secretarije berustende.

Den 1. Jul. 1544. werden Guerte Stelmees ende Neeltjen Klaes verdronken, ende onder de galge begraven.

Den 26. Apr. 1557. sijn Ioriaen Symonszen, van Hallum in Vriesland, ende Clement Dirkszen, van Haerlem, Linnewevers, verbrand.

Den 29. Jun. 1568. werde Heynsoon Adriaenszen, Schoelapper, Factoor van de Oude Kamer der Pellikanisten, Poorter deser Stad, alhier gehangen, om dat hy Liedekens, Baladen, ende Echoos gedicht ende in't openbaer verkocht hadde. Ende wanneer hy nu gerecht werde so quamder een groot gedruys, oploop, ende verschrickinge onder het volk, ende de Heren, so datmen over al de deuren ende vensteren toe sloot. Daer werden ook twee anderen met hem gedood, de eene een linnewever, om dat hy den Here van Bredenrode gediend hadde, ende de andere van Vtrecht, om dat hy een houten beeld afgeworpen, ende ⁺ verbroken hadde. Dese vonniszen en vinde ik gemeld Correctie-Boek onser Stad niet geregistreerd ofte aengeteykend: maer hebbe die uyt oude burgeren verstaen, ende mede uyt geschreve Memorien van dien tijd bekomen. Ik en hebbe ook niet ondienstig geacht dese Echo by onsen Adriaen Rooman herdruckt, alhier by te voegen.

Wat sijn nu Papen en Moniken die songen als een Lijster?

bijster.

Wat sullen sy nu moeten doen dese geleerde Klerken?

werken.

Hoe souden sy werken sy en konnen niet dese Heren?

sy mogent leren.

Is haer Leringe van God dan iet?

gans niet.

Komt haer Leringe wel met Gods Woord over een?

neen.

Wat salmen dan doen met haer geboden?

uytroden.

De Siel-Miszen wat doen sy de sielen profijt?

niet een mijt.

Waerom sijn de Siel-Miszen vande Papen bereyd?

uyt gierigheyd.

Waerom doen sy de Siel-Miszen mij dit vertelt?

om 'tgeld.

+ Iudic. 6. 31.

[p. 448]

 

VVat sullen ons de Siel-Miszen doen int oordeel?

geen voordeel.

 

Wat sijn Papen Moniken en ook Jesuwijten?

Ypocrijten.

 

Hoe ist met haer Vagevier ik woude dat ik't wist?

uytghepist.

 

Die haer boeverij uytbrocht wat wast voor een Ruyter?

M. Luyther.

 

Waer mee bewees hy haer boeverij segt mij dat puer?

met de Schriftuer.

 

Waer wast 'tleste Concilium wilt mij dit int herte prenten?

tot Trenten.

 

Wat bestoten sy daer segt het mij geringe?

veel beuselinge.

 

Wat wast principaelste segt mij de conditie?

de Inquisitie.

 

Wie wil d'Inquisitie tegen staen als vroome Reusen?

de Geusen.

 

⁺Wie wilse voorstaen Hertog Frederick?

neen Ederick.

 

Wat brengen de Predikanten die daer buyten Prediken voord? Gods woord.

 

Van wie sijn sy gesonden segt het sonder spot?

van God.

Dit is ter eren van God ende de Geusen gedaen.

Maer ik salder vande Papen weynig dank af ontfaen.

VVaer voor achtmen nu Monnicken ende Papen?

apen.

VVat verachten die Papen? mij dit berecht.

echt.

Houden sy niet hoeren genoeg in hâc vitâ?

ita.

VVat sullen haest haer Metten wesen, Mis, ende Lof?

of.

VVat souder wel aen der Monnicken kappen horen?

oren.

Op datmense mogt bekennen voor heel mal?

al.

VVie bragt d'Inquisitie in't Land met quaed recht?

Atrecht.

VVaer't niet te beklagen 't Land te verliesen met bedrog?

och.

VVat salmen hem doen die d'Inquisitie heeft gaen keren?

eren.

Gy mogende God weest toch beschermer van Brero.

ero.

Dat hy 't volk in vrede houden mag te samen.

amen.

Den 17. Jun. 1570. is Anneken Ians Ogiers soons dochter. huysvrouwe van Adriaen Bogaert, Plateelbacker, op't Stadhuys verdronken, ende onder de galge begraven.

⁺Den 18. Aug. 1575. werde VVillem Rijke met den swaerde gedood, niet tegenstaende dat die ellendige mensche sijn gelove afgegaen, ende tot sijn uytspouzel wedergekeerd was, verwervende alleenlijk daer over op'tgewijde begraven te worden.

+ Hertog van Bruynswijk.

+ Quàm ludicrum solatium!
Matt. 24. 13.

[p. 449]

Ik en vinde nochte in het Stads Correctie-Boek by den Paepschen tijd, nochte in Oude Memorien, mij ter hand besteld, nochte uyt naerstig ondersoek by oude burgers, datter meer uyt oorsake vande Religie binnen onse Stad van de Papisten sijn gedood geworden.