Beschryvinge ende lof der stad Haerlem in Holland

Geleerden der Stad Haerlem.⁺

Van wien toch sal ik hier, van wien toch hier beginnen?
Ik kan geen ander Heer als onse Hugo vinnen,

Die Abt van Egmond was, en van't Huys Haerlem quam.

Neemt dan de eerste plaetz om dijne konst, en stam.

Hugo van Haerlem, ejus nominis primus Abbas Egmondanus, in serio Antistitum xxiii. Obiit an. 1345. 16. Cal. Sept. Hoc Epitaphio insignitus.

Laurent. Octa. Iesu semel M. ter C. nonies V.
Est populus moestus, moritur quia largus, bonestus,
Hugo Mensonis, exemplum dapsilitatis,
Mitisvalde bonis, ultor durus sceleratis,
Nobilibus charus, rerum fuit ordine gnarus,
Hic vitam duxit, quod dormitoria struxit,
Et terras emit, violatos jure redemit,
Flent verecundantes inopes, victumque rogantes,
Tali privati qui pronus erat pietati,
Vivendi nornia fuit atque gregi bona forma,
Nam fuit Abba Pater, claudatur ei locus ater,
Et sit pro meritis conjunctus in aethere choris.

Volg dan Oloutius, Doctoor van 'sPaus decreeten⁺
Te Room in't openbaer, en t'Egmond na geseten

Als Abt ook in die stoel.

Iohannes Oloutius Harl. literarum causà Romam excurrens, tantum profecit, ut ibidem publicus Decretorum Doctor magno cum applausu audiretur, indeque in Abbatem Egmondanum anno Christi 1351. domum vocaretur: quo munere per biennium egregiè defungens, obiit anno Domini 1353. 18. Cal. Oct. Fuit a. in serie Antistitum Egmondanorum xxv.

Scripsit Praelectiones, & Epistolas ad familiares.

Kom Symon tuyg dat me,⁺

Van't Karemlijten volk in dijne Vader-ste.

Symon Hermannus, Harl. Coenobij Carmelitici Monachus non indoctus. Claruit an. 1460.

Scripsit Copulara Sermonum lib. i. & alia nonnulla.

+ Hugo van Haerlem.

+ Iohannes Oloutius,

+ Symon Hermannus

[p. 100]

 

⁺En Aelberr, Karmelijt, Doctoor in Godes boeken,

 

Wy komen ook by dij die eer ten rechten soeken.

Albertus Iohannis Harl. è Carmelitico ordine, S.S. Theologiae Doctor, Theologiam Lovanij professus.

Scripsit Quaestiones in Magist. Sententiarum. Lib. iv.

Lecturam in Ecclesiasticum. Lib. i.

In Canonicam Iohannis primam. Lib. i.

Sermones & Lecturas Lib. ii. & alia typis nondum edita.

Obijt Mechliniae an. 1496.

Van desen getuygd Guicciardin in Haerlem. Van Haerlem is geboren Aelbrecht Ianszen, een Vrouwen-broeder, een hoog-geleerd man, die veel verscheyden boeken heeft gemaekt.

En Niklaes ook by dij, ookme een Karmelijt,
Die seker dijne eer alhier wel waerdig sijt.

⁺Nicolaus Symonis Harl. Carmelita, & sui ordinis apud Harlemenses Prior, ac Provincialis.

Scripsit Sermones de Tempore, & Sanctis, quos inscripsit Vade mecum.

Chronicon Temporum. Lib. i.

Disputationes.

De Potestate Papae, Imperatoris, & Concilij, in Lib, ii. Decretat.

De Foro Comper. C. Si quis contr1a Clericum.

Vitas S. Patrum Lib. i.

De Sacris Mulieribus Lib. i.

Vitam D. Annae. Lib. i.

Vitam D. Cyrilli Lib. i.

Historiam Ordinis sui. Lib. i.

Farraginem Fragmentorum. Lib. i.

Conciliorum volumina duo.

Item Repetitiones, & alià.

