Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Holland

[p. 394]

Officieren ten platten Lande.

Baeljuwen.

David Kolterman, Baeljuw van Kermerland.

Koert van Yperen, Baeljuw van Beverwijk, ofte Bloys, ende Aszendelf.

Nikolaes Backer, Baeljuw van Bredenroede.

Droszaert.

Iakob Kousaert.

Nu Kermerlands Baeljuw, en die van Bredenroede,
En ook de Drost van't land, genaemd de Roode-roede,

De Rentemeester mee van't Kermerlands gebied,

Die wonen meest alhier: waer door ons eer geschied.

Haerlem is de ordinaere woonplaetze van den Baeljuw ende Rentemeester van Kermerland, den Baeljuw van Bredenroede, ende den Land-Drost.

Ik kan ook hier ter stee niet laten aen te roeren,
⁺Hoe wy het Swaerd van Recht alleen met Dordrecht voeren:

Also die ere dan en vryicheyd ons tween

Wel-eer gegeven is als d'alderoudste steen.

⁺De Scherp-rechter van Haerlem hadde by-ouds van elken persoon dien hy van den lijve ter dood bragt, met datter navolgd tot dat de sententie voldaen was, drie goud guldens, uytgefeyd binnen Haerlem, alwaer hem naer ouder gewoonte by de Kamer van Rekeninge een stoop wijns ende een paer hand-schoenen toegeleyd is. Geniet nu daer voor in andere steden ses Kar. guldens, ende te Haerlem maer ses schellingen, etc. Sijn wedden ende dag-gelden worden hem betaeld uyt handen vanden Rentemeester van Kermerland, ofte van den Schout van Haerlem, die't selve de Graeflijkheyd in rekeninge brengen. Arch. Holl.

Geniet ook vrije jagt, ende word in den Plaeckaete van Keyser Karel den 10. Feb. 1522. Meester vanden scherpe swaerde genoemd.

Recht van Texel af, tot Naerden, ende de Maes toe.

⁺Mijn Heren laet my toe, een daed van u te prijsen,
Om uw godsaligheyd daer mede te bewijsen.

+ Haerlem Voerd het Swaerd van Iustitie.

+ Scherp-rechter van Haerlem.

+ Ordinantie ende verbod tegens de Ontheyliginge van den Sondag, ofte Christen-Rustdag, den 4. Ian. 1627.
Psal. 82. 6.
Esa. 58. 13. 14.
Gods-huysen.

[p. 395]

 

Hoe word des Heren dag ontheyligd in het Land!

 

Hoe neemt de sonde dan met-namen d'overhand!

 

Hier hebt gy in versien, om uwen God te eren,

 

Die u tot Goden maekt, en om dat quaed te keren,

 

Veel quaden afgeschaft. Mijn Heren blijfter by,

 

Dat God so onse Stad te meer genadig sij.

 

En vaert in yver voord de sonden af te breken,

 

Daer is noch meer te doen, en geeft ons uyt te steken

 

Voor alle steen in 'tland in seden, ende tucht,

 

En word door uwe deugd de wereld door berucht.

 

En om noch meer bescheyd en redenen te noemen

 

Van onse politij, die wy ten rechten roemen,

 

So is tot dit bewijs geen kleyn getuygenis,

 

Dat hier so menig Huys voor onse Armen is.

 

Een treffelijke plaetz voor d'afgestorve wesen.

De tijd der Stichtinge van 't Weeshuys is door de oudheyd onbekend.⁺ Dit Gods-huys word hier gemeynlijk het Heylige-Geest-huys genoemd, gelijk sulkx ook in veele andere steden geschied, veel-licht om de spreuke des Heren Ioh. 14. 18. Ik en sal u geene wesen laten: ik kome wederom tot u, te weten, met de kragt ende troost van den H. Geest. vers. 16. Ik sal den Vader bidden, en hy sal u eenen anderen Trooster geven, op dat hy in eeuwigheyd by u blijve. vers. 17. Namelijk, den Geest der VVaerheyd. So word ook de H. Geest dickwils voor de Wees-huysen inde gedaente van eene Duyve naer het oude grouwelijke Paepsche misbruyk geschilderd, dat dan in Gereformeerde Landen ende Steden niet en behoord geleden te worden. Deut. 4. 15. etc. Ioh. 4. 24.

+ VVeeshuys ofte H. Geest.