Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Holland
(1628)–Samuel Ampzing–
AuteursrechtvrijGouverneur, ende Bevelhebbers der Stad Haerlem inde Belegeringe vande Spaenschen.Ionker VVybalt Ripperda, Vries-Edelman, Gouverneur, den 16. Jul. 1573. onthoofd. Lodowijk Horenmaker, van Gent, sijn Luytenant, desgelijkx op den selven tijd met den swaerde gedood. Hieronymus Tseraerts, Commissaris, ende Kapiteyn. N. Houtijn, Gouverneur van Vlissingen. N. Beaufort, Schots Kapiteyn, vanden Spaenschen vrijgelaten: Meteren schrijft mits belofte van iets tegen het leven ende persoon van den Prinze van Oranjen voor te nemen, dat hy na selfs aenden Prinze openbaerde, houdende sich van conscientie wegen in die quaede belofte ongehouden. N. Bordet, Franz Edelman, op sijn versoek van sijnen knecht doorschoten. Christoffel Gunter, Duytsch Kapiteyn. Christoffel Vader, Duytsch Kapiteyn. N. Couzin, Walsch Kapiteyn. N. Derdein, Walsch Kapiteyn, inden grooten vermaerden Vytval den 25. Maert 1573. gebleven. N. Dotin, Walsch Kapiteyn. Iakob Steenbach, Duytsch Kapiteyn. N. Iasper, Kapiteyn. Iean Mauregnault, Walsch Kapiteyn. Lambrecht van VViertenberg, Duytsch Kapiteyn, inden laetsten storm der Spaenschen den 31. Jan. 1573. geschoten, ende korts daer na gestorven. Maerten Pruys, Duytsch Kapiteyn, den 10. Decemb. 1573. inde veroveringe van Sparendam gebleven. N. Malignai, Edelman uyt Henegouwen, ontkomen. N. Mandares, Kapiteyn. N. Margotin, Kapiteyn vande Lijfwacht van den Prinze van Oranjen, den 30. Apr. 1573. in eenen uytval geschoten, ende in Stad gestorven. N. Michiel, Walsch Kapiteyn, werde in veroveringe van Sparendam den 10. Decemb. 1572. door de vlugt behouden. Niklaes Bernaerts, Kapiteyn. | |
[pagina 330]
| |
N. Rosoni, Walsch Kapiteyn, den 18. August. 1573. te Schoten onthalsd. Op desen selven dag werden aldaer achtien Walsche Kapiteynen ende Vaendragers met den swaerde gedood, waer onder die boven-gemelde ongetwyfeld mede sijn geweest. Schram van Bruynswijk, Duytsch Kapiteyn. N. Summado, Engelsch Kapiteyn. N. Vardeur, Kapiteyn vande Guarde van den Grave vander Mark. N. Vimi, Walsch Kapiteyn. Iohan Bebekoth, Luytenant vande Duytschen. Alexander Mordiaen Feltweyffel. Iohan Kuningam, Luytenant vande Schotten. N. Enkhuysen, Ritmeester van eene Bende Ruyterije. Meer uytheemsche Bevelhebbers en sijn mij niet bekend.
Ga naar margenoot+En sou ik ook den naem van Helling laten steken,
Ons Gouverneur wanneer de vijand was geweken,
En onse Stad verlost? Gewis dat was een Held!
Hoe droevig werde hy na t'Amsterdam geveld!