Obijt senex Harlemi. an. 1511.

Van desen getuygd Guicciardin ook in Haerlem, Van Haerlem is geboren Nikolaes Symonszen, een seer geleerd ende eerwaerdig Prelaet.

⁺Gy ook Ian Gerbrandszoon, te Leyden wel geboren,
Maer sijt alhier by ons een Vrouwen-broer geschoren,

Dies sijt gy onse me. Voorwaer dijn groote vlijt

En kloekheyd is bekend, o Schrijver van den tijd!

+ Albertus Iohannis.

+ Nicolaus Symonis.

+ Iohannes Gerbrandus à Leydis.

[p. 101]

Iohannes Gerbrandus à Leidis, Carmelita Harlemensis, Sub-prior, & poste ã Prior sui Ordinis.

Dese is de Auteur vande groote Hollandsche Kronijk, die hy in't Latijn heeft beschreven. So lopender ook hier ende daer wat Monnikx-fabelen, ende vermeynde beuselachtige mirakelen onder.

Collegit idem ex diversorum. ut ait, Historiographorum scriptis, Chronicon Episcoporum Vltrajectensium, & Comitum Hollandiae, à S. VVillebrordi temporibus ad annum 1480. in quo opere decennium & amplius elaboravit, ut ipse initio testatur. Scripsit quoque

Historiam sui Ordinis. Lib. x.

Collationes Sanctorum.

De Festis Deiparae. & de doloribus ejusdem.

Sermones de Tempore, & Sanctis, aliaque.

Obiit Harlemi. an. 1504.

Ook moet ik Diderick in mijn gedicht vervaten:⁺
So kan ik Floris me alhier niet achterlaten:

Karthuysers inde kap, uw schriften ende pen

Doen dat ik uwer hier ook me gedachtig ben.

Theodorus Harlemius, S.S. Theologiae Licentiatus Parisiensis, & Carthusiae Coloniensis alumnus,

Reliquit nonullos Sermones.

Epistolam de Solitudine, ac Silentio.

M.S. adservantur Coloniae, vixit circà an. 1508.

Florentius Harlemius, Carthusiae Lovaniensis Prior, vir non contemnendae eruditionis.

Scripsit Belgico Idiomate de Christianae Vitae Institutione Lib. v.

So kan ik dijner ook, ô Vincent, niet vergeten!⁺
Hoe na van't Haerlemsch Huys de Harlem toegeheten?

'Kweet niet, geleerde man, of gy van onse Stad,

Of van het Haerlemsch Huys den naem van Haerlem had.

Vincentius de Harlem, sacrarum literarum & bonarum artium studio deditus.

Edidit Libros iv. Sententiarum, cum Commentario antiqui Doctoris Petri de Palude, circà annum 1300 defuncti, eumque diligenter cum Venerâ editione contulit, atque in multis locis emendavit, & illustravit, anno 1514.

Hoe kan ik dijnen naem ab Heemste hier ook sparen? ⁺
Hoe kan ik dijnen naem ab Heemste laten varen?

Al vind men schoon van dij geen schriften in het licht,

Erasmus geeft dan noch van dij hier goed bericht.

+ Theodorus Harlemius.
Florentius Harlemius.

+ Vincent de Harlem.

+ Iohannes ab Heemstede.

[p. 102]

Iohannes ab Heemstede, Harl. Ordinis Carthusiae Lovanij.

Ad hunc aliquot Epistolas dedit magnus Erasmus, in magno Epistolarum volumine ad an. 1525. & 1533. De obitu, & scriptis non constat. Sed virum doctum fuisse, ex Erasmi familiaritate apparet.

⁺En Petrus à Montfoort, ik moet op dij ook letten,
Licentiaet in't recht, en in de burgers wetten,

Genegen tot de konst, en geen gering Poeet,

Gelijkmen dat genoeg uyt dijne verzen weet.

Petrus à Montfoort, Harl. vir bonarum literarum studiosissimus, & juris utriusque Licentiatus.

Scripsit Carmen Gratulatorium in novum Praesulem Leodiensem, D. Cornelium à Bergen, Baronem Sevenbergensem, circà annum Christi 1538.

⁺Iohannes diep geleerd in veel verscheyde talen,
Ik moet ook dijnen naem met-namen hier verhalen,

Die dapper sijt gebruykt in't koninklijke werk

Van Arias gesticht tot nut van Godes kerk.

Iohannes VVilhelmi Harlemius, è Societate Iesu, quam stylo Anti-christi vocant, & dictae Societatis Lovanij Rector, Philosophus & Theologus Pontificius non vulgaris, S.S. Theologiae Licentiatus, multarum linguarum peritissimus. S. Scripturae & Hebraicae Linguae apud Lovanienses in Collegio Buslidiano Professor, Vir de Bibliis Sacris Regiisque Plantini typis editis optimè meritus.

B. Ariae Montani de hoc Iohanne testimonium in Praefatione alterâ ad Lectorem, in quâ de totius operis usu, dignitate, & apparatu ex ordine disseritur. Imprimis (ait) Sacrarum Literarum studiosi Augustino Hunnaeo, & Cornelio Goudano, duobus Lovaniensis Gymnasii luminibus, S. Theologiae Doctoribus, & publicis Professoribus, ac toti rei literariae addictissimis, ingentes habeant gratias. His n. propter insignem eruditionem, & sacrarum linguarum non vulgatem cognitionem optimi Regis mandato hoc opus evolvendum & diligenter examinandum à Lovaniensi Academiâ commissum est. Qui quidem quo sunt felici ingenio & maturo, & ad gravissimas quasque res apto judicio (adhibito ad eam rem Iohanne Harlemio, S. Theologiae Licentiato, in omni linguarum genere exercitatissimo, S. Scripturae & Hebraicae Linguae apus Lovanienses in Societate Iesu Professore) suo munere, ut à tantis viris exspectari poterat, cum summâ laude perfuncti sunt.

Gijsberti Schook. Vniversitatis Lovaniensis Rectoris, de hoc eodem Iohanne judicium in Praefatione suâ, & aperturâ totius negotij, in Capite

+ Petrus à Montfoort

+ Iohannes Harlemius

[p. 103]

Bibliorum versionis Xantis Pagnini interlineatae, studio atque operâ B. Ariae Montani recognitae. Atque ad eam (inquit) versionem examinandam, caeteraque omnia quae per dictum D.B. Ariam Montanum proposita fuerant, rectè atque ex sententiâ Regiae Majestatis exequenda nostro judicio ac caeterorum omnium concordibus suffragiis censores delecti sunt venerabiles & eximij viri D.D. Magistri Augustinus Hunnaeus, Regius & ordinarius, & Cornelius Reyneri Goudanus, ordinarius in dictâ nostrâ Academiâ S. Theologiae Professores. Qui eam commissionem cum reverentiâ suscipientes omnem solicitudinem, diligentiam, atque operam ad dictum opus Regium consummandum promptè & libenter promiserunt. Atque ut munus sibi commissum melius & perfectius explerent, celeriusque & expeditius absolverent, honorabilem virum Dominum & Magistrum Iohannem VVilhelmi Harlemium, S. Theologiae Licentiatum, ac Societatis Iesu in dicto opido Lovaniensi S. Scripturae & Hebraicae linguae Professorem publicum, nec non quinque linguarum ad eam Dictionariorum, Grammaticarum, & versionum examinationem, de quâ suprà diximus, faciendam necessariarum peritissimum, sibi socium & adjutorem assumpserunt.

Sic pleraque quoque passim in oc opere cum Augustino Hunnaeo, & Cornelio Goudano noster Iohannes calculo suo approbavit.

Collegit ibidem Indicem Biblicum, qui res eas, de quibus in Sacris Literis agitur, ad certa capita, alphabeti ordine digesta, revocatas, summâ brevitate complectitur.