Ga naar margenoot+Dirk Velius in het Vierde Boek vande Kronijk van Hoorn. Amsterdam was middelertijd noch beset, ende de wegen rondom gesloten, datter niemand in noch uyt mogt. De Heren sonden zomtijds om onderhandelinge by den Prinze, dan lieten sy die weder steken. Het scheen dat sy meest swaerhoofdig waren, om de vrije oeffeninge van religie, diemen wilde, dat sy haer Gereformeerde Burgers souden toelaten. Maer alsmen nu veelmaels met haer in woorden was geweedt, ende haer verscheyden vorderlicke conditien aen geboden hadde, alles te vergeefs: So nam den 23. Novembris de Colonel Helling, ende de Hopman Ruychaver een aenslag voor om de Stad met een kloekheyd in te nemen. Quamen met een deel krijgsvolk onder drie vaendelen behendelick met schepen voor de Haerlemsche poort, overweldigden de selve, ende trocken met haer volk de Stad in tot aen den Dam. Maer so Helling met de burgers in spraek sijnde onverhoeds dood geschoten werd, verflaude sijn volk, ende burgers namen moed, ende gesterkt sijnde met haer ses vaendelen knechten, dreven Ruychaver met de sijnen weder achter uyt, dien het in veelen ging uyt haer giszinge. Want van de burgers die sy meynden dat met haer souden vallen, openbaerde sich niemand. 'Tvolk dat haer na soude volgen werd door tegenwind opgehouden. Ook vloog tot allen ongeluck een tonne boszekruyds inde poort op, dat een groote schrick onder haer causeerde: so dat sy eyndelijk de vlugt namen. Veel die de poort niet weder en konden krijgen, werden doodgeslagen, onder anderen ook Ruychaver, doch dese met koelen moed, na dat hy al gevangen was, een man om sijn hartigheyd veelmaels in dit oorlog bewesen seer treffelijk | |
[pagina 331]
| |
befaemd. Besiet ook Pieter Bor die desen aenslag wijdlustig heeft beschreven: alwaer hy onder anderen seyd, dat de Staeten van Holland ende Seland na den misluckten aenslag onder anderen om den dood van den Oversten Helling bedroefd waren, ende voornamelijk om Ruychaver, die van't begin van den oorlog gediend, ende sich seer vromelijk altijd gedragen ende gequeten hadde. Sijn Luytenant Circourt is waerdig me gepresen,Ga naar margenoot+
Die sich ook dapper queet, al wilde het niet wesen:
En of't schoon qualijk ging, noch wast een moedig feyt,
Noch was die aenslag wel behendig aengeleyd.
Ruychaver diend alhier aen Hellings sijd te treden,Ga naar margenoot+
Also sy't Amsterdam den dood te samen leden,
En bleven trou voor't Land. Wat heeft hy niet gedaen?
Wat heeft hy voor den staet en 'tland niet uytgestaen?
Door hem heeft meen'ge Stad het Spaensche jock verlaten,
En vielen tot den Prinz, en tot de vrije Staeten.
En als Boszu op See met sijne schepen lag,
So was hy daer ook by in dien vermaerden slag.
Hoe dickwils heeft hy wel in Waterland gestreden,
En sijnen vijand daer koen in't gemoed getreden,
En sich in onsen krijg een grooten naem gemaekt,
Tot dat hy t'Amsterdam is om den hals geraekt.
Het is geen kleyne eer voor onse Stad te achten,
Dat een so dapper Held, so in beleyd, als kragten,
Vermaerd door sijne trou, en onverzaegd gemoed,
Alhier is voordgebragt, alhier is opgevoed.
En heeft hy overal het spitz niet afgebeten?
Heeft iemand sich so seer of meer als hy gequeten?
Dus heeft het gansche land hem wel te recht betreurd,
Wanneer hy door den dood van ons is weg-gescheurd.
Hy was noch in den bloeij, en 'tbeste van sijn leven,
En niettemin so seer in onsen krijg bedreven:
Wat waer hy met der tijd geworden voord en voord,
En waer hy t'Amsterdam so schandlijk niet vermoord?
Verdugo diende wel voor allen uyt te steken,Ga naar margenoot+
Indien ik maer van hem met eren konde spreken,
En met een goed gemoed, die van een Spaensche stam,
Als Haerlem was verheerd, alhier ter wereld quam.
Maer 'ksie niet dat in hem ons ere is gelegen:
Want is hy God, en ons, Gods leer, en't Land niet tegen,
Een slaef der Roomsche stoel, en Spaensche heerschappij?
Alwaer hy noch so groot, so ga ik hem voorby.
| |
[pagina 332]
| |
VVillem Verdugo, Ridder vande Ordre van S. Jakob, Kamerling vande Keyserlijke Majesteyt, ende krijgsraed vanden Koning van Spanjen: Here in Mascha, Toppau, etc. Gouverneur van de Stad Gelder, ende den Neder-paltz. Hy is te Haerlem geboren inden jare 1576.
Ga naar margenoot+Maer komt alhier de Iong, dij wil ik liever noemen,
Men mag in dijnen naem met aller eren roemen,
Die in ons Stads Beleg te scheep en op het Meer.
In dijne jonge jeugd den vijand gingt te keer.
En laet dan Lochum ook dit stuck noch meerder treffen,
En Knodsenburg dijn naem tot in den hemel heffen,
Wanneer gy Parma daer so dapper tegenstond,
En sijnen hoogen trotz voor al de wereld schond.
Na is de Schenkenschans dijn toeversicht bevolen,
En daer bleef ook dijn roem, als elders, noyt verholen:
Dijn naem werd overal door dijne trouwicheyd
En dijnen vroomen moed met eren uytgebreyd.
En nademael dijn naem van allen werd beleden,
So werd gy ook met recht van Goltzius gesneden,
Alwaer dijn wesen selfs dijn helden-moed vertoond,
En leerd wat voor een siel in so een lichaem woond.
|
|