Item Varias Lectiones in Latina Biblia editionis vulgatae, ex vetustissimis M.S.S. Exemplaribus collectas, & ad Textum Hebraicum, Chaldaicum, Graecum, & Syriacum examinatas, edidit.

Discessit Lovanij. an. 1578.

Klaes Floriszen, men mag dijn naem ook billijk noemen,⁺
Om dijne wetenschap die veel geleerden roemen:

Voor al bestede gy dijn arbeyd, ende vlijt,

Tot kennis van het doen en konst van d'oude tijd.

Nicolaus Florentius Harl. summus antiquarius, cujus Hubertus Goltzius meminit in antiquitaribus suis, & Iulio Caesare; Lipsius in Amphitheatro; & Smetius in antiquis inscriptionibus; aliique. Vixit circà annum 1560.

Talesius, 'ksou ook van dij wel willen spreken.⁺
Och, waert gy nimmermeer in't vangen-huys gesteken!

Wel-eer een Burgers-hoofd van dese onse Stad.

'Tis droevig dat gy hier so droevig eynde had.

Quirinus Talesius Harl. Vir doctissimus, & consularis, vixit Iuvenis

+

+ Quirinus Talesius.

[p. 104]

apud Erasmum, & aliquamdiu domesticus & amanuensis maximi vici fuit. Scripsit ad ipsum Epistolam Erasmus. an. 1538,

Nederlandsche Geschiedenissen door Ellert de Veer, in't vervolg vande Holl. Kron. inde Belegeringe der Stad Haerlem, den ix. Meij des jaers 1573. Daer worden ook op den selven dag gevangen genomen, ende in bewarender hand gehouden Mr. Quyrijn ende Mr. Lambrecht, eer-tijds Burgemeester, met ook de Dochter van Mr. Quyrijn, ende werden inde Stadskelder gesteld, om datze suspect waren van verraderije diese mogten stichten.

Op den xxvii. Meij, hebben de Spanjaerds des avonds ten acht uren een galge opgerecht op het bollewerk, aen de welke sy een deel zoldaeten ende burgers, diese twee dagen te voren gevangen hadden, gehangen hebben, enige aen den hals, andere by de voeten. Dit heeft den zoldaeten vander Stad also verdroten datze ook een galge hebben gerechtet op haer bollewerk, daer datze den Spanjaerds aldermeest in de ogen soude staen, ende hebben daer aen doen hangen Mr. Lambrecht, M, Quyrijn, ende eenen Paep, Adriaen van Groenentuyg, ende een Jonge, die van den Houte gevangen gebrogt was niet tegenstaende dat de twee laetste verwesen waren gegeeszeld te worden, ende dat de Jonge soude daerenboven in het aengesicht gebrand-tekend worden. Met desen werden ook gehangen vijf andere zoldaeten, die ook uyt den Voorhoute gevangen gebrogt waren. De Dochter van M. Quyrijn met een Walinne, die ook vanden Houte gevangen gebragt was, werden in de Bakenesze Graft versmoord. Dese twaelve werden sonder consent van de Magistraet ofte Raedsheren gedood, oft ook sonder consent vande Kapiteynen.

⁺Van Suren, waerde man, gy sijt ook waerd te eren,
Een hoofd van onse Stad, een licht van onse Heren,

Met groot verstand begaefd, die op dijn eyge hand

Door dij een druckerij had binnens huys geplant.

Wat hebt gy menig schrift en treflijk boek geschreven!
Maer waerom is de druck tot nochtoe na gebleven?

En menig boek vermeld, en (laes) daer gy beweert

Dat Haerlem ons de konst van drucken heeft geleerd?

Ian van Suren, van Haerlem, een seer geleerd ende aensienlijk man, hebbende eene eyge druckerije, in sijn leven Burgemeester deser Stad.

Veele sijne geschreve Boeken berusten noch by sijne kinderen, ende erfgenamen, sommige geheel, ende sommige gescheurd, ende geschonden.

Sterf den 10. Meij 1591. oud 74. jaeren.

+ Iohannes Surenus.